وزیر پیشنهادی وزارت امور خارجه کیست؟/ امیرعبداللهیان را بیشتر بشناسیم

به گزارش مشرق، حسین امیرعبداللهیان در صورت کسب رای اعتماد از مجلس در حالی به عنوان جانشینمحمد جواد ظریف بر مسند ریاست دستگاه دیپلماسی کشور قرار خواهد گرفت که دارای سابقه همکاری مشترک با این دیپلمات عالی رتبه نیز است؛ چنان که او به مدت سه سال به عنوان معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه به صورت نزدیک با ظریف همکاری کرد و مذاکره کننده ارشد ایران در مسائل و بحران‌های منطقه‌ای از جمله بحران سوریه بود.

در خرداد 1395 حسین جابری انصاری در حکمی از سوی محمد جواد ظریف به عنوان جانشین حسین امیر عبداللهیان به سمت معاون عربی و آفریقایی منصوب شد و امیر عبداللهیان از ظریف حکم مشاور گرفت. در آن مقطع قرار بود حسین امیر عبداللهیان به عنوان سفیر جدید ایران در عمان عازم مسقط شود ولی چند هفته قبل از اعزام، این دیپلمات ارشد به وزیر خارجه اطلاع داد که در حال حاضر به دلیل برخی از مسائل، امکان انجام این ماموریت را ندارد و چند ماه بعد با پیشنهاد ظریف و تایید حسن روحانی،"محمد رضا نوری شاهرودی "به عنوان سفیر جدید ایران راهی مسقط شد.

پس از اعلام انصراف امیرعبداللهیان از ماموریت مسقط و فعالیت کوتاه وی به عنوان مشاور وزیر خارجه، در مراد 1395، وی از سوی علی لاریحانی، رییس وقت مجلس شورای اسلامی به عنوان دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی انتخاب شد و در دوره مجلس یازدهم نیز با حکم محمد باقر قالیباف، رییس مجلس همچنان در این سمت ادامه مسئولیت داد، او همچنین دبیرکل دبیرخانه دائمی کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین و مدیر مسئول فصلنامه گفتمان راهبردی فلسطین نیز است.

حسین امیرعبداللهیان در سال 1343 در دامغان به دنیا آمده است، دارای مدرک کارشناسی روابط دیپلماتیک از دانشکده وزارت امور خارجه (1370)، کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران (1375) و دکترای روابط بین‌الملل از دانشگاه تهران است.

امیر عبداالهیان بیشتر به عنوانی دیپلماتی شناخته می شود که دارای تسلط بر مسائل منطقه‌ای و غرب آسیا است و به نظر می‌رسد با توجه به ترکیب سیاسی مجلس شورای اسلامی و نزدیکی گفتمانی امیر عبداللهیان به آنها، برای کسب رای اعتماد از نمایندگان مجلس راه چندان سختی در پیش رو ندارد.

او در زمانی که رئیس ستاد ویژه عراق وزارت امور خارجه بود در مذاکرات سه جانبه ایران، آمریکا و عراق برای تامین امنیت در این کشور همسایه حضور داشت.

سمت‌های امیر عبداللهیان

دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی از 3 مرداد 1395 تاکنون

مشاور وزیر امور خارجه (1395)

معاون عربی و آفریقایی، وزارت امورخارجه 1390 - 1395

مدیرکل خلیج فارس و خاورمیانه وزارت امورخارجه (1389)

سفیر جمهوری اسلامی ایران در منامه بحرین1386 - 1389

رئیس ستاد ویژه عراق وزارت امور خارجه 1386 - 1384

معاون نماینده ویژه وزیر خارجه در امور عراق 1384- 1382

معاون مدیرکل خلیج فارس از سال 1386-1381

کارشناس و معاون سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد از سال 1380 - 1376

تالیفات وزیر امور خارجه پیشنهادی:

جدیدترین کتاب امیر عبداللهیان که در سال گذشته منتشر شده و طی روزهای اخیر به چاپ ششم رسیده کتاب "صبح شام، روایتی از بحران سوریه " است که شامل خاطرات این دیپلمات ارشد ایرانی در مورد تحولات سوریه و دیدارها و رایزنی های او با مقامات مختلف جهان در مورد این بحران بزرگ منطقه‌ای است.

