اقتصادان: دیپلماسی فعال برای پیشگیری از خطرات پسا کرونا بکار گرفته شود
اصفهان - ایرنا - یک اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی در اصفهان گفت: برای پیشگیری از خطرات آینده در دوران پسا کرونا لازم است که راه دیپلماسی فعال برای برخورداری از جریان کالا، سرمایه و اشتغال بکار گرفته شود.
سید عبدالحسین ساسان روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره زیست در دوران کرونا با اشاره به جاده ابریشم جدید، اظهارداشت: ما این جاده را از دست دادیم ولی برای پیشگیری از خطرات آینده لازم است راه دیپلماسی فعال بکار گرفته شود.
وی با بیان اینکه دیپلماسی کشورمان در 20 سال گذشته خواب بود و اکنون لازم است که از خواب بیدار شود و همه موانع ارتباط با کشورهای شمال ایران را مرتفع کند، گفت: ما برای کاهش فقر باید از طریق دیپلمات‌ها وارد شویم تا با ارتباط با کشورهای شمال ایران، چند کریدور به سمت راه ابریشم ایجاد کنیم تا بتوانیم هر طور که هست از جریان کالا، سرمایه و اشتغال که در آینده جاده ابریشم ایجاد می‌کند و گسترش می‌دهد حتما برخوردار شویم و این کار را باید بدون اتلاف وقت، انجام دهیم.
این اقتصاددان با بیان اینکه در دنیای آینده شاید تا هفت یا هشت سال دیگر، جاده ابریشم جدیدی که توسط چین ایجاد شده است رونق بسیار زیادی می‌گیرد، تصریح کرد: اکنون تجارت و تولید بسیار زیادی در حاشیه این جاده در حال شکل‌گیری است و کشورهای بسیاری با توجه به اینکه ایجاد اشتغال برای آنها مهم است، دیپلماسی قوی بکار گرفتند تا این جاده را هرچه بیشتر به سرزمین خود نزدیک کنند یا حتی آن را از کشور خود عبور دهند درحالیکه ما روابط بسیار خوبی با چین داشتیم اما از این موضوع غفلت کردیم و دیپلمات‌های آگاه نداشتیم.
به گفته وی، دولت باید در دوران پسا کرونا، وزارت امور خارجه را از این وضعیت کنونی خارج کند و استراتژیست‌های بزرگی در آنجا مستقر کند در غیر این صورت، بیکاری و فقر کشور را به شدت گرفتارتر خواهد کرد.
وی با بیان اینکه باید امید داشته باشیم که در انتخابات در پیش روی امریکا، دولت جدیدی در این کشور سر کار بیاید و دیپلماسی ایران در این زمینه قوی‌تر عمل کند، اظهارداشت: شیوع بیماری کرونا به ما درس‌های زیادی داد از جمله اینکه همانطور که بحث بهداشت و درمان کشورها بهم گره خورد، اقتصاد دنیا بهم گره خورده و وقتی در بحث بیماری از همه کشورها اثر می پذیریم در اقتصاد هم همینطور است بهمین دلیل ضروری است که به سمت دیپلماسی فعال حرکت کنیم و از دولت و وزارت امور خارجه می خواهیم نهال دوستی بکارند.
ساسان با تاکید بر اینکه دولت‌ها باید همیشه برای بدترین شرایط برنامه‌ریزی کنند، افزود: در دوره نخست دولت آقای روحانی بودجه‌ها به شدت برای گسترش بیمارستان‌ها و خرید تجهیزات پزشکی هزینه شد که برخی از نمایندگان مجلس و حتی مردم نسبت به آن اعتراض کردند در آن روزها کسی نمی‌دانست که بیماری کرونا در پیش رو است ولی پیش بینی‌هایی که آن روزها و در زمان تصدی وزارت آقای قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت وقت می‌شد، باعث شد تا ایران در دوران کرونا در جهان، درخشش خوبی داشته باشد؛ هرچند فداکاری و تعهد کادر درمانی در این موضوع تاثیرگذار بود اما بدون شک گسترش بیمارستان‌ها و تجهیزات پزشکی در مقابله با کرونا، تاثیر انکارناپذیری داشت.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی تاکید کرد: دولت‌ها باید همیشه برای بدترین شرایط برنامه‌ریزی کرده و فرض کنند که وضعیت مخاطرات به مراتب بدتر می‌شود؛ در زمان حاضر دولتمردان باید فرض را بر این بگذارند که کرونا 2 سال طول می‌کشد و این ویروس بعدا به اشکال دیگر جهش می‌یابد بنابراین باید خودشان را برای آن شرایط آماده کنند.
