85 ناوگروه ارتش در اقیانوس‌ها چه کردند؟/ رکوردداران دریانوردی از مکران تا سواحل اروپا

- اخبار سیاسی -

گروه دفاعی خبرگزاری تسنیم- محمدمهدی یزدی: از اوایل سال 88 تاکنون بیش از 13 سال از اعزام اولین ناوگروه ایرانی به آبهای آزاد می گذرد و طی این سالها 89 ناوگروه عملیاتی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با دزدان دریایی و ماموریت‌های دیگر به آبهای بین المللی اعزام شده‌اند که ماموریت 85 ناوگروه به پایان رسیده است.

کدام ناوهای ارتش رکورددار دریانوردی در تاریخ ایران هستند؟ بیش از سه چهارم کره زمین را دریاها و اقیانوس‌ها تشکیل دادند که این نشان از وسعت میدان عمل شناورها در جهان است. بنا بر این، در همه کشورهایی که دسترسی به دریا و اقیانوس دارند، نیروی دریایی یکی از ارکان قدرت محسوب می‌شود.

جمهوری اسلامی ایران از طریق دریای عمان به 20 درصد اقیانوس‌های دنیا مشرف است و می‌تواند از این طریق ارتباط گسترده‌ای با دیگر کشورها برقرار کند که این مستلزم این است که توسعه توان دریایی و بنادر مورد توجه قرار گیرد.

نیروی دریایی در ابتدا ماموریت داشت با شناورهایش محدوده عملیاتی خود را تا مدار 10درجه شمالی افزایش دهد اما با آغاز پدیده دزدی دریایی در خلیج عدن و دریای سرخ، نیروی دریایی ارتش از سال 87 برنامه مقابله با دزدان دریایی را در دستور کار قرار داد و پس از آماده کردن مقدمات در زمانی کوتاه، اولین ناوگروه نداجا در تاریخ 20 اردیبهشت ماه سال 88 با دستور کار حفاظت از شناورهای ایرانی و خطوط مواصلاتی تجاری کشورمان در آبهای آزاد، به منطقه خلیج عدن اعزام شد.

خلیج عدن، در جنوب کشور یمن قرار دارد؛ از سمت جنوب با کشور سومالی و از طرف غرب با کشور جیبوتی همسایه است و همچنین از سمت شمالغرب به تنگه باب‌المندب و دریای سرخ و از سوی شرق با اقیانوس هند ارتباط دارد و بخشی از این اقیانوس به حساب می‌آید.

باتوجه به وضعیت و شرایط کشور سومالی و همسایگی اش با خلیج عدن، پدیده دزدی دریایی در این منطقه یک تهدید جدی علیه کشتی‌رانی بین‌المللی شد که از زمان فاز دوم جنگ داخلی سومالی در دهه 1990 بوجود آمد.

باتوجه به اینکه منطقه خلیج عدن و دریای سرخ یکی از مهمترین خطوط مواصلاتی کشتی‌های نفتکش و باری ایرانی است که از سوی دزدان دریایی با مشکلاتی مواجه شده بود لذا نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با این موضوع وارد فاز عملیاتی شد.

این موضوع موجب شد تا شناورهای نیروی دریایی ارتش هزاران مایل دریانوردی کرده تا در منطقه شمال اقیانوس هند، خلیج عدن و دریای سرخ حاضر شوند و از کشتی‌های ایرانی و حتی خارجی در برابر حمله دزدان دریایی حفاظت کنند.

حضور همزمان 3 ناوگروه ارتش در آبهای جهان

نیروی دریایی تاکنون با اعزام 89 ناوگروه به آب‌های بین‌المللی توانسته حدود 5 هزار نفتکش و کشتی باری و تجاری را اسکورت کند و از آنها در برابر دزدان دریایی محافظت به عمل آورد که این موضوع تاثیر بسزایی در امنیت دریایی و اقتصادی ایران و دیگر کشورها داشته است که البته باتوجه به اینکه تاکنون 85 ناوگروه به ماموریت خود پایان داده‌اند و باقی در حال ادامه ماموریت هستند، در این گزارش به بررسی آماری 85 ناوگروه می‌پردازیم.

البته گفتنی است ناوگروه 86 ملقب به ناوگروه 360 متشکل از ناوبندر مکران و ناوشکن دنا که ماموریت خود را از اوایل مهرماه آغاز کرده و اخیراً نیز در بندر ریودژانیرو برزیل پهلو گرفت، به گفته فرمانده نیروی دریایی ارتش طی ماموریت خود برای اولین بار ضمن گذر از تنگه پاناما و آبهای قاره آمریکا یک دور کامل به دور کره زمین خواهد زد.

این در حالیست که سال گذشته، ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش متشکل از ناوهای سهند و مکران با حضور در بندر سنت‌پترزبورگ روسیه و طی مسافت 60 هزار کیلومتری، بزرگترین دریانوردی نظامی تاریخ کشور را تا آن زمان رقم زد و انتظار می‌رود ناوگروه 86 این رکورد را بشکند و مسافت طی‌شده توسط ناوگروه‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران را به‌میزان چشمگیری ارتقا دهد.

امروزه ناوگان حدود 30 کشور جهان، به نوعی مشغول حراست از منطقه خلیج عدن هستند و شناورهای نداجا با این وجود توانستند حدود 5 هزار کشتی تجاری را اسکورت کنند.

این عملکرد نیروی دریایی ارتش تعجب و حتی تحسین کشورهای قدرتمند دریایی را نیز در پی داشت زیرا حضور شناورها و تجهیزات ایرانی در آبهای دوردست علی رغم تحریم‌های سنگین در حوزه نظامی، نشان از توانمندی و قدرت دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران دارد.

از طرفی باید به این نکته نیز اشاره کرد که ناوگان دریایی اکثر کشورهای خارجی در خلیج عدن تحت فرماندهی واحد ارتش آمریکا به فعالیت می‌پردازند و تنها برخی کشورهای معدود مانند ایران، روسیه و چین به صورت مستقل عمل می‌کنند.

