اقتصاد کشور دچار تورم رکودی شده است

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی برنامه «غیرمحرمانه»، برنامه تلویزیونی غیرمحرمانه با موضوع «اصلاحات الزامی اقتصاد ایران» با حضور «محسن زرندی مقدم دانش آموخته اقتصاد و مدیریت مالی و استاد دانشگاه»؛ «مصطفی گوهری فر دانش آموخته سیاست گذاری بازرگانی و استاد دانشگاه»، «محمد قاسمی دانش آموخته علوم اقتصادی و استاد دانشگاه» 26 ام آذرماه از شبکه دو سیما پخش شد.

زرندی مقدم دانش آموخته اقتصاد و مدیریت مالی و استاد دانشگاه اظهار داشت: مشکلی که امروز کشور به آن مبتلاست، بحث وضعیت تورم و شرایط اقتصاد است.

وی با بیان اینکه امروز اقتصاد ما دچار یک تورم رکودی شده، به سه عامل اصلی در این رابطه اشاره کرد و گفت: عامل اول؛ جنگ تحمیلی، تحمیل شده بر ما بود که اصولا کشور را از برنامه‌های توسعه دور کرد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اصولا تا سال 68 برنامه خاصی در حوزه اهداف اقتصادی و موارد شبیه به آن نداشتیم و هنوز از تبعات جنگ تحمیلی در رنج هستیم.

زرندی افزود: عامل بعدی تحریم‌ها هستند، کسی نمی‌تواند این مسئله را نفی کند که تحریم‌ها در حوزه اقتصاد به خصوص تجارت کشور و ورود نقدینگی به خارج از کشور و ممانعت از خروج نقدینگی از داخل به خارج بی تاثیر نبوده است. وی عامل سوم را توجه کمتر در حوزه شایسته سالاری دانست و عنوان کرد: بحث مدیریت، موضوعی مهم است که در این راستا تضرر‌های بسیاری در این خصوص داشتیم.

زرندی با بیان اینکه به بودجه 1401 باید واقع بینانه‌تر نگاه شود، گفت: نفت، مالیات و فروش دارایی سرمایه در بودجه سه رکن اصلی وجود دارد. در خصوص نفت باید گفت که اتکاء واقع بینانه و حداقلی به نفت باید داشته باشیم و در رابطه با مالیات نیز باید از فرار مالیاتی پیشگیری صورت بگیرد و در خصوص فروش دارایی سرمایه باید افزایش پایه‌های مالیاتی برای دستیابی به درآمد بیشتر مدنظر قرار گیرد.

وی افزود: اقتصاد کنونی ما یک اقتصاد بانکی است و 90 درصد تامین مالی کشور در اختیار شبکه اقتصاد سیستم بانکی است و بر این باور هستم که تاکنون اگر تولیدی چه خوب و چه بد چرخیده است، بانک‌ها به این موضوع کمک کرده اند. یکی از نسخه‌هایی که باید دولت جدید و مجلس تجویز کند این است که این بخش از تامین مالی را به بخش بازار سرمایه هدایت کند.

زرندی در ادامه گفت: قوانین باید اصلاح شود، مجلس شورای اسلامی باید قوانین در حوزه تجارت را به روز کند که اثرات آن می‌تواند چابک سازی برای تشکیل شرکت‌ها و ورود سرمایه گذاری خارجی در خصوص ثبات این موضوع و مانع شدن از خروج ارز و سرمایه از کشور به خارج از کشور باشد. سوم بحث یکپارچگی است در سه نهاد نظارتی دولت، مجلس و قوه قضاییه است. در بعضی از موارد قوانین یکپارچه نیستند و این یکپارچگی باید محقق شود. تمام این موارد در بلند مدت نهایتا به این سمت خواهد رفت که بتوانیم تولید را در کشور به اجرا درآوریم. زمانی تورم در کشور مهار می‌شود که تولید در کشور اجرایی شود.

وی افزود: لایحه بودجه دولت در حال تدوین است و از دولتمردان خواهشمندیم که لایحه بودجه 1401 هم در حوزه درآمد‌ها و هزینه‌ها به صورت واقع گرایانه نگارش شود.

زرندی از مجلس شورای اسلامی درخواست کرد که در حوزه به روز رسانی قوانین تجارت کشور ورود کنند و جدی به آن بپردازند.

وی خاطرنشان کرد: نقدینگی‌ها باید در قالب تعاونی‌ها و اوراق صکوک و موارد شبیه به آن که آثار تورم نداشته باشد، سوق داده شود.

قاسمی دانش آموخته علوم اقتصادی و استاد دانشگاه در ادامه این برنامه گفت: از اوایل دهه 50 اتفاقی در کشور افتاد که ماهیت اقتصاد را از یک اقتصاد متعارف متفاوت ساخت. مشکل این است که بخشی از درآمد صادرات نفت و گازی که صادر می‌کنیم ابتدا به دست دولت می‌رسد و دولت بسته به نحوه تقسیم آن تصمیم گیری می‌کند. از طرفی به اتکاء نفت و گاز اقتصاد داخلی را نیز دستکاری کرده ایم.

وی افزود: زمانی می‌توانیم راجب اصلاحات اقتصادی صحبت کنیم که به نقش مردم در اقتصاد توجه کنیم.

