چاله دوم دولت و زمین خوردن عده‌ای دیگر

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بیش از 6000 رمزارز در جهان وجود دارد که بیت‌کوین معروف‌ترین آنهاست و اغلب افراد، بازار رمزارز را با این نام شناختند. سال گذشته که به گفته کارشناسان اقتصادی بدترین سال اقتصادی برای کشور بود سرمایه‌های مردم در همه بازارها وارد شد که این نااطمینانی، انتظارات تورمی را افزایش می‌دهد و منجر به رشد نرخ تورم خواهد شد. در سال‌های گذشته عمده مردم ترجیح می‌دادند برای کسب سود بیشتر و حفظ ارزش دارایی‌های نقدشان، سراغ بازارهای طلا و ارز بروند، ولی از آنجایی که نوسان در این بازارها بالاست و خرید و فروش‌های هیجانی موجب ضرر سنگین می‌شود، مردم اخیرا ترجیح دادند که سراغ بازارهای دیگر از جمله خودرو، مسکن و بورس بروند. اما افزایش قیمت‌ها در سال‌های اخیر به‌خصوص در بخش مسکن موجب شد مردم دیگر قدرت خرید ملک و مسکن را نداشته باشند و برای این‌که ارزش سرمایه‌های خردشان از بین نرود، دنبال بازار دیگری بودند که بتوانند بدون ریسک حداقل از آب رفتن دارایی‌هایشان جلوگیری کنند. نکته اینجاست که مقصد بعدی پول‌های مالباخته‌های بورسی جایی به‌مراتب غیرقابل پیش‌بینی‌تر از بازار سرمایه است؛ به‌گفته کارشناسان بورسی، این روز‌ها افرادی که در بورس ضرر کرده‌اند، درحال خرید بیت‌کوین هستند. گزارش ذیل را در این باره بخوانید.

*س_ ورود مجلس به بازار ارز مجازی_س*

بررسی رویدادهای چند هفته گذشته بازار رمزارز نشان می‌دهد که همچنان بسیاری از سرمایه‌گذاران برای ورود به بازار رمزارز و خرید بیت‌کوین محتاط هستند. زیرا دیده‌اند که چطور یک توییت از یک میلیاردر جهانی در یکی از شبکه‌های اجتماعی، باعث می‌شود که نزدیک به 15 درصد قیمت یک ارز دیجیتال کاهش داشته باشد و به دنبال آن البته خوشحالی سرمایه‌گذارانی را دیده‌اند که در کمترین زمان ممکن ارزش سرمایه‌هایشان چندین برابر شده است. در ایران بازار رمزارز با استقبال عجیب سرمایه‌گذارانی روبه‌رو شده که از بازارهای سنتی ناامید هستند و دیگر سودی را در سرمایه‌گذاری بازارهای ارز، طلا، سکه، مسکن و خودرو برای خود متصور نیستند. ریزش بورس نیز سهامداران را با بحران روبه‌رو کرده است، اما در این بازار عجیب و پرریسک، تعداد زیادی از ایرانیان ورود کرده‌اند. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به فعالیت سایت‌هایی در کشور، بدون نظارت بانک مرکزی در حوزه رمزارزهایی با منشا خارجی، گفته است: «برآورد ما این است این سایت‌ها روزانه بین 3000 تا 5000 میلیارد تومان تبادل دارند و این موضوع نشان می‌دهد که ضابطه‌مند کردن آنها ضروری است و بانک مرکزی باید در این‌باره ورود کند.» محمدرضا پورابراهیمی با بیان این‌که در ضابطه‌مند کردن مبادلات رمزارزها با منشا خارجی و وظایف بانک مرکزی ورود کرده‌ایم، گفت: «شورای‌عالی فضای مجازی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما باید در این باره اطلاع‌رسانی کنند. از سوی دیگر طبق برآورد اتاق بازرگانی 12 میلیون ایرانی وارد بازار رمزارزها شده‌اند؛ 77 درصد آنها با هدف حفظ ارزش پول پا به این بازار گذاشته‌اند.» فرزین فردیس، نایب‌رئیس‌کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران گزارشی درباره رمزارزها ارائه کرده و در جریان ارائه این گزارش گفت: «ارزش کل بازار رمزارزها در جهان تا 8 می‌2021 (اردیبهشت 1400) به 2460 میلیارد دلار رسیده و ارزش کل بازار بیت‌کوین طی همین مدت 1110 بیلیون دلار برآورد شده است.» او با اشاره به کوچ 50 میلیون دلار سرمایه از پلتفرم‌های داخلی در 90 ساعت به دنبال ابلاغ بخشنامه شاپرک به شرکت‌های پرداخت یار گفت: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که 5/2 میلیون حساب کاربری رمزارز در صرافی‌های داخلی وجود دارد که با احتساب کارکرد پنج برابری حدودا 12 میلیون نفر در ایران رمزارز دارند.»