در طول این 13 سال، شناورهای ارتش جمهوری اسلامی ایران علاوه بر دریانوردی در همه اقیانوس‌های کره زمین از جمله اقیانوس‌های هند، آرام و اطلس، در مهمترین گذرگاه های آبی جهان نیز حضور یافتند که از جمله آنها می‌توان به تنگه باب المندب، مالاکا، کانال سوئز، دماغه امید نیک، کانال مانش و... اشاره کرد.

* ناوگروه 75؛ طولانی‌ترین دریانوردی و حضور در آب‌های روسیه

در میان 85 ناوگروه اعزامی نیروی دریایی ارتش، ناوگروه 75 را می‌توان مهمترین ناوگروه نامید، ناوگروهی متشکل از ناوشکن ایرانی سهند و ناو پشتیبان مکران که توسط متخصصین داخلی کشورمان با تغییر کاربری به یکی از بزرگترین ناوبندر‌های بالگردنشین تبدیل شده است.

رکوردشکنی ناوگروه ارتش ایران در همسایگی ناتو

این ناوگروه پس از طی حدود 30 هزار مایل یعنی بیش از 60 هزار کیلومتر رکورددار طولانی‌ترین ماموریت دریایی در میان ناوگروه‌ها شد، یعنی این دو شناور چیزی بیش از یک دور، گرد زمین دریانوردی کرده‌اند.

ناوشکن سهند در حال سوختگیری از ناوبندر مکران در جریان ماموریت ناوگروه 75

این ناوگروه به منظور شرکت در رژه دریایی روسیه به مناسبت سالروز تشکیل نیروی دریایی این کشور در سنت پترزبورگ، ماموریت خود را در اواسط اردیبهشت ماه 1400 آغاز کرد و سهند و مکران برای اولین بار با دور زدن قاره آفریقا وارد اقیانوس اطلس جنوبی و سپس شمالی شدند و از کانال مانش و سواحل کشورهایی چون آلمان، دانمارک و انگلیس و دریای بالتیک عبور کرده و به سواحل سنت پترزبورگ روسیه رسیدند.

نخستین حضور شناورهای ایرانی در این آب‌ها، مورد توجه رسانه‌های جهان قرار گرفت بگونه‌ای که ناوهای ایرانی در این مسیر مورد عکس برداری واحدهای نظامی چندین کشور و مورد بحث کارشناسان نظامی قرار گرفتند.

ناوشکن سهند در رژه سنپترزبورگ

در رژه سنت پترزبورگ تنها 3 کشور خارجی از جمله ایران، هند و پاکستان شرکت داشتند. هند و پاکستان ارتباط نظامی بسیار قوی و قدیمی با روسیه دارند و حضور ایران در این رژه نیز نشان از جایگاه و اهمیت روابط دریایی تهران و مسکو داشت.

نکته دیگر این مراسم حضور امیر خانزادی فرمانده وقت نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در این مراسم در کنار ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه بود و برای بازدید از ناو مکران از شناور تشریفاتی پوتین استفاده کرد.

ناوشکن سهند در حال رژه در مقابل پوتین در سنپترزبورگ

* اولین شناورهای ایرانی در آبهای آزاد

در میان شناورهای نیروی دریایی ارتش، ناوشکن های جماران و سهند، اولین شناورهای ساخت ایران هستند که در آبهای آزاد حضور یافتند.

جماران بعنوان اولین ناوشکن ساخت جمهوری اسلامی ایران از کلاس موج، در 30 بهمن 1388 با حضور فرمانده کل قوا به ناوگان نیروی دریایی ارتش پیوست. این ناوشکن 1400تُنی با طول 94 متر، عرض 10 متر و سرعت 28 گره دریایی، مجهز به انواع سامانه‌های موشکی و توپخانه‌ای است و تا کنون در 6 ماموریت برون مرزی شرکت کرده است.

ناوشکن سهند نیز شناور دیگری است که توسط متخصصین جمهوری اسلامی در همین کلاس موج تولید شده به لحاظ ساخت و تجهیزات نسبت به جماران پیشرفته‌تر است و تاکنون در 5 ماموریت شرکت کرده است که از جمله آنها همان حضور در ماموریت رژه سنت پترزبورگ به همراه مکران بود.

ناوشکن سهند در رژه سنپترزبورگ

سهند با طولی حدود 97 متر و وزن 1300 تن، میتواند به سرعتی معادل 25 گره دریایی برسد و دارای سامانه های موشکی، ضدهوایی، ضد زیردریایی و راداری پیشرفته است.

برد بلند ناوگروه های نداجا با پشتیبانی «مکران» دنا؛ جدیدترین قله نداجا در آب‌های دوردست / از «جماران» تا «دنا» چه راهی طی شده است؟

ناو بندر مکران نیز یک شناور عظیم با قابلیت حمل 5 بالگرد، 6 قایق تندرو و انواع پهپاد است که توان پشتیبانی از ناوگروه‌های اعزامی ارتش به آب‌های آزاد را به شکل چشم گیری افزایش داده است.

مکران با طول حدود 228 متر این قابلیت را دارد که سه بار بدون سوختگیری دور زمین دریانوردی کند و مخازن عظیم آن قابلیت پشتیبانی از 5 ناوشکن را دارد.

*بندرعباس و بوشهر؛ سربازان خستگی ناپذیر نداجا با 21 ماموریت

در میان ناوهای پشتیبانی رزمی (لجستیک)، ناوهای جمهوری اسلامی «بندرعباس» و «بوشهر» با 21 ماموریت، بیشترین ماموریت را در میان شناورهای نداجا از آن خود کردند.

