پیشنهاد راه‌اندازی جایزه کتاب روستا / کتابخوانی کاشت فرهنگ و دانش است
معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد با بیان اینکه نیاز است جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب روبه تکامل برود، گفت: این بدین معنی است که اقدامات تکمیلی و ظرفیت‌های بیشتری که در روستاها وجود دارد فعال شود و می‌توان جایزه کتاب روستا را پیشنهاد کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، نشست خبری «اعلام روستاها و عشایر برگزیده نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب» با حضور یاسر احمدوند؛ معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اسماعیل جانعلی‌پور؛ دبیر نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب و مدیرکل مجامع، تشکل‌ها و فعالیتهای فرهنگی معاونت امور فرهنگی، مهدی میزبان؛ نماینده سازمان امور عشایر ایران، سعیدرضا جندقیان؛ نماینده سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها وزارت کشور، مسیح لهراسبی؛ ستاد عالی کانون فرهنگی، هنری مساجد کشور و علی مصباحی؛ نماینده نهاد کتابخانه‌های عمومی در سرای کتاب برگزار شد.
معرفی فعالیتهای فرهنگی روستاها مشوق خوبی برای اهالی دیگر روستاهاست
در این آیین یاسر احمدوند ضمن تقدیر از نهادهای مشارکت کننده در برگزاری این رویداد و با تشکر از داوران این دوره از جشنواره گفت: سامانه‌ای که برای «نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب» طراحی شده است قابل توسعه و ارتقا بوده و امیدوارم به ارزیابی فعالیتهای فرهنگی در روستاها کمک کند.
وی ادامه داد: مهمترین دستاورد این جشنواره و همچنین یکی از دستاوردهای توجه به فرهنگ روستاها این است که مردمِ متنوع، متکثر و فرهنگیِ ایران توسعه یافته‌اند؛ این امر با جریان القای تحقیر و ناامیدی در روستاها که پیش از این دیده می‌شد در تضاد است.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین مطرح کرد: مردم در روستاها فعالیتهای فرهنگی متفاوتی در حوزه‌های مختلف از جمله کتاب انجام می‌دهند؛ از این رو هر سال روستاها در این رویداد رقابت می‌کنند. لازم است ظرفیت‌های بیشتری را در این حوزه فعال کرد؛ از سوی دیگر نیز باید توجه بیشتری به زیرساخت‌های فرهنگی کشور صورت گیرد.
احمدوند، روستایی را توسعه یافته دانست که در آن فعالیتهای فرهنگی گسترش یافته است و توضیح داد: توسعه یافتگی وقتی معنا دارد که انسان توسعه یافته باشد و بقیه معیارها می‌تواند ظواهری برای توسعه یافتگی باشد.
وی با اشاره به کتاب «زیر پوست ایران» اثر لیندا جاکوبز افزود: این باستان‌شناس آمریکایی در دهه 50 به ایران و به شهر شیراز سفر کرد؛ او در این اثر توصیف خوبی از فضای روستایی و همچنین اطلاعات خوبی از مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی ایران ارائه کرده است. او دوباره سال 80 به ایران سفر کرده و همان روستا را می‌بیند. اگر مشاهداتش را بخوانید، متوجه می‌شوید که توجه به حوزه فرهنگ در نوشته‌های او روشن است.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه نیاز است جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب روبه تکامل برود، گفت: این بدین معنی است که اقدامات تکمیلی و ظرفیت‌های بیشتری که در روستاها وجود دارد فعال شود. در همین راستا نیز می‌توان راه‌اندازی «جایزه کتاب روستا» را پیشنهاد کرد.
احمدوند با تاکید بر راه‌اندازی جریان شناسایی استعدادهای ادبی و پژوهشی در روستاهای کشور گفت: باید در روستاها نویسندگان، شاعران و... شناسایی شوند. این فعالیت را می‌توان با کارهای حضوری و تجمیعی انجام داد. بیش از 20 میلیون جمعیت روستایی داریم و می‌توان استعدادها را در این حوزه شناسایی کرد.
