خطیب‌زاده: توافق موقت یا چیزهای شبیه این هیچگاه در دستورکار ما نبوده / هیچ پیش شرطی را نپذیرفته و نمی‌پذیریم
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه توافق موقت یا چیزهای شبیه این هیچگاه در دستورکار ما نبوده، تصریح کرد: در هر چهار حوزه در وین پیشرفت‌های خوبی داشتیم و در برخی اسناد پرانتزها و اختلاف‌ها کمتر شده است.
به گزارش فارس، «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران داخلی و خارجی پاسخ داد.
وی در ابتدا روز مادر و زن را به همه زنان ایران زمین و به جامعه خبرنگاری و بانوان خبرنگار تبریک گفت.
خطیب‌زاده به سفر آیت‌الله رئیسی به روسیه و گفت‌وگوی مفصل با پوتین و همچنین دیدار امیرعبداللهیان با سرگئی لاوروف در مسکو اشاره کرد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در این نشست در پاسخ به سؤالی درباره مذاکرات وین و اختلاف‌ها و همچنین اظهارات رابرت مالی و تعیین پیش شرط برای احیای توافق وین گفت: پیشرفت گفت‌وگوها در مسیر درست است. در هر چهار حوزه پیشرفت‌های خوبی داشتیم در برخی اسناد پرانتزها و اختلاف‌ها کمتر شده است. بسیاری از ایده‌های ایران تبدیل به کلمات شدند از جمله در حوزه تضامین. مهم این است همه اطراف مذاکرات در وین پذیرفتند این است که نباید آنچه در سال‌های گذشته با خروج آمریکا از برجام رخ داد تکرار شود. ایده‌های کاملا اجرایی و عملیاتی را در وین با واقع نگری ارائه کردیم و معتقدیم این ایده‌ها امکان گفت‌وگو درباره تضامین را فراهم کرده است.
وی بیان کرد: ایران در وین است برای یک توافق که دو ویژگی عمده داشته باشد پایدار و قابل اتکاو مسیر اخذ تضامین مهم است.
خطیب‌زاده تصریح کرد: ایران هیچ پیش شرطی را از روز اول نپذیرفته و طرح این موضوعات اگر برای مسائل رسانه‌ای باشد عبور می‌کند و معتقد است مذاکرات پیچیده است و نباید با اظهارات پیچیده آن را پیچیده کرد
وی گفت: درباره اتباع ایرانی بازداشت شده در آمریکا نگرانی خود را از ابتدا اعلام کردیم و این موضوع در دستورکار ما بوده و دو مسیر مختلف است. اگر آمریکا به توافقاتی که از قبل بود پایبند باشد این موضوع انسانی قابل حل است. اگر اراده در طرف مقابل باشد می‌توانیم به توافق پایدار و قابل اتکا برسیم.
سخنگوی وزارت خارجه درباره بحث توافق موقت نیز اظهار داشت: موضع ما درباره آنچه در وین در حال گفت وگو است روشن و ثابت است. توافقی که دنبال آن هستیم پایدار و قابل اتکاست و هیچ چیزی را کمتر از این نمی‌پذیرد. آنچه برای ما اصالت دارد کیفیت آن چیزی است که توافق می‌شود نه چیز کمتر نه بیشتر. توافق موقت یا چیزهای شبیه این هیچگاه در دستورکار ما نبوده است. امیدواریم نماینده اتحادیه اروپا این را به آمریکا منتقل کرده باشد که ضرورت جدی برای رسیدن به توافق کیفی و محتوایی داریم و امیدوارم آمریکا این ضرورت را متوجه شده باشد.
وی اوضاع یمن را تراژدی خواند و تصریح کرد: ایران همواره در کنار مردم یمن برای اینکه صدای این مردم مظلوم تحت فشار به گوش جهانیان برسد و سعی کردیم از سازوکارهای سیاسی بتوانیم به فرآیند گفت‌وگوهای یمنی - یمنی کمک کنیم. آنهایی که منافع زیادی در فروش سلاح دارند برخی کشورهای اروپایی مثل فرانسه، انگلیس و آمریکا به صورت مشخص دخالت می‌کنند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره رزمایش ایران، چین و روسیه نیز خاطرنشان کرد: این رزمایش با یک هدف صلح و ثبات و امنیت در منطقه انجام شد. روابط ایران با این دو کشور در مسیر رو به گسترش است و یکی از ابعاد همکاری ها در حوزه نظامی است.
