چرخش به سمت قاتلان خاشقچی؛ تاکتیک یا افول؟

به گزارش مشرق، چند روز پیش جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا به منطقه غرب آسیا سفر و با مقامات سیاسی برخی کشورها دیدار کرد، که از این میان می‌توان به سفر بایدن به اراضی اشغالی و عربستان سعودی و دیدار با مقامات عالی رتبه رژیم صهیونیستی و بن سلمان ولیعهد سعودی اشاره کرد که واکنش‌های زیادی را در پی داشت.

هدف رئیس جمهور آمریکا از سفر به منطقه غرب آسیا جزو مسائلی است که مورد توجه رسانه‌ها و کارشناسان سیاسی قرار گرفته تا جایی که موضوعات مختلفی به عنوان اهداف این سفر مطرح می‌شود.

برای بررسی بیشتر اهداف سفر بایدن با فواد ایزدی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو نشسته‌ایم:

گفته می‌شود ایجاد ناتوی عربی یکی از اهداف سفر بایدن به غرب آسیاست، نظر شما در این مورد چیست؟

ایده تشکیل ناتوی عربی چندین سال است که به صورت جدی مطرح شده و موفق نبوده است حتی زمانی که شورای همکاری خلیج فارس به وجود آمد (نزدیک به چهل سال پیش) قرار بود بخشی از این همکاری‌ها در حوزه نظامی باشد.

مشکلات متعددی در این زمینه وجود دارد یکی از این مشکل‌ها این است که ترس و واهمه‌ای که خیلی از کشورهای عربی از رژیم سعودی دارند از کشورهای دیگر ندارند و این مسأله هم به دلیل رقابت‌هایی است که بین کشورهای عربی وجود دارد.

مثل تیره شدند روابط عربستان و قطر؟

بله، یک نمونه از این رقابت‌ها در سال 2020 بین عربستان و قطر رخ داد از طرفی رقابت عربستان و امارات در یمن را نیز می‌توان از جمله آن دانست.

** آمریکا می‌خواهد برای کشورهای عربی مبصری تعیین کند

این مسائل به اعتماد متقابل ضربه نمی زند؟

البته، این وضعیت در بین کشورهای عربی باعث شده تا به هم اعتماد نداشته باشند آمریکا می‌خواهد برای این‌ها مبصری به نام اسرائیل تعیین کند تا این کشورها تحت مدیریت رژیم اشغالگر قدس به نظم و انضباط برسند و ناتو عربی محقق شود، که این پروژه جدید هم با چالش های جدی مواجه است چرا که با وجود مطرح بودن بحث عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی، خیلی از کشورهای عربی می دانند تصور این که سرباز اسرائیلی بخواهد در راه دفاع از کشورهای عربی جان خودش را بدهد کاملاً غلط است.

یعنی این اقدامات را نمایشی می‌دانید؟

کشورهای عربی از وضعیتی که رژیم صهیونیستی دارد و مشکلات عدیده ای که با آن دست و پنجه نرم می کند مطلع هستند، به این جهت این اقدام بیش از اینکه عملی جدید تلقی شود، حالت تبلیغاتی دارد، با توجه به شکست های متعدد آمریکا و کشورهای هم پیمان آن در منطقه، نیاز دارند درحوزه تبلیغات به خودشان روحیه بدهند و برای رسیدن به این هدف با مشکلاتی جدی مواجه خواهند بود.

چندی است که بحث افول آمریکا مورد توجه قرار گرفته است، با این حال شاهد هستیم کشورهای عربی بازهم به ایالات متحده تکیه کرده اند، آیا سران این کشورها از وضعیت فعلی آمریکا خبر ندارند؟

افول آمریکا به قدری مشهود است که کمتر کسی وجود دارد که متوجه آن نشده باشد؛ یکی از دلایلی که کشورهای عربی میخواهند زیر پرچم اسرائیل بروند این است که آمریکا دچار چالش شده است، این کشورها نیز متوجه این مساله شده‌اند و دنبال پیدا کردن راه حلی برای جبران افول آمریکا در منطقه هستند.

وضعیت رژیم صهیونیستی را چگونه می بینید؟

رژیم صهیونیستی که کشورهای عربی آن را برای جایگزینی آمریکا در نظر گرفته اند شرایط بدتری نسبت به ایالات متحده دارد؛ این اشتباه بزرگی است که کسی فکر کند صهیونیست‌ها می توانند جای آمریکا را بگیرند. البته در عمل چاره دیگری هم نیست کشورهایی که وابسته به آمریکا بودند، متوجه شدند آمریکا افول کرده و انتخاب دیگری جز اسرائیل ندارند.

