درس‌های ماندگار از شکستن پنجه عقاب در صحرای طبس
بیرجند - ایرنا - صحرای طبس یادآور شکست خفت‌بار نظامیان آمریکایی در عملیات موسوم به «پنجه عقاب» است؛ این واقعه که از آن به عنوان امداد غیبی یاد می‌شود، درس‌های ماندگاری برای همیشه تاریخ دارد.
به گزارش ایرنا امروز پنجم اردیبهشت در تقویم ایرانیان مصادف است با سالروز شکست حمله نظامی آمریکا به ایران در طبس که سال 1359 هجری شمسی اوایل پیروزی انقلاب اسلامی روی داد و باعث تحقیر و رسوایی بزرگ آمریکا در جهان شد.
آمریکا پس از پیروزی انقلاب اسلامی همه تلاش خود را به کار بست تا این انقلاب مردمی و نوپا را شکست دهد اما موفق نشد و زمانی که قشرهای مختلف مردم ایران از اقدامات جاسوسی آمریکا در سفارتخانه این کشور در تهران آگاهی یافتند، 13 آبان 1358 دانشجویان مسلمان پیرو خط امام (ره)، سفارت آمریکا را در تهران اشغال کردند و اعضای آن را گروگان گرفتند. این اقدام از سوی امام خمینی (ره) مورد تایید قرار گرفت و ایشان تسخیر لانه جاسوسی آمریکا را «انقلاب دوم» نامیدند.
ادامه ماجرای گروگان‌گیری و شکست طرح‌های آمریکا برای آزادسازی جاسوسان خود موجب اختلاف نظر در دستگاه دیپلماسی آمریکا و بحران درخصوص چگونگی برخورد با انقلاب اسلامی شد و در این میان شورای امنیت ملی آمریکا به سرپرستی برژینسکی طرفدار اقدامات قاطع نظامی علیه انقلاب اسلامی بود.
از این رو دولت «جیمی کارتر» رییس جمهوری وقت آمریکا همه تلاش خود را برای آزادی کارکنان سفارت خود به کار بست و سرانجام گروه 132 نفره از نیروهای ویژه ارتش این کشور با عنوان «دلتا فورس» برای حمله به ایران و آزادی گروگان‌ها تشکیل شد تا هم عملیات آزادسازی انجام و هم به ایرانی‌ها ضربه‌ای وارد شود.
براساس اسناد موجود 6 فروند هواپیمای نظامی سی - 130 و هشت فروند بالگرد نظامی مجهز آمریکا در عملیات موسوم به «پنجه عقاب» شب پنجم اردیبهشت 1359 (25 آوریل 1980 میلادی) از نقاط کور راداری وارد ایران شدند اما همان ابتدا یکی از بالگردها در 120 کیلومتری شهر راور کرمان دچار نقص فنی و مجبور به فرود شد. سرنشینان آن به بالگرد دیگری منتقل شدند و پس از طی مسافتی و با توجه به وقوع توفان شن، دستگاه هیدرولیک این بالگرد نیز از کار افتاد اما توانست خود را به ناو هواپیمابر نیمیتز برساند.
6 فروند هواپیمای سی - 130 و 6 فروند بالگرد در محل مورد نظر واقع در صحرای طبس در تاریکی شب فرود آمدند تا از این مکان بیابانی عملیات خود را آغاز کنند اما در حال سوخت‌گیری بالگردها برای اجرای مرحله بعدی عملیات، یکی دیگر از آنها دچار نقص فنی شد و با از کار افتادن آن، همه برنامه‌های آمریکایی‌ها به هم ریخت زیرا با محاسباتی که انجام داده بودند، برای انجام مرحله بعدی عملیات حداقل به 6 بالگرد نیاز داشتند.
این اتفاقات به ناو نیمیتز و از آنجا به کاخ سفید گزارش شد. کارتر دستور توقف عملیات و عقب‌نشینی را صادر کرد اما نظامیان آمریکایی در توفان شن گرفتار شده بودند. هواپیماها و بالگردها در حال برخاستن از زمین دچار مشکل شدند و یک هواپیما و یک فروند بالگرد با هم برخورد کردند و هر دو آتش گرفتند.
