ایران، کانون توجه کتاب جدید جان بولتون

در کتاب "اتاق اتفاق" (The Room Where It Happened) مشتمل بر 570 صفحه و 15 فصل، نام ایران 755 بار ذکر شده است. همچنین 28 بار عنوان یا نام رهبر معظم انقلاب اسلامی (20 بار ترکیب آیت الله خامنه ای و 8 بار عنوان "رهبر عالی") آمده و 26 بار از «حسن روحانی» رییس جمهوری ایران و 43 بار از «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران اسم برده شده است. این کتاب در بخش های مختلف، به موضوع ایران از جمله اشتیاق ترامپ برای مذاکره با ایران اشاره کرده است.

روایت بولتون سفر نخست وزیر ژاپن به ایران  بولتون در بخشی از کتابش، به ماجرای سفر سال گذشته آبه شینزو نخست وزیر ژاپن به ایران با هدف متقاعد کردن تهران به مذاکره با واشنگتن اشاره می کند. او ماموریت آبه در این سفر را شکست خورده توصیف می کند و می نویسد: ... هنگامی که آبه حرف می زد آیت الله خامنه ای یادداشت برمی داشت اما در آخر ملاقات گفت که پاسخی (برای ترامپ) ندارد... د. قبل از آنکه آبه سوار هواپیما شود و به ژاپن برگردد،... صفحه توئیتر پایگاه اطلاع رسانی دفتر رهبر ایران (دفتر حفظ و نشرآثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای) در یک رشته توئیت درباره این ملاقات نوشت که دو مورد از این توئیت ها از نظر ما مهم ترین بخش های این رشته توئیت بود. بولتون این پیام های توئیتری را در کتابش آورده است: " ما به حسن نیت و جدیت آبه شینزو تردید نداریم؛ اما درخصوص چیزی که شما از قول رئیس جمهوری آمریکا نقل کردید، من ترامپ را شخصی نمی بینم که لایق تبادل پیام باشد؛ من پاسخی برای او ندارم و به او جوابی نخواهم داد. " "ما اصلا باور نداریم که آمریکا به دنبال مذاکرات صادقانه با ایران باشد؛ چون مذاکرات صادقانه هرگز از کسی مثل ترامپ ساخته نیست. خلوص و صداقت درمیان مقامات آمریکایی خیلی کمیاب است. " بولتون در ادامه می نویسد: نتیجه مذاکرات ساده بود؛ ماموریت آبه شکست خورده بود.... بلافاصله بعد از سفر به تهران، آبه گزارش شخصی از سفرش به ترامپ داد و نوشت مادامی که تحریم های اقتصادی وجود داشته باشد، هیچ گونه تمایلی نه از سوی روحانی رئیس جمهوری و نه از سوی آیت الله خامنه ای رهبر عالی ایران برای مذاکره با آمریکا وجود نخواهد داشت. بدتر از همه اینکه آبه معقتد بود که موضوع ایران و کره شمالی دو موضوع کاملا متفاوت است و اعتقاد داشت که باید در قبال ایران، رویکرد متفاوتی اتخاذ شود. روایت بولتون از اشتیاق ترامپ برای دیدار با ظریف «جان بولتون» مشاور پیشین امنیت ملی کاخ سفید در کتاب جدید خود گفته است که در نشست سال گذشته سران گروه هفت در فرانسه ترامپ قصد داشت با ظریف دیدار کند، اما او به همراه پمپئو و نتانیاهو همه تلاش خود را کردند تا این اتفاق نیافتد.

در بخشی از این کتاب مربوط به نشست سران گروه هفت در بیاریتز فرانسه گفته شده که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به دعوت امانوئل مکرون رییس جمهوری فرانسه در آن حضور یافت.

به گفته بولتون، در حاشیه این نشست «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا یک دیدار اختصاصی یک و نیم ساعته با مکرون داشت که موضوع آن فقط ایران بود و در آن رییس جمهوری فرانسه پیشنهاد ایجاد یک خط اعتباری برای ایران و دیدار ترامپ با ظریف را به او داد.

