خراسان شمالی، از بهار تا بهارستان
بجنورد - ایرنا - شاید بسیاری هنوز ندانند که شاعر مشروطه‌خواه، ادیب آزادی‌طلب و ملک‌الشعرای آستان قدس در دربار قاجار، زمانی مردم بجنورد را در چهارمین دوره مجلس شورای ملی نمایندگی می‌کرده است.
محمدتقی بهار مشهور به ملک الشعرا، مشهورترین نماینده بجنورد پس از پیروزی نهضت مشروطه و شکل گرفتن مجلس شورای ملی بود که در دور چهارم مجلس شورای ملی، زمانی که در حال گذراندن دوران تبعید خود در بجنورد بود، از سوی مردم این شهر به نمایندگی مجلس برگزیده شد.
پای این شاعر پرآوازه زاده مشهد، از نوجوانی به محافل سیاسی باز شد و به واسطه انس و الفتی که با افکار جدید پیدا کرده بود به مشروطه و آزادی دل بست.
زمانی که چتر مشروطیت بر فضای سیاسی ایران سایه گسترد، بهار هنوز 20 سال داشت که به جمع مشروطه‌خواهان خراسان درآمد و به انجمن سعادت خراسان راه یافت.
اولین آثار ادبی - سیاسی او در روزنامه خراسان بدون امضا به چاپ می‌رسید که مشهورترین آنها شعری مستزاد بود که در آن محمدعلی شاه قاجار را مخاطب قرار داده بود.
بهار با دیگر شاعران روشنفکر عصر مشروطه، به خصوص میرزاده عشقی، دوستی و روابط صمیمانه و نزدیک داشت و در 1303، در دوره نخست‌وزیری رضاخان به همراه عشقی و با همکاری او، مثنوی معروف «جمهوری نامه» را در مخالفت با جمهوری رضاخانی سرود.
او سه دوره نماینده مجلس بود و زندگی سیاسی او همراه بود با انتشار ده ها کتاب شعر و نثر و مجله نوبهار که تا مدت های زیادی چاپ آن ادامه داشت.
این شاعر و ادیب و نویسنده برجسته در 64 سالگی زندگی را بدرود گفت.
نمایندگان مجلس قبل از انقلاب اسلامی
تا قبل از پیروزی انقلاب، بجنورد 25 نماینده به مجلسی فرستاد که پس از انقلاب مشروطه شکل گرفته بود و با عنوان مجلس شورای ملی نامیده می شد.
نخستین نماینده این شهر در مجلس، حاج محمدحسین بجنوردی، معروف به «وداد» بود و از دیگر نمایندگان این شهر می توان به یارمحمدخان، حبیب الله خان شادلو و حاج حسن ملاک اشاره کرد.
اردشیر شادلو یکی از تأثیرگذارترین نمایندگان بجنورد بود و آخرین نماینده این شهر قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در مجلس نیز خانلر قراچورلو بود.
منتخبان خراسان شمالی در مجلس پس از پیروزی انقلاب اسلامی
با پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357 و استقرار نظام جمهوری اسلامی در فروردین 1358، انتخابات نخستین دوره مجلس شورای اسلامی نیز در 24 اسفند 1358 خورشیدی برگزار و اولین جلسه آن در هفتم خرداد 1359 برپا شد.
بیشتر نمایندگان حاضر در این دوره از مجلس، از مبارزان و زندانیان سیاسی قبل از انقلاب بودند.
اکنون در شرف برگزاری یازدهمین دور انتخابات مجلس شورای اسلامی و در حالی که بیش از 39 سال از نخستین سال تشکیل مجلس گذشته است، مردم سه حوزه انتخابیه بجنورد، شیروان و اسفراین 42 نفر را به عنوان وکیل به مجلس فرستاده اند که بسیاری از این افراد در دوره های مختلف ثابت بوده اند.
با نگاهی به نام نمایندگان 9 دوره مردم حوزه انتخابیه بجنورد که تا چند سال پیش، شهرستان های گرمه و جاجرم، راز و جرگلان و مانه و سملقان را نیز در زیر نگین داشت، می توان دریافت در دوره اول مصطفی تبریزی و عباس مظفر و در دوره دوم محمدعلی کریمی و محمد کلاته ای نمایندگان منتخب مردم بجنورد بودند.