نیروی مهاجم در خیالش عقابی بود که هیچ شکارچی یارای شکارش را نداشت غافل از اینکه صحرای طبس دامگاهی شد و شن‌ها با اراده الهی سربازان و گلوله‌هایی شدند که یکی از شکست‌های مفتضحانه را برای نظامیان آمریکایی رقم زدند.
هشت تن از آمریکایی‌ها در این حادثه کشته شدند و بقیه نیروها با هواپیماهای باقیمانده در اوج پریشانی از خاک ایران فرار کردند؛ نیروهایی که طبق خلاصه طرح واحد عملیاتی سرهنگ «چارلز آلوین بکویث» قرار بود پس از طبس با تجمع در فرودگاه «پشت بادام» و با 6 فروند بالگرد عازم نقاط کوهستانی اطراف تهران شوند و روز بعد با اتوبوس‌هایی که از پیش برای آنان آماده کرده بودند در ورزشگاه مجاور سفارت مستقر و سپس در یک یورش برق آسا وارد سفارت شوند و با رهایی جاسوسان و به گروگان گرفتن عده‌ای از دانشجویان ایرانی با همان بالگردها به محل اولیه خود بازگشته و با هواپیماها به پایگاه اصلی خود برگردند.
واقعه بزرگ پنجم اردیبهشت 1359 که از آن به عنوان امداد الهی در دل شب یاد می‌شود، آن قدر مهم و سرنوشت‌ساز بود که حتی مشهورترین چهره‌های سیاسی را در آمریکا وادار به پذیرفتن شکست کرد.
برای نمونه «زبیگنیف برژینسکی» مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کارتر احساس ناامیدی ملی در آمریکا را از پیامدهای مهم شکست این کشور در طبس دانست و گفت: «ماجرای مفتضح ایران، یکی از سه عامل مهم شکست کارتر بود و این ماجرا، احساس ناامیدی ملی را برانگیخت».
«ویلیام سولیوان» سفیر سابق آمریکا در تهران نیز از این واقعه با عنوان دوران تحقیر ملی آمریکا یاد کرد و گفت: «روش سست و بی‌قید حکومت کارتر و اقدامات نامعقول او، به گروگان‌گیری اعضای سفارت آمریکا انجامید و دوران تحقیر ملی که در تاریخ آمریکا نظیر آن دیده نشده است، آغاز شد».
«همیلتون جردن» معاون رییس جمهوری وقت آمریکا در کتاب خود به نام «بحران» در این زمینه نوشت: تصمیم به انجام یک عملیات نجات قدرتمندانه در قلب ایران زمانی از سوی «جیمی کارتر» اتخاذ شد که همه تحریم‌های اقتصادی و فشارهای سیاسی تا آن زمان بی‌نتیجه مانده بود.
واقعه طبس به باور صاحبنظران و شخصیت‌های مختلف دارای ابعاد گوناگون است که به عنوان یک واقعه تاریخی ماندگار نزد جهانیان باید از ابعاد مختلف به‌ویژه جنبه معنوی آن بررسی شود.
امام خمینی (ره) پس از این واقعه فرمودند: «نباید بیدار شوند آنهایی که به معنویات توجه ندارند و به این غیب ایمان نیاوردند، (چه کسی) این هلیکوپترهای آقای کارتر را که می‌خواستند به ایران بیایند، ساقط کرد؟ ما ساقط کردیم؟ شن‌ها ساقط کردند، شن‌ها مامور خدا بودند، باد مامور خداست».
ایشان گفتند: «تجربه کنند باز لیکن ما نباید مغرور شویم، من به ملت ایران عرض می‌کنم مغرور نشوید، تمام قدرت قدرت خداست و باید به او اتکال کنید».
طی 42 سال گذشته درخصوص چند و چون این ماجرا و واقعه بزرگ بسیار نوشته و گفته شده است و این بار پای صحبت‌های فردی نشستیم که به عنوان شاهد عینی یک روز پس از حادثه در صحرای طبس حاضر شد.