خطیب‌زاده بیان کرد: امروز بحران یمن به وضعیت تراژدیک تبدیل شده و بعد از سال‌ها بمباران‌های ناجوانمردانه حاصل یک چرخش خشونت است. ایران طبعا آمادگی داشته و دارد از تمامی توان و ظرفیت خودش برای گفت وگو و مفاهمه و راه‌حل دیپلماتیک کمک کند. امیدواریم آنچه از این تریبون گفته شده در پایتخت‌های اروپایی شنیده شود.
وی درباره جاری شدن آب سد کمال خان نیز اظهار داشت: آنچه بین ایران و مقامات افغانستان در سال های مختلف بحث شده یک قرارداد الزام آور حقوقی است که در سال 1351 درباره حق آبه ایران از هیرمند بین دو کشور اجرا شده و لازم الاجرا و حقوقی است. اصول حقوق بین‌الملل تأکید می‌کند که هر کس در افغانستان حاکم است این حق آبه را برای ایران و طبیعت منطقه قائل شود. بسیاری از رودهای مرزی از خاک ایران می آمدند و به افغانستان می‌رفتند و امروز با این انحراف در آب نه موضوع حق آبه بلکه موضوع محیط زیست منطقه تحت تاثیر قرار گرفته است. در سال آبی گذشته کمتر از 5 درصد از حق آبه ایران تامین شد و تاکنون هم حق آبه‌ای تامین نشده است. آنچه به عنوان باز شدن سدهای آبی است باید از وزارت نیرو سؤال کرد. به عنوان موضع وزارت خارجه عرض می‌کنم این قرارداد 1351 تنها قراردادی است که با جدیت به عنوان وظیفه حقوقی طرف افغانستانی پیگیری می‌کنیم.
بحث چالش‌های جدی از سوی آمریکا در موضوع راستی آزمایی سؤال دیگری بود که پرسیده شد و خطیب‌زاده گفت: یکی از دلایل کندی در وین آماده نبودن آمریکا درباره برخی ایده‌های ماست. در برخی حوزه‌ها از جمله راستی آزمایی موضوعات بسیار مهمی همچنان باقی مانده برخی این روزها و از جمله دیروز گفت‌وگو شده و باید تصمیم سیاسی در واشنگتن درباره برخی موضوعات گرفته شود و امیدواریم این تصمیم سیاسی گرفته شود.
وی در خصوص عکس منتشر شده از سوی اولیانوف مبنی بر اینکه گفت‌وگوها خوب پیش می‌رود و مرندی اظهارات دیگری بیان کرد: درباره سفیر روسیه در وین اظهارنظری نمی‌کنم و همه مذاکره کنندگان در وین اظهارات خودشان را داشته‌اند. گفت‌وگوها در مسیر درست با موضوعات مشخص و نقاط اختلافی روشن و دستورکار دقیق در حال انجام است. معتقدیم اگر به آنچه بر روی میز است تعهد دیده شود و اراده را طرف مقابل داشته باشد گفت‌وگوها به نتیجه خودش منجر خواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه درباره نشست طالبان با نروژ نیز اظهار داشت: ایران مبتکر گفت‌وگوهای بین الافغانی بوده و از روز اول تلاش کرده این گفت وگوها شکل بگیرد و دو دور در ایران برگزار شد و در سفر هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان به ایران آمد گفت‌وگوهایی انجام شد و براساس گزارش رسیده این گفت وگوها خوب بوه است و آنچه در اسلو اتفاق می‌افتد ایران به طور جدی همواره طرفدار گفت‌وگو و مسئولیت پذیر کردن هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان است و هر چه به مردم افغانستان کمک کند مورد حمایت ماست. بیش از 60 درصد مردم افغانستان زیر خط فقر هستند و ایران به طور جدی مطالبه می‌کند وجوه مسدود شده مردم افغانستان آزاد تا مردم افغانستان از این سختی آزاد شوند.
خطیب‌زاده درباره اعتصاب غذا چند نفر در وین که سؤال یکی از خبرنگاران بود نیز گفت: هر وقت در وین و در بین گفت وگوهای هسته‌ای این تصور ایجاد میی‌شود که گفتگوها به نتیجه می‌رسد گروههایی فعال می‌شوند گروههایی در آمریکا و برخی در رژیم اشغالگر قدس و برخی در منطقه. این ها مهم نیست، آن چه مهم است رسیدن به توافق پایدار و قابل اتکا است که منافع مردم بزرگ ایران را تامین کند.