بیان کرد: مشکل ما در حوزه اصلاحات اقتصادی، به ماهیت سیاست داخلی و خارجی مرتبط است. برای تغییر آن در ابتدا تغییر در قوه مجریه و سپس مجلس لازم است. بزرگترین اتفاقی که در دهه 90 رخ داد، این بود که آمریکا به واسطه تحریم‌ها با شناسایی دقیق نقطه ضعف اتکاء بر درآمد‌های نفتی، دست بر همین نقطه گذاشتند. تحریم‌ها می‌توانست نقطه عطفی برای بازسازی اقتصاد و سیاست باشد. در حال حاضر ضروری‌تر از بحث برجام، موضوع گفتگو با مردم و افزایش نقش آفرینی مردم در اقتصاد کشور است.

قاسمی اضافه کرد: اینکه باید اصلاحات بازاری و قیمت را تعدیل کرد درست؛ لیکن باید با مردم صادق باشیم، مجموعه تسهیلات عمومی آب، برق، گاز، آموزش، بهداشت، امنیت و... دارای هزینه است و دولت باید به تدریج کاری انجام دهد که در ابتدا پول به جیب مردم منتقل شود و سپس از مردم مالیات بگیرند. بنابراین؛ دولت باید بینش خود را تغییر دهد.

گوهری فر دانش آموخته سیاست گذاری بازرگانی و استاد دانشگاه همچنین خاطرنشان کرد: گام نخست برای اصلاحات این است که آسیب شناسی درستی از آنچکه گذشته انجام شود تا بدین شکل مشکلات شناسایی شده و راهکار‌هایی در این خصوص ارائه شود.

وی افزود: با بررسی تحولات حوزه تجارت خارجی در نیم قرن اخیر به مفروضاتی برخورد می‌کنیم که در ادوار مختلف در ذهن سیاستگذاران اقتصادی ما بوده که بر مبنای آن یکسری سیاست‌ها و برنامه‌هایی طراحی شده است.

گوهری فر به 4 مورد از این مفروضات اشاره کرد و گفت: اولین مفروض آن است که به دلیل اینکه ما دارای نفت و منابع زیرزمینی هستیم. علی القاعده کشور ثروتمندی هستیم. در صورتیکه به لحاظ منطق اقتصادی این گزاره درستی نیست. وقتی نفت و منابع زیرزمینی می‌تواند به توسعه اقتصادی کمک کند که بهره وری وجود داشته باشد. یعنی بتوان به نحو درستی از منابع در جهت منافع اقتصاد کشور بهره گرفت. بنابراین؛ خام فروشی مشکلی را حل نمی‌کند.

وی در ادامه گفت: مفروض دوم آن است که بدون توجه به محیط بین المللی باید اقتصاد قدرتمندی داشته باشیم که این مسئله واجد اشکال است.

گوهری فر اضافه کرد: مفروض سوم این است که این تصور وجود داشته که با مداخله کامل دولت در حوزه اقتصاد بویژه تجارت خارجی می‌توان به یک سیستم اقتصاد بهینه و بهشتی موعودی دست یابیم. لیکن وقتی این روند بررسی می‌شود مشاهده می‌شود که دولت در جزئی‌ترین اموری که مربوط به تجارت خارجی از صادرات و واردات می‌باشد، وارد می‌شود و حتی تصدی گری می‌کند.

وی بیان کرد: مفروض چهارم این است که سیاستگذاران کشور این تصور را داشتند که واردات بد و صادرات خوب است.

گوهری فر تاکید کرد: یکی از مشکلات اساسی این است که مبنای طراحی سیستم اقتصادی و نظام اقتصادی کشور بر دو بنیان است. اول مربوط به زمانی است که درآمد‌های نفتی داشتیم و دوم مربوط به دورانی است که تحریم نبوده ایم.

وی عنوان کرد: نیازمندیم که بر اساس شرایط جدید و تحریمی تغییراتی در الگوی تجارت خارجی صورت گیرد. علاوه بر آن ما دارای مزیت‌های رقابتی هستیم که آن‌ها را نادیده گرفته ایم. مانند مزیت در حوزه گردشگری، حوزه ترانزیتی، حوزه اقتصاد دانش بنیان که به دلیل اینکه اقتصاد ما بر پایه نفت بوده، همه این حوزه‌ها مغفول مانده اند.

گوهری فر بیان کرد: هر چه قدر که امکانپذیر است باید از دخالت دولت در امور تصدی گری کم کنیم و به بخش خصوصی واگذار کنیم. تجربه نشان داده است که اگر حمایت از بخش خصوصی در قالب بهبود فضای کسب و کار باشد و مداخله دولت در بازار را کم کند، می‌تواند به رشد اقتصادی در کوتاه مدت و بلند مدت کمک کند.

وی اضافه کرد: راهکار دیگری که در شرایط فعلی در کشور و با توجه به تحریم می‌توان حساب باز کرد، ایجاد وابستگی متقابل با کشور‌هایی است که با ما در ارتباط هستند.

گفتنی ست؛ «غیرمحرمانه» کاری است از گروه اقتصاد و دانش به تهیه کنندگی و کارگردانی علیرضا ابراهیمی و اجرای محمدجعفر خسروی که جمعه‌ها ساعت 17:45 از شبکه دو سیما پخش می‌شود.