در دوره دوم مجلس و بعد از ترور تعدادی از نمایندگان مجلس از جمله شهید محمد کلاته ای، نماینده بجنورد، در واقعه انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در تیرماه 60، محمد ایوبی جایگزین این شهید بزرگوار شد و در دوره سوم نیز سیدابوالقاسم حسینی و علی محقر به وکالت این حوزه انتخابیه در خانه ملت انتخاب شدند.
در دوره چهارم سیدابوالقاسم حسینی برای دومین بار به مجلس رفت اما این بار در کنار او سیدابوالقاسم رضایی قرار گرفت و در دور پنجم، مردم این حوزه انتخابیه دوباره سیدابوالقاسم رضایی و رحمانقلی قلیزاده را راهی خانه ملت کردند.
دوره ششم مجلس با انتخاب سه باره سیدابوالقاسم حسینی همراه شد که این بار در کنار او رمضان وحیدی، مهندسی اتمی و از مبدعان استفاده از انرژی خورشیدی در ایران، بر کرسی وکالت این سامان در مجلس تکیه زد.
2 تن از نام آشناترین نمایندگان بجنورد، موسی الرضا ثروتی و اسماعیل گرامی مقدم در دوره هفتم مجلس به بهارستان راه یافتند و موسی الرضا ثروتی 3 دوره پیاپی در بهارستان جا خوش کرد که در دوره هشتم محمدمهدی شهریاری (استاندار کنونی آذربایجان غربی) و در دوره نهم نیز قاسم جعفری همراه او به بهارستان راه یافتند.
نمایندگان دوره دهم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه بجنورد، علی قربانی و علی اکبری، بودند که برای نخستین بار هر 2 نماینده بجنورد از طیف اصلاحاتی انتخاب شده بودند.
نمایندگان شیروان
اما در دومین شهر بزرگ خراسان شمالی، مردم شیروان توانستند در دوره اول محمدکاظم صبوری، در دوره دوم و سوم سیدعلی عوض زاده را به مجلس بفرستند و شاخص ترین چهره بین نمایندگان شیروان عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کنونی کشور، بود که در دوره چهارم مجلس از سوی مردم این شهرستان انتخاب شد.
در دوره پنجم دوباره سیدعلی عوض زاده، که نام خانوادگی اش را به موسوی نسب تغییر داده بود، به نمایندگی مردم شیروان برگزیده شد و در 2 دوره مجلس ششم و هفتم هم حسین آفریده، مردم این حوزه انتخابیه در بهارستان را نمایندگی کرد.
در دور هشتم نوبت به نمایندگی محمدرضا حسین نژاد رسید و سپس عبدالرضا عزیزی در 2 دوره پیاپی مجالس نهم و دهم از سوی مردم شیروان به مجلس شورای اسلامی راه یافت.
نمایندگان اسفراین
نخستین نماینده شهرستان اسفراین در مجلس شورای اسلامی، شهید حجت الاسلام محمدحسن طیبی بود که در واقعه انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی، در هفتم تیر سال 60 به همراه شهید آیت الله بهشتی و جمعی از نماندگان مجلس به شهادت رسید که در میاندوره دوره نخست مجلس، علی بابا بابایی، به عنوان جایگزین وی بر کرسی نمایندگی اسفراین تکیه زد و توانست در دور دوم مجلس نیز رای اعتماد مردم اسفراین را بگیرد.
در دوره های سوم تا هفتم مجلس، سیدرضا نوروززاده، در پنج دوره متوالی، نماینده این شهرستان در مجلس بود و رکوردی از خود برجای بگذارد تا اینکه در دوره هشتم هادی قوامی جای او را گرفت.
قوامی نیز سه دوره متوالی است که با انتخاب اسفراینی ها نمایندگی این شهرستان را در مجلس شورای اسلامی بر عهده دارد.
فاروج
پس از تأسیس استان خراسان شمالی، با جدایی فاروج از شهرستان قوچان در خراسان رضوی و ارتقای آن به شهرستانی در زیرمجموعه خراسان شمالی، حوزه انتخابیه این شهرستان نوپا اما همچنان دست نخورده باقی ماند و این شهرستان به همراه قوچان یک کرسی مشترک نمایندگی در خانه ملت دارند.
این شهرستان نخستین انتخابات خود به عنوان شهرستانی مستقل را در دوره نهم مجلس تجربه کرد که نصرالله کمالیان به عنوان نماینده شهرستان های قوچان و فاروج راهی مجلس شد.
