روند کاهشی قیمت نفت به ضرر ترامپ است / 3 گزینه پیش روی دولت برای جبران کسری بودجه

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مهرداد نجفی پژوهشگر مسائل بین الملل در گفتگوی زنده تصویری اینستاگرامی با موضوع لرزه بر سیاست‌های نفتی، چرایی کاهش و چگونگی آینده قیمت نفت که به همت بسیج دانشجویی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: کشورهای اروپایی به غیر از نروژ که تولید کننده نفت است و اقتصادهای نوظهور مثل چین و هند که کشورهای مصرف کننده نفت هستند و نفت مهمترین محرک اقتصاد آنها است از کاهش قیمت نفت سود می برند؛ اما وضعیت در مورد آمریکا و کانادا اینگونه نیست چون این کشورها تولید کننده نفت هستند.

وی افزود: نکته اینجاست که کشور چین به عنوان کشوری که از کاهش قیمت نفت سود می برد مهمترین رقیب آمریکاست؛ پس آمریکا فارغ از اینکه صنایع نفت این کشور می خوابد یا نه باید جلوی رشد اقتصادی چین را بگیرد. به هر روی تمام تحریم های تجاری در یکی دو سال اخیر، تهدیداتی که علیه wto صورت گرفته و کنوانسیون هایی که آمریکا از آنها خارج شده عمدتا به خاطر این بوده که جلوی رشد اقتصادی چین را بگیرد و در جاهایی هم ترمز رشد اقتصادی روسیه را بکشد؛ لذا در این وضعیت که چین از کاهش قیمت نفت سود می برد آمریکا بیش از آنکه نگران صنایع نفتی خود باشد نگران رشد اقتصادی چین است؛ با این وجود حتما تمام تلاش خود را می‌کند تا چین از حوزه رقابتی با آمریکا خارج شود.

این پژوهشگر مسائل بین المللی گفت: اگر قیمت نفت با همین روند کاهش یابد قیمت کالایی که در چین با 100 دلار تولید می شود در آمریکا ممکن است به خاطر هزینه بالای تولید با قیمت 200 دلار تولید شود؛ بنابراین این وضعیت آمریکا را عملا در سطح بین المللی از حوزه رقابت با چین خارج می‌کند؛ لذا آمریکا تمام تلاش خود را می‌کند تا علاوه بر حفظ صنایع خود و بالا بردن قیمت صادرات نفت این کشور جلوی رشد اقتصادی چین را هم بگیرد. پس آمریکا برای اینکه جلوی افزایش صادرات نفت عربستان را بگیرد حتما وارد عمل می شود.

نجفی افزود: شاید تاکنون کاهش قیمت نفت خیلی به ضرر آمریکا نبوده چون این کشور در حال پر کردن ذخایر استراتژیک خود است اما اگر روند کاهش چند ماه طول بکشد حتما به ضرر آمریکا و رئیس جمهور این کشور است چون اشتغال‌زایی که دستاورد اصلی ترامپ بوده تا حد زیادی زیر سوال میرود به هر روی ترامپ این قدرت را دارد که جلوی عرضه بیشتر نفت را بگیرد.

وی با اشاره به ادعای دولت در خصوص وابستگی بودجه به نفت در سال 99 تصریح کرد: واقعیت این است که وابستگی به نفت در بودجه سال 99 نسبت به سال 98 تغییری نکرده فقط در فصل بندی ها و عنوان گذاری های وابستگی به نفت یک سری اسامی دستخوش تغییر شده و یکسری جداول از مصرف به واگذاری اموال جابجا شدند و این تغییرات صوری بوده است؛ اما در نهایت برای تامین بودجه سال آینده ما باید روزانه یک میلیون نفت با قیمت 50 دلار به فروشیم و قطعا این محقق نمی شود و به نظر بنده ما نمی توانیم یک میلیون بشکه را بفروشیم. به هر روی اگر نفت ایران در ماه های آینده هم به کانال 50 دلار وارد شود ما حداقل باید 20 دلار را به عنوان فرانشیز دور زدن تحریم ها بپردازیم.

این پژوهشگر مسائل بین الملل گفت: با توجه به کاهش فروش نفت ما حتما استقراض خواهیم داشت. با این وجود بنده درخواست ایران از صندوق بین المللی پول را در همین چارچوب تحلیل می کنم.