*س_تولید آزاد بود اما معامله خیر!_س*

تیرماه سال گذشته اسحاق جهانگیری، معاون‌اول رئیس‌جمهور مصوبه مربوط به تعیین تکلیف تجهیزات استخراج رمزارز موجود در کشور را ابلاغ کرد. هیات وزیران در جلسه مورخ هشتم تیر 99 با هدف تسهیل فضای کسب و کار در کشور و رفع سردرگمی فعالان حوزه استخراج رمز، امکان‌پذیری نظارت، کنترل و برنامه‌ریزی دولتی بر فعالیت‌های استخراج رمزارز، شفاف‌سازی، ساماندهی و سلامت فعالیت‌های این حوزه و حفاظت از منابع عمومی در حوزه برق و انرژی، نسبت به تعیین تکلیف تجهیزات استخراج رمزارز موجود در کشور تصمیم‌گیری کرد. به موجب مصوبه دولت، کلیه دارندگان دستگاه‌های استخراج رمزارز (ماینر) مکلف شده‌اند حداکثر ظرف مدت یک ماه از زمان اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت، نسبت به ثبت مشخصات هویتی خود، همراه تعداد و نوع دستگاه‌هایی که در مالکیت آنها است، در سامانه‌ای که این وزارتخانه تعیین می‌کند، مطابق فرم موجود در این سامانه اقدام کرده و حسب مورد از طریق درگاه پرداخت اینترنتی تعبیه شده در همین سامانه، نسبت به پرداخت کلیه حقوق و عوارض دولتی اقدام کنند. دولت همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت را مکلف کرد ظرف مدت یک ماه از تاریخ عملیاتی شدن سامانه موضوع این مصوبه، فهرست مراکز دارای جواز تاسیس در این صنعت را اعلام کند. پس از اعلام قانونی شدن تولید رمزارز در کشور، برخی افراد اقدام به خرید ماینر کردند و برخی کارشناسان خاموشی‌های مربوط به پاییز و زمستان را استخراج رمزارز تلقی می‌کردند. با قانونی شدن تولید رمزارز در کشور برخی افراد به سمت معامله آن از طریق صرافی رفتند که بانک مرکزی هشدار داد افرادی که در این زمینه وارد شده‌اند، باید ریسک آن را بپذیرند. ضمن این‌که بسیاری از کارشناسان تاکید کردند به دلیل این‌که قیمت‌گذاری رمزارز در ایران انجام نمی‌شود و مشخص نیست کدام سازمان و نهاد روی این موضوع تسلط دارد، افراد باید نسبت به ابعاد آن آگاهی لازم را کسب کنند و بعد وارد شوند. طبق قانون ارزی کشور، صادرکنندگان برای صادرات کالا باید تعهد دهند که پس از صادرات، ارز را به کشور بازگردانند. اما در حوزه تولید رمزارز که برق زیادی مصرف می‌کند و در نهایت ارزبری دارد، هیچ تضمینی دریافت نمی‌شود. به بیان بهتر زمانی که تولید رمزارز قانونی شد، باید موارد معامله آن نیز مشخص می‌شد و به تصویب می‌رسید. اما متاسفانه مسؤولان با بیان این‌که رمزارزها ناشناخته هستند، از انجام این کار خودداری کردند.

