پیک چرخه کرونا و تلاش های کم اثر وزارت بهداشت / پیشگیری بهترین راه حل است اما اقدامات کافی نیست

ظاهرا خبر مرگ 4 نفر به علت ابتلا به ویروس کرونا هنوز چندانکه باید در کشور جدی گرفته نشده است. وزارت بهداشت سیاست اطلاع رسانی محدود و ناقص را در پیش گرفته اما ویروس به سرعت در کشور در حال چرخش است و به نظر نمی رسد اقدام ملی موثری برای کنترل و پیشگیری از این بیماری انجام در حال انجام باشد.

اعلام خبر مرگ دو نفر به علت ابتلا به ویروس کرونا که روز چهارشنبه (30 بهمن) از طرف روابط عمومی وزارت بهداشت انجام شد، در حالی که چند ساعت قبل از آن وزیر بهداشت با اطمینان از نبود حتی یک مورد ابتلا به این ویروس خبر می داد، نشانه غفلت وزارت بهداشت برای شناسایی و رصد به موقع و پیشگیری از شیوع این بیماری است. وزارت بهداشت از شناسایی ویروس و کشف و شناسایی سریع بیماران عقب مانده است زیرا درست تا روز اعلام موارد فوت این بیماری و حتی ساعاتی قبل از آن سیاست انکار و تکذیب را در پیش گرفته بود.

بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی میزان مرگ و میر ویروس کرونای جدید 2019 بین دو تا چهار درصد است، بنابراین اعلام مرگ دو نفر در ساعات اولیه نشانه ابتلای حداقل 100 نفر به این بیماری است که شناسایی نشده و در حال تردد و انتقال بیماری به دیگران بودند.

اما واقعیت فراتر از این آمارهاست، چرا که درست 24 ساعت بعد از این اعلام، خبر مرگ دو نفر دیگر در قم، و ابتلای سه نفر دیگر به ویروس کرونا اعلام شد که دو نفر در قم و یک نفر در اراک است و فرد بیمار بستری در قم پزشک معالج بیماران است که از قم به اراک رفته است. وزیر بهداشت اعلام کرده که هنوز منشا ورود ویروس کرونا به کشور مشخص نشده است. معلوم است که لغو پروازها از چین و کنترل مرزها با دوربین ها و اسکنرهای حرارتی نیز جواب نداده است. به گفته مینو محرز، عضو کمیته کشوری مبارزه با بیماری های واگیر وزارت بهداشت به احتمال زیاد کارگرهای چینی که در قم کار و به چین سفر می کنند عامل ورود ویروس به ایران بوده اند اما مساله مهمتر تشخیص دیرهنگام بیماری و چرخش ویروس در کشور است که اکنون می تواند به شهرها و مناطق زیادی سرایت کرده باشد.

آخرین آمار رسمی از تعداد مبتلایان که از سوی وزارت بهداشت اعلام شده نشانه ابتلای قطعی 28 نفر به ویروس کرونای جدید و مرگ پنچ نفر است اما طبیعتا اطلاعات دقیقی از کسانی که دچار علایم بیماری تنفسی هستند و به خصوص در شهر قم مراجعات انبوه به بیمارستان دارند وجود ندارد. آمار مرگ پنج نفر به علت ابتلا به ویروس کرونا نشانه ابتلای ده‌ها بیمار ناشناخته است.

وزیر بهداشت اعلام کرده که کیت تشخیص ویروس کرونا به تعداد کافی در کشور وجود دارد اما مسعود مردانی، عضو دیگری کمیته کشوری بیماری های عفونی وزارت بهداشت نیز گفته است: کیت تشخیص این بیماری فقط در انستیتو پاستور تهران و یک مرکز دیگر به تعداد معدود وجود دارد بنابراین بهترین کار برای کنترل این بیماری آموزش مردم برای جلوگیری از انتشار ویروس است.

دوره پنهان ویروس کرونای جدید بین دو تا 14روزبرآورد می شود بنابراین باید منتظر بود که طی روزهای آینده با پیک این بیماری در کشور مواجه شویم.

در این شرایط هیچ دستورالعمل خاصی برای پیشگیری از بیماری صادر نشده است. دولت هیچ تدبیری برای کاهش تردد و کاهش ساعات اداری و کاهش حضور در ادارات و اماکن عمومی اعمال نکرده است و چرخش ویروس ادامه دارد.

یکی از علل عقب ماندگی وزارت بهداشت از رصد و شناسایی بیماران نبود امکان تشخیص سریع ویروس در افراد مشکوک است. بسیاری از این بیماران به علت اینکه علایم خفیفی دارند اصلا برای تشخیص مراجعه نمی کنند بلکه به راحتی به محل کار و تحصیل رفت و آمد دارند.