وی یکی از این شرایط که باید در نظر گرفته شود را حجم عظیم بیکاران فعلی و بیکارانی که از قبل داشته‌ایم، خواند و گفت: دست‌کم 50 درصد از بیکاران در استان اصفهان دانش‌آموخته هستند که خطر انفجار بالقوه ایجاد می‌کند؛ از طرفی فقر و عواقب فقر مانند کاهش ازدواج و بچه‌دار شدن، خطرهای دیگری بهمراه دارد بهمین دلیل دولت باید به کارآفرینی دولتی بپردازد یعنی یک سری افراد نابغه را بکار گیرد تا راه‌حل‌ها یا برنامه‌های عمرانی برای نجات آینده اقتصاد از فقر و بیکاری ارایه کنند.
وی با بیان اینکه ما تنها کشوری هستیم که به آب‌های آزاد راه داریم اما برنامه‌های عمرانی در کنار این دریاها نداریم، اضافه کرد: بهمین دلیل پیشنهاد به دولت این است که سریع اقدام کرده و به عمران و آبادی جنوب ایران بپردازد؛ در آینده به احتمال زیاد صنایع غذایی بخصوص شیلات و دریایی رشد می‌یابد که بسته‌بندی آنها اهمیت خاصی دارد بهمین دلیل نیاز است که دولت با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در این زمینه وارد شود.
این اقتصادادان با تاکید بر اینکه دولت باید با بخش خصوصی وقت بگذارد و از آنها بپرسد که چه کار کنیم، ادامه داد: به عنوان مثال از آنها بپرسد که چه کار کنیم که بخش شیلات در جنوب و شمال کشور توسعه یابد؛ دولت باید کمبودهایی که برای توسعه شیلات در کشور وجود دارد را ببیند و رفع کند.
به گفته وی اقتصاددانانی که روند اقتصاد جهان را مطالعه می کنند به این نتیجه رسیدند که در آینده صنایع دریایی سالم و ارگانیک با بسته بندی بهداشتی، بازار بسیار دارد بهمین دلیل ما نباید این بازار را از دست بدهیم و تا فرصت داریم آن را در اختیار بگیریم.
این اقتصاددان درباره اینکه همه‌گیری کرونا چه تغییرات اقتصادی در اصفهان ایجاد کرد، اظهارداشت: کرونا به طور تقریبی به همه بخش‌های اقتصادی استان لطمه وارد کرد، به برخی از بخش‌ها بیشتر و به برخی دیگر تا حدودی کمتر.
وی، بخش‌هایی که در این بحران بطور مستقیم آسیب دیدند را رستوران‌ها، هتل‌ها، حمل و نقل، باشگاه‌های ورزشی و بدنسازی، آژانس‌های مسافرتی، کاروان های زیارتی اعم از زیارت عتبات عالیات، سازمان حج و زیارت، کاروان‌های حج، سینماها، کنسرت‌ها، تئاترها و قطار شهری (مترو) خواند و افزود: هرکدام از بخش‌های صنعتی یا خدماتی که نیازمند اجتماع انسان‌ها بودند به شدت و بطور مستقیم آسیب دیدند ولی همه صنایع استان افزون بر صنایع و بخش‌هایی که مستقیم آسیب دیدند بطور مستقیم به درجات زیاد تا کمتر آسیب دیدند حتی رسانه‌های کاغذی که در مدت قرنطینه منتشر نمی‌شدند و پس از آن با تیراژ بسیار اندک منتشر می شوند از ویروس کرونا آسیب دیدند.
ساسان ادامه داد: در استان اصفهان حدود 60 هزار نفر برای بیمه بیکاری ثبت‌نام کردند که برای این استان چندان غیر منتظره نیست زیرا شهرهایی مانند اصفهان و کاشان از مراکز عمده گردشگری در کشور هستند و بنابراین بیش از سایر شهرستان‌های استان آسیب دیدند بویژه هتل‌ها، مراکز گردشگری و صنایع دستی آنها که با کاهش یا حتی عدم تقاضا روبرو شدند.