سخنگوی وزارت خارجه درباره بدهی کره جنوبی به ایران گفت:متاسفانه بدهی قطعی کره جنوبی به ایران همچنان پرداخت نشده باقی مانده است و آنچه بین دو کشور گفت‌وگو می‌شود با سرعت لاک پشتی در حرکت است که نه مورد قبول ماست و نه فراموش می‌شود اینها پول مردم ایران و منابع قطعی مردم ایران است که نزد دولت کره به امانت است و ما رعایت این امانت را ندیدیدم و آنچه انجام شده بخش کوچکی از پول ما در کره به حساب امنی در سازمان ملل منتقل شده است. منتظر شرایطی هستیم که امکان دسترسی کامل به منابعمان ایجاد شود.
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات بلینکن مبنی بر اینکه هنوز پنجره‌ای برای بازگشت به برجام وجود دارد و اگر در چند هفته آتی توافقی حاصل نشود بازگشت به برجام غیرممکن است، خاطرنشان کرد: وزیر خارجه آمریکا این ضرب الاجل و حس اضطرار را درباره خودشان و به دولت خودشان منتقل کنند. مدت هاست آمریکا از برجام با نقض قطعنامه خارج شد برای ما اصالت و کیفیت توافقی است که در وین حاصل شود قابل راستی آزمایی باشد قابل اتکا باشد. انتظار ما است که به جای ضرب الاجل‌های ساختگی سرعت خود را بالا ببرند قطعا تفاهم در مدت کمتری در دسترس خواهد بود.
وی در واکنش به اظهارات نفتالی بنت نیز بیان کرد: موضع ما همان موضع همیشگی است. این رژیم که براساس ترور و خشونت و برهم زدن قطعنامه‌های بین‌المللی استوار است و در نپویستن به معاهدات بین‌المللی در قله دست نیافتنی قرار دارد که هیچ کشوری نمیتواند خودش را بر روی نقض‌های مکرر این رژیم ببندد. طبیعی است که موضع آن تغییر نکند و بدون این خشونت و بر هم زدن نظم بین‌المللی امکان حیات در سرزمین‌های اشغالی را نمی‌بیند. باید بپذیرد نظم بین‌الملل عوض شده و یک رژیم یاغی نمیتواند به یاغی گری‌های خود ادامه دهد.
سخنگوی وزارت خارجه درباره اظهارات قیس خزعلی از رهبران جریان مقاومت عراق مبنی بر اینکه بعد از شهادت سردار سلیمانی ایران در کمک به جریان مقاومت تجدیدنظرهایی را صورت داده است، گفت: ایران همواره حامی مقاومت و در کنار آن بوده و در مقابل جبهه تعدی و تجاوز تلاش کرده صدای مظلومان را زنده نگهدارد و بر این تعهد خود همواره استوار بوده و همه می‌دانند.
وی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: درباره گمانه زنی‌های رسانه‌ای کمتر اظهار نظر می‌کنم برجام به خوبی نشان می‌دهد این آمریکا بوده که تمامی شرکت‌ها و کمپانی‌های آمریکایی را تحریم کرده وارد ایران شوند و براساس اینکه تحریم‌های اولیه را نگهداشته و اگر مایلند تحریم کمپانی‌های خود ار بردارند در چارچوبی که قبلا مشخص کردیم نه برای فروش محصولات باقیمانده، برای اینکه مایلند تحریم‌های اولیه را بردارند و تحریم‌های خودخواسته را بردارند × تصمیم یک طرفه است که خودشان باید بگیرند و ربطی به ایران ندارد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی بیان کرد: سازمان مهاجرین در دستورکار بوده و 60 روز برای پیگیری برخی ابعاد آن در نظر گرفته شده و فکر نمی‌کنم هنوز سازوکارهای آن آماده شده باشد
خبرنگاری درباره آمادگی آمریکا برای مذاکره مستقیم با ایران نیز گفت: آمریکا در دوران ترامپ و پساترامپ از این پیشنهادات غیرعلنی علنی با واسطه وبی واسطه داشته و تا موقعی رفتار آمریکا فشار حداکثریی است قطعا ادامه گفت‌وگوها در همین مسیری است که امروز انجام می‌شود.
