محسن رضایی در چهار دهه گذشته چه کرده است؟

ابوالفضل نوروززاده: محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس، دبیر پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام و حالا معاون اقتصادی دولت سیزدهم در تمامی ادوار حضورش در صحنه نظامی و سیاسی از خود کارنامه ای پر از دستاورد بجا گذاشته است.

به گزارش تابناک، نکته جالب توجه آنکه حکم گرفتن های آقا محسن و یا پذیرش استفعای او در شهریورماه رقم خورده است.

1. بیستم شهریور 1360 و انتصاب به فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از سوی امام خمینی (ره)

2. هجدهم شهریورماه 1376، پذیرش استعفا از فرماندهی سپاه پاسداران و انتصاب به دبیری مجمع تشخیص مصلحت نظام از سوی امام خامنه ای (مدظله العالی)

3. بیست و هشتم شهریورماه 1400 پذیرش استعفا از دبیری مجمع تشخیص مصلحت نظام از سوی رهبر معظم انقلاب

20 شهریور ماه 1360: انتصاب به فرماندهی کل سپاه و تحول در صحنه جنگ

زمانی که محسن رضایی با حکم حضرت امام (ره) در تاریخ بیستم شهریور ماه 1360 به فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب شد؛ چالش های بزرگی روبروی خود داشت. اشغال و محاصره شهرهای مهم از جمله خرمشهر و آبادان، عدم هماهنگی میان سپاه و ارتش، عدم توفیق در ترتیب دادن عملیات موفق علیه صدام، ناکامی چهار فرمانده قبلی در تغییر دادن شرایط سپاه و نبود ساختار رزمی منسجم... همه و همه نشانگر این حقیقت بود که فرمانده کنونی باید هر چه در چنته دارد رو کند و از جان مایه بگذارد.

با ورود آقا محسن امام شرایط جبهه ها خیلی زود بنفع رزمندگان ایران اسلامی دگرگون شد؛ سپاه و ارتش به هماهنگی رسیدند و با تغییر استراتژی جنگی و ترتیب دادن سلسله عملیات های موفق و غرورآفرین مثل ثامن الائمه، طریق القدس، فتح المبین و الی بیت المقدس و... در کمتر از یک سال، نود درصد از سرزمین های تحت اشغال رژیم بعث آزاد شد.

فرماندهی رضایی جوان اما دارای ابعاد متعددی بود؛ ابعادی که با بررسی جزء به جزء آن روشن می‌شود که چطور سپاه پاسداران طی مدتی کوتاه از نهادی نوپا به یک ستون قابل اتکا در جنگ تحمیلی و پس از آن به یک قدرت غیرقابل انکار منطقه‌ای بدل می شود.

در مورد تحول در فرماندهی و سازمان یافته شدن سپاه تحت هدایت رضایی جوان می‌توان عوامل متعددی را برشمرد؛ با این حال شناسایی جوانان مستعد و بکارگیری آنها در امر فرماندهی شاید اولین خشت از سازه شکوهمندی باشد که ما امروز آن را به نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می شناسیم.

فرماندهان بزرگی مثل شهیدان قاسم سلیمانی، حسن باقری، همت، باکری ها، خرازی، زین‌الدین، شوشتری، دقایقی، بقائی، هاشمی، ردانی‌پور، همدانی، احمد کاظمی و... که هرکدام در شکل دهی به سپاه امروز نقش بسزایی ایفا کردند.

اقدامات محسن رضایی و بالندگی امروز سپاه

محسن رضایی را بحق باید معمار نظامی - امنیتی جمهوری اسلامی ایران و نهادهای مربوط به آن دانست؛ نهادهایی که به نام بردن از آنها بسنده می کنیم.

تاسیس اطلاعات سپاه، نیروهای سه‌گانه و سازمان رزم سپاه، یگان موشکی، سپاه بدر، نیرو قدس، ایفای نقش مؤثر در شکل‌گیری حزب الله لبنان، تاسیس قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص)، دانشگاه امام حسین (ع)، دانشگاه علوم پزشکی بقیالله (عج) و....

در واقع برگ های زرین کارنامه محسن رضایی، همان نهادهایی است که سپاه پاسداران را به بالندگی امروز رسانده تا در عرصه های مختلف از امنیت گرفته تا دانش و سازندگی، مایه فخر ایران اسلامی باشد.

سردار رضایی سال ها قبل از پایان جنگ، صحنه نبرد بعدی که همان نبرد اقتصادی بود را پیش‌بینی کرد. در این رابطه در بخشی از دست‌نوشته معروف شهید حسن باقری از زبان سردار محسن رضایی چنین آمده؛ از خارج آمریکا دو اقدام علیه ایران صورت می گیرد؛

1- منزوی کردن ایران در خارج در زمینه سیاست خارجی 2- محاصره شدید اقتصادی

نکته قابل توجه آنکه این پیش بینی در سال 60 و در شرایطی بود که آمریکا هنوز از ایران نفت می خرید و کمتر کسی احتمال می‌داد که جنگ اقتصادی با غرب به اینجا برسد.

