صف‌آرایی آمریکا و اروپا در وین
بریتانیا، فرانسه و آلمان موسوم به تروئیکای اروپا (E3) پیش نویس قطعنامه ای علیه ایران را برای ارائه به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تهیه کرده اند. خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات های اروپایی می گوید این پیش نویس اکنون در میان اعضا توزیع شده و به نظر می‌رسد که سه کشور اروپایی با وجود مخالفت هم پیمان آمریکایی خود، مصمم به پیگیری آن هستند.
این پیش‌نویس بر تحقیق در مورد دو سایت هسته ای اعلام نشده قبلی در ایران تمرکز دارد و این احتمال را مطرح می کند که رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ممکن است «گزارش جامع‌تری» در مورد فعالیت های هسته ای تهران نسبت به گزارش های فصلی معمول خود ارائه کند. البته یک منبع دیپلماتیک آگاه گفت، تروئیکای اروپا احتمالا درخواست ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد برای عدم‌پایبندی به این موضوع را مطرح نخواهند کرد. این منبع به آرگوس مدیا (رسانه ای در خصوص انرژی و بازار) گفت: «این پیش نویس مبتنی بر سه قطعنامه قبلی علیه ایران است؛ اما از یک گام بسیار مهم یعنی ارجاع موضوع به شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان وضعیت عدم‌انطباق که مستلزم مداخله است، اجتناب خواهد کرد.»
رویترز در 24 ماه مه گزارش داد که ایالات‌متحده و شرکای اروپایی آن، موسوم به تروئیکای اروپایی، در مورد اینکه آیا باید با ایران مقابله کنند یا خیر، اختلاف نظر دارند؛ زیرا آمریکا معتقد است که صدور چنین قطعنامه ای پیش از انتخابات نوامبر در ایالات متحده آمریکا می‌تواند خطر تشدید تنش در منطقه را به همراه داشته باشد. یک مقام ارشد اروپایی گفت: «ما آمریکایی ها را تحت فشار قرار می دهیم، اما آنها همچنان بر این باور هستند که نباید کاری برای تشدید تنش با ایران انجام داد.» این مقام اروپایی گفت: «این تلاش ها تاکنون هیچ نتیجه ای نداشته و ما معتقدیم که اکنون زمان نشان دادن قاطعیت است.»
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ژوئن 2020، در واکنش به آنچه همکاری ناکافی ایران در مورد مسائل باقی مانده مربوط به تعهدات قانونی این کشور بر اساس توافق‌نامه پادمان های معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT) خواند، سه قطعنامه علیه ایران تصویب کرده است. 18 ماه از صدور آخرین قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران می گذرد؛ شورا در آن قطعنامه از ایران خواسته بود تا به طور فوری در خصوص تحقیقاتی که چند سال است از سوی آژانس در مورد ذرات اورانیوم یافت شده در سه سایت اعلام نشده برقرار است، همکاری کند.
ایران به دو قطعنامه قبلی آژانس در ژوئن و نوامبر 2022 با حذف بیش از 20 دوربین نظارتی آژانس در تاسیسات هسته ای خود و آغاز تولید اورانیوم 60 درصدی غنی شده در سایت هسته ای فردو پاسخ داد. رویترز نوشت: در حالی که تعداد سایت های مورد بحث به دو مورد کاهش یافته است، ایران هنوز در مورد ردپای آن توضیحی نداده است. تعداد مشکلات دیگر در ایران نیز افزایش یافته است، از جمله اینکه تهران بسیاری از کارشناسان ارشد غنی سازی اورانیوم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از حضور در تیم بازرسی منع کرده است. سه دیپلمات گفتند که تروئیکای اروپا پیش نویس قطعنامه را با 35 کشور عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اشتراک گذاشته است. دیپلمات ها گفتند که این قطعنامه بر تحقیقات متمرکز است و به امکان درخواست از رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ارائه «گزارش جامع» درباره فعالیت های هسته ای ایران گسترده تر از فعالیت های فصلی معمولش اشاره دارد. البته تهدیدی برای ارجاع موضوع به شورای امنیت سازمان ملل نیست.
