یک و نیم میلیون نفر از نمایشگاه قرآن بازدید کردند

دکتر علیرضا مُعاف؛ معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور در برنامه صف اول شبکه خبر درباره دستاورد‌های سی امین نمایشگاه بین المللی قرآن صحبت کرد.

معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: ما یک تعبیری داریم که قرآن برای همه مردم است. «هدًی لِلنَاسِ»، «بَصَائِر لِلنَاسِ»؛ نمایشگاه قرآن هم برای همه مردم است و هدف ما این بود و هست که آن تعبیری که رسول اعظم (ص) می‌فرمایند مردم با قرآن انس بگیرند و احساس لذت از بودن با قرآن داشته باشند در نمایشگاه قرآن هم اتفاق بیفتد. هدف راهبردی و همه برنامه ریزی‌ها ناظر به همین نکته است که وقتی افراد از نمایشگاه بین المللی قرآن خارج می‌شوند؛ خانواده ها، جوان ها، نوجوان ها، دو تا چهار ساعت، چند روز و هر چقدر که وقت می‌گذارند احساس بهتری به قرآن داشته باشند، از بودن در کنار برنامه‌های قرآنی، آموزه ها، مفاهیم و گزاره‌های قرآنی لذت برده باشند. تعبیری باز داریم که نمایشگاه بین المللی قرآن تفرجگاه معنوی و تفریحگاه قرآنی مردم است. ما در قرآن یک کلمه‌ای داریم «سائِحات»؛ کلمه سیاحت، این که مردم نمایشگاه قرآن را به مثابه یک سیاحتگاه، تفریحگاه و تفرجگاه درک کنند. فکر می‌کنم همه جمع بندی‌ها باید ناظر به این باشد که ببینیم آیا ما یک جشنواره بزرگ فرهنگ دینی داشتیم؟ آیا جشن، نشاط و شادی بوده؟ ماه رمضان در نمایشگاه قرآن به مردم خوش گذشته یا نه؟ ارزیابی‌های میدانی که من، چون سال‌ها مسئول نمایشگاه کتاب و قرآن در ادوار مختلف بودم، امسال دو نکته در حضور مردم چشمگیر چشم نواز بود. یک نکته؛ همین مسئله استقبال بود که در تعابیر همه مسئولین، خواص و ادبیات رسانه هم، مکرر این گفته شد. استقبال مردم فراتر از انتظارات بود، دل‌ها البته در ماه رمضان متوجه قرآن است، اما ما سال‌ها نمایشگاه قرآن را داشتیم، امسال این استقبال مورد توجه بود.

علیرضا مُعاف درباره علت استقبال از نمایشگاه بیان کرد: علت گرایش مردم به قرآن، دین و ارزش‌های دینی و قرآنی است، اگر ما برنامه‌های جذاب و متنوع برای آن‌ها داشته باشیم، گرایش؛ بسیار گرایش خوبی است. شما می‌بینید شب‌های قدر چه اتفاق عظیم میلیونی در کشور می‌افتد. روز قدس، روز بعد از شب 23 رمضان که مردم تا صبح بیدار بودند. سه تا چهار ساعت چه حرکت عظیم رودخانه مواج میلیونی در کشور راه می‌افتد. این گرایش وجود دارد، مردم متوجه شدند، شنیدند، خودشان رسانه‌ها تبلیغ کردند که نمایشگاه برای همه اعضای خانواده برنامه دارد، برای بچه‌ها برنامه جدا، برای نوجوان‌ها برنامه دارد. اساساً ما می‌گوییم نمایشگاه قرآن؛ یک نمایشگاه خانوادگی، خانواده گرا، خانواده محور و خانواده بنیان است.

وی افزود: ما امسال هر شب 10 تا 20 هزار افطاری ساده داشتیم در نمایشگاه که خانواده‌ها می‌آمدند استفاده می‌کردند، خیلی از خانواده‌ها هم خودشان افطاریشان را آن جا می‌آوردند. روز 13 فروردین نمایشگاه قرآن یک صحنه جالبی از سیزده‌به‌در رمضانی مردم اتفاق افتاد، که شبکه خبر هم زنده نشان داد. صحنه فوق العاده جالبی بود.

معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد اظهار کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌گویند نمایشگاه بین المللی قرآن بزرگترین رویداد دینی و قرآنی کشور است. عرض می‌کنم خیلی از کشور‌ها را دیدم؛ این نمایشگاه، بزرگترین نمایشگاه قرآنی جهان اسلام است. ما امسال از 21 کشور؛ 50 مهمان داشتیم، برخی وزرای فرهنگ کشور‌های اسلامی آمدند، مفتی اعظم، شخصیت‌های تراز اول، اجماعاً می‌گفتند این را که چنین نمایشگاهی با چنین وسعت و تراز و محتوا‌های متنوع، متکثر و متلونی در دنیای اسلام نیست و خیلی از آن‌ها تقاضا داشتند که این نمایشگاه برود در آن کشور‌ها که برنامه ریزی‌هایی هم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفتند.

معاف با اشاره به میزان بازدید کنندگان ادامه داد: همزمان با نمایشگاه بین المللی که در مصلی امام خمینی (ره) برگزار شد، 11 نمایشگاه استانی هم داریم که سیاست گذاری در تهران انجام شد، اما ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها این نمایشگاه‌ها را برگزار کردند. بعضی از آن‌ها آنقدر استقبال بالا بوده تمدید هم کردند. ما به خاطر برگزاری نماز عید فطر و تمهیدات نماز عید فطر در مصلی، با وجود این که خیلی تقاضای تمدید داشتیم، امکان تمدید نداشتیم. سال گذشته ما شمارش کردیم که عدد تهران یک میلیون و 200 هزار نفر بود. امسال به مراتب شلوغ‌تر بود. برآورد‌های میدانی که مسئولین نظارت داشتند می‌گفتند بیش از یک و نیم میلیون نفر در نمایشگاه تهران و در مجموع با نمایشگاه‌های استانی؛ سه میلیون نفر از نمایشگاه‌ها بین‌المللی قرآن کریم بازدید کردند. اگر یک نفر از این‌ها لذت برده باشد و احساس بهتری به قرآن پیدا کرده باشد، همان یک نفر هم بسیار ارزش دارد، خیلی روی آمار‌ها اتفاقاً من خود مانور نمی‌دهم، اما از روز 12 فروردین که نمایشگاه شروع شد روز‌های زیادی بود که تمام صحن‌های شبستان ها، رواق‌ها و پارکینگ‌ها پر می‌شد و این اتفاق بزرگ، خوب و قرآنی الحمدلله امسال رقم خورد.

او درباره تعداد غرفه‌های نماشگاه تصریح کرد: در نمایشگاه بین المللی 49 بخش و 1800 غرفه داریم، یعنی بخش نشر مکتوب با حدود صد ناشر دینی داریم. بخش فروش محصولات پوشش عفیفانه؛ حجاب و عفاف داشتیم با حدود 260 غرفه از نهاد‌های تولیدکننده و مجموعه‌های مردمی این حوزه. مجموعه‌های ترویجی حوزه عفاف و حجاب که کار محتوایی صرفاً می‌کردند؛ 20 مجموعه آمده بودند. خانه‌های خلاق قرآنی، ایده‌های نوی قرآن، دانش بنیان‌های قرآنی، مؤسسات دانش بنیان، نوآور، نو نویس و نوپدید قرآنی، استارت آپ ها، شتاب دهنده‌ها و اَسِلِرِیتور‌های قرآنی؛ نزدیک به 50 مجموعه بودند، بخواهیم بگوییم مجموعاً می‌شود 49 بخش و 1800 غرفه که در بخش‌های مختلف نمایشگاه بودند. هر کدام از بخش‌های نمایشگاه؛ جذابیت‌های خود را داشت و برای خانواده‌ها به نحوی جذاب بود.

معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد گفت: حوزه شعر قرآنی خیلی مورد توجه قرار گرفت. دیروز اختتامیه شعر قرآنی بود؛ و از دو استاد بزرگ حوزه ادبی با جایزه ادبی - قرآنی حافظ تجلیل شد. حوزه خادمان قرآن کریم با حضور رئیس جمهور تجلیل شدند. 12 خادم قرآن کریم روز 12 فروردین افتتاح نمایشگاه، آیت الله رئیسی به نمایشگاه آمدند و بازدید مفصلی داشتند. در برنامه با خادمان و اساتید قرآن شرکت کردند. خادمان قرآن چندصد نفر هستند، نوعاً به ما پیغام دادند، از این برنامه تجلیل کردند، مردم هم خیلی پسندیده بودند؛ اساتید، بزرگان و پیشکسوتانی که در حوزه‌های پژوهشی، تفسیری، قرائت، حفظ و... از آن‌ها تجلیل به عمل آمد.

