16 دوره جشنواره شعر فجر در یک نگاه

جشنواره شعر فجر بعد از 14 سال از برگزاری جشنواره فیلم فجر با عنوان جشنواره شعر فجر راه اندازی شد تا شعر هم از داشتن یک جشنواره در ایام فجر انقلاب اسلامی عقب نماند به همین دلیل نخستین دوره جشنواره شعر فجر در سال 1385 آغاز شد.

در زمان برگزاری این جشنواره، اما و اگر‌هایی درباره اصل برگزاری جشنواره ملی شعر وجود داشت، یکی از این، اما و اگر‌ها دیده نشدن جریان‌های مختلف ادبی بود که همراه این جشنواره بود و تمرکز بر این بود که جشنواره ملی شعر باید همه‌ی جریان‌ها را ببیند.

طاهره صفار زاده شاعر، پژوهشگر و مترجم قرآن در نخستین دوره جشنواره که در تالار وحدت برگزار شد لوح تقدیرش را از ایمانی خوشخو، معاون وزیر وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفت و جایزه اش را به سلمان هراتی اهدا کرد.

نخستین دوره جشنواره شعر فجر با دبیری علیرضا قزوه نسبت به دوره‌های دیگر از حضور متنوع‌تر شاعران از طیف‌های مختلف فکری برخوردار بود.

در ادامه این گزارش نگاهی به برگزیدگان 16 دوره این رویداد فرهنگی داریم:

برگزیدگان دوره اول سال 1385

بخش امام (ره) و انقلاب: مهرداد اوستا بخش آیینی: سیدحسن حسینی، قیصر امین‌پور بخش جوان: فاضل نظری، سعید میرزایی بخش طنز: ابوالفضل زرویی نصرآباد بخش شعر کلاسیک: حسین منزوی، محمدعلی بهمنی بخش تصنیف و ترانه: بیژن ترقی، علی معلم بخش نو (سپید و نیمایی): طاهره صفارزاده بخش کودک و نوجوان: افسانه شعبان‌نژاد، افشین علاء بخش ملی و میهنی: مهدی اخوان ثالث بخش فارسی زبانان: محمدکاظم کاظمی، لطیف پدرام (افغانستان)، محمدعلی عجمی‌(تاجیکستان)، ظهیر احد صدیقی (پاکستان) تجلیل از شاعران پیشکسوت: حمید سبزواری، عباس کی منش (مشفق کاشانی)، محمود شاهرخی (جذبه)

دومین دوره سال 1386

بخش آزاد: احمدرضا احمدی، یدالله مفتون امینی، حسین مهدوی (م. مؤید)، محمدباقر کلاهی اهری برگزیده جوان: سعید شاد از کردستان و گروس عبدالملکیان از تهران بخش اجتماعی: منوچهر احترامی، عبدالجبار کاکایی، ناصر فیض، برگزیده جوان در بخش اجتماعی: مهدی فرجی و میلاد عرفان‌پور بخش کودک و نوجوان: ناصر کشاورز، شکوه قاسم‌نیا، بیوک ملکی، برگزیده جوان در بخش کودک و نوجوان: منیره هاشمی بخش پایداری و انتفاضه: مهدی سعیدی، علیرضا قزوه، حسین اسرافیلی، محمدرضا عبدالملکیان، برگزیده جوان پایداری و انتفاضه: امید مهدی نژاد بخش آیینی: محمدعلی مجاهدی، علی موسوی گرمارودی، محمدجواد غفورزاده (شفق)، قادر طهماسبی (فرید)، برگزیده جوان بخش آیینی: آرش پورعلی‌زاده از رشت و مرتضی حیدری آل کثیر از خوزستان بخش امام (ره) و انقلاب: یوسفعلی میرشکاک، زکریا اخلاقی، احمد عزیزی، فاطمه راکعی، برگزیده جوان بخش امام (ره) و انقلاب: محمدحسین ابراهیمی‌از کرمان

سومین دوره سال 1387

بخش شعر کهن و سنتی: حسین جنتی از استان تهران و محمدمهدی سیار از استان فارس بخش شعر نیمایی و سپید: ابراهیم اکبری دیزگاه از استان قم، مجید سعدآبادی از استان تهران، علیرضا لبش از استان قم بخش شعر کودک و نوجوان: بخش نوجوان: حسین تولایی از استان تهران بخش کودک: مریم زندی از استان همدان و مریم هاشم‌پور از استان تهران

چهارمین دوره سال 1388

بخش شعر سنتی: محمود حبیبی کسبی از تهران بخش شعر نو: سینا علی‌محمدی از تهران بخش شعر کودک و نوجوان: کبری بابایی از تهران

پنجمین دوره سال 1389

بخش کلاسیک: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. بخش سپید و نیمایی: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. بخش کودک و نوجوان: بابک نیک‌طلب بخش ترانه و تصنیف: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست.