در دوره های نهم و دهم نیز هادی شوشتری، به نمایندگی از فاروج و قوچان به مجلس راه یافت.
نمایندگان شهید خراسان شمالی
از بین نمایندگان ادوار دهگانه خراسان شمالی در مجلس، نام 2 تن از نمایندگان شامل شهید محمد کلاته ای، منتخب مردم بجنورد و شهید حجت الاسلام محمدحسن طیبی، برگزیده مردم اسفراین در شمار شهدا دیده می شوند که در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در سال 60 به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.
مشهورترین های خراسان شمالی
عبدالرضا رحمانی فضلی نماینده دوره چهارم مردم شیروان را می توان سرشناسترین نماینده خراسان شمالی در حوزه سیاست دانست. او در دولت های یازدهم و دوازدهم وزیر کشور دولت تدبیر و امید بوده است.
رحمانی فضلی پیش از این مسند نیز مسوولیت های دیگری بر عهده داشته است که از جمله مهمترین آنها ریاست دیوان محاسبات کشور، قائم مقامی سازمان صدا و سیما، معاونت فرهنگی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز بوده است.
سرانجام نمایندگان پیشین
عباس مظفر، از نخستین نمایندگان بجنورد اکنون معاون دانشگاه صنعتی شریف است و سیدابوالقاسم حسینی، مشغول به فعالیت های اقتصادی در زمینه حفر چاه های نفت و تدریس در دانشگاه است.
مصطفی تبریزی در سمت استادیاری دانشگاه علامه و مدیریت مرکز مشاوره روزبه تهران فعالیت می کند و علی محقر نیز، که در دولت اصلاحات معاونت سیاسی وزرات کشور را داشت اکنون در سمت معاونت دانشگاه تهران فعال است.
حسین آفریده، نماینده دوره ششم و هفتم مردم شیروان با درجه پروفسوری در رشته فیزیک هسته ای، فعالیت های متعددی در این عرصه دارد که از جمله آنها ریاست دانشکده مهندسی انرژی و فیزیک دانشگاه امیر کبیر است.
سیدرضا نوروززاده نیز که دوره های پیاپی نماینده مردم اسفراین بوده است مدتها ریاست سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و معاونت وزرای نفت و صنعت، معدن و تجارت را داشت و محمد مهدی شهریاری نیز که سرکنسول ایران در فرانکفورت آلمان بود اکنون استاندار آذربایجان غربی است.
مجلس یازدهم
یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی فردا با رقابت 46 نامزد بهارستان، در استان خراسان شمالی برگزار می شود که از میان خیل نمایندگان ادوار مجلس در حوزه های مختلف انتخابیه این استان چهار تن همچنان در عرصه رقابت ایستاده اند.
در این دوره در گام نخست 140 نفر برای نامزدی در انتخابات ثبت نام کرده بودند که 68 تن آنان در آخرین مرحله بررسی صلاحیت ها، تایید شدند و اکنون از آن میان 46 تن در صحنه رقابت باقی مانده اند.
از این نامزدها 28 تن به 2 کرسی حوزه انتخابیه بجنورد در خانه ملت چشم دوخته اند، 10 نفر در حوزه اسفراین و هشت نامزد نیز در حوزه انتخابیه شیروان برای راهیابی به مجلس تلاش می کنند.
بر اساس اعلام شتاد انتخابات خراسان شمالی 840 شعبه اخذ رای برای انتخابات مجلس شورای اسلامی در این استان که همزمان با میاندوره مجلس خبرگان رهبری برگزار می شود، پیش‌بینی شده است.
658 هزار و 342 نفر در انتخابات پیش رو در این استان واجد شرایط رای دادن هستند که 37 هزار و 474 نفر آنان را رای اولی ها تشکیل می دهند.
استان خراسان شمالی دارای چهار کرسی مستقل نمایندگی در مجلس شورای اسلامی است و شهرستان فاروج در این استان نیز با شهرستان قوچان در خراسان رضوی مشترکا یک کرسی نمایندگی در خانه ملت دارند.
این استان دارای یک کرسی نمایندگی در مجلس خبرگان رهبری است و با توجه به درگذشت آیت الله حبیب الله مهمان نواز، نماینده چهار دوره این استان در مجلس خبرگان رهبری در اردیبهشت پارسال، جایگزین وی در انتخابات اسفندماه امسال برگزیده خواهد شد.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*