سرانجام ادغام سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان منابع طبیعی

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست توضیحاتی درباره سرانجام ادغام سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی ارائه داد.

به گزارش خبرگزاری مهر، علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در یک برنامه تلویزیونی درباره طرح ادغام سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اظهارداشت: این طرح سال‌ها در مجامع علمی و دانشگاهی همچنین انجمن‌ها و اتحادیه‌های علمی کشور مطرح بود.

وی افزود: این دو سازمان از نگاه من به عنوان یک کارشناس، وظایف یکسانی دارند، بدین جهت این بحث مطرح شد که توسط کارشناسان در سازمان امور استخدامی کشور (دبیر شورای عالی اداری کشور) این طرح بررسی شد. اولین بحثی که سازمان امور استخدامی کشور مطرح کرد این بود که بخش منابع طبیعی به عنوان بخش اَنفال باید از بخش کشاورزی به عنوان بخش کاربری و خصوصی جدا شود. پس از آن در اولویت دوم به این نتیجه رسیدند که به علت اقدامات موازی و یکسان همچنین اینکه دو مدیر برای یک زیستگاه آن را با مشکل مواجه می‌کند باید دو سازمان ادغام شوند.

سلاجقه بیان داشت: در نهایت پس از اعلام نظرهای موافق و مخالف، ریاست جمهوری مدت زمان دو ماهه برای بررسی بیشتر توسط سازمان امور استخدامی کشور را صادر کرد تا مجدد این طرح مطرح شود.

وی با اشاره به توجه مردم به مسائل محیط زیستی اظهار کرد: ما کشوری با پیشینه فرهنگی بسیار طولانی و یک عمق تاریخی بسیار زیاد هستیم. آموزه‌های دینی و دانش بومی ما سرشار از آموزه‌هایی است که ما را به حفظ طبیعت رهنمون می‌کنند. مردم ما در حفظ طبیعت بسیار پیشقدم هستند اما اینکه چه اتفاقاتی افتاده که شاید الان ما چهره طبیعت را در شأن ملت خود نمی‌دانیم بحثی جداست. اینکه آیا دنیا واقعاً مسیری را رفته و ما باید آن مسیر را تجربه کنیم. ما خوشبختانه داشته‌ها و پیشینه‌های بسیار جلوتری از دنیا داریم. فرهنگ محیط زیستی ما ریشه در عمق تاریخ دارد.

وی درباره اینکه چه باید کرد تا مردم توجه به مسائل محیط زیستی را جدی بگیرند توضیح داد: این موضوع دو وجه دارد. وجه اول مربوط به استفاده از ظروف پلاستیکی و نایلون است بدین جهت کم‌کم دولتمردان و کارخانه‌ها به سمت تولید ظروف دوستدار محیط زیست روند.

سلاجقه با اشاره به آئین‌نامه کاهش پلاستیک گفت: این آئین‌نامه در دولت سیزدهم مصوب و ابلاغ شد. براساس این آئین‌نامه سالی 20 درصد نایلون و پلاستیک‌های زیر چهار میکرون ضخامت در کشور باید کاهش پیدا کند. به طوریکه در یک بازه زمانی پنج ساله باید به صفر برسیم. همچنین مردم باید از ظروف سازگار با طبیعت و همچنین نایلون‌های غیرپلاستیکی با جنس‌هایی مانند پارچه استفاده کنند چراکه وقتی به طبیعت افزوده می‌شود یک بازه زمانی بسیار طولانی مدتی را باید طی کند تا کم‌کم جذب خاک شود.

به گفته وی این موضوع خود یک آلاینده است و اگر جذب خاک نیز شود به عنوان یک عنصر آلاینده وارد خاک می‌شود.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: ما تلاش می‌کنیم تا فرهنگ سازی و آگاهی در مردم را با استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای افزایش دهیم اما اگر مسائل حل نشود مجبور به استفاده از ظرفیت‌های قانونی هستیم.