ششمین دوره سال 1390

شعر سنتی: حسن روشان از خراسان شمالی، شهر بجنورد شعر سپید و نیمایی: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. بخش کودک و نوجوان: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. بخش سرود و ترانه: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. بخش پژوهش: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست.

هفتمین دوره سال 1391

برگزیده بخش کتاب: احمدرضا احمدی برای مجموعه اشعارش برگزیده بخش کتاب از نگاه مردم: کتاب‌های شعر فاضل نظری بخش پیامبر اعظم (ص): محمدحسن مهدویانی از استان اصفهان بخش شعر نو (نیمایی و سپید): مهرداد احمدی از استان کردستان بخش سنتی: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. بخش سرود و ترانه: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. بخش کودک و نوجوان: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. بخش نقد و پژوهش: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. شاعران مردمی 10 سال اخیر: تقدیر از علیرضا قزوه و حمیدرضا برقعی تجلیل از حامیان شعر: محمدعلی مجاهدی، مسئول دبیرخانه دائمی شعر آیینی تجلیل از ناشر حامی شعر: پرویز بیگی حبیب‌آبادی، مدیر انتشارات فصل پنجم، به خاطر انتشار 235 عنوان مجموعه شعر در طول چهار سال تجلیل از سایت حامی‌ادبیات فاخر فارسی: عبدالرحیم سعیدی‌راد به خاطر راه‌اندازی سایت شاعران پارسی‌زبان تجلیل از بهترین برنامه صداوسیما در زمینه شعر: مرتضی صداقت‌پور، تهیه‌کننده برنامه رادیویی ققنوس

هشتمین دوره سال 1392

شعر آزاد: لیلا کردبچه، مجید سعدآبادی، رسول پیره بخش شعر سنتی: مهدی فرجی، کبری موسوی قهفرخی، صالح دروند، حامد ابراهیم‌پور، محمدحسین ملکیان شعر محاوره: مریم بهروزی، عبدالمحمد مقتدایی راد شعر بومی: ظاهر سارایی، حسین بهرامی، شبنم فرضی‌زاده بخش شعر کودک: اسدالله اسحاقی، زهرا موسوی، سعیده موسوی‌زاده بخش شعر نوجوان: فاضل ترکمن، محمد صارمی‌شهاب، شاهین رهنما برگزیدگان بخش جنبی: سنگ‌ها از ترس غرق شدن می‌پرند از کیانوش خانمحمدی، دیوارها کوتاه نیامدند از یزدان تورانی، افتادن پیاپی بطری‌ها از رضا صادق‌پور

نهمین دوره سال 1393

بخش شعر بزرگسال: روی جاده ابریشم سروده زنده‌یاد محمد قهرمان بخش درباره شعر: فرهنگ شعر نوی فارسی نوشته هیوا مسیح بخش شعر کودک و نوجوان: کتاب‌های هم روزنامه، هم کلوچه سروده مریم‌هاشم‌پور و غم‌های قلابی سروده شاهین رهنما

دهمین دوره سال 1394

بخش شعر بزرگسال: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. بخش درباره شعر: نجوم قدیم و بازتاب آن در ادب پارسی نوشته عباس ماهیار بخش شعر کودک و نوجوان: هر گلابی یک چراغ سروده کمال شفیعی، یک قوری پر از قور سروده مریم‌هاشم‌پور

یازدهمین دوره سال 1395

شعر بزرگسال: «کتاب تردید»، اثر عبدالحمید ضیایی از نشر هزاره ققنوس و «ولی به این دیری» سروده سمانه کهرباییان از انتشارات فصل پنجم درباره شعر: شرح احوال و نگاهی به آثار باباطاهر نوشته نصرالله پورجوادی، نشر پرنیان خیال کودک و نوجوان: «قِچ قِچ» سروده طیبه شامانی، «وای اگر دُم داشتم» سروده مریم‌هاشم‌پور

دوازدهمین دوره سال 1396

شعر بزرگسال: «صدای زنگِ در آمد» اثر رویا شاه‌حسین‌زاده از نشر نیماژ درباره شعر: «در پی آن آشنا» به قلم سید محمد راستگو از نشر نی، «صدسال عشق مجازی» نوشته محمود فتوحی از انتشارات سخن کودک و نوجوان: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. ناشر برگزیده نشر شعر: نشر مروارید

