از سرمدی تا کنعانی؛ 13 سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران + عکس

به گزارش مشرق، عصر امروز (یکشنبه) 12 تیر ماه مراسم تودیع و معارفه سخنگویان سابق و جدید وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با حضور حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در ساختمان شماره یک این وزارتخانه برگزار شد و ناصر کنعانی به عنوان سیزدهمین سخنگوی دستگاه دیپلماسی معرفی و از زحمات سعید خطیب‌زاده سخنگوی سابق قدردانی شد.

کنعانی که از تیر ماه 1397 عهده‌دار دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی ایران در قاهره (پایتخت مصر) بوده، به عنوان سیزدهمین سخنگوی وزارت امور خارجه و جایگزین خطیب‌زاده منصوب شد.

سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ششم تیر ماه و در آخرین نشست هفتگی با خبرنگاران اعلام کرد: امروز آخرین روز است که در خدمت شما در این ماموریت هستم. جانشین بسیار صالح و دیپلمات بسیار کارکشته‌ای این مسؤلیت را برعهده خواهد گرفت. آقای کنعانی که از دوستان شخصی من و از دیپلمات‌های آشنا به سیاست خارجی هستند. لازم می‌دانم در پایان دو سال از همه شما تشکر کنم. از رسانه‌ها که کمک کردند با سؤال‌ها و نقدها بهتر بتوانیم سیاست خارجی را برای همه تببین کنیم، سپاسگزارم.

* سوابق کنعانی

کنعانی رئیس دفتر سابق حفاظت منافع ایران در قاهره، پیش از این نیز ریاست ستاد عراق وزارت امور خارجه را برعهده داشت. دبیر سیاسی سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاشکند (ازبکستان)، معاون اداره خاورمیانه عربی و شمال آفریقا، معاون سفارت جمهوری اسلامی ایران در امان (اردن)، کاردار سفارت ایران در اردن، کارشناس ارشد حوزه معاونت عربی و آفریقایی از دیگر سمت‌های کنعانی در دوران فعالیتش در وزارت امور خارجه است. او دارنده مدرک کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل و مسلط به زبان‌های انگلیسی و عربی است.

و اما نیم نگاهی به سخنگویان پیشین وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران؛

*اولین سخنگوی دستگاه دیپلماسی

«مرتضی سرمدی» نخستین سخنگوی دستگاه دیپلماسی بود و پس از آنکه در آخرین سمتش یعنی قائم مقامی وزارت خارجه به فعالیت مشغول شد، مرداد 1398 بازنشسته شد.

مرتضی سرمدی تا سال 1370 این سمت را برعهده داشت و پس از آن معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه و بعد از آن هم به عنوان سفیر ایران در انگلیس راهی لندن شد.

* محمود محمدی دومین سخنگوی دستگاه دیپلماسی

محمود محمدی پس از سرمدی عهده‌دار این سمت شد و در سال‌های 1370 -1377 در سمت مشاور وزیر و سخنگوی وزارت امور خارجه به فعالیت پرداخت. او که دارنده مدرک دکترا در رشته سیاست بین‌الملل از دانشگاه شرق شناسی ناپل ایتالیاست، در سال‌های 1388-1387 مشاور وزیر امور خارجه بود و در دوره هفتم نماینده آباده در مجلس شورای اسلامی بود و پس از آن هم به عنوان سفیر ایران در الجزایر راهی الجزیره شد. او در سال‌های 1382-1378 نیز عهده‌دار سفارت ایران در تونس بوده است.

* هشت سال سخنگویی آصفی

پس از محمدی، «حمیدرضا آصفی» در سمت سخنگوی وزارت امور خاره به فعالیت مشغول شد و به مدت هشت سال در دوران وزارت سید کمال خرازی و اوایل دوران وزارت منوچهر متکی در این مسؤولیت به فعالیت مشغول بود.

او که دارنده مدرک دکترای شیمی است از 1377 تا 19 شهریور 1385 سخنگوی دستگاه دیپلماسی دولت‌های خاتمی و احمدی‌نژاد بود و آنگونه که خودش بیان کرد با سخنگویی زندگی کرده است.