وی با اشاره به اینکه مشاغل خرده فروشی بسیار زیاد آسیب دیدند، تصریح کرد: برآورد دقیقی از میزان آسیب‌ها به تک تک سازمان‌ها و مشاغل به تفکیک استانی منتشر نشد و اگر بخواهیم شهرهای شبیه اصفهان را مقایسه کنیم، شهرداری مشهد نمونه بسیار خوبی است؛ معاونت مالی و پشتیبانی شهرداری مشهد اعلام کرد که بیش از یکهزار میلیارد تومان خسارت به این سازمان وارد شد و شهرداری منطقه 6 تهران که حدود یک پنجم کلانشهر اصفهان است اعلام کرد که در سال 98 فقط حدود 280 پروانه ساختمان صادر کرده درحالیکه در سال پیش از آن حدود سه هزار پروانه ساختمانی صادر کرده بود یعنی به کمتر از یک دهم رسیده است.
این اقتصاددان با بیان اینکه اصفهان جزو استان‌هایی است که بخش عمده صنایع ساختمانی آن آسیب دید، اضافه کرد: بدیهی است که تفکیک آسیب ناشی از رکود و تحریم اقتصادی که پیش از کرونا اتفاق افتاد از آسیب کرونا که در سه ماهه آخر سال 98 روی داد نیاز به مطالعات عمیق تر و دقیق تری دارد.
وی درباره تاثیر همه‌گیری کرونا بر اقتصاد ملی توضیح داد: برآوردی بین 20 تا 30 میلیارد دلار آسیب به تولید ناخالص ملی ایران پیش بینی شده است که پس از کرونا و در سال جاری وارد خواهد شد؛ این آسیب در صنعت نفت و بنزین بدنبال کاهش کار اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها مشهود بود؛ پس از آن نیز در استخراج نفت که تقاضا برای آن در سراسر جهان آسیب دید و کشورمان از این کاهش تقاضا طبیعتا زیان بسیاری متحمل شد بطوریکه حتی در برهه‌ای از زمان، قیمت نفت، منفی شد که این آسیب به بخش نفت ایران، وحشتناک بود.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی اضافه کرد: بدتر از آن در دوران پسا کرونا این است که ما معادن دیگر را جایگزین نفت کردیم و انتظار می‌رود خسارت عظیمی به معادن ایران وارد شده باشد؛ دولت برای جایگزینی درآمد از دست رفته نفت ناگزیر به اعطای تسهیلات هرچه بیشتر برای استخراج سایر معادن شده است.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، هزینه‌های تولید در استان‌ها و سطح ملی افزایش یافته به‌عنوان مثال اداره‌ها تعطیل شدند اما باید حقوق کارکنان خود را می‌پرداختند، همچنین تعطیلی‌های ناشی از مراقبت‌ها و فاصله گذاری اجتماعی و تاثیر آن در بخش‌های مختلف مانند تعطیل شدن سرویس‌های حمل و نقل، همه و همه هزینه‌های تولید را به شدت بالا برد.
ساسان با اشاره به اینکه توان مالیاتی یا گنجایش مالیاتی به شدت در کشور پایین آمده است که بین 29 تا 31 درصد کاهش برای آن پیش بینی می‌شود، گفت: دولت مجبور است که این مالیات‌ها را به هر طریق ممکن وصول کند زیرا هزینه‌های بودجه را بر اساس آن مالیات‌ها پیش بینی و ایجاد تعهد کرده است.
وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد کسری بودجه در سال 99 بسیار زیاد خواهد بود، خاطرنشان کرد: بودجه سال 99 قبل از موضوع شیوع بیماری کرونا نیز با کسری مواجه بود که هم اکنون با پایین آمدن توان مالیاتی، این کسر بودجه عمیقتر خواهد شد همچنین بسیاری از صنایع اگر بنا باشد که هزینه های بالاسری آنها مانند مالیات و بیمه افزایش یابد، احتمالا ورشکست یا حتی تعطیل می‌شوند.
این اقتصاددان درباره تغییرات پایدار ناشی از همه‌گیری کرونا، تاکید کرد: این تغییرات منجر به فقر عمومی خواهد شد؛ همه مشکلات و تغییراتی که ابعاد فقر را در کشور گسترش می‌دهند و تعمیق می‌بخشند به ناگزیر آثار و پیامدهای فقر را در بلند مدت به بار می آورند.
