انعکاس التهاب بازارها در پارلمان
مجلس روز گذشته به محلی برای جدال نمایندگان و تیم اقتصادی دولت تبدیل شد. وضعیت ملتهب بازارها باعث شد علی صالح‌آبادی، رئیس بانک مرکزی و احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد به مجلس فراخوانده شوند تا درباره این وضعیت در یک جلسه غیرعلنی توضیح دهند. اما پس از پایان یافتن این نشست ابتدا در صحن مجلس گزارش کمیسیون اقتصادی قرائت شد و سپس رئیس مجلس و نمایندگان به انتقاد شدید از عملکرد اقتصادی دولت پرداختند....
افزایش افسارگسیخته قیمت دلار درکنار بی ارزش شدن هرروزه پول ملی روز گذشته رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد را به مجلس کشاند تا شاید از ورای گفت‌وگوهایشان دریک جلسه غیرعلنی راهکاری برای حل وضعیت اقتصادی کشور پیدا شود. اما آنچه که از سخنان نمایندگان مجلس و رئیس مجلس و دولتمردان ازجلسه دیروزمجلس بیرون آمده است نشان می‌دهد اختلافات مجلس و دولت درمورد مسائل اقتصادی بسیار جدی است. اختلافاتی که البته محدود به حوزه اقتصاد نیست و مسائل دیگر راهم دربرمی‌گیرد. این اختلافات البته مسبوق به سابقه است. پیش از این هم مجلس ودولت برسر تبصره 18 قانون بودجه که به اختصاص منابعی برای تولید و اشتغال در کشور اختصاص دارد اختلاف جدی داشته‌اند تا آنجا که اختلافاتشان دراین خصوص علاوه بر اظهارنظرهای نمایندگان مجلس و اعضای کابینه دولت سیزدهم نسبت به یکدیگر، در رسانه‌های متبوعشان (خبرگزاری «ایرنا» و خانه ملت) نیز چندروزادامه داشت. این اختلافات درادامه این بار برسر زمان ارائه لایجه بودجه 1402وهمچنین لایحه برنامه هفتم توسعه ادامه پیدا کرد تا آنجا که مجلس صراحتا ازبی‌توجهی دولت به زمان تقدیم برنامه توسعه و لایحه بودجه به مجلس انتقاد کرده و تاکنون محمدباقر قالیباف درسه نامه به ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهوری بر ارسال و اولویت بررسی لایحه برنامه 5 ساله هفتم تاکید کرده است.
با این حال برآیند جلسه روزگذشته مجلس درمورد بی‌ثباتی قیمت ارز، نشان می‌دهد مجلس و دولت وارد تنش و جدال جدی برسراداره کشور و عملکرد اقتصادی دولت شده‌اند. اختلافاتی که به‌رغم تلاش طرفین برای نشان دادن وحدت رویه هرروز وارد فاز تازه‌ای می‌شود. درواقع دراین اختلافات مجلس بر بی‌نامه بودن دولت درحوزه مسائل اقتصادی تاکید دارد و دولت نیز درمقابل تلاش می‌کند با وعده‌هایی که در عمل امکان‌پذیر نیست صورت مساله را پاک کند. جلسه دیروز مجلس و اظهارنظرهای طرفین درمورد وضعیت بازار ارز نیز نمونه‌ای ازاین اختلافات است که در رسانه رسمی دولت نیز نمود پیدا کرده است. همچنانکه خبرگزاری «ایرنا» درگزارشی ازجلسه دیروز مجلس نوشت صدای واحدی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی سیاست‌های ارزی کشورشنیده نشد.
آنچه درمجلس گذشت
جلسه روز گذشته مجلس شورای اسلامی باجلسه غیرعلنی نمایندگان با احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی و علی صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی درمورد مدیریت بازار ارزآغاز شد. جلسه‌ای که درآن رئیس کل بانک‌مرکزی گزارشی از وضعیت اقتصادی کشور و بازار ارز ارائه کرد.
