پنج‌شنبه 8 آذر 1403

ایران و معکوس سازی "کارزار فشار حداکثری" علیه آمریکا

خبرگزاری دانشجو مشاهده در مرجع
ایران و معکوس سازی "کارزار فشار حداکثری" علیه آمریکا

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو_ انستیتو لاوی استرالیا در گزارشی، ضمن پرداختن به آخرین روند مرتبط با تحولات مذاکرات اتمی وین، به طور خاص به این نکته اشاره دارد که بر خلاف جو سازی‌های منابع غربی، اکنون این ایران است که در واکنش به رویه‌های غیرسازنده آمریکا، در حال اِعمال نوعی کارزار فشار حداکثری علیه واشینگتن، با هدف استیفای حقوق و منافع کشورمان است. انستیتو لاوی به طور خاص، فرسایشی شدن روند مذاکرات وین را به ضرر آمریکا دانسته و آن را موجب تقویت موضع ایران ارزیابی کرده است. این انستیتو، دولت بایدن را به صورت ضمنی به انفعال و البته زیاده خواهی در چهارچوب مذاکرات اتمی وین متهم کرده است. موضوعی که عملا مذاکرات جاری اتمی ایران را در نوعی وضعیت بن بست قرار داده است.

انستیتو لاوی در این رابطه می‌نویسد: «روند مذاکرات اتمی وین با محوریت احیای توافق برجام، پس از چند ماه، اکنون در وضعیت رکود و سکون قرار گرفته است. شعار‌های دولت بایدن جهت احیای توافق برجام، یعنی همان توافقی که دونالد ترامپ در سال 2018 به صورت یک‌جانبه آمریکا را از آن خارج کرد، از همان ابتدا با، اما و اگر‌های فراوانی همراه بود. بایدن پیش از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، مدام بر این مساله تاکید داشت که به محض پیروزی در انتخابات مذکور، بار دیگر آمریکا را به چهارچوب توافق برجام باز خواهد گرداند. با این حال، وی چنین نکرد و درخواست‌هایی ورای نسخه اصلی و اولیه توافق برجام را مطرح نمود. در این میان، فرسایشی و طولانی شدن روند مذاکرات اتمی وین، عملا پیامد‌هایی را برای تهران و واشینگتن به همراه داشته است.

فرسایشی شدن مذاکرات اتمی ایران به طور خاص موجب شد تا عملکرد بد دولت بایدن در مساله افغانستان (عقب نشینی از این کشور)، و اوج گیری سطح انتقادات از رویکرد‌های بایدن در عرصه سیاست خارجی آمریکا، به نوعی به معادله اتمی ایران نیز سرایت کند. در واقع، شکست بایدن در این زمینه‌ها سبب شد تا سخت گیری‌ها بر وی و دولتش جهت تعامل اتمی سازنده با تهران به شدت افزایش یابد و روند مذاکرات تا حد زیادی فرسایشی و بی اثر شود.

از این منظر، شاهدیم که امتیازات احتمالی که بایدن باید در چهارچوب معادله احیای برجام به ایران اعطا کند، عملا با سیلی از مخالفت‌های مخالفان بایدن در شرایط کنونی رو به رو شده است. اولین نمونه در این رابطه مساله آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران در بانک‌های خارجی است. اضافه بر این ها، دولت بایدن در شرایط فعلی با فشار‌های زیادی مبنی بر ضرورت خارج نکردن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا نیز رو به رو است. در این چهارچوب، مخالفان و منتقدان بایدن اینگونه استدلال می‌کنند که تقابل سپاه با منافع آمریکا به ویژه در منطقه خاورمیانه، عملا دلیل مناسبی است که واشینگتن باید همچنان ساختار تحریم‌های خود را علیه این نهاد مهم ایرانی حفظ کند. این مساله به حدی در شرایط کنونی در چهارچوب سیاست داخلی آمریکا از اهمیت برخوردار شده که برخی بر این باورند که اگر بایدن بخواهد دست به یک چنین اقدامی بزند، حتی امکان دارد که موجب شکست دموکرات‌ها در جریان انتخابات میان دوره‌ای کنگره آمریکا در ماه نوامبر 2022 شود (در واقع اینطور به نظر می‌رسد که این مساله خود به یک خط قرمز برای دولت بایدن تبدیل شده است).

اضافه بر این‌ها، ایران تاکید زیادی بر دستاورد‌هایی دارد که بایستی از مذاکرات کسب کند. در این راستا، دولت ابراهیم رئیسی از زمان به دست گرفتن قدرت در ماه ژوئن سال گذشته میلادی، عملا تمرکز فراوانی بر کسب دستاورد‌های حداکثری از روند مذاکرات وین برای ایران داشته است. این دولت خواستار لغو تمامی تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران شده و در عین حال، از تقویت بنیان‌های اقتصاد مقاومتی در داخل ایران نیز سخن می‌گوید. دولت رئیسی همچنین فعالانه سعی داشته تا فضای تحریم‌ها علیه ایران را بشکند و درست به همین دلیل است که شاهدیم برخی گزارش‌ها حاکی از این است که صادرات نفت ایران در شرایط کنونی به دوران قبل از اعمال کارزار فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران بازگشته است. مساله‌ای که در نوع خود سخت گیری‌های ایران در چهارچوب مذاکرات وین با هدف کسب دستاورد‌های قابل توجه برای این کشور را به نحو فزاینده‌ای افزایش داده است. جالب اینکه در داخل ایران، برخی ابراهیم رئیسی و دولتش را به اتخاذ موضعی نرم در قبال مذاکرات اتمی وین متهم می‌کنند. در این رابطه به طور خاص برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواستار سخت گیری به مراتب بیشتر دولت رئیسی در برابر بدعهدی‌های اروپا و آمریکا شده اند. در این چهارچوب، موضع سخت دولت رئیسی در مورد ضرورت خارج کردن نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا به وضوح از پشتوانه داخلی در ایران نیز برخوردار است.

در کنار همه این ها، مولفه روسیه نیز قرار دارد. کشوری که شریک نزدیک ایران است و به طور خاص درخواست‌های دقیقه 90 آن در بحبوحه جنگ اوکراین مبنی بر اینکه در صورت لغو تحریم‌ها علیه ایران، مراودات آن با ایران نباید مشمول تحریم‌های غرب شود، تا حدی موجب رکود در مذاکرات شد. با این حال، علی رغم رفع دغدغه‌ها در این رابطه هنوز روند مذاکرات اتمی وین در یک بن بست گرفتار شده است و مسیر دستیابی به توافق مشخص نیست. به تازگی نیز سنای آمریکا به تصویب طرحی غیرالزام آور اقدام کرده که در قالب آن بر ضرورت تداوم حضور سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا و همچنین پا برجا ماندن تحریم‌های آمریکا علیه بانک مرکزی ایران (حفظ برچسب تروریستی این نهاد ایرانی) تاکید شده است. مسائلی که همه و همه از افزوده شدن چالش‌های جدید در روند به نتیجه رسیدن مذاکرات خبر می‌دهند.

به طور کلی، اینطور به نظر می‌رسد که روند جاری معادله اتمی ایران و روشن نبودن چشم انداز دستیابی به یک توافق در قالب مساله مذکور، بیش از همه به تضعیف خودِ آمریکا و در نقطه مقابل، تقویت ایران ختم خواهد شد (به ویژه با توجه به تضعیف موقعیت بین المللی آمریکا).»