هجدهم شهریورماه 1376: پذیرش استعفا و انتصاب به سمت دبیری مجمع تشخیص مصلحت نظام

در تاریخ 18 شهریور ماه 1376، دو روز مانده به سالگرد حکم فرماندهی کل سپاه از جانب حضرت امام (ره)، مقام معظم رهبری (دامت برکاته) طی حکمی، با ادبیاتی کم نظیر ضمن گرامیداشت زحمات و مجاهدت های سردار محسن رضایی، ایشان را به دبیری مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب نمودند.

متن حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی به این شرح است؛

بسم الله الرحمن الرحیم سردار سرلشکر محسن رضایی

اکنون که پس از یک دوره طولانی و پرافتخار 16 ساله در مسئولیت فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، خدمت در خارج از سپاه را وظیفه دانسته و انتخاب کرده‌اید، اینجانب اولا لازم می‌دانم از خدمات بزرگ و ارزشمند شما در آن نهاد مقدس و سرافراز قدردانی کنم. شما حقا در این مدت همه استعدادهای خود را بکار انداختید تا سازمانی را که عظمت و کارایی و فداکاری و نشاط انقلابی آن، چشم تحلیل‌گران جهان را هم به خود متوجه ساخته است، از مجموعه‌ای از جوانان ایثارگر و عاشق اسلام و انقلاب و امام پدید آورید و به رشد و بالندگی برسانید و در این فرایند پرتلاش و سرشار از مجاهدت، گروهی از همکاران کاردان و لایق و مجرب با شما همکاری کردند که بعضی به مقام رفیع شهادت نائل گشته و بسیاری هم اکنون در مسئولیتهای بزرگ سپاه و دیگر دستگاههای کشور به خدمت مشغولند و تشکر از شما و همه آنان وظیفه اینجانب است.

شما بحمدالله در این مدت با مجاهدت های خود در عرصه‌های دفاع مقدس، بارها موفق شدید که قلب امام راحل و دل امت مسلمان را شاد کنید. ثانیا با توجه به تجارب و شایستگی‌های جنابعالی شما را به عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی منصوب می‌کنم و چون مسئولیت شما به عنوان دبیری آن مجمع نیز مقرر گردیده است انتظار دارم که در جلسات مجمع و نیز در اداره دبیرخانه مهم آن، همه توانایی خود را که بحمدالله در میدانهای گوناگون به بروز رسیده است؛ بکار گیرید و در سازماندهی و اداره دبیرخانه از نیروهای متعهد و عالم و کارآزموده استفاده کنید. توفیقات شما را از خداوند متعال مسألت می‌نمایم. سیدعلی خامنه‌ای 18 شهریور 1376

سند چشم‌انداز بیست ساله

دکتر محسن رضایی در بدو ورود به دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام برای یکی از بنیادی ترین معضلات حکمرانی چاره اندیشی کرد. از آنجا نقشه راه واحدی وجود نداشت، طبیعی بود که برنامه ریزی در کشور دچار پراکندگی و آشفتگی باشد.

به همین خاطر دکتر محسن رضایی به عنوان دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، برای همسو سازی و انسجام بخشیدن به سیاست های کلی، سند چشم انداز بیست ساله را تهیه و پیشنهاد نمود؛ سندی که از سوی مقام معظم رهبری حلقه مفقوده نظام اسلامی لقب گرفت و به عنوان مبنای سیاست های کلی در نظر گرفته شد و به سران سه قوه ابلاغ گردید.

هرچند دولت ها در اجرا به سند چشم انداز آنچنان پایبند نبودند، تهیه این سند برگ زرین دیگری در کارنامه دکتر رضایی به حساب می آیند؛ چراکه تا قبل از آن در نبود یک چشم انداز قوی، چارچوب فکری مشترک، عامل هماهنگ کننده سیاست های کلی و تصویری یکسان از آینده وجود نداشت؛ اما تهیه و ابلاغ چشم‌انداز بیست ساله، یک سند بالادستی و کلان در دسترس قرار گرفت که تصویری واقع‌نگرانه، مطلوب و مورد انتظار از آینده و نقش و وظائف دولتها را ترسیم می‌کرد.

با این حال سند چشم‌انداز علارغم اهمیت بالا و تاکید های رهبری مورد بی‌توجهی مسئولین اجرایی قرار گرفت که البته موضوع دیگری ست. علاوه بر این، محسن رضایی در تدوین سیاست های کلی اقتصادی و سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی و اصلاح قانون سرمایه گذاری خارجی نقش اساسی را ایفا کرده است.

28 شهریور ماه 1400؛ پذیرش استعفا از دبیری مجمع تشخیص مصلحت نظام

در تاریخ 28 شهریور ماه 1400 رهبر معظم انقلاب با اشاره به اینکه تلاش ها و زحمات محسن رضایی فراموش نشدنی است، با استعفای دکتر محسن رضایی موافقت کردند.

متن پی‌نوشت رهبر معظم انقلاب بر هامش نامه استعفای آقای محسن رضایی به این شرح است؛

بسمه‌تعالی جناب آقای دکتر محسن رضایی تلاش‌ها و زحمات شما در سالیان متمادی در دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت فراموش نشدنی است. ضمن پذیرش استعفای جنابعالی، موفقیتتان در مسئولیت جدید را از خداوند متعال مسألت می کنم. والسلام علیکم و رحم الله.

سید علی خامنه‌ای 28 شهریور 1400