هنرمندان با پذیرش نگاه مخالف، اتحاد تئاتر را حفظ کنند

مسعود دلخواه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با توجه به همه آنچه بر ایران و تئاتر در سال 98 گذشت برای هنرمندان، خانواده تئاتر و مردم کشور آرزوی سالی همراه با آرامش کرد.

وی با بیان اینکه روز تئاتر (هفتم فروردین) وجهه ای جهانی دارد اظهار داشت: بسیاری از مسائل برای گفتن در این روز وجود دارد، مشکلات و مسائل زیادی تاکنون مطرح شده اما از سوی بخش های مسئول شنیده نشده است، در طول سال ها مدام از سوی هنرمندان، مدیران و دانشجویان مسائل مختلف مطرح شده اما اغلب یا شنیده نشده یا به آنها بی توجهی شده است.

کارگردان نمایش شاه لیر با بیان اینکه مشکلات بسیاری برای عرصه هنرهای نمایشی وجود دارد تصریح کرد: آموزش دانشگاهی پر از اشکال است، عرضه و تقاضا همخوانی ندارد، گزینش دانشگاهی برای ورود به این عرصه غیر استاندارد محسوب می شود و میزان کارگردانان چندین برابر بازیگران است که تمام این موارد به بیکاری فارغ التحصیلان در رشته های مختلف منجر می شود.

وی افزود: از سوی دیگر آموزشگاه ها نیز تدریس صحیحی ندارند، ارزیابی برای صلاحیت مدرسین انجام نمی شود، روش های غیر اصولی آموزش بازیگران مشکلات دیگری است که این عرصه را در وضعیت نامناسبی قرار می دهد.

این نمایشنامه نویس تئاتر کمبود بودجه را از دیگر مشکلات حوزه هنرهای نمایشی دانست و گفت: تئاتر نمی تواند به طور کامل خصوصی باشد بلکه در کنار تماشاخانه های بخش خصوصی، دولت نباید حمایت خود را از این عرصه دریغ کند زیرا وظیفه وزارت فرهنگ هر کشوری است که بخش مهم و عظیمی از مسئولیت های فرهنگی را به عهده بگیرد.

وی افزود: البته موارد مناسبی را هم داریم که طی سال های اخیر بهبود یافته اند؛ در زمینه ترجمه و تالیف قدم های خوبی برداشته شده و منابع بهتری از سوی مترجمان به هنرمندان معرفی شده است البته به دلیل اینکه برخی ترجمه ها از سوی افرادی به فارسی برگردانده شده است که ادبیاتی هستند و نه تئاتری مشکلاتی دارد که قابل اغماض است.

هنرهای نمایشی آرشیو مناسبی ندارد

دلخواه با اشاره به وجود ضعف در زمینه پژوهش ها خاطرنشان کرد: عملکرد مناسبی در زمینه آرشیو نداشته ایم یا به زبان ساده تر اصلا عملکردی نداشتیم و خواسته ما از مدیران و متولیان تئاتر این است که برای آرشیو دکور و لباس هنرهای نمایشی چاره ای بیاندیشند.

وی افزود: این موضوع که تماشاخانه های بزرگ دارای آرشیو لباس و انبار دکور نباشند هدر دادن منابع مالی است چرا لباس ها در خانه گروه های نمایشی نگهداری شود یا دکور بعد از اجرا دور انداخته شود تا نابود شوند این مسائل به جای طرح چندباره باید راه حل پیدا کرد.

این نمایشنامه نویس در خصوص متن های نمایشی در کشور نیز اظهار داشت: در این بخش در جشنواره تئاتر فجر و تئاتر هامون نوید دهنده اخبار خوبی در فعالیت نسل جوان است و برخلاف سال های گذشته به رشد نمایشنامه نویسی به لحاظ فنی و تکنیکی در تئاتر امیدوار شدم و امیدوارم از طرف مسئولین حمایت و تشویق شوند.

وی با بیان اینکه موارد و مسئولیت های بزرگی برای مسئولین در سال جدید وجود دارد و باید آنها را اولویت بندی کرد گفت: حمایت در این روزها برای تئاتر در دو بخش معنا پیدا می کند بخش نخست هنرمندان هستند که اتحاد و همدلی آنها در پذیرش نظرات همدیگر است و اولویت برای هنرمندان، نویسندگان و روشنفکران افزایش تحمل نظر مخالف است و نباید به گونه ای پیش برود که اختلاف نظر باعث شکاف میان افراد این عرصه شود.

وی افزود: باید بتوانیم به موضع گیری های یکدیگر احترام بگذاریم و بیان نظرات در مقاطع مختلف مانند آنچه سال گذشته پشت سر گذاشتیم تکرار نشود و مدام هنرمندان به دنبال تحمیل نظر خود به دیگران نباشند.

