مذاکرات آتش‌بس در غزه؛ پوششی برای حملات اسرائیل | ترامپ از حمله به متحد خود خبر نداشت؟
اقتصادنیوز: برخی تحلیلگران حمله روز گذشته اسرائیل به قطر را مشابه حمله غافلگیرانه به ایران در ژوئن توصیف کردند و گفتند مذاکرات آتش‌بس صرفاً «پوششی» برای تشدید جنگ از سوی نتانیاهو بوده است.
به گزارش اقتصادنیوز، درحالی که چشم‌انداز دستیابی به توافقی میان حماس و اسرائیل همچنان تیره به نظر می‌رسید، حمله هوایی ارتش اسرائیل به محل حضور برخی از رهبران حماس در دوحه قطر و تلاش برای ترور آن‌ها، با واکنش‌های شدید بین‌المللی همراه شده است.
واشنگتن پست نوشت: روز سه شنبه، ارتش اسرائیل تلاش کرد تا با انجام حملات هوایی در خاک قطر، اقدام به ترور رهبران ارشد حماس در دوحه قطر کند. این حمله که ویلای شخصی یکی از سران ارشد حماس را مورد هدف قرار داده بود، درنهایت با اعلام حماس، «ناکام» ماند و هیچ‌یک از چهره‌های اصلی این جنبش کشته نشدند.
این حمله که پایتخت مدرن و آرام قطر را هدف قرار می‌داد، منجر به برهم خوردن تلاش‌های دیپلماتیک جاری برای دستیابی به آتش‌بس در جنگ غزه شد؛ آتش‌بسی که شامل آزادی همه گروگان‌های اسرائیلی، که نزدیک به دو سال است که در نوار غزه نگهداری می‌شوند بود.
ناکامی اسرائیل در حملات
به گفته مقامات اسرائیلی، این حمله خانه خلیل الحیه، از رهبران ارشد حماس و مسئول مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیل، و همچنین ظاهر جبارین، دیگر مقام بلندپایه این جنبش را هدف گرفته بود. حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد که الحیه از حمله جان سالم به در برده است؛ اما پسر او، مدیر دفترش و سه نفر از محافظان آن‌ها و همچنین یک افسر نیروهای امنیت داخلی قطر، کشته شدند.
خبر مرتبط آتش بس شکننده بین ایران و اسرائیل | پیامدهای منفی جنگ دوم بر امنیت و اقتصاد منطقهاقتصادنیوز: پیامدهای منفی آغاز دوباره خصومت میان ایران و اسرائیل برای کشورهای منطقه و فراتر از آن بسیار سنگین خواهد بود، چرا که منافع حیاتی امنیتی، اقتصادی، تجاری و انرژی در معرض خطر قرار دارند.
واکنش شدید قطر و متنفی شدن مذاکرات
این حمله خشم شدید قطر را دربرداشت؛ کشوری که از متحدان اصلی آمریکا به شمار می‌رود و نقشی کلیدی در میزبانی مذاکرات میان هیئت‌های اسرائیلی و حماس داشته است. نخست‌وزیر قطر، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، در سخنرانی تلویزیونی این اقدام را «تروریسم دولتی» و «تلاش برای بی‌ثبات کردن امنیت منطقه‌ای» توصیف کرد. او گفت: «این موشک‌ها هیئت مذاکره‌کننده طرف مقابل را هدف گرفتند. بر اساس کدام معیار اخلاقی می‌توان چنین اقدامی را توجیه کرد؟»
او ادامه داد که قطر به تلاش برای پایان دادن به جنگ در غزه متعهد خواهد ماند، اما پیشرفت در مذاکرات آتش‌بس در شرایط کنونی و بلافاصله پس از چنین حمله‌ای، غیرممکن است.»
واکنش دوگانه ترامپ
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا نیز از اقدام اسرائیل انتقاد کرد و به تندی گفت: «بمباران یک‌جانبه در خاک قطر که ملتی مستقل و از متحدان نزدیک آمریکا است، آن هم در شرایطی که شجاعانه برای مذاکرات صلح میانجی‌گری می‌کند، نه به نفع اسرائیل است و نه آمریکا.»
با این حال، او مدعی شد: «حذف حماسی که از رنج مردم غزه سود می‌برد، هدفی ارزشمند است.»
طبق اعلام کاخ سفید، ترامپ در تماس تلفنی با امیر قطر، تمیم بن حمد آل ثانی، به او اطمینان داده است که «چنین اتفاقی دیگر در خاک قطر رخ نخواهد داد.» اهمیت قطر برای آمریکا از آن جهت است که این کشور میزبانی بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه را بر عهده گرفته است.
حمله اسرائیل نه‌تنها با محکومیت شدید کشورهای عربی همچون مصر و عربستان سعودی روبه‌رو شد، بلکه با واکنش‌های منفی از سوی کشورهای اروپایی مانند انگلیس و فرانسه نیز همراه بود.
تصاویر منتشرشده از محل حملات، ویرانی ویلای الحیه را در محله‌ای مسکونی در دوحه را نشان می‌دهد.
