پایان جنگ 15ماهه

این توافق از یکشنبه 30 دی اجرایی می شود و در نخستین روز سه سرباز زن اسرائیلی آزاد خواهند شد. سی‌ان‌ان در گزارش دیروز جمعه اعلام کرد که کابینه با اکثریت 11 رای این توافق را تایید کرد. این در حالی است که جنگنده‌های اسرائیلی به حملات شدید خود در غزه ادامه دادند. مقامات فلسطینی اواخر روز پنج‌شنبه (27دی‌ماه) گفتند که حداقل 113 فلسطینی در یک روز پس از اعلام آتش‌بس به شهادت رسیدند. ارتش اسرائیل در بیانیه ای از حمله به «50هدف» خبر داد.

«ابراهیم دحمان» و «کریم قادر» در گزارش دیروز جمعه در سی‌ان‌ان نوشتند، حماس می‌گوید اسرائیل برای بی اثر کردن آتش‌بس به عمد دست به قتل عام در غزه می زند. حماس از آن با عنوان «تشدید عمدی تنش» یاد کرد. «مت ناشد»، در تحلیل دیروز جمعه در الجزیره نوشت، برخی تحلیلگران معتقدند که این توافق همچنان با تردیدهایی مواجه است. کارشناسانی که با الجزیره صحبت کردند از این نگرانند که نتانیاهو، پس از آزادی اسیران ممکن است خصومت ها را از سر بگیرد و به نوعی حماس را مسوول شکست توافق معرفی کند. «میراو زونزین»، کارشناس گروه بین‌المللی بحران در امور اسرائیل و فلسطین گفت: «اسرائیل در شکستن آتش‌بس بسیار خوب عمل می‌کند». او معتقد است این توافق بدون یک توافق سیاسی کامل راه به جایی نخواهد برد.

سابقه مذاکرات از چهارشنبه تا جمعه

با آشکار شدن اختلافات طولانی‌مدت در میان وزیران کابینه اسرائیل، جلساتی که قرار بود در روز پنج‌شنبه برگزار شود (زمانی که کابینه قرار بود درباره توافق رای‌گیری کند) به تعویق افتاد. پیش‌تر «باراک راوید»، خبرنگار اکسیوس به نقل از دو منبع مطلع، نوشته بود که توافق آتش بس اسرائیل و حماس که در دوحه امضا شد شنبه شب (29 دی ماه) تصویب خواهد شد. برخی دیگر هم از احتمال تاخیر در رای گیری از روز یکشنبه به روز دوشنبه خبر داده بودند. این در حالی است که مراسم تحلیف ترامپ روز دوشنبه 20ژانویه برگزار می شود. ترامپ تاکید کرده که آزادی گروگان ها باید تا پیش از بازگشت او به کاخ سفید انجام شود. این آتش بس «6هفته‌ای» که قرار است در جریان آن برای دستیابی به راه حل بلندمدت گفت وگو شود با مخالفت چهره‌های راست‌افراطی در اسرائیل مواجه شده، از جمله «بن گویر» وزیر امنیت داخلی که تهدید به استعفا کرد.

گزارش ها حاکی از این بود که انتظار می رفت کابینه امنیتی اسرائیل روز پنج‌شنبه درباره این توافق که مقامات قطر و آمریکا چهارشنبه‌شب آن را اعلام کردند تشکیل جلسه دهد؛ اما اختلاف‌نظرهای دقیقه نودی در دوحه امضای رسمی آن را به تاخیر انداخت. مقامات آمریکا گفتند که اختلاف نظرها بر سر فهرست نهایی زندانیان فلسطینی بود که باید طبق بخشی از توافق آزاد می شدند. حماس خواستار آزادی رهبران نظامی خود بود که به حبس ابد محکوم شده‌اند. اسرائیل با این درخواست مخالفت کرد؛ اما حماس در لحظه‌های آخر این درخواست را دوباره مطرح کرد.

«اندرو میلز»، «نضال المغربی» و «جیمز مکنزی» هم در گزارش دیروز جمعه 17ژانویه در رویترز نوشتند، در ساعات اولیه دیروز جمعه، دفتر نتانیاهو اعلام کرد که «تایید این توافق قریب‌الوقوع است.» دفتر وی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «نتانیاهو از سوی تیم مذاکره‌کننده مطلع شد که توافق‌هایی حاصل شده است.» اما به نوشته گزارشگران رویترز، تعویق‌های مکرر از سوی نتانیاهو این ابهام را مطرح کرده بود که ممکن است توافق در روز یکشنبه اجرایی نشود. «جان کربی» سخنگوی کاخ سفید گفت واشنگتن معتقد است که توافق در مسیر درستی قرار دارد و انتظار می‌رود که مذاکرات آتش‌بس برای پایان این درگیری 15ماهه ادامه یابد.