وی با اشاره به موضوع مالیات سبز در قانون افزود: این موضوع بیشتر برای آلاینده‌های صنعتی است. هنوز برای بحث زباله در قانون موردی عنوان نشده است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با انتقاد از عدم تخصیص 20 درصد عوارض آلایندگی به صندوق ملی محیط زیست گفت: تلاش ما این بود که در بودجه سال 1402، 20 درصد عوارض آلایندگی در اختیار صندوق ملی محیط زیست قرار بگیرد اما تصمیم مجلس این بود که این عوارض در اختیار شهرداری‌ها و وزارت کشور باشد. دولت سیزدهم به آلایندگی نگاه درآمدی ندارد و دیدگاه ما این است که این عوارض حتماً در کاهش آلودگی واحدهای صنعتی استفاده شود.

سلاجقه در پایان تصریح کرد: در بحث پایش واحدهای آلاینده سازمان محیط زیست وظیفه دارد و کارشناسان ما مرتباً وضعیت واحدها را پایش می‌کنند اما عوارض به صندوق محیط زیست تعلق نمی‌گیرد. از مجلس انتظار نداشتیم که عوارض آلایندگی را به صندوق ملی محیط زیست ندهد و این تصمیم درحالی گرفته شد که در کمیسیون دولت حتی مطرح شده بود که 35 درصد عوارض آلایندگی به صندوق ملی محیط زیست برود.

سلاجقه درباره اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه توضیح داد: در بحث‌های فرهنگ‌سازی به شهرهای شمال کشور ورود کردیم. با همکاری سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌ها بسته‌های دوستدار محیط زیست را شامل لیوان و ظروف دوستدار محیط زیست تهیه و به صورت رایگان در اختیار سرنشینان خودروها در جاده‌ها و بسته به تعداد نفرات و تعداد روزهای مستقر در استان‌های شمالی قرار می‌دادیم. این مواد در طبیعت حتی به صورت کود و تقویت‌کننده نیز می‌توانست مورد استفاده قرار گیرد.

وی افزود: از الان به بعد به دنبال تصویب آیین‌نامه‌هایی در هیئت وزیران برای خودورهایی که در معابر، جاده‌ها، بزرگراه‌ها و... نسبت به طبیعت رفتارهای نادرست مانند پرتاب زباله از ماشین انجام می‌دهند هستیم که نشست‌هایی در قالب کمیته‌های فرعی کمیسیون دولت در این قسمت درحال انجام است. همچنین قرار بر این است مأموران ما شامل یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در طبیعت حضور پیدا کنند و جریمه‌های لازم را انجام دهند اما هنوز مبالغ تعیین نشده است و اکنون در کمیسیون‌های فرعی دولت در حال انجام است. پس از ورود به کمیسیون تخصصی و کمیسیون اصلی و در نهایت تصویب آن در صحن علنی مجلس لازم‌الاجرا خواهد بود.

سلاجقه درباره بازگشت به زمان زندگی بدون «یکبار مصرف‌ها» تصریح کرد: یکبار مصرف یعنی طبیعت را از بین بردن و این اتفاق هم افتاد اما ما به نوعی در حال بازگشت به آن زمان هستیم. به عنوان نمونه آئین‌نامه کاهش پلاستیک کارخانه‌های تولیدکننده را به سمت تولیدات دوستدار محیط زیست می‌برد. طول عمر این وسایل بیشتر از یکبار مصرف‌ها است چراکه می‌توان چندین بار و طی سال‌ها از آن‌ها استفاده کرد.

وی از کارخانه‌ها تغییر خط تولید باتوجه به حداقل استفاده از هیدوروکربن‌ها و فرایندهای هیدروکربن را خواستار شد و گفت: باید از ظروفی استفاده کنیم که قابل بازیافت باشد و به چرخه طبیعت نیز بازگردد. همچنین قابل استفاده برای گیاهان به صورت کود بوده و برای حیات وحش نیز مشکلی را ایجاد نکنند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه از تصویب آئین‌نامه‌ای با ایجاد ممنوعیت، محدودیت و هزینه برای موضوع پلاستیک در سه ماهه ابتدایی سال 1402 نیز خبر دا د.