استاد دانشگاه، فعالیت در خبرگزاری جمهوری اسلامی، معاون صدا و سیما از جمله فعالیت‌های آصفی قبل از ورودش به وزارت خارجه است. او به پیشنهاد علی‌اکبر ولایتی وزیر خارجه وقت و در اوایل سال 1363 وارد وزارت خارجه شد و هشت سال به عنوان اولین و آخرین سفیر ایران عهده‌دار سفارت جمهوری اسلامی در آلمان شرقی بود. آصفی بعد از پایان دوره سفارت به مدت 4 سال عهده‌دار مدیرکلی آمریکا و سپس مدیرکلی غرب اروپا بود و پس از آن به مدت پنج سال (72 -1377) به عنوان سفیر ایران در فرانسه مشغول به فعالیت شد.

حمیدرضا آصفی بعد از هشت سال سخنگویی، مدتی به عنوان معاون کنسولی و پارلمانی وزارت امور خارجه به فعالیت پرداخت و بعد از آن عهده‌دار سفارت ایران در ابوظبی شد و بعد از بازگشت از ماموریت در حوزه اقتصادی مشغول به فعالیت است.

* چهارمین سخنگو و سفیر کنونی در اسلام آباد

پس از آصفی «سید محمدعلی حسینی» حدود دو سال (19 شهریور 1385 تا تیرماه 1387) به تشریح مواضع دستگاه سیاست خارجی پرداخت. حسینی که دارای مدرک کارشناسی علوم پایه از دانشگاه بنگلور هندوستان و همچنین کارشناسی فقه و مبانی حقوق اسلامی و دانشجوی کارشناسی ارشد همین رشته است، سوابقی چون پژوهشگر مرکز تحقیقات صنایع دفاع، کارشناس سیاسی نهاد ریاست جمهوری، معاون اداره امور نمایندگی‌های خارجی، کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در اردن و همچنین در سوریه، معاون اداره اول خاورمیانه عربی و شمال آفریقا، معاون کمیته اقتصادی لبنان، دبیر شورای مشاورین وزیر، کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در ازبکستان، مدیرکل ارزیابی و نظارت، سرپرست معاونت آسیا و اقیانوسیه و معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه و سفیر ایران در رم را در کارنامه 25 سال فعالیتش دارد.

او که پس از بازگشتش از رم مدتی در مرکز دیپلماسی عمومی به عنوان معاون این مرکز فعالیت کرد، مدیرکل امور بین‌الملل دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز شد و باز به وزارت خارجه برگشت و در حال حاضر نیز عهده‌دار سفارت جمهوری اسلامی ایران در اسلام آباد (پاکستان) است.

* قشقاوی و سخنگویی وزارت خارجه

پس از حسینی نوبت به «حسن قشقاوی» رسید و پنجمین سخنگوی دستگاه دیپلماسی یک سال و هفت ماه در این سمت به تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران در حوزه سیاست خارجی پرداخت.

قشقاوی فارغ التحصیل حقوق از دانشگاه شهید بهشتی است که دوره سطح حوزه علمیه قم را نیز گذرانده و پیش از تصدی سخنگویی وزارت خارجه به مدت چهار سال 1387-1383 سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوئد و سفیر آکردیته در لتونی بوده است. وی در سال‌های 1379-1375 نیز عهده‌دار سفیر ایران در قزاقستان بود.

حسن قشقاوی همچنین به مدت هشت سال (دوره چهارم و ششم) نماینده مردم شهریار و رباط کریم بود. وی همچنین مشاور وزیر امور خارجه و کارشناس سیاسی اداره کل غرب اروپا نیز بوده است.

قشقاوی 31 تیرماه 1387 به عنوان سخنگو و دستیار ویژه وزیر امور خارجه معرفی و 20 مهر 1388 این سمت را به رامین مهمان‌پرست واگذار کرد و خود عهده‌دار معاونت کنسولی، مجلس و امور ایرانیان خارج از کشور وزارت امور خارجه شد. در پی تغییر ساختار وزارت خارجه در روزهای پایانی دی ماه 1396 هم به عنوان مشاور وزیر منصوب و بعد از مدتی به اسپانیا رفت و در حال حاضر در سفارت ایران در مادرید مشغول به فعالیت است.