دیگر کتاب‌ها و انتشارات او به شرح زیر است:

«استراتژی مهار دوگانه آمریکا»

«دموکراسی متعارض ایالات متحده آمریکا در عراق جدید»

«ناکارآمدی طرح خاورمیانه بزرگ در خیزش بیداری اسلامی»

درج مقالات علمی در مجله «سیاست خارجی» چاپ وزارت امورخارجه

درج مقالات علمی - تحقیقی در مجله «علمی» دانشگاه تهران و.....

 بخشی از فعالیت های امیر عبداالهیان از زبان خودش 

امیر عبدالهیان در بخشی از کتاب "صبح شام روایتی از بحران سوریه" که به خاطرات وی در ارتباط با بحران سوریه و سیاست های جمهوری اسلامی آن در ارتباط با آن باز می گردد، نوشته است: فروردین سال 1390 پس از سه سال فعالیت به عنوان سفیر ایران در بحرین به تهران برگشتم و به مدیر کلی خلیج فارس و خاورمیانه وزارت خارجه منصوب شدم. چند ماه قبل، اختلافی بین آقای احمدی نژاد رئیس جمهور وقت و آقای متکی وزیر خارجه وقت پیش آمد. به تدریج دامنه اختلافات افزایش یافت و در نتیجه آقای متکی در زمانی نامناسب و در اثنای مذاکره رسمی با مقامات عالی رتبه کشور سنگال و در حالی که خارج از کشور حضور داشت از سوی آقای احمدی نژاد کنار گذاشته شد و آقای صالحی هدایت دستگاه دیپلماسی را بر عهده گرفت. در همان چند هفته اول که آقای صالحی وزیر خارجه شد وقایع و جریانات بی سابقه ای که به بیداری اسلامی شهرت یافت در کشورهای تونس و مصر آغاز شد و به سرعت جایگاه نخست را در تمام رسانه های دنیا به خود اختصاص دادند. به این ترتیب آقای صالحی با منطقه ای کاملا گرفتار بحران مواجه شد و می شود گفت در آن روزها بیش از 70 درصد وقت ایشان صرف بررسی، مطالعه و تحلیل این تحولات، سفرهای خارجی و رایزنی با مقامات کشورها و شرکت در جلسات می شد. همه این وقایع در حوزه خاورمیانه و شمال آفریقا به اضافه حوزه خلیج فارس رخ می داد. طبیعتا اداره کل ما مسئولیت این حوزه را بر عهده داشت.

بعد از چند ماه بنا به خواست و تصمیم آقای دکتر صالحی مسئولیت معاونت وزیر امور خارجه در کشورهای عربی و آفریقایی را بر عهده گرفتم. در اوج بحران هایی که این منطقه پرآشوب، دنیا را در بر گرفته بود حدود پنج سال و نیم معاون وزیر امور خارجه بودم که دو سال و نیم از این دوران همزمان با زمان وزارت آقای صالحی بود و سه سال با وزارت آقای ظریف همزمان شد.

زمانی که آقای حسن روحانی رئیس جمهور شد و دولت ایشان شکل گرفت و آقای ظریف به عنوان وزیر امور خارجه انتخاب شد نظر تیم سیاست خارجه دولت جدید این بود که من به عنوان سفیر، مأمور سفارتخانه ای شوم یا همچنان کار در آن بخش از وزارت خارجه را در سمت معاون عربی و آفریقایی ادامه دهم. منطقه همچنان ملتهب و دستخوش تحولات جدی بود. آقای ظریف به شدت مشغول مذاکرات پیچیده هسته ای شده بود و روی حوزه اروپا و غرب تمرکز داشت. به این ترتیب در دوره آقای دکتر ظریف برای سه سال در حوزه ای که مسئولیت آن به من، مدیران و کارشناسان خوب و کارآزموده ام سپرده شد انجام وظیفه کردم. البته هماهنگی های لازم را هم با دستگاه ذیربط نظام و وزارت خارجه داشتم.