عزت الرشیق، یکی از مقامات ارشد حماس گفت که این گروه به توافق آتش بس پایبند است. به نوشته گزارشگران رویترز، بایدن روز پنج‌شنبه گفت که نتانیاهو باید «راهی برای انطباق با نگرانی‌های مشروع» فلسطینیان بیابد. بایدن در مصاحبه‌ای به MSNBC گفت: «و این ایده که اسرائیل قادر خواهد بود خود را برای درازمدت بدون انطباق با مساله فلسطین حفظ کند... این اتفاق نخواهد افتاد.» گزارشگران رویترز دیروز قبل از تصویب این توافق در کابینه افزودند، پذیرش این توافق از سوی اسرائیل تا زمانی که توسط کابینه امنیتی تایید نشود، رسمی نخواهد بود. تندروهای کابینه نتانیاهو می‌گویند جنگ به هدف خود برای نابودی حماس دست نیافته است و تا زمانی که نابودی حماس محقق نشود، نباید آتش‌بسی برقرار شود. حملات اسرائیل تا کنون 46هزار شهید و بیش از 2میلیون آواره بر جا گذاشته است.

«یوفرات لیونی» هم در گزارش دیروز جمعه در نیویورک‌تایمز نوشت، نتانیاهو، پس از بررسی اختلافات باقی‌مانده از سوی مذاکره‌کنندگان اسرائیلی و حماس، دستور تشکیل جلسه کابینه امنیتی اسرائیل را در روز جمعه برای رای‌گیری درباره توافق آتش‌بس غزه صادر کرد. در نهایت، عصر دیروز این توافق مورد تایید کابینه قرار گرفت. به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، اواخر روز پنج‌شنبه، «ایتامار بن‌گویر» وزیر امنیت داخلی تهدید کرد که در صورت رای کابینه به تصویب توافق موقت استعفا می‌دهد و حزب خود را از کابینه اسرائیل بیرون می‌کشد. درحالی‌که تهدید بن‌گویر می‌تواند ائتلاف نتانیاهو را در یک زمان حساس بی‌ثبات کند، اما بعید به نظر می‌رسد که توافق آتش‌بس را از دستور کار خارج کند. قانون‌گذاران مخالف متعهد شده‌اند در صورت خروج متحدان تندرو از ائتلاف، از تلاش نتانیاهو برای آتش‌بس حمایت کنند.

مفاد آتش‌بس 6هفته‌ای و نگرانی آنروا

مرحله اول توافق، 6هفته طول خواهد کشید. مفاد توافق آتش‌بس غزه در مرحله اول عبارت است از:

1- عقب نشینی کامل رژیم صهیونیستی به خارج از مرزهای نوار غزه. 2- بازگشایی گذرگاه مرزی رفح و عقب‌نشینی کامل دشمن. 3- سفر مجروحان به خارج برای درمان. 4- وارد شدن روزانه 600 کانتینر کمک‌های انسان‌دوستانه با نظارت دولت قطر. 5- وارد شدن 200هزار عدد چادر و 60هزار کانکس برای اسکان فوری آوارگان. 6- تبادل اسرا، آزادی هزاراسیر اهل غزه و صدها اسیر دیگر که حکم ابد دارند. 7- آزادی کامل زنان اسیر و کودکان زیر 19 سال. 8- عقب‌نشینی از محور نتزاریم و فیلادلفیا به شکل تدریجی. 9- بازگشت کامل و آزادی حرکت آوارگان به هر منطقه‌ای در نوار غزه که اراده کنند.10- عدم پرواز هواپیماها و پهپادهای رژیم به مدت 10 تا 12ساعت در طول روز. 11- بازسازی فوری بیمارستان‌های آسیب‌دیده و برپایی بیمارستان‌های میدانی و ورود پزشکان متخصص. این توافق در مقابل تسلیم 33اسیر صهیونیست (مرده و زنده) انجام خواهد پذیرفت و در مراحل دوم و سوم درخصوص 66 اسیر دیگر تصمیم گیری خواهد شد.