درادامه با علنی شدن صحن مجلس، گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس از سیاست‌های ارزی دولت در صحن علنی مجلس قرائت شد. گزارشی که دربخشی ازآن آمده است در صورت عدم‌اصلاح سیاست‌های ارزی ناکارآمد و هزینه زا، تکرار مصائبی چون ارز ترجیحی 4200 تومانی و تضییع منابع ارزی دور از ذهن نیست. پس از قرائت این گزارش رئیس مجلس و نمایندگان نیزهریک درسخنانی از مدیریت بازار ارز انتقاد کردند. درمقابل هم خاندوزی و صالح آبادی ازعملکرد دولت دراین خصوص دفاع کردند.
به این ترتیب علی بابایی کارنامی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، در جریان قرائت گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس درباره ارزیابی سیاست‌ها و اقدامات ارزی دولت و ارائه گزارش رئیس کل بانک مرکزی، از سخنان اخیر صالح‌آبادی درباره تاثیر افزایش دستمزد کارگران بر افزایش نرخ ارز انتقاد کرد. به گزارش «ایسنا»، نماینده ساری تاکید کرد: ما نمی‌توانیم در کشور مردم را رها کنیم و آنها تورم نقطه به نقطه بالای 50درصد را تحمل کنند و در عین حال بگوییم که مردم ما برای شما کار می کنیم. غنی نظری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیزگفت: متاسفانه هنوز برای مجلس مشخص نیست که فرمانده اقتصادی دولت کیست؟ و متاسفانه سازمان‌هایی نظیر برنامه و بودجه، معاون اول و معاون اقتصادی و افراد متعددی تصمیم‌گیری می‌کنند.
نظری گفت: می گفتند خدا را شکر که ما رئیس‌جمهور نشدیم که دلار بشود 5هزار تومان؛ آقای صالح‌آبادی و آقای رئیس‌جمهوری الان دلار شده 40هزار تومان و روز به‌روز پول مردم دود می‌شود و به هوا می‌رود؛ در این خصوص تیم اقتصادی دولت که تیمی نا‌هماهنگ و فاقد فرماندهی مشخص است، باید حتما به مجلس پاسخگو باشند.
عزت الله اکبری تالارپشتی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز با اشاره به گزارش رئیس کل بانک مرکزی در جلسه غیرعلنی گفت: تمام این گزارش فرافکنی و صغری کبری بود. اینکه رئیس‌جمهور چین از جایی به جای دیگر رفته و یکی در چین احساس ناامنی کرده، چه ربطی به سیاست شما دارد، برنامه شما چیست؟ وی افزود: متاسفانه شاهد این هستیم که دو سه وزیر و مقامات گزارش‌های غلط به دولت می‌دهند که از جمله آنها رئیس کل بانک مرکزی است. محسن زنگنه نماینده مردم تربیت حیدریه در مجلس هم گفت: ارجاع افزایش نرخ ارز به اغتشاشات و خارج از کشور نوعی فرار رو به جلو بوده و ما نیازمند تئوری و راهبرد درست در این مسیر هستیم. به گزارش «ایسنا» وی افزود: متاسفانه رئیس بانک مرکزی هیچ اعتقادی به حفظ ارزش پول ملی ندارد.
درادامه روح الله ایزدخواه، نماینده مردم تهران در مجلس گفت: در شروع دولت سیزدهم قیمت دلار 26هزار تومان بود و امروز 39هزار تومان است. یعنی قریب به 50درصد، نرخ ارز افزایش داشته است. بی‌دلیل این افزایش را به اغتشاشات و یک ماه اخیر حواله ندهید. دست فرمان شما غلط است. وی گفت: قدرت پول ملی کشور جنگ‌زده سوریه 8 برابر از ما بیشتر است، چرا که می‌تواند بازار غیر‌رسمی را مدیریت کند.