معاف می‌گوید: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که تنها وزارتخانه‌ای است که پسوند اسلامی دارد و این پسوند یک پسوند انتزاعی، تجریدی، دکوری و تشریفاتی نیست، یک پسوند حقیقی و انضمامی، عینی و کاربردی است؛ مسئول هنر دینی هستیم و باید کار ما در حوزه تبلیغ و ترویج قرآن، برگزاری جشنواره ها، نمایشگاه‌ها و فستیوال ها؛ یک کار هنرمندانه و با ابزار هنر باشد. امسال شعار نمایشگاه به نحوی انتخاب شد که همه بخش‌های کودک، نوجوان و جوان بتوانند خودشان را نسبت به آن شعار پیدا کنند. شعار نمایشگاه بر خلاف شعار‌هایی که هر سال به شکل‌های کلیشه‌ای و سنتی شعار‌هایی انتخاب می‌شد، «می خوانمت» انتخاب شد، خطاب به قرآن که می‌خوانمت. به قول برخی جوان ها؛ هم می‌خوانمت و هم می‌خواهمت؛ این را برخی جوان‌ها به خود من هم می‌گفتند که این یک ایهام و استعاره دو طرفه‌ای هم هست. در حوزه کودک می‌خوانمت چطور است؟ یک وقت خدا به پیامبر می‌گوید «اِقرَأ» او یک پاسخی می‌دهد، یک وقت به ما می‌گوید «فَقرَءُوا مَا تَیَسَرَ مِنَ القُرآن»، همان جا هم می‌گوید «فَقرَءُوا مَا تَیَسَرَ مِنهُ»؛ هر چقدر می‌توانید از قرآن بخوانید. این توانستن صنف‌ها و اقشار مختلف امروز شکل خودش را دارد. برای کودکان می‌شود قصه، داستان. خود خدا اکثر عبرت ها، آموزه‌ها و گزاره‌ها را در قالب قصه، اشاره فرمودید؛ «فَاقصُصِ القَصَص»، «أحسَنَ القَصَص» بهترین قصه گویی و بهترین قصه ها، هر دو در قرآن؛ بهترین روش قصه گویی و بهترین قصه ها، این برای کودک می‌شود قصه، بازی‌های تعاملی که در این گزارش به خوبی نشان داده شد. نوجوان و جوان فضایش؛ فضای دیگری است. شما اگر در فضای مجازی؛ ابزار شبکه‌های اجتماعی و فضایی که جوان و نوجوان، برخی متأسفانه مستغرق و غرقند، اما برخی هم درگیرند، همه به نحوی سرشان در موبایل است، اگر در این فضا ما مفاهیم، گزاره‌ها و آموزه‌ها را نبریم و سکو‌ها و آن اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های نرم افزاری ما ناظر به مفاهیم قرآنی طراحی نداشته باشیم عملاً بخش قابل توجهی از مخاطب را از دست می‌دهیم. این کاری که سؤال فرمودید، عمدتاً بر دوش دانش بنیان‌ها و مجموعه‌های جوانانه و دوستان آی تی منِ جوان گذاشته شد که مجموعه‌های متعددی؛ چند ده مجموعه آمدند در نمایشگاه محصولات خود را عرضه کردند، منابع اطلاعاتی خود را عرضه کردند، مدل‌های هوش مصنوعی؛ کاری که روی بیگ دیتاها، لیتِل دیتاها، دیتا ماینینگی که انجام می‌دهند در حضور مردم، خواص، نخبگان، دانشگاهیان و اساتید نشان می‌دادند که چطور می‌شود موضوع قرآن و هوش مصنوعی را باهم پیوند داد. ما جایزه نوآوری طه را در نمایشگاه بین المللی قرآن داشتیم. تمام جوانان در سطح کشور ایده هایشان را فرستادند. خیلی از مسائل قرآنی که رهبر انقلاب فرمودند، طی این سال‌ها انجام شده، خیلی هایش هم انجام نشده، دلیلش این است