ناو لجستیک «بندرعباس» شناوری 4670 تُنی با شماره بدنه 421 است که در سال 1351 در کشور آلمان ساخته و اندکی بعد تحویل ناوگان دریایی ایران شد. این شناور 108 متری با 16.6 متر عرض و سرعت 37 کیلومتر بر ساعت، دارای تُناژ جابجایی 3786 تُن در حالت استاندارد و 4673 تُن در حالت بارگیری کامل است.

ناو پشتیبانی رزمی بندرعباس

بندرعباس علاوه بر مخازن بزرگ سوخت و آب و انبارهایی جهت حمل کالا، مهمات، آذوقه و قطعات یدکی، دارای پد و آشیانه بالگرد نیز هست که برای سفرهای اقیانوسی یک ویژگی مهم به شمار می رود و می‌تواند بالگردهای AB212 را با خود حمل کند.

3 قبضه توپ 20 م. م تک لول و 2 قبضه تیربار 12.7 م. م ازجمله تجهیزاتی است که بر روی بندرعباس نصب شده است.

ناو جمهوری اسلامی بوشهر نیز یک ناو پشتیبانی از کلاس بندرعباس است که 108 مترطول و 16.6 متر عرض دارد.

ناو پشتیبانی رزمی بوشهر

این شناور وزنی معادل 4670 تن دارد که با تعداد 59 خدمه می تواند با سرعت 37 کیلومتر بر ساعت حرکت کند.

 «تعداد ماموریت شناورهای 85 ناوگروه ارتش»نام شناور

نام شناور

تعداد ماموریت

نام شناور

تعداد ماموریت

بندرعباس -421

(لجستیک)

21

سهند -74

(رزمی)

5

بوشهر -422

(لجستیک)

21

لارک -512

(لجستیک)

3

الوند -71

(رزمی)

18

چیرو -482

(لجستیک)

2

خارک -431

(لجستیک)

16

خنجر -P230

(رزمی)

2

نقدی -82

(رزمی)

14

دنا -75

(رزمی)

2

البرز -72

(رزمی)

14

دلوار -471

(لجستیک)

1

سبلان -73

(رزمی)

13

نیزه -P231

(رزمی)

1

تنب -513

(لجستیک)

10

فلاخن -P226

(رزمی)

1

لاوان -514

(لجستیک)

9

کنارک -1403

(لجستیک)

1

بایندر -81

(رزمی)

9

مکران -441

(لجستیک)

1

جماران -76

(رزمی)

6

* البته علاوه بر این شناورها، زیردریایی یونس نیز در 2 ماموریت، بالگرد SH در 3 ماموریت و بالگرد 212 AB در 6 ماموریت شناورها را همراهی کرده است.

* زیردریایی‌ها در آبهای آزاد؛ سنگین‌ترین ناوگروه‌ها

ناوگروه‌های چهاردهم و بیست و هشتم، سنگین وزن‌ترین ناوگروهای ارتش هستند و دلیلش حضور زیردریایی کیلوکلاس یونس به همراه شناورهای اعزامی بود.

زیردریایی یونس در قالب ناوگروه چهاردهم در کنار ناوشکن نقدی و ناو لجستیک بندرعباس به ماموریت اعزام شد، همچنین در ناوگروه بیست و هشتم نیز زیردریایی یونس درکنار ناوشکن البرز، ناو لجستیک بندرعباس و یک فروند بالگرد212 به آبهای آزاد رفتند.

زیردریایی یونس که از جمله زیردریایی‌های کلاس طارق (کیلوکلاس) است در قالب این 2 ناوگروه در بندرهای صلاله، مسقط، جیبوتی، بمبئی و کلمبو حاضر شده است.

زیردریایی‌های دیزلی از بهترین نوع زیردریایی‌های سنگین دنیا محسوب می‌شوند که ارتش جمهوری اسلامی ایران 3 فروند از این زیردریایی‌ها را با اسامی «یونس»، «طارق» و «نوح» در اختیار دارد.

* الوند؛ رکورد دار رزم‌ناوها

ناو رزمی «الوند» با شماره بدنه 71، نیز با 18 ماموریت برون مرزی نداجا، رکورددار ناوهای رزمی ایران است. شناورهای کلاس الوند معروف‌ترین شناورهای نیروی دریایی کشورمان هستند که در گذشته، از آنها تحت عنوان ناوهای کلاس «سام» نیز یاد می‌شد.

شناورهای کلاس الوند از معروف‌ترین شناورهای نیروی دریایی ارتش است که تعداد 4 فروند از این شناورها که در گذشته تحت عنوان ناوهای کلاس «سام» مطرح بودند توسط کشور انگلستان ساخته و در بین سال‌های 1968 تا 1969 م (اواخر دهه 40 شمسی) به نیروی دریایی ارتش تحویل شد.

این 4 ناو براساس قهرمانان شاهنامه فردوسی نامگذاری شده بودند که پس از انقلاب اسلامی اسامی آنها به نام 4 کوه معروف ایران تغییر داده شد.

نام شناورشماره بدنهنام شناور قبل از انقلاب الوند71سام DE-12 البرز72زال DE-14 سبلان73رستم DE-16 سهند74فرامرز DE-18

یکی از این 4 ناو، ناو موشک انداز سهند بود که در سال 1367 در نبرد مستقیم با نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس، شجاعانه جنگید و غرق شد.

ناوشکن الوند در آبهای آزاد

«الوند» با 94.5 متر طول، 11.07 متر عرض و سرعت 39 گرده دریایی، توانایی حمل 1540 تُن بار را دارد. انواع سامانه‌های توپخانه‌ای، تیربار و موشک‌ها و سامانه‌های ضدهوایی و ضدسطحی و ضدزیرسطحی، بر روی این ناو نصب شده است.

