وقتی موازنه در غرب آسیا بهم میخورد / علت مخالفت آمریکا با توافق ایران و چین چیست؟
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، با مطرح شدن گفتگوهای ایران و چین برای انعقاد سند همکاریهای جامع میان تهران و پکن بار دیگر برخی رسانههای ضد انقلاب با سردمداری مقامات آمریکایی شروع به تاختن به این سند کرده و تلاش میکنند با موج سواری روی احساسات مردمی، مانع از همکاریهای استراتژیک ایران و چین شوند.
بر کسی پوشیده نیست که انقلاب اسلامی سبب شد تا ایران از مدار غرب و گوش به فرمانی آمریکا خارج شود و همین استقلال خواهی و هویت مستقل جمهوری اسلامی سبب شده است تا در طول 42 سال اخیر، انواع تحریمها علیه دولت و ملت کشورمان وضع شود.
آمریکا علیه هویت جمهوری اسلامی همچنین با ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید و در نهایت خروج آمریکا از برجام، ایالات متحده تلاش کرده است تا با به انزوا کشیدن ایران، سیاست فشار حداکثری خود را به پیش برد و در این مسیر برایان هوک مسئول گروه اقدام علیه ایران وزارت خارجه آمریکا به صراحت بیان داشته است که ایران دو راه فراروی خود دارد، یا باید مذاکره کند (تسلیم شود) و یا اینکه منتظر فروپاشی باشد.
آمریکا در طول چهار دهه اخیر تلاش کرده است با اعمال سیاست فشار حداکثری بر ایران و همچنین متحدان و شرکای اقتصادی کشورمان، تهران را در یک انزوای سیاسی و اقتصادی قرار دهد و اصطلاحا ایران را در گوشه رینگ قرار دهد.
بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران سیاسی و مسائل بینالملل در همین رابطه معتقد هستند که اعمال تحریمها و تشدید فشار اقتصادی علیه ایران در چهار دهه اخیر و خصوصا در یک دهه اخیر در راستای منزوی کردن کشورمان بوده است تا عملا الگوی انقلاب اسلامی تکثیر نشود. آمریکا میداند که انقلاب اسلامی یک قدرت نرم ویژهای به ایران بخشیده که اگر با موفقیت اقتصادی توام باشد، دیگر کشورهای مسلمان و آزادیخواه جهان از آن الگوبرداری خواهند کرد و از همین رو، راه برای سیادت آمریکا در دنیا بسته خواهد شد.
زمانی که موضوع مذاکرات میان ایران و چین برای امضای یک سند راهبردی برای همکاریهای بلندمدت مطرح شد، این موضوع عملا دلیلی برای شکست سیاستهای آمریکا برای انزوای ایران تلقی شد. از همین رو بود که نیکی هیلی نماینده اسبق آمریکا در سازمان ملل متحد در همین رابطه در توئیتر خود نوشت: چین با ایران شریک شده تا به انزوای جهانی ایران پایان دهد.
روابط ایران و چین، بازی با حاصل جمع مثبت آمریکا برای آنکه از شکست راهبرد فشار حداکثری خود علیه ایران جلوگیری کند، تلاش میکند تا با تهییج عواطف و احساسات ملی مردم ایران و تشبیه این سند با قرارداد ترکمنچای که طی آن بخشی از سرزمین ایران طی جنگ با روسیه جدا شد، مانع امضای نهایی سند شود.
روزنامه آمریکایی نیویورکتایمز در گزارشی تحت عنوان چین و ایران، با ایستادگی و مقاومت در مقابل آمریکا به همکاری تجاری و نظامی نزدیک میشوند، سند برنامه 25 ساله همکاریهای جامع ایران و چین را اقدامی در جهت تضعیف تلاشهای ضدایرانی دولت دونالد ترامپ توصیف کرد.
عقاب علیه اژدهای چینی اما در کنار تلاش آمریکا برای جلوگیری از خروج ایران از انزوا، باید گفت که آمریکا در طرف دیگر این سند، یعنی با چین نیز در یک اختلاف و رقابتی نفسگیر قرار دارد و واشنگتن از هر فرصتی برای ضربه زدن به منافع سیاسی و اقتصادی پکن استفاده میکند.
دیگر بر کسی پوشیده نیست که رقابت میان آمریکا و چین در سالهای اخیر شدت یافته و نمود عینی آن را میتوان در نبرد تجاری میان دو کشور که به جنگ تعرفهها مشهور شده، اشاره کرد.
ایالات متحده سالها است که به این موضوع پی برده است که نظم جهانی سابق که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ایجاد شده بود و در آن، آمریکا بهعنوان یک ابرقدرت، تلاش داشت تا تمامی مناسبات جهانی را به نفع خود تغییر دهد، در حال فروپاشی است.
در این میان چین توانسته است تا با اتخاذ یک سیاست درست در امور اقتصادی، به آرامی خود را در جایگاه دومین اقتصاد برتر جهانی تثبیت کرده و حالا به عنوان رقیبی برای هژمونی اقتصادی آمریکا تبدیل شده است و بسیاری از صاحبنظران معتقد هستند که در حال حاضر نیز حجم تجارت خارجی چین از آمریکا پیشی گرفته است. از همین رو بسیاری از تحلیلگران معتقد هستند که به طور قطع چین تا سال 2035 بهعنوان قدرتمندترین اقتصاد جهان در رتبه اول برترین اقتصاد جهان خواهد ایستاد.
