دست تدبیر برای غبارروبی از میراث فرهنگی
تهران - ایرنا - سیاست‌گذاری‌های حمایتی دولت دوازدهم در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طی چند سال گذشته رونق فراوانی را نصیب حال این حوزه ساخت، هرچند شیوع گسترده کرونا تا حدی بر این حمایت‌ها تاثیر منفی گذاشت.
دولت دوازدهم در طول فعالیت خود کوشید حوزه گردشگری و میراث فرهنگی را از رکود برهاند و از ظرفیت‌های این حوزه برای رونق آن استفاده کند. از آنجایی که ایران از فرهنگ و تمدنی کهن و غنی برخوردار است و جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری زیادی دارد، همواره در دولت‌های مختلف این بحث وجود داشته است که چگونه و با چه سیاست‌هایی می‌توان به پیشرفت حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کمک کرد و از ظرفیت‌های این حوزه در جهت رونق اقتصادی بهره برد.
در این سال‌ها افکار عمومی نیز همواره با این پرسش مواجه بوده است که چرا دولت‌ها با وجود ظرفیت‌های موجود، آنگونه که باید گام‌های موثری در جهت پیشرفت گردشگری و میراث فرهنگی بر نمی‌دارند. در این میان طبق آمارها و به باور کارشناسان از آغاز روی کار آمدن دولت «حسن روحانی» اقدامات سازنده‌ای در جهت پیشرفت این حوزه صورت گرفته است. دولت دوازدهم نیز طی سال‌های فعالیتش با وجود فشارهای سیاسی و اقتصادی داخلی و بین‌المللی توانست در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدامات ارزنده‌ای را صورت دهد. افزایش شمار موزه‌ها، پیگیری ثبت ملی و جهانی میراث تاریخی و فرهنگی کشور، استرداد اشیای تاریخی خارج شده به ایران و افزایش شمار گردشگران خارجی، از جمله مهم‌ترین اقدامات دولت در راستای حفظ میراث فرهنگی و حمایت از صنایع دستی و گردشگری بوده است.
رشد موزه‌ها و موزه‌گردی رشد بی‌سابقه موزه‌ها، یکی از اتفاقات خوب در این حوزه بود. به گفته «علی‌اصغر مونسان» رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تنها در سال 1397 هر هفته یک موزه در کشور راه‌اندازی شده است و با افزایش مشارکت مردمی در تاسیس موزه‌ها و روند فرهنگ‌سازی برای بازدید از موزه‌ها، این مکان‌ها از محیط‌های سرد و خلوت خارج شده و در ایام نوروز صف‌های طولانی برای بازدید از آن‌ها شکل گرفته است. گفتنی است، در سال 1398 نیز هر شش روز، یک موزه و در مجموع 60 موزه افتتاح شده است. همچنین آمار بازدیدکنندگان موزه‌ها و اماکن فرهنگی و تاریخی در سال 97 حدود 6میلیون و 410 هزار و 439 نفر و در سال 98 حدود 8میلیون و 541 هزار و 692 نفر بوده که نشان دهنده رشد 15 درصدی است. در این میان موزه‌های خصوصی نیز رشد چشمگیری داشته‌اند. «محمدحسن طالبیان» معاون میراث‌فرهنگی کشور در نشستی در اواخر تیرماه امسال، با اشاره به اینکه در حال حاضر 711 موزه در سطح کشور فعال بوده که 254 موزه تحت نظارت این وزارتخانه، 263 موزه غیر وابسته و 35 موزه نیز به شکل مشارکتی اداره می‌شوند، در خصوص دلایل رشد چشمگیر موزه‌های خصوصی گفته است: تهیه و تدوین دستورالعمل صدور پروانه موزه‌های خصوصی، توزیع متوازن اعتبارات در استان‌ها، اعتمادسازی بخش خصوصی، کاهش تصدی‌گری دولت، ساماندهی و حفاظت اشیای در اختیار بخش خصوصی از جمله دلایل رشد موزه‌های خصوصی کشور است. مستندنگاری آثار تاریخی