*س_کلاهبرداری زیر سایه بی‌قانونی_س*

همزمان با داغ شدن بازار خرید و فروش بیت‌کوین و سایر رمزارزها در ایران، در هفته‌های پایانی سال 99، انتقادات به نبود قانون در این‌خصوص بالا گرفت و بسیاری از تحلیلگران این حوزه تأکید کردند که اگر دولت موضع خود را در این‌خصوص فورا مشخص نکند، باید منتظر فاجعه ای در بازار بیت‌کوین مشابه آنچه طی ماه‌های اخیر در بازار سرمایه رخ داد، باشیم. همچنین اسفند سال گذشته شرکت شاپرک اعلام کرد درگاه‌هایی که اقدام به انتقال پول به منظور خرید و فروش رمزارز کنند، مسدود خواهند شد. اما این انتقال از طریق صرافی‌ها با تبلیغات گسترده انجام می‌شد. ناصر حکیمی، معاون سابق فناوری‌های بانک مرکزی اسفند سال گذشته درست در زمانی که همه به دنبال سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها بودند، اعلام کرد: «همان‌طور که دولت سال قبل برای ماینینگ قوانین وضع کرد و این بازار را به‌عنوان یک صنعت به رسمیت شناخت، باید برای خرید و فروش بیت‌کوین نیز قوانینی داشته باشد. با این حال اما هنوز دولت و بانک مرکزی موضع خود را در این‌خصوص روشن نکرده‌اند و قانونی هم در زمینه مبادلات رمزارزها وضع نشده است، نه در دولت و نه در مجلس! با رشد چشمگیر ارزش رمزارزها در بازارهای جهانی و به‌خصوص بیت‌کوین، عده زیادی از مردم عادی و سهامداران بورسی به‌سراغ خرید بیت‌کوین رفته‌اند و این موضوع می‌تواند زنگ هشداری جدی برای مردم و مسوولان باشد، چراکه هیچ امنیت و اطمینانی در این نوع سرمایه‌گذاری‌ها وجود ندارد و سرمایه‌گذاران بیت‌کوین در صورت ضرر احتمالی، دست‌شان به هیچ‌جا بند نیست. ضمن این‌که بانک مرکزی نه‌تنها هیچ‌یک از رمزارزهای موجود را تأیید نکرده، بلکه مجوز فعالیت به هیچ‌یک از صرافی‌ها در این حوزه را هم صادر نکرده است. به‌گفته کارشناسان اقتصادی، نوسان‌پذیری رمزارز‌ها به‌قدری زیاد شده که ممکن است فرد یک‌روزه، 40 درصد ضرر ببیند. مردم رمز بورسی خود را گم می‌کنند و در تماس با کارگزاری‌ها می‌خواهند در پیدا کردن رمزشان به آنها کمک کنند، درحالی که اگر رمز درگاه خرید ارز دیجیتال خود را گم کنند، زندگی‌شان به باد می‌رود و راهی ندارند.»

*س_ورود یا خروج ارز _س*

سال گذشته این موضوع از سوی مقامات کشور مطرح شد که با استخراج بیت‌کوین تحریم‌ها دور زده می‌شود و به نوعی ارز وارد کشور خواهد شد. از سوی دیگر باید توجه داشت معامله رمزارز منجر به خروج ارز از کشور خواهد شد و در شرایط فعلی ایران که تحریم‌های آمریکا علیه ایران اجازه دسترسی به منابع ارزی را نمی‌دهد، باید دقت نظر بیشتری روی این موارد داشت. از مهم‌ترین انتقادات به روال موجود برای خرید و فروش رمزارزها، نگرانی از خروج ارز از کشور است. حجم زیادی از رمزارزهای موجود در بازار داخلی، از طریق صرافی‌های خارجی خریداری شده‌اند و تحلیلگران این بازار معتقدند که ادامه وضعیت موجود رمزارزها در ایران به معنای مجوز خروج سرمایه و ارز زیادی از کشور است، همان‌طور که تا الان نیز برای خرید ماینر و تولید بیت‌کوین، ارز زیادی از کشور خارج شده است. محل اصلی تأمین ارز دیجیتال، صرافی‌های خارجی هستند که درواقع در این روش با مقدار زیادی خروج ارز از کشور مواجه هستیم؛ هرچقدر تقاضای ارزهای دیجیتال در ایران بالاتر برود، خروج ارز از کشور بیشتر خواهد شد.

*س_همتی: معامله غیرقانونی رمزارز_س*

عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی اواخر سال گذشته با تأکید براین‌که خرید و فروش بیت‌کوین آزاد نمی‌شود، اعلام کرد: «در این‌خصوص مصوبه هیات وزیران را گرفته‌ایم که اخیرا اصلاحاتی هم روی آن انجام شد و مقرر شده افرادی که به طور قانونی و رسمی رمزارز تولید کنند، امکان این را داشته باشند که برای واردات از آن استفاده کنند. به‌زودی برای بیت‌کوین صرافی‌هایی مشخص می‌کنیم که فقط برای مبادلات تجاری بتوان از آن استفاده کرد. خرید و فروش بیت‌کوین آزاد نمی‌شود، فقط آنهایی که به طور رسمی استخراج کرده‌اند و تنها برای واردات کالا می‌توانند از رمزارز استفاده کنند.» چندی بعد هم معاون بانک مرکزی با تأکید بر ممنوع بودن معاملات رمزارز در کشور، خطاب به مردم گفت: «مردم بدانند خطرهای این رمزارزها بسیار زیاد است و پرونده‌های بسیاری در زمینه کلاهبرداری، سرقت از کیف پول و مسدود شدن کیف پول رمزارزها تشکیل شده است. طبق اعلام آمنه نادعلی‌زاده، معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی، براساس قانون شورای‌عالی مبارزه با پولشویی و مصوبه هیات دولت در سال 98، مبادله رمزارزها در کشور ممنوع است. همزمان با اعلام موضع بانک مرکزی در خصوص بیت‌کوین و خرید و فروش رمزارزها در ایران، مرکز ملی فضای مجازی هم اعلام کرد که سایت‌های خریدوفروش بیت کوین مجوز ندارند. بنابراین و با توجه به موضع‌گیری‌هایی که تاکنون توسط مراجع رسمی اعلام شده است، مبادله رمزارزها تنها برای استخراج رسمی رمزارز در جهت واردات بلامانع بوده، اما معامله این نوع ارز بین افراد ممنوع است.