* ناوگروه 44؛ بیش از 4 ماه دریانوردی

یکی از ویژگی های ماموریتهای دریایی ناوگروها نسبت به ماموریت دیگر یگانها طولانی بودن زمان آن است که لازمه آن تجهیزات قابل اتکا و نیروی انسانی آموزش دیده و حرفه ای است. ناوگروه 44 متشکل از ناوشکن الوند و ناو پشتیبانی بوشهر با 145 روز ماموریت رکورددار طولانی ترین زمان دریانوردی در میان دیگر ناوگروه‌ها است.

این ناوگروه اواسط مهرماه سال 95 به ماموریت اعزام و علاوه بر بندر دارالسلام، به سواحل آفریقای جنوبی رفت و در بندر دوربان پهلو گرفت و در تاریخ 11 اسفندماه به کشور بازگشت.

ناو لجستیک بوشهر در مسیر برگشت از این ماموریت دچار مشکل فنی پوسیدگی ورق زیر ناو شد که بر اثر گذشت زمان بوجود آمده بود.

تصویر ماهواره‌ای از ناو بوشهر و الوند در آفریقای جنوبی - قرار گرفتن بوشهر در دک تعمیرات

این ناو در بندر دوربان آفریقای جنوبی به مدت 20 روز روی داک رفت و پس از تعمیر توسط متخصصین نداجا به کشور بازگشت.

*پهلوگیری در 20 بندر خارجی؛ صلاله بیشترین میزبان

یکی دیگر از نکات قابل توجه در اعزام این ناوگروه‌ها، توجه به تقویت دیپلماسی نظامی و آشنایی و همکاری با دیگر کشورها است که موجب شده در طول این 13 سال شناورهای نیروی دریایی ارتش کشورمان در بنادر کشورهای مختلف پهلو بگیرند.

در این راستا ناوگروه‌های اعزامی 106 مرتبه در 20 بندر خارجی پهلو گرفتند که بیشترین آنها بندر صلاله با 45 بار پهلوگیری است و به طور کلی کشور عمان با بنادر صلاله، مسقط و دقم بیشترین میزبانی را از شناورهای ایرانی داشته است.

نام بندر

تعداد پهلوگیری

نام بندر

تعداد پهلوگیری

صلاله (عمان)

45

کوچین (هند)

2

جیبوتی

17

بمبئی (هند)

2

مسقط (عمان)

8

ویشاخاپا (هند)

1

کلمبو (سریلانکا)

7

گوآ (هند)

1

پورت (سودان)

4

لاذقیه (سوریه)

1

دقم (عمان)

3

دوحه (قطر)

1

دارالسلام (تانزانیا)

3

دوربان (آفریقای جنوبی)

1

کراچی (پاکستان)

3

ژان ژیانگ (چین)

1

جده (عربستان)

2

سنپترزبورگ (روسیه)

1

جاکارتا (اندونزی)

2

چیتاکنگ (بنگلادش)

1

* الوند و خارک؛ اولین ناوگروه در مدیترانه

ناوشکن جمهوری اسلامی ایران «الوند» به همراه بزرگترین ناو لجستیک غرب آسیا «خارک» در سال 89 در قالب ناوگروه 12 وارد آبهای مدیترانه شدند.

ناو لجستیکی خارک در کانال سوئز

این ناوگروه در ابتدا با عبور از اقیانوس هند وارد دریای سرخ شد و در بندر جده عربستان پهلو گرفت و سپس با عبور از کانال سوئز، بعد از 32 سال بعنوان شناورهای ایرانی در دریای مدیترانه حاضر شدند.

ناوگروه دوازدهم نیروی دریایی ارتش همچنین در دریای مدیترانه، به بندر لاذقیه سوریه رفت و پس از مدتی توقف در این بندر، در مسیر بازگشت به سمت ایران در بندر مسقط (عمان) نیز پهلوگیری کرد.

ناوشکن الوند در کانال سوئز

* خارک؛ محافظ آرمیده در آبهای ایران

12 خرداد سال 1400 یکی از تلخ ترین روزهای نیروی دریایی ارتش کشورمان است، روزی که ناو پشتیبانی خارک بعد از بازگشت از ماموریت دریانوردی در قالب ناوگروه 76، در حوالی بندر جاسک دچار حریق شد و علی رغم همه تلاشها برای اطفا آتش، این سرباز 40 ساله در عین ناباوری غرق شد.

ناو تدارکاتی و بالگرد بر خارک به سفارش نیروی دریایی ارتش در سال 1356 در انگلیس ساخته شد و هفت سال بعد و در اثنا دفاع مقدس به کشورمان تحویل شد. البته ایران دو فروند از این ناو را به انگلیس سفارش داده بود که کشور سازنده به دلیل تحریم‌های تسلیحلاتی علیه ایران از تحویل دومین فروند خودداری کرد.

تا قبل از رونمایی از ناوبندر مکران، ناو خارک با 33 هزار تن وزن، بزرگترین ناو تدارکی غرب آسیا و تنها ناو ایرانی با سیستم پیشران دیگ بخار بود. این ناو مجهز به آشیانه حمل بالگرد ضد زیردریایی SH3-D بود و با طول 207 متر، عرض 26.5 متر می‌توانست با سرعت 39.8 کیلومتر بر ساعت حرکت کند.

در سال 1397 ناو خارک بعد از 5 سال تعمیر اساسی در قالب ناوگروه 54 عازم آبهای خلیج عدن شد. فرمانده نیروی دریایی ارتش در این باره گفته بود که مهمترین بخش تعمیر شده در ناو خارک، سیستم دیگ بخار این ناو است که فناوری پیچیده‌ای هم داشته که تنها در اختیار کشور سازنده آن بوده است.

ناو خارک بارها در آبهای آزاد و بین اللملی حضور یافت اما شاید بتوان مهمترین ماموریت آن را عبور از کانال سوئز دانست. بهمن ماه سال 89 ناوگروه نیروی دریایی ارتش متشکل از ناوهای الوند و خارک با عبور از کانال سوئز در بندر لاذقیه سوریه پهلوگیری کرد و در هنگام بازگشت به درخواست نیروی دریایی ارتش رژیم صهیونیستی برای معرفی خود پاسخ نداد.