نجفی با بیان اینکه رشد اقتصادی بین المللی در سال آینده حتما منفی خواهد بود، افزود: پیش‌بینی ها این بود که رشد اقتصادی بین المللی 3.4 دهم درصد باشد اما در حال حاضر به واسطه کرونا پیش بینی می شود این رشد منفی 2 یا منفی سه باشد. به هر روی این کاهش بر روی ایران هم گر چه کمتر تاثیر می گذرد چون ما خیلی به اقتصاد جهانی وابسته نیستیم.

وی اظهار کرد: با توجه به کاهش قیمت نفت و همچنین کاهش سهم ایران در بازار بین المللی نفت دولت منابع مالیاتی را جایگزین درآمدهای نفتی کرده بود؛ اما واقعیت این است که با شیوع کرونا کسب و کارهای داخلی هم با مشکل مواجه شده اند و اگر وضعیت به همین صورت ادامه پیدا کند درآمدهای مالیاتی کشور هم کاهش خواهد یافت.

این پژوهشگر مسائل بین الملل با بیان اینکه ما هیچگاه حتی زمانی که فرصت کار و درآمدهای بالا داشته‌ایم با اختیار به سمت کاهش وابستگی به نفت حرکت نکرده‌ایم، گفت: این انتقاد به دولت وجود دارد که چطور پیش بینی کرده که در سال 99 میتوانیم یک میلیون بشکه نفت در روز با قیمت 50 دلار بفروشیم و این انتقادی است که از بدون ارائه لایحه بودجه به مجلس وجود داشت و متاسفانه رفع هم نشد؛ لذا این وضعیت کشور را با استقراض از بانک های خارجی یا بانک مرکزی و یا برداشت از صندوق توسعه ارزی وابسته می کند.

نجفی با اشاره به اینکه پیش بینی ها حاکی از این است که قیمت نفت تا سال 2025 از قیمت فعلی خیلی بالاتر نرود و در کانال 50 و 60 دلار بماند مگر اینکه اتفاق ویژه، غیره منتظره و غیر قابل پیش بینی مانند کرونا که تاثیر گذار بوده رخ بدهد، افزود: نکته مهمی که وجود دارد این است که کاهش قیمت نفت روی درآمدهای ایران در صادرات گاز و محصولات پتروشیمی به عنوان پایه های صادراتی کشور تاثیر می گذارد. همچنین قیمت فلزات اساسی مانند مس به دلیل رکودی که در صنایع سنگین دنیا به وجود آمده کاهش یافته است؛ لذا باید فکر اساسی کرد و از تجربیات اقتصاددانانی که در این زمینه کار کرده‌اند استفاده شود.

وی بیان کرد: معتقدم قیمت نفت در کوتاه مدت یک مقدار بالاتر می رود؛ اما ما سال آینده نمی توانیم یک میلیون بشکه نفت بفروشیم؛ لذا به دنبال کاهش درآمدهای نفتی کشورمان در پایان سال 2020 دچار بدهی می شود.

این پژوهشگر مسائل بین الملل گفت: آمریکا زمانی که فروش نفت ایران و ونزوئلا را در سال گذشته که نزدیک به 2 میلیون بشکه در روز بود به صفر رساند خود این 2 میلیون بشکه را جبران کرد چون تحریم های این کشور منطق اقتصادی داشته و این طور نبوده که صرفا بگوییم چون جان بولتون، پمپئو، تیم محافظه کار اطراف ترامپ ولابی صهیونیستی با ایران خیلی دشمنی داشته اند این اتفاق افتاده اگر چه شکی نسبت به این دشمنی نیست اما منطق اقتصادی این بود که آمریکا نفت خود را جایگزین 2 میلیون بشکه نفت ایران و ونزوئلا کند.

نجفی اظهار کرد: همچنین آمریکا سال گذشته برای اینکه جلوی افزایش قیمت نفت را به خاطر حذف 2 عرضه کننده بزرگ نفت بگیرد ذخائر استراتژیک نفت خود را در بازار جهانی عرضه کرد؛ اما اتفاقی که امروز شاهد آن هستیم بر عکس است به گونه ای که آمریکا در حال پر کردن ذخائر استراتژیک نفت خود است یعنی با نفت 70 دلاری ذخائر استراتژیک خود را فروخت و الان با نفت 20 دلاری در حال پر کردن این ذخائر است.