پشت پرده سفر بایدن به عربستان / آخرین نقشه بایدن در منطقه
جو بایدن قرار است هفته آینده به فلسطین اشغالی، کرانه باختری و عربستان سعودی سفر کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، سفرهای روسای‌جمهور مختلف آمریکا به غرب آسیا در فرمت‌ها و با اهداف مختلف انجام شده اما سفر آتی جو بایدن به منطقه عمدتاً ناشی از بحران سیاسی داخلی ایالات متحده است که با مسئله اوکراین و قیمت نفت گره خورده است.
به تحلیل نشریه آمریکایی «فارین پالیسی»، به جز استثنائات نادر، غرب آسیا به مکانی تبدیل شده که ایده‌های ریاست‌جمهوری ایالات متحده به ویژه ایده‌های بزرگ در آن جان می‌بازند و دولت بایدن با درک این واقعیت تلاش کرد در طول یک سال و نیم گذشته از منطقه دور بماند؛ اما سرانجام بحران انرژی غرب در بحبوحه درگیری‌های اوکراین و تورم و افزایش قیمت بنزین در آمریکا، بایدن را مجبور به بازگشت به منطقه کرده است.
طبق گزارش‌ها، جو بایدن قرار است هفته آینده به فلسطین اشغالی، کرانه باختری و عربستان سعودی سفر کند. او در سرزمین‌های اشغالی با «یائیر لاپید» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و «بنیامین نتانیاهو» رئیس مخالفان دیدار خواهد کرد و بعد از سفر به کرانه باختری به همراه اعضای شورای همکاری خلیج فارس (بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی) به همراه مصر، عراق و اردن در اجلاس سران شورای همکاری در جده شرکت خواهد کرد.
جو بایدن همچنین قرار است در سخت‌ترین بخش سفر خود که کاخ سفید تلاش کرده آن را پاسخی به دعوت «ملک سلمان بن عبدالعزیز آل سعود» پادشاه 86 ساله عربستان سعودی جلوه دهد، به ریاض برود. در این سفر همه نگاه‌ها به دیدار وی با «محمد بن سلمان» ولی‌عهد سعودی و حاکم عملی این کشور است که بایدن وعده منزودی کردن حکومت تحت امر او را در پی قتل فجیع جمال خاشقچی روزنامه‌نگار مخالف سعودی داده بود.
کاخ سفید که ابتدا برنامه دیدار بایدن با محمد بن سلمان را انکار می‌کرد، بلاخره تأیید کرده که بایدن در سفرش به عربستان با ولی‌عهد سعودی دیدار خواهد کرد اما به ادعای «جان کربی» سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، این دیدار دوجانبه نخواهد بود و بایدن با ملک سلمان و تیم او که محمد بن سلمان هم عضو آن است، دیدار خواهد داشت.
انرژی، اولویت سفر منطقه‌ای بایدن
با توجه به اینکه جنگ در اوکراین منجر به افزایش قیمت بنزین در ایالات متحده شده، تولید نفت در صدر دستورکار سفر جو بایدن به عربستان سعودی قرار دارد، اما او و دستیاران ارشدش از اذعان به بحران انرژی که باعث این سفر شده خودداری کرده‌اند.
مقامات کاخ سفید تاکید دارند که بایدن در سفر به عربستان سعودی به یک «دستورکار بزرگ» خواهد پرداخت که انرژی تنها یکی از موارد آن است. آن‌ها مجموعه‌ای از مسائل از عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل، پایان دادن به جنگ در یمن، برخورد با ایران و توسعه استراتژی‌های ضد تروریسم را نام برده‌اند.
بایدن در اظهارنظرهایش درباره سفرش به عربستان سعودی حتی قبل از تایید این سفر، تلاش کرد برنامه سفر خود را بسیار گسترده جلوه دهد و به اسرائیل و صلح در منطقه اشاره کرد. وی 13 ژوئن درباره این سفر به خبرنگاران گفت: «این مربوط به امنیت ملی آن‌ها - اسرائیلی‌ها است. این (سفر) به مسائل بسیار بزرگتری نسبت به بخش انرژی مربوط می‌شود». یک روز بعد، کاخ سفید رسما اعلام کرد که بایدن بین 13 تا 16 ژوئیه (22 الی 25 تیرماه) به فلسطین اشغالی و عربستان سعودی سفر خواهد کرد.
به تحلیل فارین پالیسی، دولت بایدن ممکن است در تسهیل پیشرفت در روابط نوظهور اسرائیل با عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس موفق شود، اما در حقیقت اولویت‌های او جای دیگری است. طبق این گزارش، اسرائیل و اعراب آنچه را که رئیس‌جمهور ایالات متحده باید بدهد، می‌گیرند، اما به شدت به کاهش ارزش سیاسی او واقفند و شروع به نادیده گرفتن وی به امید بازگشت ترامپ یا همسان او کرده‌اند.