در همین راستا، «کتلین ماگرامو» در گزارش دیروز جمعه برای سی‌ان‌ان نوشت، یک مقام ارشد آژانس آوارگان فلسطینی سازمان ملل (آنروا) روز جمعه به تشریح وظایف امدادگران در غزه پس از توافق آتش‌بس پرداخت. بیش از 15ماه بمباران، اسرائیل (از 7اکتبر2023 برابر با 15مهرماه1402)، مناطق تحت محاصره فلسطین را ویران کرده و بیش از 2میلیون نفر را - اغلب چندین‌بار - آواره کرده و فاجعه انسانی‌ای را به همراه آورده که مشخصه‌اش گرسنگی، بیماری و کمبود مراقبت‌های پزشکی است. «سم رُز»، سرپرست امور آنروا در غزه گفت: «بسیاری از انبارهای ما برای چندین ماه غیر قابل دسترس بوده‌اند؛ اما ما در تلاش هستیم تا آنها را آماده کنیم. ما شبکه‌های توزیع و کارکنانمان را داریم.» او در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان گفت که ورود کمک‌ها به این نوار «به‌طور سیستماتیک مانع و محدود شده است» و این وضعیت با برهم خوردن نظم و تخریب جاده‌ها تشدید شده است.

«رُز» سرپرست امور آنروا در غزه گفت: با توجه به اینکه انتظار می‌رود آتش‌بس به زودی اجرایی شود، آژانس‌های امدادی انتظار دارند صدها هزار نفر به شهر غزه برگردند. ترکیب «تدارکات» و «ازدحام» باعث نگرانی شده است. به گفته این مقام آنروا، مهمات منفجرنشده و پنهان‌شده در زیر آوار نیز خطر بزرگی برای کودکان و غیرنظامیان است.

نبرد بر سر آینده نتانیاهو

توافق آتش‌بس غزه بین اسرائیل و حماس هنوز در کشاکش تصویب در کابینه امنیتی این رژیم قرار دارد. این در حالی است که نبرد بر سر آینده سیاسی بنیامین نتانیاهو آغاز شده است. «ایزابل کرشنر» در گزارشی برای نیویورک تایمز نوشت، ساعاتی پس از اعلام توافق، نتانیاهو با طغیان شرکای راست افراطی خود در ائتلاف کابینه‌اش مواجه شد که «بی‌بی» برای ماندن در قدرت به حمایت آنها وابسته است.

«ایتامار بن‌گویر» وزیر افراطی امنیت داخلی، پنج‌شنبه‌شب اعلام کرد در صورتی که کابینه توافق آتش‌بس را تایید کند، حزب افراطی ملی‌گرای «قدرت یهودی» اش از ائتلاف نتانیاهو استعفا خواهد داد. اکثریت کابینه موافق توافق آتش‌بس هستند و انتظار می‌رود که حتی بدون رای «قدرت یهودی» و حزب راست افراطی دیگر در ائتلاف یعنی «صهیونیسم مذهبی» (به رهبری وزیر دارایی اسرائیل، بزالل اسموتریچ) به تصویب برسد. «قدرت یهودی» 6کرسی در پارلمان دارد و اگر حزب مذکور طبق وعده استعفا دهد، اکثریت پارلمانی را از 68 به 62کرسی کاهش می‌دهد.

بن‌گویر گفت که در صورت از سرگیری جنگ علیه حماس، پیشنهاد پیوستن دوباره به کابینه را خواهد داد. اسموتریچ هم که حزبش 7کرسی دارد، تهدید کرده که اگر نتانیاهو از مرحله اول توافق آتش‌بس که خواستار آتش‌بس 6هفته‌ای است، به مرحله دائمی وارد شود، در مرحله بعد از کابینه خارج خواهد شد. کرشنر، گزارشگر نیویورک‌تایمز می‌نویسد، نتانیاهو ممکن است یک انتخاب سرنوشت‌ساز در هفته‌های ناامن سیاسی پیش رو داشته باشد: یا با از سرگیری مبارزه با حماس در غزه، اکثریت پارلمانی خود را حفظ کند یا خطر فروپاشی ائتلاف را به جان بخرد و روی یک انتخابات زودهنگام قمار کند. «موشه کلاگفت» مشاور استراتژیک اسرائیلی که در گذشته به نتانیاهو مشاوره می‌داد، گفت: «انتخابات درباره یک داستان است: جنگ و صلح». کلاگفت افزود که به اعتقاد او «احتمال بیشتری وجود دارد که نتانیاهو عربستان و انتخابات را به جای اسموتریچ و ادامه جنگ انتخاب کند.»

واکنش ایران به توافق آتش‌بس در غزه