* ششمین سخنگوی وزارت خارجه

بعد از قشقاوی «رامین مهمان‌پرست» عهده دار سخنگویی دستگاه دیپلماسی شد. او که فارغ‌التحصیل مهندسی نرم افزار از دانشگاه صنعتی شریف و کارشناسی ارشد مدیریت دولتی است، پیش از اینکه به عنوان ششمین سخنگوی دستگاه دیپلماسی عهده‌دار این سمت شود، سفیر جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان بود. معاون مدیرکل اداره اطلاعات و مطبوعات وزارت خارجه، نماینده وزارت امور خارجه در امور مدارس خارج از کشور، سفیر ایران در تایلند و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه از دیگر سمت‌های مهمان‌پرست است.

پس از آنکه مهمان‌پرست در پی ثبت‌نام در یازدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری از سخنگویی استعفا کرد، سید عباس عراقچی معاون آسیا و اقیانوسیه وقت وزارت امور خارجه 21 اردیبهشت ماه 1392 با حفظ سمت، عهده‌دار سخنگویی شد. مهمان‌پرست پس از آن به ورشو رفت و سکان سفارت ایران در لهستان را برعهده گرفت و با پایان ماموریتش در مرداد 1397 به تهران بازگشت.

*عراقچی و سخنگویی وزارت خارجه

«سید عباس عراقچی» که آذر 1390 پس از بازگشت از ماموریت توکیو به معاونت آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه منصوب شده بود، پس از استعفای مهمان‌پرست با حفظ سمت معاونت، عهده‌دار سخنگویی و هفتمین سخنگوی وزارت خارجه شد.

عراقچی در طول سال‌های حضورش در وزارت خارجه به عنوان معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه، رئیس دانشکده روابط بین‌الملل، رئیس اداره اول اروپای غربی، سفیر ایران در هلسینکی و سفیر آکردیته در استونی، مدیرکل دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، معاون پژوهشی دفتر مطالعات، رئیس مرکز مطالعات خلیج فارس دفتر مطالعات، سرپرست نمایندگی ایران در سازمان کنفرانس اسلامی و معاون اداره مجامع اسلامی، منطقه‌ای و غیرمتعهدها فعالیت کرده است.

او همچنین در دوران دبیری شورای عالی امنیت ملی علی لاریجانی و سعید جلیلی در تیم مذاکره کننده هسته‌ای حضور داشت. او در دوران وزارت خارجه ظریف به عنوان عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای و معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه و رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام فعالیت کرد و در پی تغییر ساختار وزارت خارجه در روزهای پایانی دی ماه 1396 و در پی تجمیع معاونت‌های منطقه‌ای در یک معاونت سیاسی، به عنوان معاون سیاسی وزیر خارجه به فعالیت پرداخت و با تغییر دولت جای خود را به علی باقری داد و به عنوان مشاور وزیر امور خارجه و دبیر شورای راهبردی روابط خارجی منصوب شد.

* نخستین زن سخنگوی وزارت امور خارجه

پس از عراقچی، این بار نوبت به «مرضیه افخم» رسید و به عنوان هشتمین سخنگوی وزارت خارجه و نخستین زن عهده‌دار این سمت شد. او در دوران وزرات علی‌اکبر ولایتی معاون اداره اطلاعات و انتشارات و در دوران وزارت سید کمال خرازی مدیرکل اطلاعات و مطبوعات و در دوره وزارت علی‌اکبر صالحی مدیرکل دیپلماسی عمومی این وزارتخانه بوده است.

افخم به عنوان سفیر ایران در مالزی و اولین سفیر زن جمهوری اسلامی عهده‌دار سفارتخانه ایران در کوالالامپور شد و پس از پایان ماموریت و بازگشت به تهران به جای افسانه نادی‌پور به عنوان دستیار وزیر امور خارجه در امور حقوق شهروندی منصوب شد. پس از آنکه حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه شد در بهمن 1400 در حکمی خانم «مرضیه افخم» را به سمت مشاور وزیر و مدیرکل زنان و حقوق بشر وزارت امور خارجه منصوب کرد.