بر اساس توافقی که در سال 2020 مذاکره شد، گروه کشورهای تولیدکننده نفت موسوم به اوپک پلاس که شامل روسیه و عربستان سعودی می‌شود، با کاهش تولید، کاهش قیمت‌های ناشی از همه‌گیری کرونا را معکوس کردند. اما کاهش اولیه با افزایش تقاضا در حالی که جنگ اوکراین و تحریم‌ها علیه روسیه عرضه را مختل کرده بود، مواجه شد. در نتیجه، قیمت انرژی به شدت افزایش یافت و به تورم فزاینده در ایالات متحده منجر شد که به شدت موقعیت سیاسی داخلی بایدن را پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در ماه نوامبر به خطر انداخته و او را به ناچار راهی عربستان سعودی کرده است.
به باور کارشناسان، تولید نفت، اولویت اصلی بایدن در عربستان سعودی خواهد بود زیرا افزایش قیمت بی‌سابقه بنزین برای مصرف‌کنندگان آمریکایی، به کاهش شدید محبوبیت وی منجر شده است.
به گزارش الجزیره، «کریستین کوتس اولریشسن» از اعضای سیاست عمومی موسسه «بِیکر» در دانشگاه «رایس» گفت معتقد است «تمرکز بر عادی‌سازی و تلاش برای ایجاد ثبات یا برقراری صلح در منطقه راهی برای تلاش و تغییر روایت این سفر است.»
«خوان کول» استاد تاریخ در دانشگاه میشیگان گفت که کاهش قیمت نفت برای بایدن بسیار مهم است چه در داخل و چه از نظر سیاست خارجی. وی توضیح داد در حالی که تحریم‌های آمریکا و اروپا بر صادرات سوخت روسیه پس از حمله به اوکراین آسیب رسانده، این اقدامات قیمت‌ها را مارپیچ کرد و منجر به افزایش درآمد روس‌ها از فروش محدودتر شد. به باور او، اگر مسئله نفت نبود، بایدن به عربستان سعودی سفر نمی‌کرد.
به گزارش فارین پالیسی، با این حال، واقعیت ناخوشایند این است که تاجران نفت پیش از این، کاهش مداوم محدودیت‌های عرضه را در قیمت انرژی لحاظ کرده‌اند و تعهدات عربستان برای پمپاژ بیشتر نفت در واکنش به سفر بایدن برای کاهش قیمت در آینده نزدیک بسیار ناچیز است. علاوه بر این، تحلیلگران انرژی انتظار دارند که در طولانی مدت، تقاضای جهانی از عرضه پیشی بگیرد و اگر این روند ادامه داشته باشد، قیمت‌های بالا در آینده اقتصادی جهان نقش بسته و تعدیل‌های نسبتاً جزئی که سعودی‌ها در ازای لطف ایالات متحده انجام می‌دهند، آرامش چندانی را برای شهروندان آمریکایی به همراه نمی‌آورد.
طبق این گزارش، هم اسرائیل و هم عربستان سعودی متوجه آسیب‌پذیری دموکرات‌ها در انتخابات نوامبر هستند و از مباحث درون حزب دموکرات درباره نامزدی بایدن برای انتخابات ریاست‌جمهور 2024 آگاهند؛ در نتیجه انگیزه آن‌ها برای کمک‌کردن به دولت بایدن به شدت ناچیز است.
اولریشسن عضو موسسه بیکر در خصوص تلاش بایدن گفت: تصور نمی‌کنم که ریاض و اوبظبی مایل به خروج از چارچوب اوپک پلاس باشند. آن‌ها روابط خود را با روسیه دارند که باید در مورد آن فکر کنند.
حقوق بشر فدای منافع آمریکا
بایدن که در اواخر سال 2019 برای ورود به کاخ سفید وعده منزوی کردن ریاض را در پی قتل خاشقچی داده بود، حالا یک بار دیگر برای ادامه حضور در این کاخ ناچار شده بر روی ادعاهای حقوق بشری خود چشم ببندد.
به تحلیل وبسایت خبری محافظه‌کار آمریکایی «نیوزمکس»، «بایدن و تیمش اصرار دارند تا زمانی که او در عربستان خواهد بود، شخصاً با حاکمان سعودی ملاقات نخواهد کرد. اما این گمراهی آشکار است. حاکمان عربستان سعودی و سران ایالات متحده همزمان در یک اتاق حضور خواهند داشت و با یکدیگر صحبت خواهند کرد و به صورت نیمه خصوصی و حتی خصوصی گفت‌وگو خواهند کرد».
