پیش‌بینی آینده سیاسی نتانیاهو پس از طوفان الاقصی
ائتلاف لاپید - نتانیاهو کلید عادی سازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل خواهد بود. اگر فرض بر تحقق این سناریو باشد، با آنکه اعتبار «بی بی» به عنوان «آقای امنیت» بسیار آسیب خواهد دید اما بقای وی در قدرت تضمین خواهد شد و وی می‌تواند گام آخر را به سمت عادی سازی روابط با ریاض را بردارد.
پافشاری کابینه راست‌گرای نتانیاهو بر تصویب لوایح اصلاحات (کودتا) قضایی، مخالفت جدی دستگاه قضایی رژیم و اپوزوسیون موجب استمرار تظاهرات هفتگی در خیابان‌های فلسطین اشغالی شده است. در چند ماه اخیر دامنه مخالفت با دولت از سطح جامعه نیز فراتر رفته و نیروهای ارتش، سازمان‌های اطلاعاتی، نیروهای ذخیره و بسیاری دیگر از مشاغل دولتی تهدید به ترک خدمت کرده بودند. در این روند نتانیاهو به دلیل بیم از سقوط کابینه امکان مخالفت با عناصر تندرو کابینه مانند بن‌گویر را نداشت و در مسیر تقریبا بی‌بازگشت قرار گرفته بود. البته عقب‌نشینی حریدی‌های سبب شد تا میزانی از فشار بر روی «بی بی» کاهش پیدا کند.
درست در زمانی که سطح تنش‌های داخلی در سرزمین‌های اشغالی کاهش پیدا کرده بود و گانتز با سفر غیر رسمی به واشنگتن در حال رایزنی برای تسهیل عادی سازی روابط میان ریاض - تل‌آویو بود، عملیات غافل‌گیر کننده شاخه نظامی جنبش حماس در جنوب سرزمین‌های اشغالی، موجب تغیر معادلات میدانی شد. به گزارش کانال 13 رژیم صهیونیستی تا ساعت 16 روز یکشنبه هشتم اکبر، بیش از 600 صهیونیست کشته و 2 هزار نفر زخمی شدند. علاوه بر این بیش از 100 شهرک‌نشین و نظامی اسرائیلی به اسارت نیروهای حماس درآمدند. همچنین حزب الله با حمله به سه پایگاه مخابراتی - راداری رژیم صهیونیستی در مزارع شبعا هدف قرار داد تا گمانه زنی‌ها در خصوص گشودن جبهه جدید در مرزهای شمالی فلسطین اشغالی افزایش پیدا کند. انتشار اطلاعیه رژیم برای تخلیه شهرهای مرزی و خودداری صهیونیست‌ها از حضور در مراکز عمومی - تفریحی نشان دهنده اوج تنش منطقه شامات است. بسیاری از کارشناسان معتقدند نتانیاهو برای فرار از دست انتقاد مخالفان سیاسی تن به پیشنهاد تشکیل دولت اضطرار ملی با حضور اپوزوسیون داده تا بتواند با فشار کمتری حمله زمینی - هوایی به باریکه غزه را تشدید کند.
در چنین شرایطی سوال کلیدی آن است که آینده سیاسی نتانیاهو به کدام سو خواهد رفت؟ آیا نبرد طوفان الاقصی موجب سقوط کابینه راست‌گرای اسرائیل خواهد شد یا آنکه زمینه شکل‌گیری کابینه وحدت ملی با حضور عناصر میانه جریان چپ و راست را فراهم خواهد کرد؟
پاسخ به سوالات فوق نیازمند گذشت زمان و مشخص شدن ابعاد پاسخ اسرائیل به حمله اخیر حماس و جهاد اسلامی است اما فعلا دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به آینده دولت «بی بی» مطرح می‌شود. گروهی معتقدند حمله حماس در سالروز جنگ یوم کیپور مهر پایانی بر عمر سیاسی «بی بی» و حزب لیکود در سپهر سیاسی اسرائیل خواهد بود. این تحلیل گران با اشاره به تجربه به حاشیه رفتن جریان چپ پس از جنگ اکتبر 1973 معتقدند ناقوس افول جریان راست در سرزمین‌های اشغالی به صدا درآمده و باید منتظر تغییر معادلات سیاسی در رژیم باشیم.
گروهی دیگر اما با اشاره به هفته‌های اعتراض و اعتصاب در اسرائیل، تحولات اخیر را بهانه مناسبی برای تغییر ترکیب کابینه و حضور افرادی مانند لاپید و گانتز در دولت ائتلافی می‌دانند. عناصر تندرو کابینه نتانیاهو نه تنها خواستار تداوم شهرک سازی‌ها در کرانه باختری بودند؛ بلکه قصد داشتند تا این مناطق را به اسرائیل ملحق کنند. این سیاست حتی از سوی دولت‌های اروپایی و آمریکا نیز مورد قبول نبود. در سوی مقابل حضور عناصر چپ و میانه در کابینه نتانیاهو، ضمن به حاشیه بردن پرونده اصلاحات قضایی، زمینه بازگشت طرح «دو دولت» بر روی میز مذاکره با آمریکا و کشورهای عربی را فراهم خواهد کرد. به عبارت دیگر ائتلاف لاپید - نتانیاهو کلید عادی سازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل خواهد بود. اگر فرض بر تحقق این سناریو باشد، با آنکه اعتبار «بی بی» به عنوان «آقای امنیت» بسیار آسیب خواهد دید اما بقای وی در قدرت تضمین خواهدشد و وی می‌تواند گام آخر به سمت عادی سازی روابط با ریاض را بردارد. البته تحقق این واقعه ارتباط مستقیمی با نوع واکنش این رژیم به نوار غزه و تلفات وارد شده بر فلسطینی‌ها دارد. اگر ارتش اسرائیل تصمیم بگیرد تا در فلسطین حمام خون راه بیاندازد آنگاه فشار افکار عمومی اجازه حرکت محمد بن سلمان به سمت گزینه عادی سازی روابط را نخواهد داد.
*تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه
همچنین بخوانید