این کشورها نمی توانند بین خودشان وحدت ایجاد کنند مردم این کشورها هم از دولتمردان شان به خاطر اقداماتی که انجام دادند متنفر هستند.

می توان گفت بایدن به آمده تا مشکل عدم انسجام کشورهای عربی منطقه را برطرف کند؟

یکی از اهداف سفر بایدن، دلداری دادن به کشور های عربی و سعی در منسجم کردن آنهاست ولی در عمل دچار مشکلات متعددی است، رئیس جمهور آمریکا توانایی متحد کردن اعضای حزب دموکرات را هم ندارد چرا که درون این حزب هم کسی به حرفش گوش نمی دهد.

بایدن در دوران انتخابات قول داده بود تا بسته ای اقتصادی تصویب کند ولی با وجود گذشت مدت زمان زیادی از ریاست بایدن در کاخ سفید به دلیل مخالفت درون حزب دموکرات تاکنون نتوانسته است آن را تصویب کند.

آمریکا و رژیم صهیونیستی که نمی تواند دولتی را مستقر کند و در 3 سال گذشته 5 بار دولت عوض کرده اند بازیگران این صحنه هستند، وضعیت کشورهای عربی هم که مشخص است.

دولت بایدن در استفاده از صهیونیست ها و حمایت از رژیم صهیونیستی رکورد زده است

با توجه به اوضاع سیاسی بایدن و اینکه اول مقصدش هم سرزمین های اشغالی بود، می توان گفت به دنبال بهبود وضعیت سیاسی رژیم صهیونیستی است؟

در متنی که بایدن در واشنگتن پست نوشته بود اعلام کرده بود دولتش در حمایت از رژیم صهیونیستی رکورد زده و کمک به اسرائیل را از سه میلیارد به 4 میلیارد دلار رسانده است. از طرفی تعداد صهیونیست های دولت بایدن رکورد زده است؛ در تاریخ آمریکا سابقه نداشته، علاوه‌بر وزیر خارجه وزرای خزانه‌داری، امنیت داخلی، رئیس نهاد اطلاعاتی آمریکا، رئیس دفتر رئیس جمهور آمریکا صهیونیست باشند.

در وزارت خارجه ایالات متحده نفر اول دوم و سوم صهیونیست هستند، دولت بایدن در استفاده از صهیونیست ها و حمایت از رژیم صهیونیستی رکورد زده است که این اتفاق به دلیل کمک به وضعیت نابسامان رژیم صهیونیستی است.

این کمک ها تاثیری هم داشته؟

چندین ماه است که دولت بایدن بر سر کار آمده اما علاوه بر اینکه این حمایت ها تاثیری بر وضعیت رژیم صهیونیستی نگذاشته، اوضاع آنها را از گذشته هم بدتر کرده است. انتظار می‌رود همه تلاش کنند مشکلات رژیم صهیونیستی حل شود ولی اسرائیل مشکلات ریشه ای دارد.

مشکلات ریشه‌ای تر؟

روزنامه هاآرتص 1 ماه پیش در گزارشی که منتشر کرد به نقل از نهادهای رسمی رژیم صهیونیستی اعلام کرده بود جمعیت فلسطینی‌ها در سرزمین های 1948 و 1968 از جمعیت یهودیان بیشتر شده است.

جمهوری اسلامی ایران زمانی می‌گفت در سرزمین های اشغالی رای گیری شود و علاوه بر کسانی که داخل فلسطین هستند، فلسطینیانی آواره هم باید حق رای داشته باشند ولی در شرایط فعلی اگر فلسطینیان آواره هم در رأی‌گیری شرکت نکنند، و فقط فلسطینیان ساکن در سرزمین های 1948 و 1968 رأی دهند باز هم نخست وزیر و دولتی که از صندوق‌های رأی بیرون می‌آیند فلسطینی هستند به همین دلیل است که گفته می‌شود مشکلات ریشه‌ای تری در رژیم صهیونیستی وجود دارد.

برای غلبه بر این مشکل چه اقدامی انجام داده اند؟

نهادهای سنتی حقوق بشری مثل سازمان عفو بین الملل چند ماه پیش گزارش 280 صفحه گزارش منتشر کردند و شواهد آپارتاید بودن رژیم صهیونیستی را اعلام کردند تنها راهی که رژیم صهیونیستی برای مدیریت اکثریت جمعیت فلسطینی اش دارد این است که رژیم آپارتاید را بیش از گذشته اجرا کند.