اسرائیل مسئولیت حملات را برعهده گرفت
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در مراسمی با حمایت سفارت آمریکا در قدس اعلام کرد که شخصاً مجوز حمله را صادر کرده و اسرائیل به طور کامل مسئولیت این حمله را برعهده می‌گیرد. او این اقدام را بخشی از پاسخ به حمله 7 اکتبر 2023 خواند که منجر به کشته‌شدن حدود 1200 اسرائیلی شد.
نتانیاهو گفت: «در آغاز جنگ وعده دادم که اسرائیل عاملان آن فاجعه را به سزای اعمالشان خواهد رساند؛ و امروز بخشی از آن وعده عملی شد.»
تلاش برای حذف گروهی از رهبران حماس در بحبوحه مذاکرات آتش بس، یک قمار بزرگ استراتژیک برای نتانیاهو به شمار می آید و ممکن است شانس توافق بر سر گروگان ها را از بین برده باشد. از طرفی، هدف قرار دادن قطر که خود میزبان بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه است، از لحاظ دیپلماتیک نیز بسیار پرخطر بود.
حماس در بیانیه ای این حمله را جنایتی فجیع، اقدامی متجاوزانه و نقض آشکار هنجارها حقوق بین الملل خواند.
چراغ سبز آمریکا برای حمله
بلافاصله پس از حملات، پرسش‌هایی درباره میزان اطلاع آمریکا و نقش احتمالی واشنگتن در حمایت از اقدام اسرائیل به وجود آمد.
از طرفی، مقامات اسرائیلی مدعی شدند که آمریکا چراغ سبز حمله را به آن ها داده است؛ اما دونالد ترامپ در پستی در تروث سوشال تأکید کرد که دولت او هیچ نقشی در این حملات نداشته و خود او از طریق ارتش آمریکا از حملات مطلع شده‌است.
او همچنین ادعا کرد که پیش از حملات از نماینده ویژه خود، استیو ویتکاف خواسته تا مقامات قطر را از حمله آگاه کند؛ این درحالی است که به گفته مقامات قطری، هشدار آمریکا ده دقیقه پس از آغاز بمباران و انفجارها به دست دوحه رسیده است.
اقدامات اسرائیل گستاخانه است
برخی تحلیلگران، از جمله خالد الجندی، کارشناس مسائل فلسطین در دانشگاه جورج‌تاون، این حمله را مشابه حمله غافلگیرانه اسرائیل به ایران در ژوئن توصیف کردند و گفتند مذاکرات آتش‌بس صرفاً «پوششی» برای تشدید جنگ از سوی نتانیاهو بوده است.
الجندی گفت: «کشتن افرادی که ظاهرا با آن‌ها مذاکره می‌کنید، گستاخانه است؛ اما کاملا با تمام اقداماتی که اسرائیل در دو سال گذشته انجام داده، همخوانی دارد».
دانیل شاپیرو، سفیر پیشین آمریکا در اسرائیل نیز هشدار داد که این اقدام جان گروگان‌های اسرائیلی را بیش از پیش در معرض خطر قرار می‌دهد.
چشم‌انداز تیره آتش‌بس
ساعاتی پیش از حملات هوایی در دوحه، ارتش اسرائیل برای آغاز عملیات زمینی برای تصرف کامل شهر غزه اخطار داد و دستور تخلیه کل شهر را صادر کرد. از زمان تصویب طرح تصرف غزه در 21 آگوست، مقامات اسرائیلی تهدید کرده‌اند که در صورت عدم دستیابی به توافقی با حماس، این عملیات را اجرایی خواهند کرد.
بسیاری از منتقدان نتانیاهو از نحوه پیشبرد جنگ توسط او انتقاد کرده‌اند و نسبت به امنیت جان گروگان‌های اسرائیلی هشدار داده‌اند.
در 18 ماه گذشته، اسرائیل و حماس بارها به آستانه توافق آتش‌بس رسیده‌اند، اما هر بار به علتی عقب‌نشینی کرده‌اند. در ژانویه 2024، آتش‌بس و تبادل گروگان‌ها با فشار ترامپ صورت گرفت، اما در ماه مارس، نتانیاهو با این ادعا که حماس با حسن‌نیت برای برقراری یک توافق دائمی مذاکره نمی‌کند، آن را نقض کرد.
پس از شکست مذاکرات در تابستان، نتانیاهو موضعی سخت‌گیرانه‌تر اتخاذ کرد و خواستار آزادی همه گروگان‌ها به صورت یک‌جا شد. موضعی که در ادامه دونالد ترامپ نیز آن را تکرار کرد.
در روز یکشنبه، ترامپ به سران حماس هشدار داد که این آخرین فرصت آن‌ها برای قبول طرح توافق آمریکایی است. مقامات حماس در جواب اعلام کردند که درحال بررسی این طرح هستند. اما در روز سه شنبه، جلسه آن‌ها برای بررسی این طرح توسط نتانیاهو مورد حمله قرار گرفت. در چنین وضعیتی، دستیابی به توافقی بیش از هر زمانی مبهم و دور از دسترس به نظر می‌رسد.
ترامپ روز یکشنبه گذشته تهدید کرده بود که اگر حماس تمام گروگان‌ها را آزاد نکند، «هشدار نهایی» خواهد بود. تنها دو روز بعد، نتانیاهو دستور حمله به دوحه را صادر کرد.
همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