وی درباره روابط ایران و عربستان گفت: دیپلمات‌های ایران برای شرکت در نشست آتی سازمان همکاری اسلامی برای اولین بار پس از چند سال در عربستان به سر می‌برند تمرکز امروز ما بازگشایی نمایندگی ایران در این سازمان است و اگر در مسیری که در چهار دور گذشته طی کردیم به نکته‌ای برسیم که وارد فاز جدید تنظیم روابط هم بشویم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره قرارداد ترکمانچای نیز اظهار داشت: سفر آقای رئیسی به روسیه حول اسناد و موضوعات جاری پیگیری شد درباره ابعاد سیاسی،اقتصادی، فرهنگی و رفع موانع اقلام کشاورزی و... طبیعی است موضوعات متعدد و چندوجهی بین دو کشور مطرح بوده است. درباره آنچه قرائت شما از تاریخ بود اظهارنظری نمی‌کنم و این باید در فضای آکادمیک و نخبگی طرح شود.
خطیب‌زاده درباره مذاکرات وین نیز بیان کرد: امروز نزدیک به یک ماه است از دور هشتم گذشته و در این چند هفته چند تنفس داشتیم ولی گفت‌وگوها در سطوح مختلف ادامه یافت و دیروز روسای هیأت‌های مذاکره کننده در فرمتی غیر از کمیسیون مشترک جلسه داشتند. مادامی که این موضوعات به نقطه‌ای نرسیده که نیازمند بازگشت همه هیأت‌ها باشد همین دور ادامه می‌یابد و اگر به نقطه‌ای برسیم برای تصمیم گیری‌های خاص دور هشتم پایان می‌یابد ولی در یک ماه گذشته مسیر پیوسته و آهسته رو به پیشرفت بوده است و از هر زمان دیگری به توافق رسیدن نزدیک‌تر هستیم.
سخنگوی وزارت خارجه درباره برگزاری نشست منطقه‌ای 3+3 گفت: این فرمت یک جلسه داشته است و این به عنوان فرمت مورد قبول پیگیری شده است ولی هنوز درباره نشست بعدی تصمیمی اتخاذ نشده است.
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس درباره تحولات اوکراین و تنش پیش آمده بین روسیه و غرب اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران با دقت و از نزدیک تحولات اوکراین را پیگیری می‌کند با طرف‌هایی که در موضوع هستند رایزنی‌های خود را داشته باشیم راه حل ما برای همه تنش ها گفت‌وگو و راه حل سیاسی است و امیدواریم با کاهش تنش به چنین گفت‌وگوهایی نزدیک شویم.
وی درباره رایزنی امیرعبداللهیان و وزیر خارجه روسیه درباره مشکلات پیش آمده برای ایرانیان در فرودگاه مسکو اظهار داشت: یکی از موضوعات جدی در گفت موضوعات کنسولی بود و ابعاد مختلف آن بحث شد و برخی نکات و جزییات تبادل و مقرر شد از دو طرف رایزنی‌ها در سطوح کارشناسی و مراودات بین بخش‌های کنسولی پیگیری شود درباره لغو روادید گروهی اجرایی شده ولی به خاطر پروتکل های کرونایی و ممنوعیت‌های سفر بعضی مواقع با سختی‌های همراه بوده ولی به طور مداوم این بحث‌ها بین دو کشور صورت گرفته که انجام شود.
سخنگوی وزارت خارجه درباره روابط با آفریقا و آمریکای لاتین نیز گفت که سفری برای وزیر خارجه بدین منظور تنظیم شده است. برنامه مدون مشخصی برای نگاه متوازن چیده شده که طی چهار ماه گذشته شاهد بودید و خواهید دید.
خطیب‌زاده درباره نگرانی غرب از نزدیکی ایران و عربستان نیز بیان کرد: روابط ایران و عربستان محتوم در این منطقه است به عنوان دو همسایه و باید همه تلاش خود را بکنیم و دو کشور برای منافع دو ملت و منطقه از اختلافات عبور کنیم و با رفع اختلافات روابط عادی و طبیعی را داشته باشیم. این بلوغ است و باید به نتیجه منجر شود. منطقه اولین منتفع این روابط خواهد بود.
وی درباره حواشی پیش آمده در خصوص عضویت دائم ایران در شانگهای نیز گفت:برخی حاشیه سازی‌ها بر متن غلبه پیدا کرده است. موقعی که اجلاس سران بود و عضویت ایران پذیرفته شد وزارت خارجه یک بیانیه داد.