خارک تا پایان عمر خود در قالب 15 ناوگروه به انجام ماموریت در حفاظت از منافع و آبهای جمهوری اسلامی ایران پرداخت.

«آمار کلی اعزام 85 ناوگروه نیروی دریایی ارتش»

ناوگروه رزمی

85 ناوگروه

واحد سطحی

168 فروند

زیرسطحی

2 فروند

پروازی (بالگرد + پهپاد)

55 فروند

درگیری‌های انجام‌شده

274 مورد

روزهای دریانوردی ناوگروهها

5358 روز

کل اسکورت انجام‌شده

4986 فروند

* اقتدار ایران در آبهای آزاد، از مواجه با اسرائیلی ها تا دستگیری دزدان دریایی

از جمله اقدامات مهم نیروی دریایی ارتش در جریان ماموریت ناوگروه‌های خود، اجرای عملیات‌های آزادسازی کشتی‌های ربوده شده خارجی از چنگ دزدان دریایی بود. این موضوع نشان داد نداجا علاوه بر آن که می‌تواند امنیت کاروانهای تجاری ایرانی را تامین کند قادر به تامین امنیت کاروانهای تجاری سایر کشورها نیز هست.

همچنین می‌توان به مواردی مثل مواجهه با ناو آمریکایی، مواجهه با ناوگان دریایی اسرائیل در مدیترانه، دستگیری 13 دزد دریایی پس از 48 ساعت درگیری، عملیات نجات و درگیری برای آزادسازی کشتی چینی، نجات کشتی ایرانی در دریای سرخ، نجات کشتی خارجی در شمال اقیانوس هند، مقابله با دزدان دریایی در ربایش کشتی گازبر ایرانی، نجات کشتی آمریکایی و موارد بسیاری از این دست اشاره کرد که توسط ناوگروه های نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است.

عملیات‌های رعد 1 و رعد 2 که به فاصله تقریبا یک هفته از یکدیگر انجام شد، از جمله مهمترین این عملیات‌ها بود.

11 فروردین سال 91 ناوگروه نوزدهم نداجا در جریان درگیری با دزدان دریایی، یک کشتی تجاری را که از آفریقای جنوبی عازم ایران بود و هفتم فروردین به تصرف دزدان دریایی درآمده و آنها قصد داشتند آن را به سواحل سومالی ببرند، را از چنگ آنها نجات داد.

این واقعه در خارج از منطقه حضور ناو گروه‌های ارتش یعنی در مدار 7 درجه و در فاصله حدود 3 هزار کیلومتری جنوب ایران اتفاق افتاد.

درگیری شدید ناوهای نداجا با دزدان دریایی

تفنگداران دریایی ارتش در کمترین زمان ممکن خود را به کشتی دزدان دریایی رسانده و در اولین ساعات روز 11 فروردین درحالی که از پشتیبانی ناوگروه نوزدهم برخوردار بودند، قصد داشتند با عملیات غافلگیرانه خود را به داخل کشتی برسانند که به دلیل متوجه شدن دزدان دریایی این امر صورت نگرفت و درگیری آغاز شد.

تکاوران پس از 48 ساعت درگیری توانستند تمامی 13 نفر دزدان دریایی را دستگیر کرده و همه خدمه را آزاد کنند درحالی که هیچ آسیب جدی هم به کشتی و بار آن نرسید.

تنها یک هفته بعد از عملیات رعد1، تکاوران نیروی دریایی ارتش مستقر برروی ناو جمهوری اسلامی «فلاخن» یک فروند کشتی تجاری چینی به نام «ژیانک هوان من» که به تصرف دزدان دریایی در آمده بود را نجات دادند.

تکاوران نیروی دریایی طی عملیات رعد 2 که از ساعت 14 الی 21 هجدهم فروردین ماه سال 91 در دریای عمان و در محدوده آبهای آزاد به طول انجامید، توانستند 9 نفر از دزدان دریایی را دستگیر و 23 نفر از خدمه کشتی تجاری چینی را نجات دهند.

* مواجهه ناوگروه ایرانی با اسرائیلی‌ها در مدیترانه

ناوگروه دوازدهم در حالی به دریای مدیترانه می‌رفت که مصر در آستانه انقلاب بود و بیداری اسلامی در کشورهای مسلمان شمال آفریقا بوقوع پیوسته و منطقه شرایط حساسی را پشت سر می‌گذاشت و از طرفی اوضاع سوریه ملتهب بود و درگیری‌ها آغاز شده بود.

در این شرایط ناوگروه ارتش می‌بایست برای انجام ماموریت خود از نزدیکی ایستگاه دریایی رژیم صهیونیستی در بندر حیفا عبور می‌کرد که در همان زمان دریادار حبیب‌الله سیاری فرمانده وقت نیروی دریایی ارتش در تاریخ 14 اسفند 89 امیر در نشستی خبری، با اشاره به مواجهه ناوگروه دوازدهم با ناوگان دریایی اشغالگران قدس گفت: نیروهای رژیم صهیونیستی از ناوگروه ما خواستند تا خودشان را معرفی کنند که ناوگروه ما به آنها اعلام کرد: «به شما ربطی ندارد و خفه شوید!» و پس از این، بدون اعتنا به درخواست رژیم صهیونیستی به مسیر خود ادامه داد.

فرمانده وقت نیروی دریایی ارتش همچنین اعلام کرد: آنها خیلی تلاش کردند برای ما ایجاد مشکل کنند اما قرار نبود ما از این مسائل بترسیم و این اقدام ما موجب ناراحتی و حتی ترس رژیم صهیونیستی شد که وزیر جنگ آنها نیز به این امر اذعان کرد.