مشاور پیشین ترامپ همچنین نوشته که او به همراه «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا که مشهورترین ایران‌ستیزان کاخ سفید بوده، سراسر تابستان را برای تخریب تلاش‌های مکرون فعالیت می‌کرده‌اند و در طول نشست سران گروه هفت نیز مدام با هم در تماس بودند و هر دو به صورت جداگانه نیز با «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی و «ران درمر» سفیر این رژیم در واشنگتن در ارتباط بوده‌اند.

به گفته بولتون، «استیو منوچین» وزیر خزانه‌داری و «جرد کوشنر» داماد و مشاور ارشد ترامپ هر دو با دیداری میان او و ظریف موافق بودند و پمپئو در این باره گفته بود که «دو دموکرات، منوچین و کوشنر، در حال هدایت سیاست خارجی آمریکا هستند.»

بولتون در کتاب خود همچنین نوشته است که وقتی به پمپئو گفته که در صورت وقوع دیدار میان ترامپ و ظریف بلافاصله استعفا می‌کند، او نیز اذعان داشته که همین کار را خواهد کرد. بولتون در همان زمان با ترامپ دیدار کرده و به او گفته است که اگر حتی «ذره‌ای از فشار علیه ایران کاسته شود، بازگرداندن آن بسیار سخت خواهد بود.»

بولتون از ترامپ خواسته است که به هیچ وجه با ظریف دیدار نکند، حتی برای یک دست دادن خصوصی؛ وی همچنین از تاکید ترامپ براینکه هیچ خط اعتباری برای ایران در نظر نخواهد گرفت مگر تا اینکه توافقی کلی حاصل شود، بسیار خوشحال بوده است.

براساس نوشته مشاور پیشین کاخ سفید، همزمان نتانیاهو در تلاش بوده که با ترامپ تماس برقرار کرده و مخالفت خود با چنین دیداری را به اطلاع وی برساند، اما کوشنر از برقراری چنین تماس جلوگیری کرده، چراکه اعتقاد داشته درست نیست یک شخصیت سیاسی خارجی دیدار کردن یا نکردن با کسی را به ترامپ دیکته کند.

بولتون در پایان این فصل نوشته است که او این احتمال را رد نمی‌کند که به جای ترامپ، کوشنر و منوچین با ظریف دیدار کرده باشند تا یک کانال ارتباطی برای آینده ایجاد کنند؛ به گفته بولتون، چنین احتمالی باعث نگرانی شدید مقام‌های رژیم صهیونیستی و «کبود» شدن پمپئو شده بود.

بولتون گفته است که نمی‌داند صحبت‌های او باعث شده که ترامپ از دیدار با ظریف صرف‌نظر کند، اما در هر حال این مساله سبب شده است که او استعفا نکند؛ اگرچه تا چند هفته پس از آن اختلافات عمیق میان ترامپ و مشاور امنیت ملی‌اش به جایی رسید که بولتون به شکلی جنجالی اخراج شد.

روایت بولتون از منصرف شدن ترامپ از حمله به ایران  بولتون در کتاب خود دلیل تغییر تصمیم ترامپ برای حمله به ایران در پاسخ به انهدام پهپاد گلوبال هاوک به دست نیروهای ایرانی را نیز روایت کرده است.

جان بولتون در کتاب خاطرات خود مدعی شده است که از نظر ترامپ سرنگونی پهپاد آمریکایی با این حمله متناسب نبوده است. ... وقتی با پمپئو مشغول صحبت بودم، به ما اطلاع داده شد که ترامپ می‌خواهد با ما تماس تلفنی برقرار کند.

ترامپ روی خط آمد و گفت که تصمیم گرفته است حمله را لغو کند، چون از نظر او این حمله با حمله ای که ایران اقدام کرده بود، "متناسب" نبود.

