آزمون دشوار ایران و ترامپ؛ تروئیکای اروپا با آمریکا هم‌صدا می‌شود / گزینه‌های تهران برای دور زدن واشنگتن چیست؟

به گزارش اقتصادنیوز، خبرگزاری الجزیره با انتشار یادداشتی مدعی شد، تحیلگران مدعی‌اند دومین دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ می‌تواند روابط تهران و واشنگتن را در مسیر دشواری قرار داده و همزمان روابط ایران با غرب را هم متاثر کند.

در شرایط کنونی برخی از مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی مدعی‌اند که احتمال اقدام نظامی گزینه‌ای محتمل است؛ ادعایی که می‌تواند زمینه‌ساز تشدید تنش‌ها شود.

ترامپ و راه دشوار تعامل با تهران

الجزیره در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورد: رهبران ایالات متحده، همراه با اسرائیلی‌ها، آشکارا در مورد حملات ادعایی نظامی به تاسیسات هسته‌ای و زیرساخت‌های حیاتی ایران مانند نیروگاه‌ها و تاسیسات نفت و پتروشیمی رایزنی‌هایی داشته‌اند.

همزمان در ایران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با برگزاری رزمایش‌های نظامی گسترده و نشان دادن توانایی نظامی به شکلی ضمنی به غرب و اسرائیل فهماند که ایران بر امنیت مناطق حساس خود متمرکز است.

این خبرگزاری در ادامه مدعی شد: برای بیش از دو دهه، روابط ایران با غرب عمدتاً با تحولات برنامه هسته‌ای این کشور و تلاش‌ها برای جلوگیری از عبور تهران از آستانه گریز هسته‌ای تعریف شده است. این در حالی است که ایران بارها تاکید کرده که برنامه هسته‌ای‌اش صلح آمیز است و به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و نیست.

با این همه، در شرایطی که معادلات امنیتی خاورمیانه پیچیده‌تر می‌شود، گروهی از سیاستمداران ایرانی از تغییر دکترین هسته ای ایران گفته و اعلام کرده اند که تهران در صورت نیاز به افزایش توان بازدارندگی ممکن است در زمینه تغییر جهت دهد.

نایسان رفعتی، تحلیلگر ارشد ایران در گروه بحران مستقر در واشنگتن در گفت و گو با الجزیره مدعی شد، به نظر می‌رسد دو مکتب فکری در تهران وجود دارد: گروهی بر توان ایران جهت رویارویی با آمریکا گفته و براین باورند که در شرایط کنونی می بایست برای افزایش توان بازدارندگی دکترین هسته ای را بازتعریف کرد. گفتمان دوم بر اصل دیپلماسی و رایزنی متمرکز است. به ادعای این تحلیلگر، اگر اردوگاه اول پیروز شود، طبیعتا فشارها بر ایران جهت گرفتن امتیازها افزایش خواهد یافت و شاید زمینه برای رویارویی هموار شود. در شرایط کنونی، بالاخص با سقوط دولت اسد در سوریه، استراتژی دفاعی اایران تحت تاثیر قرار گرفته و ممکن است بازتعریف شود. این در حالی که اقتصاد ایران به واسطه تحریم ها درگیر بحران اقتصادی و تورم است. ایران همچنین با کمبود منبع انرژی مواجه است و این مقوله به چالش های این کشور اضافه شده است.

هم صدایی اروپا با ترامپ

الجزیره در ادامه یادداشت ادعایی اش آورد، در میانه شرایط بد اقتصادی، انتظار می‌رود اواخر ماه جاری دولت مسعود پزشکیان دیپلمات‌های خود را برای گفت‌وگو با نمایندگان تروئیکای اروپایی - فرانسه، آلمان و بریتانیا - به اروپا بفرستد تا بستر را برای تعامل بیشتر با غرب هموار سازد. به نظر می رسد چارچوب کلی مورد بحث شبیه به برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) باشد؛ توافق هسته ای ایران با قدرت های جهانی در سال 2015 که در ازای برداشتن فشارها از ایران خواست تا پیشرفت برنامه هسته ای خود را متوقف سازد. با این همه و به ادعای الجزیره، هنوز چارچوب جدیدی شکل نگرفته و به نظر می‌رسد رایزنی ها تا به امروز صرفا در راستای شفاف سازی مواضع طرفین انجام شده است. از طرفی دیگر باید به این نکته توجه کرد که تحولات سال جاری معادلات را برهم ریخته، از همین رو شرایط با سال 205 کاملا متفاوت است. ترامپ می 2018 از برجام خارج شد و تحریم‌های سختی را علیه ایران اعمال کرد. او همچنین پنج سال پیش فرمان ترور (شهید) قاسم سلیمانی، را صادر کرد.