آمریکا و دیگر کشورهای حامی رژیم صهیونیستی از رژیمی آپارتاید حمایت می‌کنند که این مسئله به تدریج در آمریکا و اروپا سخت می‌شود چرا که خودِ این کشورها هم دچار تغییرات دموکراتیک هستند؛ اداره آمار آمریکا اعلام کرده است تا سال 2045 اکثریت مردم آمریکا رنگین‌پوست می شوند. کشوری که اکثریت مردمش رنگین‌پوست هستند نمی تواند از رژیمی آپارتاید حمایت کند.

براساس همین روند عاقبت رژیم صهیونیستی و رژیم هایی که به آن وابسته شده اند نابودی است آمریکا در حال افول و تبدیل شدن به کشوری معمولی است و در حال از دست دادن قدرتش است و مقاومت و گسترش جبهه مقاومت ماندگار است.

** روسیه و چین هم در برابر زیاده خواهی غرب ایستاده‌اند

گسترش جبهه مقاومت؟

بله، زمانی ایران صحبت از مقاومت در برابر زیاده خواهی غرب می کرد ولی الآن شاهد هستیم روسیه و چین نیز همین حرف ها را می زنند، مبارزه با هژمونی آمریکایی در دنیا در حال قدرتمندتر شدن است. هژمونی آمریکا و قدرت هم‌پیمانانش در حال کاهش است که نمی توان جلوی این روند را هم گرفت، به همین جهت برای فرهنگ مقاومت آینده روشنی در پیش است.

** دوشیدن سعودی یکی از اهداف سفر بایدن است

بایدن در این سفر به عربستان هم سفر می کند، به نظر شما هدف رئیس جمهور آمریکا از سفر به ریاض چیست؟

دوشیدن سعودی یکی از اهداف سفر بایدن است، حتی اگری سفر هم درکار نباشد آمریکایی ها از زمان تاسیس رژیم سعودی به دنبال نوشیدن رژیم سعودی بودند و آن را انجام دادند منتها وضعیت آمریکا به چه حالتی رسیده است؛ افول آمریکا کار را به جایی رسانده تا بایدنی که در انتخابات ریاست جمهوری از ادبیات ضد سعودی صحبت می کند به خاطر مشکلات داخلی و خارجی مجبور می شود از حرف های قبلی خودش دست بردارد.

آقای خاشقچی که توسط شاهزاده سعودی قطعه قطعه شده کارت سبز (گرین کارت) آمریکا را داشته است. نهاد اطلاعاتی آمریکا نیز بن سلمان را مسئول این قتل اعلام کرده است در چنین شرایطی رئیس جمهور آمریکا با چنین قاتلی ملاقات می کند این مسئله یعنی مجبور شده کاری را انجام دهد که همه می دانند اقدامی فاجعه بار است.

چرا مجبور شده چنینن اقدامی انجام دهد؟

چون آمریکا رو به افول است و چاره دیگری ندارد؛ سران ایالات متحده به دلیل شرایطی که در آن به سر می برند مجبور هستند ادبیات حقوق بشری خودشان را کنار بگذارند. سفر بایدن به غرب آسیا وضعیت نابسامان آمریکا و همپیمانانش را ثابت می کند و شاهدی بر وضعیت نامساعد این کشور است.

** فرار آمریکا از افغانستان را نمی‌توان فراموش کرد

به نظر شما احیای آبروی آمریکا بعد از خروج از افغانستان می تواند جزو اهداف بایدن باشد؟

آبروی آمریکا احیا نمی شود؛ فرار آمریکا از افغانستان مسئله‌ای است که هیچ راهی برای فراموشی این موضوع وجود ندارد و در تاریخ خواهد ماند. با توجه به تحولات اوکراین کشورهای درگیر (روس ها و آمریکایی ها) به دنبال ائتلاف سازی هستند.

آمریکایی ها ائتلاف شکست خورده ای را در منطقه داشتند و بنا به اذعان خودشان در غرب آسیا شکست خورده اند؛ روسای جمهور آمریکا اعتراف می کنند در خاورمیانه میلیاردی هزینه کردیم ولی نتیجه ای نگرفتیم که این مسائل جزو اعترافات آمریکایی ها هست.