که ما روش‌ها و مدل‌های نو و سبک‌های نو استفاده نکردیم. رهبر انقلاب فرمودند 10 میلیون حافظ قرآن کریم، بخش قابل توجهی از این موضوع محقق نشده، ما به مجموعه‌های دانش بنیان و ایده پرداز می‌گوییم فارغ از مدل‌های قدیمی و روش‌های سنتی، روش معرفی کنید. ایده بدهید چطور این کار محقق می‌شود. کرسی‌های تلاوت را می‌خواهیم ببریم به سطح کشور. مساجد باید برای موضوع قرآن فعال شوند. «اِنَمَا نُصِبَتِ المَساجدُ لِلقرآن»، «مَن أحَبَ القُرآن فَقَد أحَبَ المَسجد» موضوع مسجد و قرآن باید احیا شود، دو سال است در دیدار ابتدای رمضان؛ دیدار با صفای قرآنی‌ها و رهبر انقلاب، ایشان تأکید می‌کنند. جلسات خانگی قرآن باید احیا شود. خیلی از مردم زلفشان با قرآن در این جلسات خانگی گره خورده. خود ما در این جلسات، قرآن زیر زبان مان مزه کرده و عاشق قرآن شدیم. حالا روش نو و مدل نو می‌خواهیم. این‌ها را باید جوانان بیایند همین مؤسسات دانش بنیان قرآنی، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور هم دیشب میهمان نمایشگاه بودند و ایشان هم تعجب کرده بودند که این همه مجموعه دانش بنیان قرآنی و خانه‌های خلاق قرآنی داریم، از جوانان با سواد دانشگاهی و حوزوی کارگروه مشترکی بین وزارت ارشاد و معاونت علمی و فناوری همین دیشب به خواست ایشان تشکیل شد که این موضوع نرم افزار‌ها و ورود جدی تر، حرفه ای‌تر و پیشروانه‌تر به فضای مجازی را ان شاء الله پیگیری کنند. سؤال: یکی از بخش‌هایی که باز دوباره مورد اقبال مردم واقع شده بود؛ بخش عفاف و حجاب بود، البته گله مندی‌هایی هم داشتند هم از طرف غرفه داران که می‌گفتند دیر غرفه‌ها تحویل داده شده و هم از طرف مردم که چرا زمانش کوتاه است؟ امسال که گذشت، برای سال‌های آینده چه تدبیری اندیشیده اید؟ علیرضا مُعاف: الحمدلله این بخش جزو بخش‌های بسیار مورد توجه مردم است. ما در حوزه حجاب و عفاف هم آقای رئیس جمهور تکلیف کردند و هم آقای اسماعیلی؛ وزیر ارشاد به ما گفتند که در نمایشگاه قرآن باید برنامه ریزی مفصلی داشته باشید. دو بحث داشتیم؛ یک بحث، مباحث ترویجی حجاب و عفاف است ناظر به محدثه اخیر کشور این مسأله زن - زندگی - آزادی، یک بخش مفصلی کار‌های پژوهشی صورت گرفته بود، روایت اسلام و روایت غرب از زن چیست؟ بدون پیش داوری، پس داوری، قضاوت و هر گونه تحمیل عقیده ای، بانوان و دختران می‌آمدند در این بخش دیدگاه اسلام، پیامبر رحمت؛ پیامبر اعظم، امیرالمؤمنین، اهل بیت، نهج البلاغه و متون دینی راجع به زن، مادر، خواهر، خانواده و مفاهیمی از این دست را می‌شنیدند. دیدگاه غربی‌ها اعم از فلاسفه، نمایشنامه نویسان و اساتید آن‌ها را هم می‌شنیدند و خود مقایسه می‌کردند که آن کسی که طرفدار آزادی زن است؛ اتفاقاً اسلام است و این را می‌دیدند. حالا در بازخورد‌های پسینی از نمایشگاه شاید بعضی از آن‌ها را ما بعداً در فضای رسانه، امکان انتشار داشته باشیم. در