در همین راستا الی گرانمایه، معاون برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا در گفت و گو با الجزیره مدعی شد، «بر خلاف دولت اول ترامپ، اروپایی‌ها با کمپین فشار حداکثری 2 ترامپ علیه ایارن هماهنگ می شوند چرا که رد سال های اخیر تنش ها روابط ایارن و راوپا را نیز متاثر کرده است». همزمان عباس اصلانی، پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه، در گفت و گو با الجزیره مدعی شد: سال جاری شاهد تحولات خواهیم بود که مسیر برنامه هسته ای ایران را روشن خواهد کرد. به ادعای اصلانی فعلا چندین بند برجام منقضی شده اند، بنابراین تمایل بیشتری برای مذاکره بر سر یک تفاهم جدید وجود دارد - به ویژه از زمانی که بند غروب که فرصت می دهد تا هرگونه تحریم لغو شده سازمان ملل علیه ایران بازگردد، در اکتبر 2025 منقضی می شود. در همین راستا گرانمایه مدعی شد که تروئیکای اروپایی از اسنپبک به عنوان آخرین اهرمی که در اختیار دارند استفاده کرده و می‌دانند که با استفاده از آن قادرند برای زنجیره غیر قابل پیش بینی تنش ها بستر سازی کنند. به این ترتیب، اروپا از زمان باقی مانده تا اکتبر استفاده کرده تا دیپلماسی را پیش ببرد و همزمیان مانع از تصاعد بحران شود.

الی گرانمایه در ادامه به نکته ای اشاره کرد و مدعی شد که ترامپ ممکن است بازگردان تحریم ها علیه ایران را به موافقت ترئویکای اروپایی با مسائل فاآتلانتیکی منوط کند؛ مسائلی که به امنیت اروپا مرتبط است. به باور او مشخص نیست که در چنین شرایطی اروپا چه گزینه ای در اختیار دارد. با این همه اصلانی براین باور است که توافق ایارن و آمریکا هر اندازه محدود می تواند زمینه را برای تنش زدایی هموار کند. همچنین احتمال رایزنی مستقیم ایران و آمریکا نیز مطرح است، گزینه ای که ایران به دلیل خروج یکجانبه آمریکا از برجام تا به امروز بدان تن نداده است. حال به باور اصلانی اگر ترامپ به دنبال امتیاز حداکثری باشد، در چنین شرایطی نیل به توافق دشوار خواهد بود، فارغ از این که تفاهم زیادی میان طرفین وجود داشته باشد. ایارن یک سال بعد از خروج یکجانبه آمریکا از برجام غنی سازی اورانیوم را افزایش داد و تعداد سانترفیوژهایش را بیشتر کرد. در شرایط کنونی پیشرفت برنامه هسته ای ایران در کنار تحولات خاورمیانه و رویارویی عریان تهران و تل آویو، معادلات را پیچیده تر کرده است. به الجزیره، در ماه‌های اخیر، هزاران سانتریفیوژ جدید را در واکنش به تصویب قطعنامه در شورای حکام راه اندازی شده اند. ایران اکنون در حال غنی سازی اورانیوم تا 60 درصد است و به ادعای ناظران تا غنی سازی 90 درصدی و عبور از آستانه گریز هسته ای فاصه کمی دارد. براساس گزارش ادعایی آژانس بین المللی انرژی اتمی تهران مواد شکافت پذیر کافی برای گرزی هسته ای در اختیار دارد؛ ادعایی که اثبات نشده است. رفعتی از گروه بحران مدعی است: پیشرفت برنامه هسته ای ایارن قدرت چانه زنی تهران را افزایش می دهد اما در عین حال می تواند پرهزینه باشد. به ادعای گرانمایه، تحلیلگر ارشد، جهان درگیر الگوی محدودی است، در چند روز آینده ترامپ وارد کالخ سفید می شود و هنوز هیچ ایده روشنی در باب استراتژی احتمالی اش در ارتباط با تعاملش با ایران مشخص نیست، از همین رو هرکسی در اتاق تاریک بخشی از فیل را لمس را لمس کرده و تحلیلی ارائه می دهد. گرانمایه مدعی است: «بعید است در هفته های نخست ریاست ترامپ ایران برنامه هسته ای اش را گسترش دهد مگر اینکه رئیس جمهوری کمپین فشار حداکثری 0-2 را در اولویت بگذارد». این تحللیگر در ادامه ادعا کرد، اگر آمریکا مذاکرات دیپلماتیک را با هدف کاهش تنش در اولویت قرار دهد، ممکن است فعالیت هسته‌ای ایران موقتا متوقف شود، به این معنی که بسته به اینکه ترامپ در چه موقعیتی قرار می‌گیرد، دو سناریوی بسیار متفاوت ممکن است تعریف شود.

• ترامپ و چهارگانه ایران، روسیه، چین و کره شمالی؛ اهرم‌های واشنگتن برای مقابله با ماجراجویی رقبا /...
• ایران و غرب در خلا برجام / گزینه‌های تهران برای عبور از تحریم‌ها چیست؟
• ترامپ و معمای ایران / هم‌صدایی ایران با عربستان، امارات و قطر؛ آمریکا با خاورمیانه جدید چه می‌کند؟
• پلن 3 ضلعی ترامپ برای ایران؛ ماشه جنگ، کمپین فشار حداکثری یا توافق؟

• اینستاگرم
• تلگرام
• ایکس
• لینکدین