نوشتن میدان عمل و جهاد من است / زندگی بانوان شهید در بین کتاب‌ها و فیلم‌ها مغفول استوی ادامه داد: در یکی از روستاهای اصفهان یک دانشنامه پنج جلدی منتشر شده بود که اثر فاخری هم بود و به نظر خوب است به روستاهایی که زمینه تولید کتاب دارند، آموزش داده شود. باید به جریان تولید کتاب در روستاهای کشور کمک کرد تا بر اساس آن به فرهنگ، آداب و رسوم، زبان، تاریخ و... پرداخته شود و از ظرفیت آن‌ها استفاده کرد.
یاسر احمدوند در پایان سخنان خود با بیان اینکه رسانه‌ها باید نسبت به معرفی روستاهای فعال اهتمام بیشتری داشته باشند، گفت: چون معرفی فعالیتهای فرهنگی روستاها برای اهالی آن مشوق خوبی است؛ رسانه می‌تواند روستاها را برای انجام فعالیتهای فرهنگی تشویق و ترغیب کند. سال گذشته در مراسمی در یک روستای دوستدار کتاب شرکت کردم. بعد از جلسه یکی از اهالی روستا کناری آمد و گفت ما زمینی داریم که می‌توانیم آن را به کتابخانه تبدیل کنیم. این شور و اشتیاق نشان می‌دهد که باید این جنس فعالیت‌ها را گسترش داد.
افزایش فعالیتهای مردمی روستاهای دوستدار کتاب
در بخش دیگر این نشست خبری اسماعیل جانعلی‌پور درباره فعالیتهای «جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب» توضیحاتی ارائه و عنوان کرد: در ایران حدود 60هزار روستا وجود دارد که در قریب به 37هزار روستا نمایندگی داریم و فعالیتهای زیرساختی و فرهنگی در آن انجام می‌شود. سهم اعتبارات ریالی روستاها در مقایسه با جامعه شهری، 25درصد است؛ این میزان در مقایسه با 6میلیون خانواری که در روستاها زندگی می‌کنند کم است و همین بودجه هم بیشتر صرف زیرساخت‌ها می‌شود. به نظر نیازمند توجه بیشتر در عرصه فرهنگ هستیم.
وی با بیان اینکه اقدامات خودجوش روستاییان برای فعالیت فرهنگی چشمگیر است، افزود: سهم اقدامات مردمی در حوزه فرهنگ را نباید نادیده بگیریم و این جشنواره می‌تواند اهمیت این موضوع را اثبات کند. در دولت سیزدهم فعالیتهای این جشنواره به شکل محسوسی به صورت مردمی پیش رفته و در روستاهای برگزیده اقدامات چشمگیر و قابل توجهی درباره کتابخوانی صورت گرفته است. در این دوره شهرداری و دهیاری، سازمان امور عشایری، کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از جمله نهادهایی بودند که به صورت مستقیم با ما همکاری کردند.
جانعلی‌پور با بیان اینکه در سال گذشته و ادوار پیشین این رویداد تعداد بیشتری شرکت کننده داشتیم، توضیح داد: پیش از این وقتی فراخوان عمومی منتشر می‌کردیم هر فعال فرهنگی در روستا اگر حتی کار فرهنگی کوچکی انجام می‌داد خودش را نماینده روستا معرفی می‌کرد؛ البته این کار بسیار ارزشمند است چون این فرد مروج کتابخوانی است. اما با یک کار فردی، روستایی دوستدار کتاب تلقی نمی‌شود. این سامانه با معیارها و شاخصه‌های معینی راه‌اندازی شده است و لازم است روستای دوستدار کتاب همه این شاخصه‌ها را داشته باشد.