کشورهای اروپایی هنوز به طور رسمی این قطعنامه را ارسال نکرده اند؛ اما ممکن است در اوایل این هفته اقدام کنند. دو گزارش محرمانه رافائل گروسی در روز دوشنبه نشان داد که ایران با سرعت ثابتی در حال غنی سازی اورانیوم تا نزدیک شدن به درجه تسلیحاتی است. این در حالی است که اقدام تازه ای برای بهبود همکاری ایران با گروسی رخ نداده است.
نگرانی ها در مورد برنامه صلح آمیز هسته ای ایران مدتی است افزایش یافته است. بعد از خروج یکجانبه دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا از توافق هسته ای برجام و بازگرداندن تحریم هایی که لغو شده بود، ایران نیز تعهداتی را که در راستای کاهش فعالیت های هسته ای‌اش قبول کرده بود، کنار گذاشت. به گزارش رویترز، این کشور 3سال است که اورانیوم را با خلوص 60 درصد، غنی سازی می کند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش‌تر اعلام کرده بود که این مواد غنی شده در صورت پالایش بیشتر، برای ساخت سه بمب هسته ای کافی است. قدرت های غربی مدعی هستند که این سطح از غنی سازی اورانیوم برای اهداف غیرنظامی دنبال نمی‌شود و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز اعلام کرده که هیچ کشور دیگری در صورتی که به دنبال ساخت سلاح نبوده، در این حد غنی سازی اورانیوم انجام نداده است. اما مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده اند که برنامه هسته ای این کشور کاملا صلح آمیز است و به دنبال ساخت بمب نیستند.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش خود درباره برنامه هسته ای ایران که پیش از نشست پیش روی شورای حکام منتشر کرد، مدعی شد که ایران اکنون 142.1کیلوگرم اورانیوم غنی شده بیش از 60درصد دارد که 20.6کیلوگرم از زمان انتشار گزارش قبلی افزایش یافته است. به نوشته آسوشیتدپرس، مجموع ذخیره اورانیوم غنی شده ایران 6201.3کیلوگرم است که نشان‌دهنده 675.8کیلوگرم افزایش از زمان انتشار گزارش قبلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
همچنین به گزارش رویترز، ذخایر اورانیوم با غنای 20درصد ایران با افزایشی 39.1کیلوگرمی به 751.3کیلوگرم رسیده است. مطابق این گزارش ایران از ذخایر اورانیوم غنی شده تا 5درصد خود کاسته است و آن را به 2376.9کیلوگرم رسانده که کاهش 19.9کیلوگرمی را نشان می‌دهد. گروسی در این گزارش مدعی شده که از سال گذشته هیچ پیشرفتی در راستای اجرای «بیانیه مشترک» ایران و آژانس چهارم مارس 2023 حاصل نشده است.
با این حال، ایالات متحده نمی خواهد در نشست های پیش روی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دنبال صدور قطعنامه دیگری علیه ایران باشد. قبل از آخرین نشست در ماه مارس، قدرت های اروپایی با واشنگتن در مورد اینکه آیا قبل از عقب‌نشینی به دنبال راه‌حلی باشند یا خیر، اختلاف نظر داشتند.
دیدار سفرای ایران و روسیه
همزمان با انتشار گزارش ها درباره تلاش سه کشور اروپایی برای ارائه قطعنامه به شورای حکام، خبرگزاری «ایرنا» از دیدار روز چهارشنبه سفیران ایران و روسیه در وین و در آستانه برگزاری نشست شورای حکام خبر داد. میخائیل اولیانوف، سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) از دیدارش با محسن نذیری اصل نماینده دائم ایران (در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) و گفت‌وگو در خصوص نشست آتی شورای حکام خبر داد. نشست آتی شورای حکام آژانس طبق برنامه اعلام شده از دوشنبه این هفته در ساختمان «مرکز بین‌المللی وین» آغاز می‌شود.
--> اخبار مرتبط