اتاق گاز با اقتصاد ایران چه کرد؟

کارشناسان می‌گویند اقتصاد بیمار یک کشور محیط زیست را دچار بحران می‌کند و در ادامه بحران محیط زیست دامن خود اقتصاد را می‌گیرد. در کشور ما نیز بخشی از آلودگی هوا به صنایع فرسوده‌ای بازمی‌گردد که مدیریت ناصحیح دولت آنها را به سمت استفاده از سوخت آلوده کشانده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد غلظت گاز ناشی از سوخت گازوئیل و مازوت در پنج‌شنبه‌ای که گذشت به بالاترین میزان خود از ابتدای دهه 90 رسیده است؛ شرایطی که هشدار دورکاری ادارات را به صدا درآورد. برخی منابع رسمی به استناد آمار منتشر شده خبر دادند که تهران در پنج‌شنبه (24 آذر) به اتاق گاز تبدیل شد؛ به‌گونه‌ای که شاخص کیفیت هوا از نظر آلاینده گازی دی‌اکسید گوگرد (SO2) سه‌رقمی شد و به 101 واحد رسید!

در حالی‌که کارشناسان سازمان هواشناسی از ادامه آلودگی هوا در شهرهای صنعتی تا اواسط هفته جاری خبر می‌دهند که آمارها نشان می‌دهد از ابتدای امسال تعداد روزهای ناسالم شهر تهران در مقایسه با سال قبل، 2 برابر شده است. تعداد روزهای بسیار ناسالم و خطرناک هم 200 درصد افزایش داشته است. این میزان از آلودگی تنها مختص پایتخت ایران نیست. روزهای بسیار ناسالم و خطرناک در شهر کرج هم به ترتیب دو برابر و چهار برابر شده است. روزهای خطرناک در تبریز 100 درصد افزایش داشته است. روزهای ناسالم در مشهد 2 برابر شده است. تعداد روزهای بسیار ناسالم و خطرناک در اراک 2 برابر شده است. شیراز هم از آلودگی در امان نمانده و تعداد روزهای ناسالم این شهر نسبت به سال قبل 9 برابر شده است، در عین حال که روزهای پاک آن به نصف کاهش یافته است. اهواز اما وضعیت بسیار بدتری را تجربه می‌کند؛ تعداد روزهای ناسالم پنج برابر، تعداد روزهای بسیار ناسالم 12 برابر و تعداد روزهای خطرناک 21 برابر!

تعداد روزهای پاک تهران در سال جاری فقط دو روز بوده، اصفهانی‌ها، کرجی‌ها، اهوازی‌ها و اراکی‌ها هم تنها یک روز پاک را به چشم دیدند.

تهران به اتاق گاز تبدیل شد.

بحران محیط‌زیست دامن اقتصاد را آلوده کرد

بحران محیط زیست که از اقتصاد بیمار ناشی می‌شود، حالا دامن آن را آلوده کرده و خسارات بی‌شماری به بار آورده است. چهارشنبه هفته گذشته بود که رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس میزان خسارت ناشی از آلودگی هوا را سالانه بین هفت تا 11 میلیارد دلار برآورد کرد. البته در حالی این ارقام سرسام‌آور اعلام می شوند که این هزینه‌ها غیر مستقیم هستند، در نتیجه چندان به چشم نمی‌آیند.

رد پای دولت در آلایندگی صنایع

امروز صنایع فرسوده ایران که رد پای دولت را می‌توان در جای جای خرابی‌های آنها دید، یکی از متهمان آلودگی هوا به حساب می‌آیند. کارشناسان انرژی توصیه می‌کنند که حرکت به سمت نسل جدید نیروگاه‌های سیکل ترکیبی باید از مدت‌ها پیش آغاز می‌شد. چرا که راندمان این نوع نیروگاه‌ها بالا، مصرف سوخت‌شان پایین و در نتیجه آلایندگی کمتری دارند. همانطور که دیگر کشورها به سمت تعطیلی نیروگاه‌های حرارتی و به‌جای آن استفاده بیشتر از انرژی‌های تجدیدپذیر رفته‌اند. در همین زمینه، چندی پیش حمیدرضا صالحی - نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران به تجارت‌نیوز گفته بود که حدود 15 نیروگاه در ایران وجود دارند که همگی آنها گازی هستند. تعدادی از نیروگاه‌ها نیز حرارتی هستند که بخارسوز، مازوت‌سوز و گازسوز هستند. این دسته از نیروگاه‌ها قدیمی‌اند و راندمان‌شان به شدت پایین است. آنطور که صالحی عنوان کرد، برای مثال نیروگاه شهید سلیمی نکا، نیروگاه رامین اهواز و نیروگاه بندرعباس با راندمانی زیر 40 کار می‌کنند و آلایندگی دارند.

بر اساس اطلاعاتی که رئیس کمیسیون انرژی در اختیار تجارت‌نیوز قرار دارد، بخش زیادی از تولید برق ایران توسط نیروگاه‌های حرارتی تامین می‌شود. در این بین، سهم تولید برق نیروگاه‌های اتمی و تجدیدپذیر هر کدام یک درصد است. سهم نیروگاه آبی در کل 15 درصد است. حتی وقتی میزان آب کم می‌شود این رقم به هفت الی هشت درصد می‌رسد. این در حالیست که تنها نیروگاه سیکل ترکیبی راندمان بالایی دارد و بقیه به محیط زیست آسیب وارد می‌کنند. علت آن هم این است که این نیروگاه‌ها دارای تجهیزات رفع آلودگی نیستند.

چه راهکارهایی ارائه شده است؟

راهکار پیشنهادی فعالان اقتصادی این است که دولت از دخالت‌های بی‌حدوحصر و قیمت‌گذاری در اقتصاد برق دست بکشد. در ضمن، بستر را برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فراهم کند. اگر برق در بورس انرژی عرضه شود و قیمت‌ها واقعی شوند، به دنبال آن صاحبان نیروگاه‌ها هم می‌توانند قسط‌های خود را پرداخت کنند و به سمت نسل جدید نیرروگاه‌های سیکل ترکیبی پیش بروند.

تاکید فعالان محیط زیست هم این است که نباید با آلودگی هوا به صورت یک بام و دو هوا برخورد کرد، بلکه باید به سمت اجرای قانون هوای پاک قدم برداشت.