* مواجهه با ناو آمریکایی در تنگه مالاکا

ناوگروه بیست و چهارم متشکل از ناوشکن «سبلان» و ناو لجستیک «خارک»، با عبور از اقیانوس هند، خلیج بنگال، تنگه مالاکا و دریای چین، برای اولین بار وارد بزرگترین اقیانوس جهان شد و پس از طی 13 هزار کیلومتر و 40 روز دریانوردی در این ماموریت، در اسکله شماره 7 بندر ژان ژیانگ ناوگان دریایی جنوبی چین پهلو گرفت و در مسیر بازگشت نیز، ناوگروه ارتش برای اولین بار در بندر «کلمبو» سریلانکا توقف داشت.

اما این ماموریت نکته دیگری هم داشت و در هنگام عبور شناورهای ایرانی از تنگه مالاکا، این ناوگروه با ناوشکن آمریکایی به شماره بدنه DDG106 مواجه می‌شود.

دریادار سیاری فرمانده وقت نیروی دریایی ارتش در این باره گفته است:

- وقتی ناوگروه ما وارد اقیانوس آرام شد، ناو آمریکایی که در نزدیکی آنها قرار داشت، از ناوشکن ما پرسید شما اینجا چه کار می‌کنید؟ فرمانده ما در جواب به آنها می‌گوید: شما خودتان اینجا چه کار می‌کنید؟ این منطقه به کشور ما نزدیک‌تر است تا شما.

- ناو آمریکایی که این نحوه پاسخگویی فرمانده ما را می‌بیند، موضع خود را تغییر داده و با لحن آرامتری می‌گوید: «ما قصد بدی نداشتیم و می‌خواهیم بدانیم مقصد شما کجاست؟» این بار هم فرمانده ما جواب می‌دهد: «ما مشغول دریانوردی هستیم.»

- ناو آمریکایی مجددا اظهار می‌دارد که «ما فقط می‌خواستیم به شما بگوییم اگر قصد ورود به اقیانو س آرام را دارید، بدانید که این اقیانوس (به لحاظ جوی) خراب است و ممکن است با مشکل روبرو شوید» که فرمانده ناوگروه ایرانی با اقتدار به آنها می‌گوید: «ما مرد دریاهای سخت هستیم.»

* نجات کشتی آمریکایی توسط ناوگروه ایران از دست دزدان دریایی

یک فروند کشتی تجاری با ملیت آمریکایی به نام MAERSK TEXAS در محدوده دریایی عمان در تاریخ چهارم خرداد 91؛ توسط چند فروند قایق دزدان دریایی مورد حمله قرار گرفت.

در پی درخواست کمک از سوی کشتی آمریکایی، ناوگروه نیروی دریایی ارتش کشورمان که در حال انجام ماموریت و گشت‌زنی در منطقه بود، به سوی کشتی آمریکایی رفته و ضمن برقراری تماس برای کمک رسانی اعلام آمادگی کرد.

از سوی دیگر دزدان دریایی به محض مشاهده ناوگروه ایرانی از محدوده گریختند و کشتی آمریکایی از اقدام به موقع نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، تقدیر و تشکر کرد.

* درگیری با دزدان دریایی حمله کننده به کشتی گازبر ایرانی

مهرماه سال 92 چند فروند قایق مسلح دزدان دریایی یک فروند کشتی گازبر ایرانی را در «رأس المکلا» واقع در حوالی خلیج عدن مورد تهاجم قرار دادند که با واکنش سریع تیم عملیات ویژه نیروی دریایی ارتش مواجه شد و پا به فرار گذاشتند.

اما کار به همینجا ختم نشد و دزدان دریایی با تجدید قوا و ارتقا تجهیزات شامل انواع سلاح‌های سبک و نیمه سنگین، سوار بر یک کشتی تندرو، برای بار دوم به کشتی گازبر ایرانی حمله ور شده و به منظور انتقام گیری قصد انهدام آن را داشتند که این بار ناوگروه بیست و هفتم نیروی دریایی ارتش وارد عمل شد و علی رغم آسیب‌های جزئی که به بدنه کشتی گازبر وارد آمد، دزدان دریایی را متواری کرد.

* نجات کشتی چینی از دست دزدان دریایی

اواخر شهریور سال 93 بود که 5 فروند قایق دزدان دریایی، یک کشتی کانتینربر چینی به نام ژین لیان یان گانژ را در محدوده خلیج عدن مورد حمله قرار داد و قصد ربایش آنرا داشتند که ناوگروه سی و یکم نیروی دریایی ارتش مانع از این اقدام دزدان شد.

بنابر این گزارش، 5 فروند قایق دزدان دریایی که در هر قایق 5 نفر مسلح با سلاح‌های سبک و نیمه سنگین مستقر بودند کشتی چینی را مورد هجوم قرار دادند که در لحظات اولیه و پس از درخواست اضطراری این کشتی کانتینربر و با دریافت درخواست توسط ناوگروه جمهوری اسلامی ایران، بلافاصله ناوشکن جمهوری اسلامی ایران بایندر به محل اعزام و با بهره‌گیری از سلاح های سبک و تیم های عملیات ویژه دزدان دریایی را متواری کرد.

کشتی ژین لیان یان گانژ از مسیر سنگاپور به اقیانوس هند و با مقصد بندر جده عربستان در حرکت بود که پس از نجات از چنگ دزدان دریایی به همت ناوگروه نیروی دریایی ارتش بدون هیچ آسیبی مسیر خود را به سمت مقصد ادامه داد.

* توقیف و آزادسازی شناورهای تجسسی آمریکا توسط جماران

ناوشکن جماران در قالب ناوگروه 84 ارتش در حین اجرای ماموریت برقراری امنیت و ایمنی کشتیرانی در دریای سرخ و مقابله با دزدی دریایی و تروریسم دریایی با چندین شناور ویژه داده‌برداری کوچک که در مسیر کشتیرانی بین‌المللی رها بود مواجه شده و با اقدام به موقع و به منظور جلوگیری از وقوع حادثه و احتمال تصادف دریایی از کنترل کننده این نوع تجهیزات خواست به این نوع رفتار و حرکت خاتمه داده و مسیر حرکت را تغییر بدهند.