دبیر نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب اضافه کرد: در فرایند داوری مبتنی بر سامانه، داوران تمامی مستندات را می‌دیدند و هر کدام بر اساس تخصص خود به فعالیت‌ها نمره می‌دادند و میانگین نمرات داوران در جلسات پایانی داوری دیده نمی‌شد. سقف نمره 1400 بود و از 271 روستای شرکت کننده در این جشنواره، 40 روستا به مرحله داوری نهایی رسیدند. از سوی دیگر برخلاف ادوار گذشته که 10 روستا رتبه اول تا دهم را کسب می‌کردند امسال زوایای پنهان و آشکار فعالیتهای فرهنگی روستاها سنجیده شد و به عنوان مثال روستای سیزدهم روستایی بود که رتبه 40 را در فرایند داوری دریافت کرد.
ترجمه «جشن حنابندان به دو زبان آلمانی و انگلیسی / کتابی با کلمات نورانیمدیرکل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت های فرهنگی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: در این دوره، 14 روستای برگزیده داریم. یک روستا از میان 10 روستایی که دوره قبل بیشترین فعالیت را داشت به عنوان روستای استمرار انتخاب شده و یک آبادی عشایری نیز در این دوره شایسته تقدیر شناخته شده است. البته ویژگی‌های جامعه عشایری متفاوت از روستاهاست و شاید باید جشنواره خاص خود را داشته باشد؛ با این وجود یک جامعه عشایری در این دوره نیز انتخاب شد.
جانعلی‌پور با بیان اینکه در این دوره از جشنواره کارنامه، برنامه و ظرفیت‌های روستاها را ارزیابی کردیم، گفت: خلاقانه بودن طرح‌ها، همه‌گیر و درگیر کردن همه اهالی روستا برای توجه به کتابخوانی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های انسانی و طبیعی روستا، توجه به کودکان و نوجوانان، استمرار فعالیت‌ها، قابل تکثیر بودن فعالیت‌ها و... برخی از شاخص‌های در نظر گرفته شده در داوری بودند. امسال 14 برگزیده روستایی و یک برگزیده عشایری داریم و 50 میلیون کتاب به روستاهای برگزیده ارائه می‌دهیم و فعالیتهای حمایتی نیز صورت می‌گیرد. از سوی دیگر اختتامیه‌ها نیز در هر یک از این روستاها به میزبانی خودشان از چهارشنبه همین هفته برگزار می‌شود.
مهدی میزبان؛ نماینده سازمان امور عشایری در بخش دیگری از این نشست گفت: یکی از لذت‌بخش‌ترین کارهایی که من در این مدت انجام دادم ارزیابی کتابخانه‌های مربوط به این جشنواره است. در برخی از حوزه‌ها از فعالیتهای صورت گرفته لذت می‌بردم چون فعالیتهای این حوزه آگاهی بخش و ارزشمند است. کتابخوانی کاشت فرهنگ و دانش است و برای کودکان و دانش آموزان ما فرصتی را فراهم می‌کند که با آگاهی زندگی کنند و در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حضور داشته باشند. این جشنواره جزو ارزشمندترین جشنواره‌هاست.
وی افزود: نتایج ارزیابی کتابخانه‌ها اشک شوق بر چشمان ارزیابان جاری می‌کرد. در برخی از حوزه‌ها هم اشک حسرت جاری می‌شد چون این امکان وجود داشت که کارهای بهتری صورت گیرد اما در نهایت تمامی اقدامات درباره کتابخوانی و ترویج فرهنگ مطالعه در کشور قابل تقدیر است. ما پیش از این در روستاها و عشایر، کتابخانه سیار داشتیم و می‌توان این حوزه را تقویت کرد و از سوی دیگر می‌شود کتابخانه‌های الکترونیک را در همه حوزه‌ها و سنین گسترش داد.