البته تنها نمایندگان مجلس نبودند که انتقادات تندی را نسبت به عملکرد اقتصادی دولت به‌خصوص درحوزه ارز وارد کردند. محمدباقر قالیباف رئیس مجلس نیز از عملکرد تیم اقتصادی دولت در این حوزه انتقاد و تاکید کرد: ما در میدان نباید تعدد قیمت ارزی داشته باشیم و قانون نیز به ما این اجازه را نمی‌دهد. وی با اشاره به سیاست‌های ارزی دولت سیزدهم گفت: قانون باید فصل الخطاب باشد و با توجه به درآمدهای ارزی کشور، نیازی به استفاده از ذخایر ارزی نیست. به گزارش «ایسنا»، قالیباف با بیان اینکه وضعیت ارز قابل قبول نیست، گفت: در جلسه سران قوا بنا شد که موضوع ارز به‌طور خاص دنبال شود و بازار ارز را سر و سامان خواهیم داد. به گزارش خانه ملت، وی تصریح کرد: ما با ابزارهای نظارتی و کنترلی در مجلس و دولت باید این مساله را پیگیری کنیم.
دفاع خاندوزی و صالح آبادی
پس ازسخنان نمایندگان مجلس، احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه کسری بودجه از عوامل تورم و بی‌ثباتی اقتصادی است، گفت: اول دی‌ماه 1401 یعنی سه‌روز قبل، استقراض دولت بابت کسری از محل تنخواه و بانک مرکزی به صفر رسید؛ برای اولین بار طی ایام گذشته مساله کسری بودجه و استقراض از بانک مرکزی به کمترین عدد ممکن نزول پیدا کرده است. به گزارش «ایسنا» وی با بیان اینکه دولت همچون نمایندگان نگران نوسان در بازار ارز است، گفت: 21 شهریور در نامه‌ای به رئیس مجلس درخواست کردم ابزار کنترلی برای کنترل تقاضاهای دلالی، سفته‌بازی و سوداگری بازار ارز ایجاد شود تا یک بار برای همیشه به این وضعیت خاتمه دهیم. با تصویب طرح مالیات بر سوداگری و عایدی سرمایه به دوران سوداگری و سفته‌بازی در بازار ارز پایان خواهیم داد.
علی صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی نیز درسخنانی تاکید کرد: برای اینکه بازار ارز کشور را مدیریت کنیم برنامه های متعددی در سطح دولت در حال دنبال شدن است. آنچه به بانک مرکزی بازمی‌گردد کنترل نقدینگی و تورم است سیاست‌های عرضه و تقاضا نیز در حال دنبال شدن است. وی درادامه براهمیت نرخ سود بانکی، قانون مالیات بر عایدی سرمایه و تعیین‌تکلیف رمزارزها درمدیریت بازار ارز سخن گفت. درکنار سخنان وزرای دولت درمورد نرخ ارز، روزگذشته علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت هم در نشستی خارج ازمجلس افزایش قیمت‌ها ازجمله ارز و خودرو را به دولت قبل ربط داد وگفت: تا زمانی که نتوانیم تورم 60درصدی در دولت گذشته که در این دولت به 40درصد کاهش پیدا کرده و سرعت رشد نقدینگی 44درصدی دولت گذشته را که اکنون به 34درصد رسیده است مهار کامل کنیم، بخشی از سرریز اثر تورمی آن در همه بازارها از جمله ارز و خودرو و سکه قابل مشاهده است. وی افزود: بخشی از افزایش قیمت دلار در این دولت ناشی از افزایش قیمت جهانی و بخش دیگر به دلیل تورم و سایر مسائل بوده است. بهادری‌جهرمی همچنین گفت: در حال حاضر بازار کاذبی در حوزه ارز ایجاد شده که موقتی است؛ همان گونه که ناآرامی های چند ماه اخیر موقتی بود.