** رژیم صهیونیستی نمی داند جمعیت فلسطینی داخل سرزمین های اشغالی را به چه نحومدیریت کند

یعنی آمریکایی ها در منطقه ما به دنبال ائتلاف سازی هستند؟

هدف این است که به این ائتلاف پرچالش انسجام ببخشند این مسئله به خاطر دلایلی که عرض شد در عمل بسیار مشکل خواهد بود، مشکل اصلی رژیم صهیونیستی چیست رژیم صهیونیستی با امارات و بحرین و سعودی سالهاست ارتباط دارد کشورهایی که اعلام کردند با اسرائیل رابطه دارند این مسئله را امروز علنی کرده اند ولی رابطه آنها به ده ها سال پیش برمیگردد آیا این روابط مشکلی را حل کرده است؟ نه مشکلات رژیم صهیونیستی بیشتر شده است مشکل اصلی آنها این است که نمی دانند جمعیت فلسطینی داخل سرزمین های اشغالی را به چه نحومدیریت کنند و به دلایل نژادپرستانه ای که دارند نمی خواهند به اینها حق تشکیل حکومت و دولت دهند.

رژیم صهیونیستی نمی خواهد و نمی تواند مسائلش را با فلسطینیان حل کند به همین دلیل نمایش برگزار می کند مثلا وزاری خارجه مفلوک برخی از کشورها عربی را در سرزمین های اشغالی جمع می کند و در مقبره بن گورین عکس می گیرند که کاملا مشخص است این اقدام صرفا جنبه نمایشی دارد. چرا که با چنین اقدامی اتفاق خاصی رخ نمی دهد.

وزرای خارجی کشورهای عربی که بانی مالی وهابیت هستند و زیارت قبور را نهی می کنند در محل مقبره موسس رژیم صهیونیستی جمع می شوند و عکس یادگاری می گیرند. این حرکت های نمایشی در برابر واقعیت افزایش جمعیت فلسطینیان قرار دارد زمانی که به جای حل مشکلات به برگزاری نمایش بسنده شود قطعا به نتیجه ای رسیده نمی شود.

آیا می توان کنترل قیمت بنزین را یکی از اهداف رئیس جمهور آمریکا دانست؟

قیمت بنزین در آمریکا به شدت افزایش پیدا کرده که این مسئله خطری جدی ای را برای انتخابات آبان‌ماه کنگره آمریکا رقم خواهد زد.

در نظرسنجی‌ها شاهد هستیم اگر انتخابات امروز برگزار شود دموکرات ها علاوه بر کنگره، سنا را از دست خواهند داد از این جهت این امر نشان‌دهنده وضعیت سیاست خارجی آمریکاست؛ دولت بایدن به دلایل ناموجهی میخواهد بدترین تقابل را با روسیه داشته باشد

بایدن متعلق به دکترین لیبرال اینترنشنال است که معتقدند لیبرالیسم باید همه جای دنیا باشد و روسیه به اندازه که ما بخواهیم لیبرال نیست و ما باید با پوتین بجنگیم

براساس این تفکر به روسیه فشار حداکثری وارد کردند که ضربه این مسائل را مردم آمریکا می‌خورند از طرفی مردم آمریکا باید آبان ماه رای دهند بنابراین ضربه این مسئله به کسانی که این سیاست را طراحی کرده‌اند وارد میشود.

** سیاست خارجی آمریکا دچار سردرگمی عمیق شده است

یعنی عملکرد سیاست خارجی ایالات متحده را ضعیف می بینید؟

سیاست خارجی آمریکا دچار سردرگمی عمیق شده است؛ از یک سو ضد روسی سیاست فشار حداکثری را عمال می کند از طرفی به منطقه می آید و از کشورهای عربی درخواست کند تولید نفتشان را افزایش دهند که قیمت بنزین در آمریکا کاهش پیدا کند و به مشکل برنخورند.

کشورهای عربی می‌توانند تولیدات نفتی خود را به میزانی که آمریکا نیاز دارد افزایش دهند؟

ایزدی: ظرفیت تولید نفت کشورهای عربی هم زیاد نیست این سیاست های متناقض، وضعیت سیاست خارجی آمریکا را دچار مشکل کرده روش صحیح تر این بود که آمریکایی ها در اوکراین کودتا نمی کردند، اگر هم کودتا کردند اجازه می دادند توافق مینیسک اجرا شود و وضعیت را به سمت تقابل و درگیری نمی بردند و این همه مشکلاتی که برای اوکراین، اروپا و خودشان درست کردند را به وجود نمی آوردند.

اگر آمریکایی ها در سیاست خارجی خودشان هوشمندانه عمل می کردند که به وضعیت فعلی دچارنمی شدند. نتیجه بی خردی در حوزه سیاست خارجی این است که اول مردم آمریکا زجر می کشند و بعد هم این زجر به سیاستمدارانی که بانی این سیاست ها بودند منتقل می شود.