رمضانی: به ازای هر نفر کمتر از یک جلد کتاب در کتابخانه‌ها وجود دارد / کودکان تا قبل از ورود به مدرسه کتاب‌خوان‌تر هستندافزایش کیفیت کارها با الگوسازی برای کتابداران مناطق محروم
علی مصباحی؛ نماینده نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دیگر سخنران این نشست نیز با اشاره به ارزیابی سیستماتیک داوری این دوره از جشنواره روستاها و عشایر عنوان کرد: این سامانه موجب شد که کار داوری دقیق‌تر انجام شود و حتی طی سال نیز استمرار داشته باشد. ما سعی می‌کنیم کتابخانه‌های سیار را در روستاها افزایش دهیم. اگر برای کتابداران این مناطق الگوسازی شود کیفیت کارها بیشتر می‌شود. چون برخی از فعالیت‌ها در بعضی از مناطق محروم شوقآفرین بود. در برخی مناطق محروم، کتاب را به کارآفرینی و مشکلات اجتماعی پیوند زده بودند و این گونه اقدامات می‌تواند موثر و سازنده باشد. از سوی دیگر امیدوارم هم‌افزایی بین نهادهای مرتبط با فرهنگ به وجود بیاید تا در مناطق محروم اتفاقات بهتری رخ دهد.
سامانه داوری؛ اتفاق خوب جشنواره روستاها و عشایر
مسیح لهراسبی؛ نماینده ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد هم طی سخنانی بیان کرد: سامانه داوری که در این دوره کلید زده شده اتفاق خوبی بود. بیش از 40 درصد کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد در روستاها فعال هستند. ما در این دوره همکاری بین نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد و دهیاری‌ها را داشتیم اما نیاز به همدلی بیشتر است. پیشنهاد می‌شود در روستاهای دوستدار کتاب شخصیت‌های شناخته شده در حوزه کتاب و نشر حضور پیدا کنند و نشست‌های نقد و بررسی و رونمایی کتاب نیز برگزار شود.
سعیدرضا جندقیان؛ نماینده سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در ادامه نشست گفت: چون 5 سال معاون دهیاری بودم و باتوجه به اینکه 98درصد جمعیت روستایی توسط این افراد مدیریت می‌شود، پیشنهاد می‌کنم از ظرفیت مدیران روستایی استفاده شود. می‌توان با معاون دهیاری‌ها نشستی برگزار کرد و با همکاری وزارت کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم‌افزایی داشت. هر جا سه عنصر جمعیت، هنر و تولید در کنار هم قرار بگیرند آن جامعه متمدن است و از این منظر ما می‌توانیم بگوییم تهران مدرن است و روستاهای ما با این سه عنصر فاصله دارند.
در پایان این نشست اسامی برگزیدگان نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب اعلام شد.
منتخب جامعه عشایری
استان اصفهان، شهرستان فریدون‌شهر، روستا چشمه لنگان
منتخب روستاهای استمرار
استان آذربایجان غربی، شهرستان بوکان، روستا ناچیت
روستاهای برگزیده نهمین دوره جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب:
استان قزوین، شهرستان قزوین، روستای کلج
استان زنجان، شهرستان ابهر، روستای درسجین
استان اردبیل، شهرستان مشکین شهر، روستای پریخان
استان فارس، شهرستان ارسنجان، روستای کتک
استان یزد، شهرستان اشکذر، روستای عزآباد
استان کرمان شمالی، شهرستان سیرجان، روستای نصرت آباد
استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زابل، روستای ژاله‌ای
استان سیستان و بلوچستان، شهرستان نیک شهر، روستای اورنگ
استان خوزستان، شهرستان دشت‌آزادگان، روستای ساریه
استان خراسان جنوبی، شهرستان طبس، روستای اسفندیار
استان خراسان جنوبی، شهرستان درمیان، روستای درمیان
استان اردبیل، شهرستان کوثر، روستای زرج‌آباد
استان ایلام، شهرستان آبدانان، روستای پشت قلعه