در این میان اما آمریکا از هر فرصتی برای ضربه زدن به چین استفاده میکند و به این دلیل که به خوبی قلدری و سواستفاده از زور عادت کرده است، تلاش میکند شرکتهای چینی را از طریق تحریم یا پرونده سازی از دور رقابت خارج کند. همچین واشنگتن تلاش میکند در مسائلی چون موضوع هنگ کنگ و یا تبت، فشار سیاسی علیه پکن را تشدید کند.
روزنامه وال استریت ژورنال آمریکا در گزارشی درباره توافق جامع ایران و چین نوشت: تهران و پکن در تلاش هستند تا یک مشارکت گسترده استراتژیک را برای کاهش فشارهای اقتصادی آمریکا بر هر دو کشور پایه ریزی کنند؛ توافقی که همچنین ایران را از انزوای اقتصادی ناشی از تحریمهای آمریکا خارج خواهد کرد و به چین برای خروج از زیر فشار آمریکا کمک میکند.
از همین رو است که با مطرح شدن نهایی شدن مذاکرات برای امضای سند همکاری میان تهران و پکن، تلاشهای آمریکا برای جلوگیری از انعقاد آن و از دست رفتن اهرم فشار علیه ایران و چین وارد فاز جدیدی شده است. از همین رو افرادی که تا دیروز خواهان فشار حداکثری علیه دولت و ملت ایران بودند، حالا از در خیرخواهی برای مردم کشورمان وارد شده و در لباس گرگ، ادعای میش بودن میکنند.
در این میان مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا که پیش از این خواهان گرسنگی دادن به ملت ایران برای تسلیم شده بود، بارها سند همکاری میان ایران و چین را به قرارداد ترکمچای تشبیه کرده و در پی آن رسانههای ضدانقلاب که آنها را میتوان عروسکهای خیمه شب بازی و صحنهگردانهای دسیسههای آمریکا علیه ایران هستند، بهعنوان پیادهنظام این جنگ نرم برای تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی برای جلوگیری از انعقاد این سند، دست به کار شانتاژ و ساخت روایات جعلی شدهاند.
واشنگتن به درستی میداند که دیگر دوران یکجانبهگرایی و قلدرمآبی آمریکا رو به پایان است و کشورهای مستقل در حال به چالش کشیدن ایالات متحده در تمامی عرصههای سیاسی، امنیتی و اقتصادی هستند. آمریکا همچنین نگران از دست دادن جایگاه اقتصادی خود در جهان است و به درستی میداند که تا چند سال دیگر، قدرت بلامنازع جهانی نخواهد بود.
همه کارشناسان سیاسی معتقد هستند که ایران از وزن و جایگاه ژئوپلیتیکی و ژئواکونومی بالایی در غرب آسیا برخوردار است و در رقابت میان آمریکا و چین برای دسترسی به جایگاه بالاترین اقتصاد جهانی، هر کشوری بتواند با ایران ارتباط ویژه اقتصادی و سیاسی خوبی داشته باشد، کلید ورود به جهان آینده را نیز دارا خواهد بود.
چین برای آنکه بتواند در رقابت با آمریکا پیروز شود، به ایران در پازل جهانی خود نیاز دارد، چرا که جایگاه ایران بهعنوان دروازه ورود به خاورمیانه، قفقاز، آسیای میانه و حتی اروپا و همچنین نفوذ در منطقه غرب آسیا سبب میشود که پکن خواستار تعامل مناسب و استراتژیک به تهران باشد.
در سوی دیگر نیز ایران برای رفع برخی کمبودها در حوزه سرمایهگذاری و تکنولوژی، نیاز دارد تا با کشوری قدرتمند همکاری استراتژیک داشته باشد و چین بهعنوان کشوری که حالا جایگاه دوم اقتصادی را در دنیا داشته، از حق وتو در شورای امنیت برخوردار است و از لحاظ فناوریهای های - تک در دنیا حرف اول را میزند، میتواند خلا موجود را پر کند.
حسن کاظمی قمی سفیر پیشین ایران در عراق در همین رابطه در گفتگو با خبرنگار دانشجو اظهار داشت: بحث همکاری با چین نه تنها امنیت ملی، منافع ملی، حاکمیت ملی و استقلال کشور را مخدوش نمیکند، بلکه همکاریهای اقتصادی را رونق خواهد بخشید و این امر باعث اشتغال زایی در کشور نیز میشود.
وی همچنین افزود: کسانی که علیه این سند به شایعه پراکنی دامن میزنند و چنین قراردادی را زیر سوال میبرند، قطعا از سر خیرخواهی نیست و آنها نگران استقلال ایران نیستند.
از همین رو است که آمریکا میداند که اگر این مذاکرات به نتیجه رسیده و تهران و پکن به یک همکاری جامع و استراتژیک و بلندمدت دست یابند، هر دو کشور از سود سرشاری در حوزه سیاسی، اقتصادی و امنیتی برخوردار میشوند و این موضوعی نیست که ایالات متحده نسبت به آن حساس نباشد.
آمریکا میداند که افول این کشور شروع شده و اگر ایران و چین بتوانند نقشه مسیر همکاری خود را طراحی و به مرحله اجرا درآورند، باید منتظر سقوط هژمونیک خود در سراسر جهان باشد و از همین رو ایالات متحده تلاش میکند تا مانع از ایجاد یک رابطه استراتژیک میان تهران و پکن شود. از همین رو باید اقدامات اخیر آمریکا و ایادی آن را دست و پا زدنهای غریقی دانست که در باتلاق فرو میرود.