... پمپئو با استدلالات خود سعی کرد ترامپ را برای انجام حمله قانع کند، اما او توجهی نکرد.... تلاش من هم برای تغییر نظر او به جایی نرسید. این غیرمنطقی‌ترین تصمیم یک رئیس‌جمهور بود که به چشم دیده بودم.

روایت بولتون از مخالفت ترامپ با درخواست نارندرا مودی برای کاهش تحریم ایران جان بولتون مشاور اسبق امنیت ملی آمریکا در کتاب خود به نام "اتاقی که در آنجا اتفاق افتاد: خاطرات کاخ سفید" نوشت ترامپ ضمن مخالفت با درخواست مودی برای معافیت هند از تحریم خرید نفت ایران به درخواست وی بی توجهی کرد.

به گزارش نشریه "هندوستان تایمز"، دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا در ماه آوریل 2019 شخصا یک بحث داغ در میان مشاوران خود در مورد تمدید معافیت کشورهایی چون هند از تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران را متوقف کرد و از مقامات این کشور خواسته بود برای "به صفر رساندن صادرات نفت ایران" اقدام کنند.

این تحولات در ماه آوریل سال گذشته اتفاق افتاده است. در این ماه، آمریکا از پایان معافیت‌های تحریم‌های ثانوی آمریکا علیه کشورهایی که به خرید نفت ایران ادامه می‌دهند، خبر داد. در بخشی دیگر از این کتاب آمده است، "این یک تصمیم آسان نبوده، ترامپ به صورت مکرر خواهان پایان معافیت‌ها بوده و مایک پامپئو در این زمینه شک داشته است. اما هند کشوری مهم است. ژاپن نیز اهمیت دارد. من دلیل هند مبنی بر مشکل بودن جایگزین کردن نفت ایران با سایر کشورها به دلیل قیمت پایین پیشنهادی از سوی ایران را درک می‌کردم. اما موضع هند در راستای اهداف آمریکا نبود. بولتون که خود به دلیل مواضع سرسختانه و افراطی علیه ایران شناخته می‌شود در کتاب خود اضافه کرد، ترامپ اصرار داشت که باید به صفر برویم (اشاره به توقف کامل صادرات نفت ایران) وی در گفت وگوی خود پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا، به درخواست هند توجه نکرد و گفت نارندرا مودی نخست وزیر هند مشکلی در این زمینه نخواهد داشت.

ترامپ آماده حمایت از حمله اسرائیل به ایران بود جان بولتون در کتابش نوشته که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا پیش از این برای حمایت از حمله احتمالی اسرائیل علیه ایران ابراز آمادگی کرده بود. ترامپ جایی به بولتون گفته بود:. او به بولتون گفته: به بی‌بی [نتانیاهو] بگویید که اگر او از زور استفاده کند، من از او حمایت خواهم کرد. من به او گفتم، اما شما دوباره به او بگویید. بولتون در بخشی دیگر از کتابش با اشاره به ایران می‌نویسد: «در مورد ایران، اصرار کردم که برنامه خروج از برجام را همچنان پیش ببرد و توضیح دادم که چرا استفاده از زور علیه برنامه هسته‌ای ایران تنها راه حل پایدار است.» بولتون همچنین در جایی دیگر نوشته که در جریان نشستی در اکتبر سال 2018 در کرملین، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در مورد این که اسرائیل بتواند به ایران حمله کند، ابراز تردید کرده است. بولتون در کتابش نوشته است: «پوتین گفت اسرائیل نمی‌تواند به تنهایی اقدام نظامی علیه ایران انجام دهد زیرا منابع یا توانایی‌های لازم برای این کار را ندارد، به ویژه اگر اعراب در پشت ایران در بیایند، که البته این فرض او چرند بود.»

• دونالد ترامپ
• جان بولتون
• ایالات متحده آمریکا