خاطرات این واقعه باید در یادها بماند
روایتگر و یکی از شاهدان عینی واقعه طبس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه ساعتی بعد از وقوع واقعه طبس در محل حادثه حضور داشته است گفت: شاهد شهادت محمد منتظر قائم در صحرای طبس بودم و خاطرات این واقعه باید در یادها بماند و به نسل آینده منتقل شود.
احمد حبیبی افزود: سال 1359 در سپاه طبس مشغول به خدمت بودم که چهارم اردیبهشت همان سال، خبر حمله قاچاقچیان در مسیر راه به یک اتوبوس مسافربری که از یزد عازم مشهد بود و به یک تانکر سوخت را دریافت کردیم.
وی گفت: من به همراه چهار نفر از اعضای کمیته وقت انقلاب اسلامی برای بررسی موضوع به منطقه اعزام شدیم، صبح زود پنجم اردیبهشت که آنجا رسیدیم مشاهده کردیم پنج فروند هواپیمای غول پیکر کنار جاده فرود آمدند و یک فرورند هواپیمای سی - 130 با چند هلی کوپتر آتش گرفته و هشت جنازه نیز در لابه‌لای آهن‌ها در حال سوختن است اما یک جناره بیرون افتاده که ظاهرا سالم بود و از طرفی ما هیچ وسیله ارتباطی نداشتیم.
این روایتگر ادامه داد: داخل یکی از هلی‌کوپترها دستگاهی روشن بود که احتمالا صدا و تصویر را ارسال می‌کرد به داخل هلیکوپتر رفتم، دور تا دور آن اسناد مهم و فوق سری برای انجام عملیات تعبیه شده بود؛ 15 دقیقه‌ای که در محل حضور داشتیم 2 فروند فانتوم اف چهار از طرف جنوب منطقه آمدند و شروع به زدن رگبارهای هشداری کردند تا ما نزدیک هلی‌کوپترها نرویم زیرا از اسناد داخل آن با خبر بودند و ما که سلاحی برای دفاع نداشتیم کمی از محل وقوع فاصله گرفتیم.
وی اظهار داشت: 10 دقیقه بعد یک دستگاه خودروی استیشن از سپاه یزد به فرماندهی محمد منتظر قائم وارد منطقه شد و نزد ما آمدند و اظهار داشتند برای بررسی موضوع آمده‌ایم.
حبیبی گفت: پنج هلیکوپتر استتار شده به رنگ خاک آنجا بود که هیج نشانی نداشت و شهید منتظر قائم گفت چهار نفر از نیروهای شما و چهار نفر از نیروهای ما از منطقه فاصله بگیرند تا اگر اتفاقی برای ما افتاد بقیه راه را ادامه دهند و من و شما برای بررسی به نزدیک و داخل هلی‌کوپترها می‌رویم.
وی ادامه داد: شهید منتظر قائم به داخل یکی از هلی‌کوپترها رفت و هنوز در حال بیرون آمدن بود تا با یکدیگر همفکری کنیم که یکی از نیروهای ما اعلام کرد محمد هواپیماها دارند می‌آیند، به آسمان نگاه کردم دیدم هواپیمایی نیست اما مشاهده کردیم از شمال منطقه به فاصله پروازی 100 متر از زمین،2 فانتوم در حال حرکت به سمت منطقه است که وقتی روی هلی‌کوپتری که اسناد داخلش بود قرار گرفتند با زدن رگبار، انفجاری بزرگ رخ داد که کوهی از خاک و آتش ایجاد شد و هلیکوپتر کاملا از بین رفت و همانجا بود که محمد منتظر قائم به شهادت رسید.
شاهد عینی واقعه طبس گفت: صبح ششم اردیبهشت که مسوولان و نیروهای مختلف آمده بودند باز هم 2 فروند فانتوم یکی دیگر از هلی‌کوپترها را به رگبار بستند و با توجه به اینکه باک سوخت آن خالی بود، منفجر نشد و فقط سوراخ سوراخ شد.
وی افزود: تنها هدف آنها از این عملیات براندازی نظام جمهوری اسلامی بود نه آزادی 53 گروگان که اینها بعدا در اعترافات و گفته‌هایشان بازگو شد در حالی که هنوز انقلاب اسلامی در پانزدهمین ماه خود بود.