*س_وقتی قانون نیست، سودجویی وجود دارد_س*

هفته گذشته خبر دستگیری مدیرعامل صرافی کریپتولند منتشر شد. جرم او اخلال در نظام اقتصادی بود و با دستگیری وی همه حساب‌های مربوط به صرافی مسدود شد. برخی کاربران که پولشان نزد حساب این صرافی بود، بلاتکلیف مانده‌اند. اما سرهنگ رامین پاشایی، معاون اجتماعی پلیس فتای ناجا در این باره به خبرنگار ما می‌گوید: با توجه به دستگیری مدیران متخلف صرافی کریپتولند به اتهام اخلال در نظام اقتصادی کشور، مالباختگان این صرافی می‌توانند به سایت گرداب مراجعه کنند. همه اعضای این صرافی می‌توانند مدارک و ادعاهای خود را در مورد میزان سرمایه موجود در این صرافی با مراجعه به سایت gerdab.ir/fa/forms/5 به منظور بررسی و رسیدگی ثبت کنند. معاون اجتماعی پلیس فتا با هشدار به کاربران و متقاضیان سرمایه‌گذاری در بازار رمز ارزها و بورس ارزهای خارجی در خصوص عواقب کلاهبرداری‌های این حوزه هشدار داد و تاکید کرد: درگاه‌های شرط‌بندی و قمار در حال کاهش، اما کلاهبرداری با عنوان رمزارزها در حال افزایش است. کلاهبرداری در این حوزه به واسطه ناآگاهی کاربران و تبلیغات فریبنده مجرمان سایبری اتفاق می‌افتد. در قمار و شرط‌بندی کاربران بازنده‌اند و افرادی که طراح این درگاه‌ها برنده بازی هستند، اگرچه در دفعات اول پولی هم برای کاربر در نظرگرفته می‌شود. وی افزود: ارزهای دیجیتال در کشورهای دیگر، نظام‌های خاص مالی دارند و با آنها مبادلات تجاری انجام می‌گیرد. متاسفانه در کشور ما، سازوکار هماهنگ و نظام واحدی برای رمزارزها وجود ندارد. سرویس‌دهنده آن در کشور ما نیست و خریداری خدمات از کشور ثالث انجام می‌شود، بنابراین به‌راحتی مورد سوءاستفاده افراد سودجو قرار می‌گیرید. وی گفت: هر برنامه‌نویسی می‌تواند با وارد کردن نسخه جعلی، بورس جهانی و مقدار خرید کاربر را به او بگوید. خریدار پولی را واریز می‌کند و از درگاه، گذرنامه و اعتبار دریافت می‌کند و در موقع برداشت متوجه می‌شود هیچ اعتباری ندارد. برای ورود به این حوزه، کاربران باید آگاهی خود را افزایش دهند. تا امروز هیچ صرافی، شرکت و سازمانی، مجوز این کار را در کشور ندارد و تنها کارهای واسطه‌ای انجام می‌شود؛ جرایم در این حوزه در حال افزایش است، پول خود را یکشبه به باد ندهید. وی افزود: 80 درصد خبرهایی که در فضای مجازی تولید می‌شود توسط 20درصد کاربران تولید می‌شود یا به عبارتی دیگر، 80 درصد کاربران مصرف‌کننده عقاید و آرای 20درصد از کاربران هستند. پس به‌راحتی تحریف اتفاق می‌افتد. نباید در چرخه انتشار خبری قرار بگیریم که از درستی آن اطمینان نداریم. بازار رمزارز، دومین بازاری است که دولت مردم را به آن دعوت کرد و زمین خورد. پس از بازار سرمایه، بازار تولید رمزارز از طریق ماینر و تصویب قانون در این زمینه موجب شد افراد زیادی به این حوزه وارد شوند. اما زمین خوردن دوباره این بازار هم باعث از دست رفتن سرمایه اجتماعی دولت شده است.

منبع: جام جم