سلاجقه درباره اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به دریافت حق‌آبه از وزارت نیرو توضیح داد: بارش‌ها نسبت به میانگین طولانی‌مدت کشور وضعیت مناسبی ندارند. سازمان حفاظت محیط زیست درباره بحث حق‌آبه‌ها هم جدول حق‌آبه رودخانه‌های اصلی هم تالاب‌های کشور را سال گذشته آماده و در اختیار وزارت نیرو قرار دادیم. در سه حالت این حق‌آبه‌ها را ما مطالبه کرده‌ایم و گفته‌ایم به نسبت کاهش بارندگی‌ها همچنین کاهش آب تولید شده سازمان حفاظت محیط زیست نیز در بحث حق‌آبه تالاب‌ها واقعاً میزان آب کمتری را مطالبه می‌کند.

وی با توجه به جداول آماده شده در سه حالت کم‌آبی، میان‌آبی و پرآبی گفت: این جداول برای تمام تالاب‌های کشور منابع و مصاف آب مشخص شده است و وزارت نیرو باید برای هر تالاب در هر سه حالت آب را رها کند.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه وزارت نیرو برای برخی قسمت‌های تالاب‌ها و رودخانه‌های کشور این اقدام را انجام داده است توضیح داد: به علت حساسیت‌پذیری و اولویت اول بودن آب شرب در کشور شاید وزارت نیرو کمتر به این جداول توجه کند.

وی با اشاره به اینکه تخصیص حق‌آبه در بحث تالاب‌های بزرگی مانند دریاچه ارومیه اتفاق افتاد افزود: هرچند ما در دریاچه ارومیه انتظار تحویل آب در زمان و مکان مناسب را داریم. این بدان معناست که باید در زمانی که کشاورزی به آب نیاز ندارد و مکان آن در سر ورودی تالاب آب تحویل داده شود.

به گفته سلاجقه با توجه به بارش‌های اخیر برخی تالاب‌ها در استان فارس نسبتاً آبگیری خوبی را داشته‌اند. در قسمت جنوب غرب کشور تا شرق کشور تالاب‌هایی که در این مسیر بودند مانند تالاب زاگرس به نسبت وضعیت مناسب‌تری را داشتند اما تالاب‌های شمال غرب کشور وضعیت مناسبی را ندارند چراکه برای آن‌ها از آب‌های سدهای ساخته شده در منطقه استفاده می‌شود. حق‌آبه آن‌ها نیز یک نمونه در قالب تونل زاب و سد کانی‌سیب برای دریاچه ارومیه اتفاق افتاد.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که سازمان حفاظت محیط زیست امسال برنامه جدی تری برای تأمین حق‌آبه‌ها در تالاب‌هایی که درگیر آب شرب نیستند دارد؟ گفت: اکنون بعد از آب شرب، بحث تخصیص حق‌آبه تالاب‌ها اولویت دوم کشور است. در مکان‌هایی که بارش‌ها مطلوب بوده درخواست رهاسازی حق‌آبه از وزارت نیرو به‌ویژه در فصل زمستان را داریم اما در مناطقی که مشکل داریم هم در حال استفاده از ظرفیت پساب‌ها و بازچرخانی هستیم.

وی با اشاره به طرح جامع تالاب‌های اصلی کشور ادامه داد: بر اساس این طرح در حال انجام اقدامات لازم برای تالاب‌ها هستیم. ادغام سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان منابع طبیعی کشور چه شد؟

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره تعمیم و تسری مدل مشارکتی در پاک ملی گلستان و منطقه میانکاله نسبت به سایر پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده توضیح داد: براساس شعار سال 1401 سازمان حفاظت محیط زیست، محیط زیست مردم‌پایه، هوشمند و فناورانه - دستاوردهای خوبی را دریافت کردیم. در پارک ملی گلستان از مشارکت جوامع محلی استفاده کردیم.