حبیبی گفت: این انقلاب خدایی است و امام زمان (عج) هم پشتیبان آن است، امام خمینی (ره) فرمودند هواپیماهای آقای کارتر را شن‌ها ساقط کرد و شن‌ها مامور خدا بودند و این قضیه را ما به عینه دیدیم.
وی بیان کرد: همه عملیات برنامه‌ریزی شده بود اما آنها غافل از این بودند که خداوند و امام زمان پشتیبان این انقلاب هستند زیرا پای این انقلاب خون‌ها داده شده است.
روایتگر واقعه طبس گفت: بعد از انجام تحقیق متوجه شدم که 18 فروند هلیکوپتر و یک هواپیمای سی - 130 از آمریکا به بهانه آزاد کردن گروگان‌ها ولی با هدف براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران مخفیانه قصد ورود به ایران را داشته‌اند که گرفتار توفان شن می‌شوند.
"محمد منتظر قائم" تنها شهید واقعه طبس
شهید "محمد منتظر قائم" نخستین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان یزد روز پنجم اردیبهشت سال 1359 وقتی از فرود چند بالگرد آمریکایی در کویر طبس مطلع می‌شود، بلافاصله در محل حادثه حضور پیدا می‌کند تا موضوع را از نزدیک بررسی کند.
همزمان با حضور محمد منتظر قائم و همراهانش در صحرای طبس این مکان مورد حمله هوایی قرار گرفت و بعدها مشخص شد که بالگردها حاوی اسناد مهمی بوده‌اند.
این شهید بزرگوار سال 1327 هجری شمسی در شهر تاریخی فردوس در شمال خراسان جنوبی به دنیا آمد و در کودکی به یزد رفت و به ادامه تحصیل پرداخت.
محمد منتظر قائم همزمان با تظاهرات 15 خرداد سال 1342 در صف مبارزان با حکومت شاه درآمد، پس از پایان خدمت سربازی در شرکت توانیر مشغول به کار شد و همزمان برای استقرار حکومت اسلامی با تشکیل گروهی به مبارزه پرداخت.
او سال 1351 دستگیر و زندانی شد، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 به عنوان نخستین فرمانده سپاه پاسداران یزد انتخاب و مسوول تشکیل سپاه استان شد.
پیکر پاک این شهید شاخص کشور در آرامستان خلدبرین یزد دفن است.
موزه استکبارستیزی طبس ظرفیت بین‌المللی شدن را دارد
نظامیان آمریکایی با هواپیماها و بالگردهای خود در محلی فرود آمدند که امروز با نام "موزه بین‌المللی استکبارستیزی صحرای طبس" شناخته می‌شود و آنچه می‌تواند ابعاد واقعه صحرای طبس را بیش از گذشته به نمایش بگذارد، ایجاد مرکز آموزشی، سیاسی، فرهنگی و تحقیقاتی در قالب موزه است که پس از فراز و نشیب‌های مختلف، عملیات اجرایی آن سال گذشته آغاز شد.
استاندار خراسان جنوبی بتازگی در نشست شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان گفت: موزه ملی استکبارستیزی در طبس ظرفیت بین‌المللی شدن را دارد و باید در احداث آن و تامین زیرساخت‌های مورد نیاز از ظرفیت‌های کشوری هم استفاده شود.
جواد قناعت افزود: صحرای طبس بیانگر قدرت پوشالی استکبار جهانی است لذا موزه ملی استکبارستیزی که در این محل احداث می‌شود باید بین‌المللی شود.
وی گفت: آمریکایی‌ها بعد از تسخیر لانه جاسوسی در تهران عملیاتی را با عنوان پنجه عقاب طراحی کردند تا در مدت مانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا موفقیت بین‌المللی را کسب کنند.
استاندار خراسان جنوبی ادامه داد: آن زمان جمهوری اسلامی تازه تاسیس شده و بسیاری از نهادها هنوز شکل نگرفته بود لذا امکانات و تجهیزات لازم را در اختیار نداشتیم و در قبال حمله نظامی آمریکا به فرموده امام راحل "شن‌ها مامور خدا شدند" و منجر به شکست مفتضحانه در صحرای طبس شد.