در این میان یکی از اقدامات مثبت دولت که می‌تواند عملکرد موزه‌ها را شفاف کند و به حفظ آثار و اشیای موجود در موزه‌ها یاری رساند، ساماندهی و مستندنگاری 748هزار و 307 شی فرهنگی- تاریخی از ابتدای سال 92 تا پایان سال 98 بوده است. همچنین بر اساس آمارها در این سال‌ها و 444 هزار و 670 شی از اموال مجموعه‌داران بخش خصوصی شناسایی و ساماندهی شده است. استرداد اشیای تاریخی به کشور با همکاری وزارت امورخارجه تلاش بسیاری صورت گرفت که محموله‌های میراث فرهنگی و اشیای تاریخی به کشور بازگردد. به گفته مسوولان سازمان میراث فرهنگی، از ابتدای سال 1392 تا پایان سال 1398 دو هزار و 671 شی فرهنگی و تاریخی به کشور مسترد شده که شامل 349 شی باستانی محوطه خوروین از بلژیک، 300 لوح هخامنشی از موسسه شرق‌شناسی شیکاگو در سال 93، 109 شی محوطه باستانی چغامیش از آمریکا در سال 96، 56 قلم شی توفیقی از ایتالیا در سال 95، 73 اثر مهر ساسانی از آمریکا در سال 96، یک عدد سردیس هخامنشی از آلمان در سال 97 و هزار و 873 لوح هخامنشی از موسسه شرق‌شناسی شیکاگو در سال 98 است.» ثبت جهانی آثار ثبت جهانی شمار زیادی از آثار تاریخی و فرهنگی ایران از دیگر اقدامات سازنده دولت بوده است. در سال 1397 منظر باستانی ساسانیان در استان فارس به عنوان بیست و سومین اثر ایران ثبت جهانی شد. بتازگی نیز مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید از ثبت جهانی نقش رستم و نقش رجب با پیوست به میراث جهانی تخت جمشید پس از مدت‌ها تلاش برای تحقق این امر خبر داده است. افزایش شمار ورود گردشگران خارجی به کشور یکی از نشانه‌های توسعه و پیشرفت اقدامات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزایش شمار ورود گردشگران خارجی به کشور بویژه در سال‌های 1397 و 1398 است. با تمهیدات و برنامه‌ریزی‌های دولت دوازدهم با وجود تحریم‌ها و از دست دادن بسیاری از پروازها در سال 1397، هفت‌میلیون و 800 هزار گردشگر به ایران وارد شدند که نسبت به سال قبل از آن این میزان 52 درصد رشد داشته است. در سال 1398 نیز ورود گردشگران خارجی به کشور رشد چشمگیری داشت؛ به‌گونه‌ای که در سه ماهه اول این سال نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن ورود گردشگران خارجی به کشور رشد 40 درصدی را نشان می‌دهد.
این گردشگران بیشتر از کشورهای روسیه، ترکیه، جمهوری آذربایجان، گرجستان و ارمنستان و کشورهای عربی بویژه عراق بوده‌اند. اواخر سال 1398 اما با شیوع گسترده ویروس کرونا در جهان آسیب قابل توجهی به صنعت گردشگری ایران وارد شد. این آسیب نه فقط صنعت گردشگری در ایران که این صنعت را در کل جهان با بحران روبرو کرد و در این زمینه نمی‌توان هیچ دولتی را مقصر دانست. آنچه مسلم است، دولت دوازدهم با آگاهی از اهمیت حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از روز نخست روی کار آمدنش رشد خوبی را برای این حوزه رقم زد و تلاش ملموسی را در جهت توسعه این حوزه و حفظ و نگهداری آثار تاریخی و فرهنگی کشور از خود نشان داد. در این میان کرونا را می‌توان مهمانی ناخوانده دانست که در اوج شکوفایی حوزه میراث فرهنگی و گردشگری بدبیاری غافل‌گیر کننده‌ای برای این عرصه بود.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*