دلخواه با بیان اینکه اثر هنری یک هنرمند باید گویای نظراتش باشد تصریح کرد: اگر هنرمند نتواند با اثر هنری خود حرف بزند و نظراتش را بیان کند فرقی با دیگران ندارد به همین دلیل هنرمندان در هر عرصه ای مسائل جامعه را مطرح می کنند و ضمن احترام به نظرات مختلف آینه روزگار خود هستند که البته این آینه در دست هر کدام از ما ممکن است بخشی را نشان دهد که در نظر دیگری دیده نشده است یا از بعد دیگری به آن نگریسته است اما مهم این است که صادقانه آنچه را در آینه روزگار می بینیم به مخاطب انتقال دهیم.

وی بخش دیگر حمایت را متوجه مسئولیت دانست و خاطرنشان کرد: احترام گذاشتن به استقلال هنری خود نوعی حمایت محسوب می شود زیرا هنرمند در چارچوب ظرفیت فرهنگی جامعه آزادی می خواهد و نباید موضوعی را به وی تحمیل کرد زیرا در عرصه تئاتر حمایت از گروه های تئاتری حمایت از تعالی دهنده است نه یک تجارت.

روند تئاتر اصیل کشور سوپراستارپروری نیست

این کارگردان عرصه هنرهای نمایشی تاکید کرد: تئاتر تجاری مسیر خود را طی می کند پول در می آورد و در جایگاه خود محترم شمرده می شود و مخاطبان خود را جذب می کند اما روند تئاتر اصیل کشور تجاری و سوپراستار پروری نیست و در این نقطه است که وظیفه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداری ها، وزارت آموزش و پرورش و متولیان فرهنگی مشخص می شود تا از روند سالم فرهنگ و هنر حمایت کنند نه سلیقه خاص.

وی افزود: از سوی دیگر تعیین بودجه کافی برای تئاتر یک بخش از حمایت مسئولان و مدیران به حساب می آید زیرا در تمام دنیا مرسوم است که ضمن استقلال هنرهای نمایشی حمایت نیز می شوند که باید جدی گرفته شود.

دلخواه درباره بخش خصوصی تئاتر نیز اظهار داشت: نباید این بخش به ورشکستگی برسد و نیاز دارد تا دولت زیر پر و بال آن را بگیرد تا تماشاخانه های خصوصی مجبور نباشند برای تامین هزینه های خود در نوبت های مختلف اجراهای متنوعی بگنجاند زیرا برای چنین شرایطی به مرور طراحی صحنه کم می شود و یا از بین می رود تا مجبور به جابجایی آن در نوبت بعدی اجرای نمایش دیگر نشوند.

این هنرمند تئاتر با تاکید بر اینکه این روند دون شان تئاتر است تصریح کرد: اگر دولت خیال تماشاخانه داران خصوصی را به لحاظ مکانی با شرط تنها دو اجرا در روز راحت و در این زمینه کمک کند تفاوت شایانی در اجرای تئاترها دیده خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه وظایف خانه تئاتر، مرکز هنرهای نمایشی و گروه های هنری و تئاتری این است که باب گفت وگو را نخست با خود و سپس با مسئولان باز کنند تا گفتمان های ما ادامه پیدا کرده و همه موارد در شفافیت و با اولویت پیش برود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: آرزو می کنم سال جدید همراه با آرامش بیشتر هم برای مردم و هم هنرمندان باشد تا با استرس کمتر بخوابیم.

هفتم فروردین به عنوان روز ملی هنرهای نمایشی از سال 96 در تقویم شمسی ایران از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به ثبت رسید و به این ترتیب تاکنون سه جشن به مناسبت این روز در سراسر کشور همزمان در میانه ایام نوروز برگزار می شود. علی نصیریان نخستین هنرمند پیشکسوتی است که در سال 96 همزمان با نخستین روز برگزاری پیامی نوشت و در سال 97 نیز مرحوم جمشید مشایخی پیام دومین روز برای هنرهای نمایشی را نگاشت، در سال 98 نیز محمدعلی کشاورز هنرمند باسابقه این عرصه دست به قلم شد و امسال نیز اکبر زنجانپور عهده دار نگارش پیام شده است تا در این روز ملی از این بزرگان به یادگار بماند. طی سه سال گذشته برنامه های جشنی از جمله تئاترهای خیابانی و برنامه های مختلف در سراسر کشور برای این روز برگزار شد اما در پیشواز از چهارمین سال برگزاری روز ملی هنرهای نمایشی شیوع گسترده ویروس کرونا شرایط را تغییر داده است و به دلیل ممنوعیت تجمعات، محدودیت هایی برای تردد و خانه نشینی برای حفظ سلامت و جلوگیری از ابتلا به این بیماری جدید، این روز نیز تحت الشعاع شرایط جامعه قرار گرفته است و همانند هر سال جشنی به صورت تجمعی در کشور برگزار نمی شود.

• وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
• خانه تئاتر