وی گفت: این رخداد تاریخی و معجزه‌گونه تکلیف همه ما را سنگین می‌کند و وظیفه انسانی و انقلابی داریم که خاطره ارزشمند واقعه طبس را زنده نگهداریم و به این دلیل که پوزه آمریکا به عنوان یک ابرقدرت جهانی به خاک مالیده شد، باید گرامی داشته شود هرچند عده‌ای نظر مساعدی بر این موضوع ندارند اما وظیفه انقلابی ما است که در حوزه بین‌المللی تبیین‌کننده این شکست مفتضحانه باشیم.
قناعت با اشاره به موقعیت جغرافیایی مسجد شکر و قرار گرفتن در مسیر دسترسی بسیاری از استان‌ها به سمت مشهد مقدس افزود: این مکان باید به مرکز فرهنگی استکبارستیزی تبدیل شود و این ظرفیت وجود دارد تا به عنوان یک مجتمع رفاهی بین راهی و استراحتگاه بهره‌برداری شود و در فرصت حضور مسافران، رانندگان، گردشگران و نسل جدید، واقعه طبس را تبیین کرد.
وی تاکید کرد: همه دستگاه‌ها موظفند با همکاری و هم‌افزایی نسبت به تامین زیرساخت‌های مورد نیاز در دو برنامه کوتاه‌مدت و بلندمدت اقدام کنند و علاوه بر پیگیری‌های استانی در سطح ملی نیز این موضوع را در دستور کار قرار دهند.
استاندار خراسان جنوبی گفت: در ارتباط با موزه صحرای طبس باید اقدام جهادی جایگزین غفلت چندین ساله شود.
وی با اشاره به پنجم اردیبهشت سالروز شکست حمله نظامی آمریکا به ایران در صحرای طبس افزود: لازم است با استفاده از تجربیات سال‌های گذشته، جلسه هماهنگی با محوریت معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار و با حضور مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس برگزار تا برنامه جامع ارائه شود.
قناعت اظهار داشت: در بخش عمرانی نیز زیرساخت‌هایی که به‌صورت موقت نیاز است مورد توجه قرار گیرد و با محوریت معاونت عمرانی استانداری تامین منابع و تخصیص‌ها پیگیری تا مصوبات گذشته هم اجرایی و بازنگری شود.
وی بر لزوم تولید محتوا درباره این رویداد بزرگ تاریخی تاکید کرد و گفت: این معجزه الهی نباید از نسل‌های آینده دریغ شود لذا امکانات مورد نیاز برای مراسم محوری پنجم اردیبهشت ماه به‌گونه ای فراهم شود که برای حضور مردم و انعکاس رسانه‌ای برنامه مشکلی نداشته باشیم.
تاریخ ما پر از نشانه‌های قدرت خداوند است
صحرای طبس در فاصله 130 کیلومتری محور طبس - یزد قرار دارد و هر سال به همین مناسبت مراسمی با حضور مردم و مسوولان در محل مسجد شکر برگزار می‌شود. همچنین مراسم محوری گرامیداشت چهل و دومین سالگرد شکست مفتضحانه آمریکا در صحرای طبس دیروز در محل حسینیه جماران بیرجند برگزار شد.
مدرس حوزه و دانشگاه در این مراسم گفت: تاریخ ما پر از نشانه‌های قدرت خداوند است که باید تبلیغ شود و یکی از آنها شکست مفتضحانه آمریکا در صحرای طبس است.
حجت‌الاسلام و المسلمین علیرضا پناهی مقدم افزود: در کشورهای اروپایی از هیچ، نماد می‌سازند آن وقت ما از این همه نشانه غافل هستیم.
وی گفت: شکست مفتضحانه آمریکا در طبس دست خداوند را به همراه داشت و پنجم اردیبهشت یوم الله است زیرا خداوند متعال در شرایطی که کسی فکرش را نمی‌کرد، وارد عمل شد.
مدرس حوزه و دانشگاه اظهار داشت: خداوند متعال به‌صورت ویژه به بندگانش قدرتی را نشان می‌دهد تا آیات قرآن معنا شود و مردم از شک و شبهه خارج شوند که این روزها ایام الله است.