وی با بیان اینکه در سال 1389 حدود 890 هزار زوج در کشور ازدواج کردند اما این تعداد در سال گذشته به 550 هزار رسید یعنی حدود 40 درصد کاهش و در هر سال 6 درصد از میزان ازدواج کاسته می‌شود، تصریح کرد: از این آمار می‌توان نتیجه گرفت که در آینده نرخ تشکیل خانواده به شدت کاهش خواهد یافت و تعداد موالید نیز کمتر خواهد شد.
به گفته وی، نمی‌توان با شعار گفتن یا روش‌ها و سیاست‌هایی مانند پرداخت یارانه، زاد و ولد را افزایش داد زیرا در این صورت فقط در روستاها یا مناطق کوهستانی که به درآمد ناشی از یارانه فرزندان خود نیاز زیادی دارند با افزایش موالید رو به‌رو خواهیم شد بنابراین کشورمان افزون بر آسیب‌هایی که از جهات گوناگون دیده است، اسیر آسیب افزایش جمعیت بدون امکانات آموزش، بهداشت و تغذیه خواهد شد.
ساسان ادامه داد: تغییرات بوجود آمده بر اثر کرونا باعث می‌شود که فقر در آینده افزایش یابد و اینقدر این وضعیت ادامه می‌یابد که در 30 سال آینده، نیروی جوان کافی برای کار کردن در صنایع و کارخانه‌ها نخواهیم داشت مگر آنکه هر چه زودتر برای فقر زدایی واقعی چاره ای اندیشیده شود در غیر این صورت وقتی آمارهای کاهش ازدواج و موالید را به سال‌های آینده تعمیم می دهیم با وضعیت بسیار خطرناک روبرو می‌شویم خواه کرونا و هر عامل دیگری که فقر را افزایش دهد، آثار زیان‌باری در طول 30 سال آینده از خود به جا می‌گذارد.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی تاکید کرد که اگر برای کاهش فقر اقدامی نشود به عنوان یک ملت در معرض نابودی قرار می‌گیریم و هیچ راهی نیست جز آنکه چاره اساسی برای کاهش فقر اندیشیده شود.
وی همچنین با بیان اینکه بشریت فجایع بزرگتر از کرونا را هم تجربه کرده است، گفت: نزدیکترین آن به دوران ما، شیوع آنفلوآنزای اسپانیایی بود که پس از جنگ جهانی دوم رخ داد و این ویروس حدود یک سوم جمعیت کل جهان را دچار و گرفتار کرد و حدود 50 تا 100 میلیون کشته بهمراه داشت.
ساسان افزود: اگر اکنون کرونا را با آن فاجعه مقایسه کنیم ممکن است بگوییم بحران کرونا به بزرگی فاجعه آنفلوآنزای اسپانیایی نیست اما واقعیت این است که هر بحرانی با هر اندازه‌ای که بروز کند، تغییرات اساسی در دنیا ایجاد می‌کند به‌عنوان مثال پس از فوت پیامبر اکرم (ص) و در زمان حکومت بنی امیه، جهانگشایی اعراب آغاز شد و سپاه 2 امپراتوری بزرگ دنیا یعنی ایران پیش از اسلام و روم شرقی بدلیل شیوع بیماری‌های وبا و طاعون بشدت آسیب دیده بودند و جمعیت آنها از بین رفته بود، به همین دلیل آنها از بنی امیه شکست خوردند و این امپراتوری‌ها نابود شدند یا در مثال دیگری می توان به انقلاب مشروطیت ایران اشاره کرد که 2 سال پس از شیوع گسترده بیماری وبا اتفاق افتاد و مقدمات این انقلاب را فراهم کرد.
وی ادامه داد: بطور قطع می‌توان گفت که کرونا آثار زیادی به بار می‌آورد که همه آنها را نمی‌توانیم پیش بینی کنیم اما برخی از مواردی که پیش بینی شده است، آسیب دیدن شدید بهداشت روانی جامعه در صدر آن می‌باشد زیرا دوران قرنطینه آثار روانی زیادی بر مردم بخصوص بر طبقه فقیر ایجاد کرده است زیرا در خانه یا آپارتمان‌های بسیار کوچک و با تعداد فرزندان زیاد، مهار و کنترل آنها بسیار دشوار بوده است.