بیمارستانها در مواردی که بیمار با علایم شدید تنفسی مراجعه می کند ابتدا تست آنفلوانزا می گیرند. اگر جواب منفی شد بعد تست کرونای کلی یا همان تست PCR گرفته می شود که اگر مثبت شد باز هم معلوم نیست ویروس کرونای جدید 2019 باشد. آن وقت نمونه آزمایش باید به تهران و انستیتو پاستور یا آزمایشگاه خاصی که کیت تشخیصی این ویروس را به تعداد معدود دارد برود. تا مشخص شدن نتیجه آزمایش باید صبرکنند و در این صورت یا بیمار جان خود را از دست داده است یا ویروس را به چند نفر دیگر منتقل کرده است.

بیماران بسیار شدید باید در ICU بستری شوند اما تعداد تخت های ICU کشور معدود است. همزمان پرسنل بیمارستانی به خصوص پزشکان و پرستاران در معرض ورود مکرر ویروس به بدن هستند و بیش از بقیه مردم در خطر ابتلا قرار دارند و می توانند ویروس را به اطرافیان خود منتقل کنند. در حالی که لباس یکبار مصرف، ماسک یکبار مصرف و دستکش یکبار مصرف و شیلد محافظ باید به میزان کافی در بیمارستانها در اختیار این افراد باشد.

افراد مبتلا به ویروس باید از بقیه افراد جدا شوند اما بسیاری از آنان از بیماری خود خبر ندارند و اگر هم علایم بیماری دارند به علت مشغله های شغلی و نیاز مالی امکان ماندن در خانه و ایزوله شدن را ندارند و مجبورند سر کار بروند. بسیاری از آنان نیز از وسایل حمل و نقل عمومی مثل مترو، اتوبوس یا تاکسی استفاده می کنند و در این محل هاست که ویروس به سرعت چرخش پیدا می کند و یک به یک به افراد دیگر منتقل می شود.

مترو و اتوبوسرانی حداقل در تهران اعلام کرده اند که این وسایل شبها ضد عفونی می شوند. جدا از اینکه ضد عفونی کردن این وسایل در شبها چقدر دقیق و استاندارد انجام می شود اما این اقدام به هیچ وجه کافی نیست و انتقال بیماری به علت فشردگی افراد به هم در مترو و اتوبوس و نفس به نفس شدن آنها به راحتی در طول روز رخ می دهد.

در چنین شرایطی باید برای کارکنان بیمارستانها و افرادی که از وسایل شلوغ حمل و نقل عمومی استفاده می کنند، ماسک رایگان توزیع شود اما حتی ماسک پولی نیز بازار سیاه پیدا کرده است.

سیامک مره صدق، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به خبرنگار الف گفت: در شرایطی زندگی می کنیم که به علت تردد مردم هر اپیدمی بیماری در یک نقطه از جهان می تواند به پاندمی و همه گیری جهانی تبدیل شود و چاره ای هم نداریم، بسیاری از مردم هم که دچار علایم سرماخوردگی یا آنفلوانزا می شوند، مراجعه نمی کنند بنابراین امکان تشخیص سریع ویروس جدید کرونا میسر نیست و اگر تاخیری در شناسایی این بیماری باشد تقصیر وزارت بهداشت نیست.

وی افزود: اینکه کیت تشخیص کرونا را به موقع و به تعداد کافی در اختیار نداریم هم تقصیر وزارت بهداشت نیست خیلی از کشورها هم کیت تشخیص این بیماری را ندارند.

اگر چین توانست در مدت یک ماه گذشته بیماری کووید 19 یا ویروس کرونای جدید را تا حدی کنترل کند به علت این است که با وجود پنهانکاری و اعلام دیر هنگام، سیستم سختگیرانه قرنطینه مردم را اجرا کرد. خیلی سریع شهر ووهان و استان هوبی با جمعیتی نزدیک به 60 میلیون نفر قرنطینه شدند. رفت و آمدها به شدت کاهش یافت و ترددها کنترل شد. ماسک کافی در اختیار مردم قرار گرفت. افراد بیمار و مشکوک در خانه ماندند و همزمان به همه مردم آموزش داده شد که مدام دست و صورت خود را با آب و صابون بشویند، دست ندهند و روش صحیح عطسه و سرفه را اجرا کنند تا ویروس به دیگران منتقل نشود در حالی که درایران با وجود چرخش ویروس در هفته های گذشته در کشور هیچ کدام از این کارها انجام نشده است.

کیانوش جهانپور، سخنگوی قرارگاه مبارزه با کرونا نیز اعلام کرده که از بین 785 فرد مشکوک 28 مورد شناسایی شده قطعی به ویروس کرونا به جز دو نفر در گیلان همگی یا ساکن قم بوده اند یا از قم به بیمارستانهای تهران ارجاع شده اند و از مردم خواسته که از سفر غیر ضروری به قم پرهیز کنند. اما با این حال تردد از قم به شهرهای دیگر در هفته های گذشته به راحتی انجام شده و اکنون موارد مشکوک این بیماری به شهرهای دیگر به خصوص استانهای شمالی رسیده است و در روزهای آینده باید منتظر پیک و شیوع این بیماری در شهرهای دیگر باشیم.