وی افزود: کشوری که خود را با غرور قدرتمند می‌داند سفارت آن تسخیر و نیروهایش گروگان گرفته شد و آبرویی برایشان نماند که یکی از مسوولان کاخ سفید در کتابی نوشت "بعد از این وقایع جلساتی تشکیل شد و به این نتیجه رسیدیم که کار جهانی انجام دهیم" لذا این اقدام با نیروهای داخلی آنها در ایران همچون بنی صدر که در سازمان سیا کد داشت، طرح و برنامه‌ریزی شد.
حجت‌الاسلام و المسلمین پناهی مقدم افزود: برای این عملیات 130 کماندوی ورزیده با پیشرفته‌ترین سلاح‌ها حضور داشتند تا کشور ما را از بین ببرند و با همکاری بنی صدر سه محل برای فرود مشخص شد که صحرای طبس، گرمسار و ورزشگاه امجدیه تهران از جمله آنها بود و قرار شد پس از عملیات و آزادسازی گروگان‌ها به یک ناو در خلیج فارس ملحق شوند.
وی گفت: حدود 50 روز قبل از عملیات و ورود به طبس، اسفند 58 صحرایی را در مصر انتخاب و 130 هزار ساعت تمرین کردند و ژنرال جیمز وات می‌گوید "این عملیات سرآمدی دوباره آمریکا بر دنیاست و یک عملیات ساده نیست" بنابراین هیچ راداری این عملیات را ثبت نکرد و همه توپخانه‌ها به بهانه احتمال عملیات در غرب کشور با کمک رییس جمهور خائن (بنی صدر) جمع شد.
پیشرفت 32 درصدی ساخت موزه استکبارستیزی طبس
مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان جنوبی درباره آخرین وضعیت احداث موزه استکبارستیزی طبس گفت: نگاه به واقعه طبس و شکست مفتضحانه آمریکا باید فراملی باشد.
سرهنگ پاسدار غلامرضا فلاحی افزود: آمریکا به دنبال آغاز جنگی بود که حضرت امام خمینی (ره) از آن به عنوان انقلاب دوم یاد کردند.
وی گفت: اگر آمریکا در این عملیات موفق می‌شد انقلاب طور دیگری رقم می‌خورد اما به گفته یک نظامی آمریکایی با هر حرکت دست امام یک هواپیما بر زمین افتاد.
مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان جنوبی با بیان اینکه به واقعه طبس کمتر توجه شده است گفت: امیدواریم به ابعاد و زوایای این رویداد عظیم در سطح ملی و فراملی پرداخته شود و نباید واقعه بزرگ صحرای طبس فراموش شود زیرا توازن دنیا را در آن زمان تغییر داد.
وی ادامه داد: ساخت موزه استکبارستیزی صحرای طبس از هفته دفاع مقدس سال گذشته با زیربنای اولیه 2 هزار و 500 مترمربع آغاز شد و اکنون با زیربنای 4 هزار مترمربع ساخت آن ادامه دارد تا این موزه بین‌المللی آماده شود.
فلاحی با بیان اینکه ساخت این موزه تاکنون 32 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است گفت: امیدواریم با ساخت این موزه و استقرار تجهیزات هواپیماها و اسناد مهمی که وجود دارد، محلی برای بازدید گردشگران داخلی و خارجی شود.
وی افزود: سال گذشته 10 میلیارد تومان در لایحه بودجه برای این موزه پیش‌بینی شده بود که تاکنون حدود 3 میلیارد و 600 میلیون تومان آن تخصیص یافته است.
مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان جنوبی گفت: در بودجه سال جاری هم 14 میلیارد و 500 میلیون تومان برای این موزه پیش‌بینی شده است که امیدواریم تخصیص‌های مناسبی به آن داده شود تا روند کار را بهبود ببخشد.
مرکز شهرستان طبس در فاصله 270 کیلومتری غرب بیرجند قرار دارد و با چهار استان یزد، کرمان، اصفهان و سمنان هم مرز است.
برچسب‌ها