این استاد اقتصاد، تاثیر دیگر کرونا را در افزایش مصرف آب آشامیدنی و بهداشتی عنوان و اضافه کرد: با توجه به محدودیت‌های منابع آبی در آینده به احتمال با بحران کمبود آب بویژه در شهرهایی مانند اصفهان مواجه خواهیم شد.
وی با بیان اینکه درآمد مراکزی مانند شهرداری‌ها بدلیل کاهش ساخت و سازها، پایین آمده درحالیکه مخارج آنها افزایش یافته است، تصریح کرد: بهمین دلیل شهرداری‌ها اعلام می‌کنند که برای مجوزهایی مانند پایان کار، تخفیف می‌دهند که همین تخفیف‌ها یا اصطلاحا بسته‌های حمایتی، شهرهای بزرگ را در آینده دچار مشکلات عدیده خواهد کرد زیرا با ساخت و سازهایی مواجه می‌شویم که اصول شهرسازی در آنها ممکن است رعایت نشده باشد در نتیجه خانه‌های کم کیفیت و متراکم ایجاد می‌شوند در حالیکه کرونا به ما آموخت که هرچه تراکم ساختمانی بیشتر باشد اشاعه بیماری افزایش خواهد یافت.
ساسان خاطرنشان کرد: خرده فروشی‌ها در زمان حاضر فعالیتی ندارند به همین نسبت درآمد دولت و شهرداری‌ها از محل مالیات، عوارض ارزش افزوده و درآمدهای دیگر کاهش می‌یابد.
وی با بیان اینکه تغییرات مثبتی برای همه‌گیری کرونا پیش بینی می‌شود، اظهارداشت: می‌توان آنها را فرصت‌های جدید نامید از جمله خدمات دیجیتال یا بازرگانی الکترونیک که به شدت در دنیا اوج گرفته است و حتی از فناوری‌های جدید مانند پهپادها استفاده شده که منجر به رشد این صنعت شده است؛ اگر کرونا ادامه یابد در آینده بخش بزرگی از صنعت پهپاد رشد می‌کند و بسیاری از خرده فروشی‌ها که نمی‌توانند از این پیشرفت‌ها استفاده کنند نابود شده و به دست فروشگاه‌ها یا توزیع کنندگان بزرگ می‌افتند که به وسیله پهپادها یا وسایل دیگر خدمات خود را ارایه می‌کنند.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: در دوران شیوع کرونا، دورکاری و نرم افزارهای مختلف رشد کرده و پلتفرم‌های اجتماعی بسیاری عرضه شدند که در آینده، کار آنها رونق می‌یابد و اشتغال در آنها بالا می‌رود؛ این احتمال وجود دارد که شرکت‌های دانش بنیان ایران پس از کرونا رشد کنند بویژه در زمینه ساخت تجهیزات پزشکی و پیشگیری و زمینه‌های جدیدی که در دنیا ایجاد شد مانند دورکاری، دور درمانی و دور آموزی.
وی توضیح داد: دور درمانی مانند دورکاری است اما در بخش پزشکی به این شکل است که احتمالا نرم افزارها و فناوری‌های مراقبت پزشکی به شدت افزایش می‌یابند همانند ساعت‌های الکترونیک که بطو مرتب وضعیت سلامت افراد را گزارش می‌دهد؛ بازار این محصولات در آینده بسیار رونق می‌گیرد و هر کشوری که زودتر اینترنت را گسترده‌تر کند و دور درمانی را وارد مدار نماید، برنده است.
ساسان اضافه کرد: در آینده ویزیت پزشکان یا درمانگاه‌ها بصورت الکترونیکی خواهد بود و حتی بصورت دیجیتالی و مجازی از بیماران شرح حال گرفته خواهد شد و نسخه به داروخانه می‌رود و داروخانه‌ها می‌توانند با سرویس‌های مختلفی دارو را به دست بیمار برسانند لذا داروخانه‌ها باید خود را به پیشرفته‌ترین شبکه‌ها و پایگاه‌های دور درمانی مجهز و متصل کنند.
ویروس کرونا از زمستان پارسال از کشور چین به دیگر کشورهای جهان سرایت کرد و ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع را تحت تاثیر قرار داد.
تاکنون بیش از 140 هزار نفر در کشور بطور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شدند و تعداد جان باختگان کرونا افزون بر هشت هزار نفر رسیده است.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*