حوزه حجاب و عفاف باز بحث این بود که با نگاه خانواده محور ما حوزه ترویجی و تبلیغی داشتیم و مؤسسات مردمی هم و خود مجموعه‌های مردمی که در این حوزه آتش به اختیار فعال کار می‌کنند و کار‌های پژوهشی خیلی خوب دارند. یک بحث هم؛ فروشگاه‌های حجاب و عفاف ما در نمایشگاه داریم. این بخش را هم سال 87 من خود ایجاد کردم، حالا شاید بشود گفت 15 سال گذشته است. آن موقع هم فکر نمی‌کردیم این قدر مورد توجه قرار بگیرد، الآن تبدیل شده به یکی از جذابیت‌های اصلی نمایشگاه یعنی بعضی از مردم عرفاً می‌گویند برویم نمایشگاه قرآن، قرآن بخریم یا برویم نمایشگاه قرآن چادر بخریم، یا برویم نمایشگاه قرآن یک لباس خوب بخریم. امسال بزرگترین نمایشگاه حجاب و عفاف بعد از انقلاب به نحوی در مصلی برگزار شد که خود یکی از بخش‌های نمایشگاه بین المللی و خود نمایشگاه مفصلی بود. مسئولین مرتبط که دیدند؛ وزیر فرهنگ، کشور و بسیاری از مسئولین مرتبط؛ رئیس صدا و سیما که آمدند دیدند و گفتند ببینید گرایش مردم را به خرید محصولات عفیفانه که چقدر بالاست. مردم اینجا می‌آیند، البته گران است، گران فروشی نباید باشد، اما گران است که دولت باید فکری کند، داریم فکر می‌کنیم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کارگروه‌هایی وجود دارد، دارند فکر می‌کنند. در این بخش 260 مجموعه حضور داشتند، بی سابقه بوده این تعداد. باز خود مجموعه‌های مردمی مؤثر؛ مسئول این کار بودند. ما در حوزه‌های مختلفمان؛ در حوزه کتاب، در حوزه صنایع دستی که جزو بخش‌های جذاب نمایشگاه بود، در حوزه حجاب و عفاف کار را دادیم دست مجموعه‌های مردمی، دولت؛ مردمی است، نمایشگاه مال مردم است، للناس است، دقیق به شما عرض می‌کنم 70 درصد نمایشگاه را خود مجموعه‌های مردمی برگزار می‌کردند. دولت سیاست گذاری، هدایت و نظارت کرد، دخالت نکرد. خود مجموعه‌های مردمی برگزار می‌کردند که این اتفاق مهمی بود. نمایشگاه سال گذشته ما 45 هزار مترمربع بود، امسال شد 75 هزار مترمربع، بیش از 50 درصد نمایشگاه توسعه کمی داشت، اما ما این را واگذار کردیم به مردم، تفویض شد به مردم. در حوزه حجاب و عفاف هم خود آن‌ها مسئول بودند و برخی از این مجموعه‌ها باید از سطح کشور می‌آمدند، شاید مثلاً با یک روز تأخیر آغاز شدنش به خاطر ورود اقلام خود مجموعه‌ها بود، ما هم دوست داریم ساعت و روز‌ها افزایش پیدا کند، ان شاء الله همین امسال شمسی که می‌شود سال بعد رمضانی که می‌آید در همین اسفند ماه، پایان همین امسال است، تدارک می‌کنیم که این بخش هم توسعه پیدا کند. مجری: معمولاً در کنار نمایشگاه ها، نشست‌های تخصصی برگزار می‌شود که به نظر می‌رسد یکی از موضوعات جالب و جذاب نمایشگاه قرآنی، همین نشست‌های تخصصی است که متخصصین در حوزه‌های مختلف می‌آیند، علاقه مندان می‌آیند این بحث را دنبال می‌کنند، ما گزارشی در این زمینه و در مورد سند راهبردی داریم، می‌بینیم.