امیرعبدالهیان در بخش دیگری از صحبت های خود در کتاب «صبح شام» می نویسد: شاید یکی از پرتنش ترین مسائل سیاست خارجه ایران که در دوره معاونت بنده و چند ماه قبل از جابه جایی پیش آمد مسئله روابط با عربستان سعودی آن هم بعد از حادثه اعدام شیخ نمر روحانی شیعه و عدالت خواه عربستانی بود. بلافاصله بعد از آن هم سلسله اتفاقاتی رخ داد، به کنسولگری عربستان در مشهد و سفارت آن ها در تهران عده ای معترض، تعرضی داشتند که به بهانه آن حادثه، در پی تصمیم عربستان که آن زمان از نتایج مذاکرات هسته ای ناراحت بود و سعی در ایجاد تنش علیه ایران داشت رابطه تهران و ریاض قطع شد. قبل از تصمیم عربستان به قطع رابطه دیپلماتیک با تهران، من رفت و آمدهایی به عربستان داشتم و ملاقات و گفت وگوهای فراوانی با وزرای خارجه عربستان سعودالفیصل و عادل الجبیر در مورد مناسبات دوجانبه و تحولات منطقه انجام دادم.

روایت امیرعبداالهیان از شب حمله به سفارت عربستان و قطع روابط ریاض و تهران

او همچنین در بخش دیگری از این کتاب در ارتباط با موضوع حمله به عربستان می گوید: آن شب من در تماس های مستمر با سردار ذوالفقاری معاون امنیتی و انتظامی وزارت کشور و حسین صادقی سفیر وقت کشورمان در ریاض برای مدیریت اوضاع خیلی تلاش کردم. بعد از ظهر همان روز هم در جلسه شورای معاونین وزارت خارجه که به ریاست دکتر ظریف تشکیل شد بر ضرورت امر تأکید و حتی طی نامه رسمی از طریق اداره کل تشریفات وزارت خارجه از پلیس دیپلماتیک خواستیم که به وظایف خود عمل کند. متأسفانه برای لحظاتی کنترل از دست پلیس خارج شد و خساراتی به ساختمان سفارت در تهران وارد شد. البته هیچ یک از دیپلمات های سعودی در تهران و مشهد آسیب ندیدند ولی ریاض رفتار عجولانه و در تراز خصمانه از خود بروز داد آن هم در شرایطی که حدود 9 هزار حاجی به 460 حاجی ایرانی در فاجعه منا و بر اثر بی تدبیری سعودی ها کشته و شهید شده بودند و تهران صبورانه عمل کرده بود.

او همچنین در بخشی دیگر از این کتاب نوشته است: زمانی که مسئولیت حوزه خاورمیانه و خلیج فارس به عنوان مدیر کل در وزارت خارجه را بر عهده گرفتم با چند بحران یا پرونده ریشه دار در حوزه کاری خودم مواجه بودم. موضوع اول مسئله فلسطین بود. پرونده فلسطین یکی از پرونده های مهمی است که همیشه در نظام و وزارت خارجه مورد توجه بوده است. مسئله دوم مربوط به تحولات عراق و تحرکات تروریستی در آن کشور بود که کماکان بی ثباتی در عراق را تداوم می بخشید در حالی که این دو مسئله و چالش اصلی در حوزه کاری ما در خاورمیانه وجود داشت در سال 1389 با حرکتی در تونس مواجه شدیم که منجر به یک قیام سراسری شد. اتفاقاتی که در سال 1389 رخ داد یک شوک جدی هم به منطقه وارد کرد و هم به حاکمیت های خاندانی، سلطنتی و روسای جمهور مادام العمر. این اتفاقات با دستاوردهایی هم همراه بود. در تونس حکومت کاملا بسته و امنیتی بن علی سقوط کرد و در مصر نیز حسنی مبارک ساقط شد.