وی بیان داشت: صندوق ملی محیط زیست وارد کار شد و از جوامع محلی استفاده کرد. فرآیندهای تسهیل‌گری و توانمندسازی را انجام داد. همچنین معیشت‌های جایگزین را برای آن‌ها تعریف کرد و دستاورد خوبی را رقم زد. در پارک ملی خبر در استان کرمان نیز همین اتفاق رخ داد. با این کار هم مردم از ظرفیت‌های طبیعی و خدادادی استفاده می‌کنند و هم حیات وحش و پوشش گیاهی وضعیت مناسبی دارند. امسال این طرح‌ها را گسترش خواهیم داد.

وی درباره حضور مردم در بحث تکثیر و زادآوری حیات وحش افزود: تکثیر گوزن زرد با مشارکت مردم در استان لرستان درحال رخ دادن است. همچنین تمساح در استان سیستان و بلوچستان با جوامع محلی و مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست از دیگر دستاوردها بود.

سلاجقه تاکید کرد: در سال گذشته ما 1401 خانه محیط زیست در کشور ایجاد کردیم. حضور نیروهای جهادی، سمن‌ها، مردم و دوستداران محیط زیست در این خانه‌ها ظرفیت خیلی خوبی برای کشور است. استقبال بسیار خوبی نیز در این زمینه صورت گرفت. این شبکه مردم نهاد در تمام روستاها و شهرهای کشور شکل گرفت که امسال در تلاش برای گسترش آن نیز هستیم. قصد استفاده از ظرفیت‌های دانش‌بنیان را داریم که مردم کم‌کم مدیریت محیط زیست منطقه را خودشان به دست بگیرند.

وی درباره وضعیت منطقه میانکاله و گردشگری در آشوراده گفت: مردم ما از گذشته در این مناطق حیات وحش را مدیریت می‌کردند اما محدودیت‌ها باعث شده بود تا انسان‌هایی که نسبت به طبیعت مسئولیت ندارند به شکل مغرضانه در این مناطق دست به شکار بزنند اما در حال حاضر طرح احیای میانکاله و گردشگری در آشوراده با مشارکت مردم در سازمان محیط زیست مصوب شده است.

سلاجقه افزود: بحث لایروبی‌ها و حق‌آبه‌ها نیز مطرح است. متأسفانه یک سوم تالاب بر اثر پایین رفتن تراز دریای خزر از بین رفته که قرار است از حوضه‌های آبخیز مشرف به آن تأمین شود. ما با توسعه مخالف نیستیم و جایی که باید توسعه بر اساس نقشه‌های آمایش سرزمین انجام شود، مشکلی نخواهیم داشت.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره انتظار معضل آلودگی هوا در شش ماهه دوم سال اظهار کرد: در شش ماهه اول سال بحث آلاینده‌های گرد و غبار و در شش ماهه دوم آلاینده‌های صنعتی را داریم. در خصوص گرد و غبار خارجی ما در سال گذشته بحث دیپلماسی محیط زیست را مبنای کار خود قرار دادیم و با حضور نمایندگان کشورهای منطقه درباره استقرار سازمان منطقه‌ای محیط زیست، دبیرخانه منطقه‌ای و صندوق منطقه‌ای محیط زیست در کشورمان توافق کردیم.

وی تصریح کرد: همچنین سفرهایی را نیز به کشورهای منطقه داشتیم، از جمله کشور ترکمنستان که نقش زیادی در تولید گرد و غبار شمال شرق کشور ما دارد، رفتیم و برنامه عمل زیرمنطقه‌ای را آماده کردیم که در سال 1402 مراودات کارشناسی مربوط به آن انجام خواهد شد. پیرو این اقدامات سازمان ملل متحد نیز از اقدامات جمهوری اسلامی ایران تشکر کرد و قرار است که امسال هم ما میزبان نشست بین‌المللی گرد و غبار باشیم.

سلاجقه در خصوص گرد و غبار ناشی از داخل کشور گفت: تمامی دستگاه‌های مربوطه در ستاد ملی گرد و غبار گرد هم آمدند. در خروجی این ستاد مصوب شد تا وزارت جهاد کشاورزی و سازمان منابع طبیعی سالانه حداقل 300 هزار هکتار بیابان‌زدایی انجام دهند. ما مرتباً پیگیر این کار هستیم اما در این خصوص از نظر اعتبارات مشکل وجود دارد.