(پخش گزارش)

سؤال: هدف از این نشست‌های تخصصی متن نمایشگاه چه بود و آیا ما چقدر نزدیک شدیم به آن سند راهبردی که در این حوزه تدوین شده؟ علیرضا مُعاف: یکی از بخش‌های محتوایی، نرم افزاری، فکر افزاری، خردافزاری و عقل افزاری نمایشگاه قرآن که شاید از وجوه سخت افزاری در حوزه کار‌های قرآنی مهمتر است، نشست‌های تخصصی، علمی و پژوهشی است. الحمدلله در نمایشگاه امسال عدد دقیق، چون آمارش را جمع بندی شده ندارم، ولی عدد ده‌ها دقیق است؛ ده‌ها نشست علمی، پژوهشی و تخصصی در نمایشگاه برگزار شد، این قاعده‌ای که امام صادق (ع) می‌فرمایند «تضارب آرا باید اتفاق بیفتد» یا پیامبر فرمود «مذاکره علم باید اتفاق بیفتد». این‌ها در نمایشگاه جزو کار‌های همیشگی نمایشگاه بوده، امسال هم در حوزه بین الملل وبینار‌های بین المللی، نشست‌ها و سمینار‌های بسیار خوبی برگزار شد. 15 نشست خوب برگزار شد که پرمغز و پرمضمون بود، من در برخی از آن‌ها حضور و ارائه خود داشتم دیدم که بحث‌های چگال، غنی، رادیکال و خوبی مطرح می‌شود. بخشی از نشست‌ها هم ناظر به مدیریت امر قرآن در کشور است که ما باید ارتقاء و اعتلا دهیم حوزه فعالیت‌های قرآنی و دینی را در کشور. الآن در این تقریباً حدود دو سال دولت سیزدهم، یک تعبیری مدام گفته می‌شود و این تعبیر واقعاً پیگیری می‌شود که قرآن، ارزش‌های قرآنی و دینی در رأس کار‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دولت است و قرآن در عرض سایر کار‌ها نیست، سایر کار‌ها در طول قرآن است. قرآن فرانهاد است و همه کار‌ها باید سبقه و رنگ و بوی قرآنی و دینی داشته باشد و باید برویم به سمت سینما، تئاتر و سرود‌های دینی؛ این‌ها برنامه‌هایی است که مأموریت برای فرهنگ و ارشاد اسلامی هم هست. برخی از این نشست‌ها ناظر و معطوف است به همین برنامه ریزی قرآنی کردن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و برنامه‌های فرهنگی در کشور است. پژوهش‌های حرفه‌ای و عمیق هم انجام شده، ما در نمایشگاه امسال ده‌ها رونمایی کتاب، ده‌ها نشست پژوهشی ناظر به آثار حوزه قرآن، نهج البلاغه و صحیفه داشتیم. ما در نمایشگاه قرآن، بخش مفصلی برای نهج البلاغه؛ برادر قرآن و صحیفه سجادیه؛ خواهر قرآن داشتیم. خود آن‌ها رونمایی‌ها و نشست‌های مفصلی داشتند، الحمدلله صدا و سیما تشکر هم می‌کنم خیلی از این‌ها را خیلی خوب هم گزارش داده است. سؤال: یکی از بخش‌هایی که امسال هم مثل سال‌های گذشته مورد توجه قرار گرفت، بخش بین الملل است، اولاً چه تعداد کشور امسال شرکت کردند و چه تعداد کشور، اولی بودند؟ علیرضا معاف: خیلی وقت‌ها گفته می‌شد، عملاً محقق نمی‌شد، من عرض کردم؛ چون مسئول بودم در نمایشگاه‌های کتاب، قرآن و مطبوعات، راحت نقد می‌کنم گذشته و در واقع خودم را نقد می‌کنم، اشکالی ندارد. این صفت بین المللی خیلی وقت‌ها نبود و محقق نمی‌شد. ما یک کلمه بین المللی می‌نوشتیم، اما اتفاق نمی‌افتاد. امسال اهتمام شد با همکاری وزارت خارجه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی؛ نشست قرآنی تهران با حضور چند نفر از وزیران فرهنگ کشورها، مفتی‌های اعظم چند کشور، اساتید و پژوهشگران چند کشور برگزار شد. 21 کشور به عنوان نمایشگاه بودند، دو وزیر فرهنگ، دو مفتی اعظم و 40 هنرمند برجسته و شناخته شده از کشور‌های مختلف، هنرمندانی که از تونس، هند، عمان و از عراق آمده بودند؛ برجستگان بودند در آن کشورها. هماهنگی‌های این‌ها و آن جهت بین المللی نمایشگاه انجام شد. امسال از مرکز اسلامی فرانسه تا برنامه‌های قرآنی که در خیلی از کشور‌هایی که در نمایشگاه آمدند و حضور پیدا کردند ما حدود 50 میهمان در نمایشگاه داشتیم. سؤال: امسال همزمان با تهران در استان‌ها هم برگزار شد، سطح کمی و کیفی این‌ها چطور بود؟ علیرضا مُعاف: طبعاً آن‌ها یک حالت استانی نمایشگاه بین المللی هستند. ما 11 استان همزمان با نمایشگاه بین المللی، نمایشگاه استانی داشتیم. استقبال خیلی خوبی هم کردند؛ در اصفهان، مشهد، همدان، یزد، فیلم‌ها و گزارش‌هایی که دارم بخش قابل توجهی از استان‌ها هم همین محتوا‌های نمایشگاه بین المللی به آن‌ها ارائه خواهد شد، تا الآن هفت کشور هم توافق شده که محتوای نمایشگاه بین المللی تهران با همین برند نمایشگاه بین المللی برود به آن کشور‌ها و نمایشگاه برگزار شود.