چشم‌انداز فروش نفت در بودجه منعطف 1400
تهران - ایرنا - از لایحه بودجه سال 1400 به عنوان بودجه غلطان یا منعطف نام برده شده است؛ در حالی که برخی کارشناسان ارقام این لایحه، به ویژه صادرات نفت را خوشبینانه توصیف می‌کنند، اما به نظر شماری دیگر از کارشناسان، رقم تعیین‌شده برای صادرات نفت، واقع‌بینانه است.
برخی آمار و ارقام لایحه بودجه 1400 این روزها، مورد مناقشه قرار گرفته است. افزایش 743 درصدی هزینه‌های جاری و بیش از 33 درصدی هزینه‌های عمرانی بودجه 1400، در حالی که همه‌گیری کویید -19 همچنان ادامه داشته و تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران نیز برقرار است، باعث شده تا برخی از متخصصان بر غیر واقعی و خوشبینانه بودن ارقام این بودجه تاکید داشته باشند. خصوصا پیش‌بینی فروش روزانه دو میلیون و 300 هزار بشکه نفت با نرخ 40 دلار، مهمترین دستاویزی است که برای خوشبینانه بودن ارقام بودجه سال 1400 مطرح شده است. موضوعی که البته از طرف رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه رد می‌شود
درآمد مازاد نفت برای توسعه کشور
حسن روحانی، رئیس جمهوری در واکنش به این انتقادات، توضیح داد: ممکن است برخی بگویند دولت بر مبنای خوشبینی نسبت به اینکه می‌تواند مسائل هسته‌ای و مشکلات خارجی را حل کند این ارقام را بیان می‌کند. در حالی‌که اینگونه نیست و ما 2 میلیون و 300 هزار بشکه نفت را یا در بازار بین‌المللی یا در بازار داخلی خواهیم فروخت. بنابراین این بودجه، برای ما یک بودجه قطعی است اما بخشی از درآمدهای نفت صرف بودجه جاری نخواهد شد.
محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه، نیز در توضیح بیشتر برای واقع‌بینانه بودن پیش‌بینی درآمد حدود 200 هزار میلیارد تومانی از محل دارایی‌های سرمایه‌ای یا همان فروش نفت برای سال آینده، در نشست مطبوعاتی خود با خبرنگاران گفت: این موضوع به آن معنی نیست که دولت دقیقا به هدف 2 میلیون و 300 هزار بشکه نفت در روز بتواند دست پیدا کند. بلکه در این خصوص یک بازه حداقل یک و حداکثر 2.3 میلیون بشکه‌ای نفت در نظر گرفته شده است.
ابتکاری که در بودجه 1400 در نظر گرفته شده، به عنوان «بودجه غلتان» یا «بودجه منعطف» نامگذاری شده است. پیش‌بینی کانال یک تا 2.3 میلیون بشکه‌ای برای فروش نفت، می تواند گره یکی از مهمترین عوامل اختلاف دیدگاه میان کارشناسان اقتصادی را بگشاید.
بر این اساس دولت یا می‌تواند براساس روش‌های معمول صادرات نفت، به اندازه سقف مشخص شده در بودجه، نفت را در بازارهای جهانی به صورت نقدی به فروش برساند یا آنکه موفق به این کار نخواهد شد. به گفته مژگان خانلو، سخنگوی ستاد بودجه 1400، درصورتی که دولت نتواند دو میلیون و 300 هزار بشکه نفت را به بازارهای جهانی صادر کند، اقدام به پیش‌فروش نفت خواهد کرد. پیش فروشی که به گفته محمدباقر نوبخت از دو روش متفاوت انجام خواهد شد. پیش‌فروش نفت از طریق مکانیزم‌های اوراق یا فروش یونیت‌ها راهکار اول و دومین راه نیز فروش سهام و اموال دولتی است.
حداقل بدبینانه و حداکثر خوشبینانه در یک بودجه
این ابتکار دولت چه تفاوتی با سیستم بودجه ریزی دولت در سال‌های گذشته دارد؟
طی سال‌های پیشین در لوایح بودجه، رقمی مشخص برای فروش نفت در نظر گرفته می‌شد. بنابراین اگر دولت موفق به فروش میزان بیشتری نفت یا فروش نفت با قیمت بیشتر می شد، مازاد درآمد کسب شده باید به صندوق توسعه ملی واریز می شد و در صورت فروش کمتر نیز با کسری بودجه مواجه بود.
اما در بودجه سال 1400 با توجه به شرایط بسیار سخت حاکم بر اقتصاد کشور طی سه سال گذشته و مقاومت ملی صورت گرفته توسط مردم ایران، پیش‌بینی برای حالت‌های مختلفی که احتمال وقوع دارند، صورت گرفته است. به این معنا که اگر بهبودی در شرایط بین المللی ایجاد نشد، در لایجه بودجه پیش‌بینی شده است تا با فروش روزانه یک میلیون بشکه، مشابه بودجه سال 1399، تامین امور جاری و حداقل‌های توسعه‌ای کشور انجام شود.
در صورت فروش بیش از یک میلیون بشکه نفت در روز تا سقف دو میلیون و 300 هزار بشکه، این درآمد کسب شده «در زمینه توسعه راه، راه آهن، ترانزیت و نیروگاه، زیرساخت‌های نفت، گاز و توسعه یعنی در ذیل تیتر توسعه کشور یا تیتر توانمندسازی مردم محروم» مصرف خواهد شد.
این پدیده، دقیقا نکته مهمی است که دولتمردان در جهت دفاع از ابتکار بودجه ای خود بر آن تاکید دارند. در بودجه سال 1400 ترتیبی اتخاذ شده است که برای دامنه‌ای گسترده، از فروض بسیار بدبینانه تا فرض‌های خوشبینانه، دولت و کشور برنامه‌ای مدون برای حرکت در جهت توسعه کشور و حفظ حقوق مردم داشته باشد.
*س_برچسب‌ها_س*