*نهمین سخنگوی وزارت خارجه

پس از آنکه مرضیه افخم عهده‌دار سفارت ایران در مالزی شد، محمدجواد ظریف وزیر سابق امور خارجه، «حسین جابری انصاری» را به عنوان نهمین سخنگوی وزارت خارجه این سمت منصوب کرد. جابری انصاری پیش از این سمت، مدیرکل خاورمیانه عربی و شمال آفریقای وزارت خارجه بود. سفیر ایران در لیبی و همچنین مدیر گروه مطالعات خاورمیانه و خلیج فارس دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه و مشاور معاونت عربی و آفریقا از دیگر سمت‌های جابری‌انصاری در مدت حضورش در وزارت خارجه است.

جابری‌انصاری مدرک کارشناسی خود را از دانشکده روابط بین‌الملل وزارت خارجه و کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه تهران اخذ کرده است. وی همچنین به عنوان کارشناس در سفارت ایران در دمشق و دستیار معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه به فعالیت پرداخته است.

جابری‌انصاری در حدود هفت ماه و نیم عهده‌دار سمت سخنگویی و ریاست مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت خارجه بود و پس از آن به عنوان معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه جایگزین حسین امیرعبداللهیان شد و در پی تغییر ساختار وزارت خارجه در اواخر دی ماه 1396 به عنوان دستیار ارشد وزیر خارجه در امور ویژه سیاسی منصوب شد. وی 24 فروردین 1398 هم در حکمی جدید از سوی ظریف به جای «حسین پناهی‌آذر» معاون امور مجلس و ایرانیان وزارت خارجه شد. وی پس از مدتی از این سمت استعفا کرد.

* دهمین سخنگوی وزارت خارجه 

بهرام قاسمی نیز سی ام خرداد 1395 به جای جابری‌انصاری دهمین سخنگوی دستگاه دیپلماسی شد. او پیش از این مسؤولیت‌هایی چون سفارت جمهوری اسلامی ایران در ایرلند، ایتالیا و اسپانیا، رئیس اداره دوم سیاسی، رئیس اداره اول مشترک المنافع، مدیرکل غرب اروپا وزارت امور خارجه و معاونت پژوهش‌های بین‌المللی مرکز تحقیقات استراتژیک را در کارنامه کاری خود داشته است.

او 23 فروردین ماه 1398 بعد از دو سال و 9 ماه از رسانه‌ها خداحافظی کرد و راهی پاریس و عهده‌دار سفارت ایران در فرانسه شد و چندی پیش هم ماموریتش پایان یافت و به تهران بازگشت.

* یازدهمین سخنگوی وزارت خارجه و سفیر ایران در باکو

پس از بهرام قاسمی، «سید عباس موسوی» به عنوان یازدهمین سخنگوی وزارت امور خارجه منصوب شد. موسوی که فارغ التحصیل دانشکده روابط بین‌الملل و دارای مدرک کارشناسی ارشد، دبیر اول و سرپرست نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در هنگ کنگ، رایزن اقتصادی در سفارت جمهوری اسلامی ایران هلند، رئیس اداره سوم دیپلماسی رسانه‌ای و معاون امور سخنگویی و اطلاع رسانی مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه ای وزارت خارجه بوده است. موسوی پس از سخنگویی به باکو رفت و در حال حاضر عهده‌دار سفارت جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان است.

* دوزادهمین سخنگوی وزارت خارجه

سعید خطیب‌زاده هم پس از موسوی عهده‌دار سخنگویی وزارت خارجه شد و نزدیک به دو سال (بیش از 22 ماه) و از مرداد 1399 عهده‌دار این سمت بود. وی با سابقه فعالیت دیپلماتیک 21 ساله، قبل از تصدی به سخنگویی معاون پژوهشی و مطالعاتی مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه بود. او که در رشته علوم سیاسی و روابط بین‌الملل از دانشگاه تربیت مدرس فارغ التحصیل شده، مدیر مجله انگلیسی وزارت امور خارجه، مدیر مسؤول انتشارات وزارت امور خارجه، سرپرست دفتر مطالعات، مشاور معاون آموزش و پژوهش وزارت خارجه، دیپلمات در کانادا و آلمان هم بوده است و در آخرین نشست هفتگی با خبرنگاران که ششم تیر ماه برگزار شد گفت که به عنوان مشاور وزیر امور خارجه مشغول به فعالیت خواهد بود.