وی درباره آلودگی در فصول سرد سال گفت: در شش ماهه دوم بحث آلاینده‌های صنعتی را داریم. ما سیاهه انتشار را در 9 کلان‌شهر آماده کردیم و به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ کردیم. در شهر تهران قرار شده تا توسعه حمل و نقل عمومی از طریق دستگاه‌های گازسوز و برقی انجام شود. قرار است 1100 دستگاه اتوبوس برقی در شهر تهران تهیه شود و در سال 1402 به ظرفیت حمل و نقل اضافه شوند. همچنین 1000 دستگاه اتوبوس با مصرف پایین و استاندارد آلایندگی یورو 5 نیز به ناوگان تهران اضافه خواهند شد.

سلاجقه با اشاره به اینکه بیش از 60 درصد آلایندگی در کلان‌شهرهای ما مربوط به صنایع متحرک است، گفت: تاکسی‌ها، موتورسیکلت‌ها و اتوبوس‌ها نقش به‌سزایی دارند و متأسفانه بیش از 60 درصد ناوگان حمل و نقل کشور ما فرسوده است. بازدید خوبی از شرکت ایران خودرو دیزل داشتم و این شرکت دستاوردهای خوبی در زمینه تولید ون‌های با استاندارد یورو 6، اتوبوس برقی و...، داشته است که اعلام آمادگی کردند تا به ناوگان حمل و نقل کشور کمک کنند.

وی ادامه داد: در بحث تاکسی‌ها نیز صندوق ملی محیط زیست ورود کرده و در یک نمونه در شهر تبریز تمام تاکسی‌ها در سال 1401 به روز شدند. این اتفاق به زودی در شهر اصفهان نیز عملی می‌شود.

سلاجقه در ادامه اظهار کرد: نشست‌های ستاد هوای پاک کشور در سال گذشته با حضور وزیر کشور و معاون اول رئیس جمهور برگزار شد. در این ستاد 62 حکم احصا شد که اجرای آن به 50 هزار میلیارد تومان نیاز داشت که چون در بودجه 1401 دیده نشده بود، تأمین نشد اما در سال 1402، مبلغ 107 هزار میلیارد تومان از نظر ریالی و 3 هزار میلیارد یورو نیز از نظر ارزی برآورد شده تا در اختیار دستگاه‌ها قرار بگیرد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر اینکه باید سوخت مناسب به خودروها و صنایع برسد، گفت: اتفاق خوبی در بحث بهینه‌سازی سوخت افتاد و اعتبار خوبی در اختیار وزارت نفت قرار خواهد گرفت و انتظار داریم این وزارتخانه وظیفه خود را به خوبی انجام دهد. از این وزارتخانه توقع داریم و جایی که بحث سلامت مردم مطرح باشد، اجازه کم کاری نمی‌دهیم.

سلاجقه با بیان اینکه به مردم قول دادیم مازوت از چرخه خارج شود، گفت: در بحث نیروگاه‌ها در اصفهان 300 میلیون یورو هزینه کردیم تا به سمت سولفور صفر حرکت کند. این اتفاق در سال جدید در نیروگاه شازند اراک و منتظرالمهدی نیز خواهد افتاد. نیروگاه‌های ما که پایه گازسوز دارند در اثر استفاده از سوخت سنگین مازوت آسیب می‌بینند و پسماند زیادی دارند که باید متوقف شود.

وی تأکید کرد: برای کاهش معضلات محیط زیست در سازمان هدف‌گذاری کردیم و دیگر شعار نمی‌دهیم بلکه نتیجه کار را با شفافیت به مردم بیان خواهیم کرد. میانگین آلودگی هوا در پاییز سال گذشته بین 130 تا 140 بود و در زمستان نیز به 150 رسیده بود که توقع داریم در سال 1402 کاهش پیدا کند.