لکن با تغییر مسیر ناوشکن نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران در دریای سرخ، مجددا مواجه با سایر این شناورها گردید و ناگزیر پس از توقف و کنترل شناورهای موصوف و اطمینان از امنیت دریانوردی کشتی‌های فوق را رها کرد و از کنترل کننده این نوع تجهیزات خواست به این نوع رفتار و حرکت خاتمه داده و مسیر حرکت را تغییر بدهند، لکن مجددا مواجه با کشتی‌ها شد و ناگزیر فرماندهی برای جلوگیری از حوادث احتمالی تروریستی نسبت به کنترل و توقف شناورها اقدام کرده و مانع از بروز حوادث پیش‌بینی نشده شد.

جرئیات توقیف و آزادسازی شناورهای تجسسی آمریکا توسط نیروی دریایی ارتش

پس از توقف وکنترل این کشتی‌ها و اطمینان از امنیت دریانوردی و به تماس های مکرر ناوشکن جماران پاسخی نداده و خارج از کنترل در حال دریانوردی بود و موجب ناامنی و به خطر افتادن ایمنی شناور های در مسیر شده و احتمال انجام اقدامات تروریستی نیز متصور بود.

در راستای اطمینان از برقراری امنیت دریانوردی با رعایت نکات ایمنی و امنیتی شناورهای فوق بازیافت و پس از بررسی‌های لازم و اطمینان از امنیت دریانوردی شناورهای یاد شده با تصمیم فرمانده ناوشکن ایرانی در منطقه‌ای ایمن رها و توسط یگان‌های آمریکایی دریافت و به آنها تفهیم شد در خصوص امنیت دریانوردی مسئولیت‌پذیر باشند و از تکرار موارد مشابه خودداری کنند.

«جدول آماری اعزام 30 ناوگروه ارتش به آب‌های آزاد»

شماره ناوگروه

یگان‌های اعزامی

تاریخ اعزام

مدت دریانوردی

به روز

بندر مورد بازدید

ناوگروه اول

البرز

20/02/88

58

جیبوتی

بوشهر

ناوگروه دوم

نقدی

13/04/88

64

صلاله

بندرعباس

ناوگروه سوم

سبلان

09/06/88

78

جیبوتی / صلاله

خارک

ناوگروه چهارم

البرز

20/08/88

84

جیبوتی / صلاله

بوشهر

ناوگروه پنجم

لاوان

02/11/88

44

صلاله

چیرو

ناوگروه ششم

نقدی

14/11/88

54

قطر / صلاله

بندرعباس

ناوگروه هفتم

سبلان

26/12/88

92

جیبوتی / صلاله

خارک

ناوگروه هشتم

نقدی

22/03/89

92

جیبوتی / صلاله

بندرعباس

ناوگروه نهم

الوند

06/06/89

79

جیبوتی / صلاله

خارک

ناوگروه دهم

لارک

22/08/89

50

جیبوتی / صلاله

چیرو

ناوگروه یازدهم

بایندر

08/10/89

31

جیبوتی / صلاله

ناوگروه دوازدهم

الوند

07/11/89

53

جده / لاذقیه / مسقط

خارک

ناوگروه سیزدهم

تنب

26/12/89

45

صلاله

دلوار

ناوگروه چهاردهم

زیرسطحی یونس

10/02/90

67

جیبوتی / صلاله / مسقط

نقدی

بندرعباس

ناوگروه پانزدهم

الوند

29/04/90

81

جیبوتی / صلاله

بوشهر

ناوگروه شانزدهم

جماران

17/07/90

71

جیبوتی / صلاله

بندرعباس

ناوگروه هفدهم

الوند

19/10/90

13

ناوگروه هجدهم

نقدی

02/11/90

64

جده / صلاله

خارک

ناوگروه نوزدهم

البرز

07/01/91

85

جیبوتی / صلاله

بوشهر

ناوگروه بیستم

بندرعباس

16/02/91

30 روز

ناوگروه بیست و یکم

الوند

31/03/91

76

جیبوتی / صلاله

بندرعباس

ناوگروه بیست و دوم

نقدی

11/06/91

74

سودان / صلاله

خارک

ناوگروه بیست و سوم

جماران

24/08/91

68

سودان

بوشهر

ناوگروه بیست و چهارم

خارک

03/11/91

72

ژان ژیانگ /

کلمبو

سبلان

ناوگروه بیست و پنجم

البرز

14/01/92

60

صلاله

لارک

ناوگروه بیست و ششم

الوند

12/03/92

79

جیبوتی / صلاله

بندرعباس

ناوگروه

بیست و هفتم

سبلان

28/05/92

94

سودان / صلاله

خارک

(لغو شد)

لارک

(جایگزین)