به تحلیل این رسانه آمریکایی، بایدن از وعده انتخاباتی خود سرپیچی خواهد کرد و این در سیاست آمریکا به امری عادی تبدیل شده است. طبق این تحلیل، برای اینکه رئیس‌جمهور ایالات متحده سعودی‌ها را به سمت تحقق خواسته‌های خود و پمپاژ نفت بیشتر و ریختن آن به بازار جهانی سوق دهد باید از مسائل حقوق بشری در قبال عربستان سعودی دست بکشد.
طبق این گزارش، کنگره آمریکا و گروه‌های حقوق بشری با توجه به سوابق عربستان سعودی، سفر بایدن را به شدت مورد انتقاد قرار داده‌اند و یکی از راه‌های مورد بحث برای کاهش انتقاد این است که واشنگتن در تسهیل اقدامات برای بهبود روابط اسرائیل و عربستان و ایجاد نقشه راهی برای عادی‌سازی بین دو طرف که ممکن است شامل گام‌های اولیه در مورد حقوق پرواز تجاری برای اسرائیل باشد، ایفای نقش کند.
«شیبلی تلهامی» استاد صلح و توسعه در دانشگاه مریلند در گفت‌وگو با الجزیره، با بیان این که «محبوبیت عادی‌سازی با اسرائیل شاید منفی‌های حضور در کنار محمد بن سلمان را جبران کند»، افزود اما «رئیس‌جمهور آمریکا در حال اشتباه محاسباتی است زیرا در حالی که عادی‌سازی در میان دموکرات‌های کنگره رایج است، رای‌دهندگان دموکرات اکنون بیشتر به سمت فلسطینی‌ها متمایل هستند تا به سمت اسرائیلی‌ها».
به گزارش پایگاه تحلیلی «ریسپانسیبل استیت کرفت» نظرسنجی دانشگاه مریلند با شرکت 2208 آمریکایی نشان داده کمتر از یک چهارم مردم این کشور سفر رئیس‌جمهورشان به سرزمین‌های اشغالی و عربستان سعودی را تایید می‌کنند.
شیبلی تلهامی، که این نظرسنجی را انجام داد در روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» نوشت: به نظر نمی‌رسد تمرکز بر امنیت اسرائیل به [بایدن] کمک کند تا سفرش را بفروشد. در واقع، این ممکن است به او در میان حوزه‌های دموکرات‌اش آسیب برساند.
پیش‌بینی تداوم شکست ائتلاف‌سازی آمریکا در منطقه
به گفته «جان کربی» سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در سفرش به منطقه به دنبال کار بر روی موضوعاتی نظیر پدافند هوایی جهت مقابله با ایران خواهد بود.
«بنی گانتز» وزیر جنگ اسرائیل هم ماه‌ها پیش اشاره کرد که توافق ابراهیم که اسرائیل با امارات متحده عربی امضا کرد، شامل یک ترتیب امنیتی ویژه است که ظاهراً شامل ادغام دفاع هوایی اسرائیل و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس است.
این در حالی است که به نوشته فارن پالیسی، واشنگتن 40 سال است برای سیستم دفاع هوایی یکپارچه شورای همکاری خلیج فارس فشار می‌آورد، اما کشورهای عضو هرگز موفق به انجام آن نشدند. در دولت اوباما هم اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس با حضور وی در سال 2015 در کمپ دیوید تصمیم گرفت که دقیقاً همین کار را منهای اسرائیل انجام دهد، اما کشورهای شورای همکاری علیرغم تشویق ایالات متحده هرگز پیگیری نکردند.
پایگاه تحلیلی آمریکایی ریسپانسیبل استیت‌کرفت در گزارشی نوشت گرچه اسرائیل مدعی است که یک پیمان رسمی با کشورهای عربی مانع حملات ایران شده، اما منابع کنگره چندان اطمینان ندارند. این گزارش افزود: اگر اتحاد دفاع هوایی خاورمیانه (MEAD) واقعی باشد، تنها آخرین مورد از یک سری تلاش‌های طولانی تحت هدایت ایالات متحده برای ایجاد یک اتحاد نظامی رسمی در خاورمیانه است. آخرین تلاش در سال 2017 زمانی انجام شد که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور وقت آمریکا، ائتلاف استراتژیک خاورمیانه (MESA) را راه‌اندازی کرد که هدف آن قرار دادن شورای همکاری خلیج فارس، اردن، مصر و آمریکا تحت یک چتر امنیتی یکسان بود.
طبق این گزارش، «در پایان این ائتلاف با همان مجموعه‌ای از موانع که هر اتحاد دفاع هوایی آینده ممکن است با آن مواجه شود، برخورد کرد. قابل توجه است که شرکت کنندگان بالقوه دارای منافع امنیتی متنوعی هستند که گاهی اوقات در تضاد با یکدیگر است».
همچنین بخوانید