سیزدهمین دوره سال 1397 

شعر بزرگسال: «روح اندوهگین یک شاعر» سروده سیدرضا محمدی و دومینو سروده ابوذر پاکروان درباره شعر: «بوطیقا و سیاست در شاهنامه و کتاب تأثیر ادبیات فارسی در ادبیات انگلیسی» نوشته حسن جوادی شعر کودک و نوجوان: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. تجلیل از سید علی موسوی گرمارودی نیز به عنوان یک عمر فعالیت ادبی و قاسم آهنین جان شاعر با سابقه خوزستانی برای چهار دهه فعالیت ادبی

چهاردهمین دوره سال 1398

شعر بزرگسال: «به رنگ دانوب سروده واهه آرمن» از نشر چشمه، «را را» سروده پانته‌آ صفایی از انتشارات فصل پنجم درباره شعر: چهارخطی (کند و کاوی در تاریخ رباعی فارسی) نوشته سیدعلی میرافضلی از انتشارات سخن شعر کودک و نوجوان: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست.

پانزدهمین دوره سال 1399

بخش شعر محاوره: هیأت داوران در این بخش اثری را حائز رتبه اول ندانست. بخش شعر نو: کتاب «امان‌نامه سروده» سیداکبرمیرجعفری، نشر قو، «کتاب پرنده بی‌آسمان» سروده محمدرضا روزبه، نشر آریاشهر بخش شعر کلاسیک: برگزیدگانِ مشترک: کتاب «دلم برای خزر شور می‌زند» سروده سجاد حیدری قیری، انتشارات مرکز فرهنگی ادبستان، کتاب «نورَهان» سروده محمدرضا تقی‌دُخت، انتشارات سوره مهر بخش درباره شعر: کتاب «زندگی سعدی شیرازی» نوشته جواد بشری، نشر خاموش، کتاب «سر سخنانِ نغزِ خاقانی»، نوشته محمدرضا تُرکی، انتشارات سَمت بخش شعر کودک و نوجوان: «باران در خودم می‌بارد» سروده حسین تولایی، انتشارات علمی‌و فرهنگی، «لباس پرپری سروده» مریم‌هاشم‌پور، انتشارات سروش بخش جوان: نرگس اسمعیلی، محمدرضا امینی، ملیحه بهادران، ابوالفضل جِبِله، محمدجواد قیاسی

این برگزیدگان از اعضای برگزیده پایگاه نقد شعر هستند که در طول چهار سال فعالیت از بین حدود چهارهزار عضو انتخاب شده‌اند، دو نفر از منتقدان پایگاه به عنوان پرتلاش‌ترین مدرسین این پایگاه معرفی می‌شوند: محمدجواد آسمان، مجتبی صادقی

بخش ویژه چهلمین سال دفاع مقدس: حسین اسرافیلی، مرتضی امیری اسفندقه، عباس باقری، عباس براتی‌پور، پرویز بیگی حبیب‌آبادی، محمدحسین جعفریان، عبدالرضا رضایی‌نیا، قادر طهماسبی (فرید)، محمدرضا عبدالملکیان، علیرضا قزوه، عبدالجبار کاکایی، علی‌محمد مودب، یوسفعلی میرشکاک، سیمین‌دخت وحیدی

بخش نفس‌های شعر در روزگار کرونا: محمودرضا اکرامی‌فر، مریم حائری، محمدکاظم کاظمی، محمد میلان‌لک، محمدحسین نعمتی

شانزدهمین دوره سال 1400

بخش کودک و نوجوان: مهدی مردانی نویسنده کتاب «سکوت به زبان مادری»

بخش بین‌الملل:

عسکر رحیم نویسنده کتاب «آهنگ باد و باران» از کشور تاجیکستان «ثما محشر» سروده محمد شریف سعیدی از افغانستان «شیراز هند» سروده مهدی باقرخان از هند

بخش شعر نو: کتاب «سفر به خیر ناخدا» سروده رحمت حقی پور بخش شعر بزرگسال در گروه محاوره و ترانه: مهدی نوقبانی سراینده کتاب «رد زنجیرهای باز شده»

بخش شعر بزرگسال گروه کلاسیک: برگزیدگان مشترک سراینده اثر «آنی ماه» از انتشارات سوره مهر نوشته عالیه محرابی و علیرضا رجب علی زاده کاشانی سراینده «عید در تبعید» از انتشارات سوره مهر به عنوان برگزیده اعلام شدند. بخش شعر بزرگسال: علی انسانی نویسنده کتاب «رخصت»

هفدهمین دوره جشنواره شعر فجر، روز جمعه 14 بهمن‌ماه به کار خود پایان می‌دهد.