ناوگروه بیست و هشتم

البرز

29/08/92

72

بمبئی / کلمبو

بندرعباس

زیرسطحی یونس

ناوگروه بیست و نهم

سبلان

02/11/92

95

جیبوتی / صلاله

مسقط

لاوان

بندرعباس

ناوگروه سی‌ام

الوند

29/01/93

96

سودان / صلاله

دارالسلام

بوشهر

ناوگروه سی و یکم

بایندر

17/05/93

95

جیبوتی / صلاله

بندرعباس

ناوگروه سی و دوم

جماران

11/08/93

77

جیبوتی / صلاله

بوشهر

ناوگروه سی و سوم

نقدی

01/11/93

78

کلمبو / جاکارتا / کوچین

بندرعباس

ناوگروه سی و چهارم

البرز

20/01/94

74

مسقط

بوشهر

ناوگروه سی و پنجم

الوند

04/04/94

84

صلاله

بندرعباس

ناوگروه سی و ششم

جماران

26/06/94

73

صلاله / دقم

بوشهر

ناوگروه سی و هفتم

سبلان

12/09/94

38

صلاله

تنب

18/09/94

33

ناوگروه سی و هشتم

نقدی

30/10/94

73

صلاله / مسقط / دارالسلام

بوشهر

لاوان

ناوگروه سی و نهم

الوند

27/10/94

41

ویشاخاپاتنام

ناوگروه چهلم

تنب

17/01/95

55

صلاله

البرز

15/01/95

ناوگروه چهل و یکم

البرز

04/04/95

24

دقم

لاوان

11/03/95

48

ناوگروه چهل و دوم

الوند

30/04/95

48

صلاله

تنب

ناوگروه چهل و سوم

لاوان

16/06/95

31

کراچی

فلاخن

31/06/95

16

خنجر

کنارک

ناوگروه چهل و چهارم

الوند

17/07/95

145

دارالسلام / دوربان

بوشهر

ناوگروه چهل و پنجم

نقدی

1/12/95

58

صلاله / کوچین / کراچی

تنب

ناوگروه چهل و ششم

سبلان

3/2/96

50

دقم

لاوان

27/1/96

ناوگروه چهل و هفتم

البرز

27/03/96

76

صلاله

بوشهر

02/04/96

ناوگروه چهل و هشتم

الوند

13/06/96

47

لاوان

16/06/96

ناوگروه چهل و نهم

سبلان

08/08/96

67

چیتاکنگ بنگلادش

بندرعباس

10/08/96

ناوگروه پنجاهم

نقدی

9/11/96

48

کلمبو / بمبئی

بایندر

تنب

ناوگروه پنجاه و یکم

جماران

28/12/96

37

صلاله

ناوگروه پنجاه و دوم

الوند

31/1/97

30

بوشهر

8/2/97

ناوگروه پنجاه و سوم

الوند

10/03/97

31

سبلان

بوشهر

ناوگروه پنجاه و چهارم

خارک + SH

2/4/97

27

صلاله

سبلان

ناوگروه پنجاه و پنجم

خارک + SH

29/4/97

32

مسقط

نقدی

5/5/97

ناوگروه پنجاه و ششم

نقدی

2/6/97

53

صلاله

بوشهر

9/6/97

62

ناوگروه پنجاه و هفتم

بوشهر + بالگرد AB

10/7/97

11

کراچی

نیزه

خنجر

ناوگروه پنجاه و هشتم

بایندر

17/8/97

44

صلاله

تنب

1/8/97

52

ناوگروه پنجاه و نهم

خارک

19/9/97

42

صلاله

الوند

21/9/97

44

ناوگروه شصتم

بایندر

7/11/97

48

کلمبو / مسقط

لاوان

7/11/97

48

بوشهر + AB

3/11/97

52

ناوگروه شصت و یکم

سبلان

25/12/97

67

مسقط

بندرعباس + AB

11/1/98

52

صلاله

ناوگروه شصت و دوم

بایندر

(لغو شد)

5/4/98

5

نقدی

(جایگزین)

10/4/98

25

بوشهر

5/4/98

27

ناوگروه شصت و سوم

خارک +AB+SH

27/4/98

100

صلاله

سهند

96

ناوگروه شصت و چهارم

الوند

19/7/98

81

صلاله

بندرعباس

16/7/98

ناوگروه شصت و پنجم

سبلان

30/9/98

24

بندرعباس

6/10/98

ناوگروه شصت و ششم

خارک +AB

9/11/98

49

جاکارتا

بایندر

12/11/98

36

ناوگروه شصت و هفتم

البرز

6/1/99

66

تنب

1/1/99

68

ناوگروه شصت و هشتم

سهند

14/3/99

33

بوشهر

19/2/99

45

ناوگروه شصت و نهم

سهند

16/5/99

68

بندرعباس

30/5/99

54

ناوگروه هفتادم

سبلان

21/7/99

66

لاوان

23/7/99

64

ناوگروه هفتاد و یکم

بندرعباس

19/8/99

36

ناوگروه هفتاد و دوم

خارک

9/10/99

53

البرز

15/9/99

77

ناوگروه هفتاد و سوم

خارک

1/12/99

27

بایندر

14/11/99

83

ناوگروه هفتاد و چهارم

نقدی

28/12/99

91

تنب

5/1/1400

85

ناوگروه هفتاد و پنجم

مکران +AB

22/2/1400

133

سنپترزبورگ روسیه

سهند

14/2/1400

ناوگروه هفتاد و ششم

خارک

(سانحه)

29/2/1400

87

بوشهر

(جایگزین)

البرز

ناوگروه هفتاد و هفتم

الوند

16/5/1400

74

صلاله

ناوگروه هفتاد و هشتم

البرز

12/7/1400

57

ناوگروه هفتاد و نهم

بایندر

17/8/1400

97

ناوگروه هشتادم

دنا

10/11/1400

39

تنب

11/11/1400

بندرعباس

12/11/1400

ناوگروه هشتاد و یکم

البرز

27/12/1400

86

صلاله

بوشهر

ناوگروه هشتاد و دوم

دنا

25/12/1400

24

گوآ هند

ناوگروه هشتاد و سوم

الوند

30/2/1401

92

صلاله

ناوگروه هشتاد و چهارم

جماران

6/5/1401

86

صلاله

ناوگروه هشتاد و پنجم

سهند

19/6/1401

69

بندرعباس

** البته در پایان این گزارش باید اشاره کرد که علاوه بر این 85 ناوگروه، نیروی دریایی ارتش 15 ناوگروه دیگر در قالب ناوگروه‌های صلح و دوستی و عملیاتی نیز به آبهای آزاد اعزام کرده است که در بنادر باکو، ماخاچ قلعه و آستراخان و... پهلو گرفته و چندین دوره در مسابقات باکو جام دریا شرکت کرده‌اند.