ماموریت دیپلماتیک عراقچی؛ پشت پرده نشست ایران و پادشاهی‌های خلیج فارس چه گذشت؟
اقتصادنیوز: رسانه‌های عربی با اشاره به سفر مسعود پزشکیان و عباس عراقچی به دوحه جهت حضور در نشست کشورهای آسیایی از دیپلماسی تازه نفس دولت چهاردهم می‌گویند و بر این باورند که تهران در شرایط کنونی این فرصت را دارد تا با تکیه بر اصل تعامل و گفتگو راهی برای احیای اعتماد و حل و فصل اختلاف‌های میان طرفین بیابد.
به گزارش اقتصادنیوز، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران با همتایان خود در شورای همکاری خلیج فارس روز پنجشنبه در حاشیه سومین اجلاس همکاری آسیایی در دوحه دیدار داشتند. نشست وزرای امور خارجه اگرچه غیررسمی بود اما تاریخی بود زیرا اولین گردهمایی شناخته شده بین وزرای خارجه ایران و شورای همکاری خلیج فارس قلمداد می شد. علاوه بر این، این دیدار به واسطه دلایل دیگری نیز قابل توجه بود، چرا که وزرای خارجه ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس در میانه افزایش تنش ها در خاورمیانه به واسطه پاسخ تلافی جویانه ایران به اسرائیل برگزار شد.
پشت پرده تلاش‌های دیپلماتیک ایران
به نوشته عرب نیوز، جنگ لبنان تقریبا همزمانی داشت با یکساله شدن جنگ در غزه و ترور شهید سید حسن نصر الله، رهبر جنبش حزب الله که تهران وتل آویو را روبروی هم قرار داد. پیشتر ترور اسماعیل هنیه در تهران در شرایطی که رهبری حماس برای حضور در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان به ایران سفر کرده بود، تنش میان دو بازیگر را افزایش داد، با این همه ایران با پیروی از صبر استراتژیک مانع از گسترش دامنه درگیری ها شد. اما پس از ترور شهید سید حسن نصر الله، تهران برای احیای توان بازدارندگی خود و تثبیت آن، مواضع اسرائیل را هدف 200 موشک خود قرار داد. به ادعای عرب نیوز، در شرایط کنونی تهران به واسطه تحریم های غرب در انزوا است، به ادعای این رسانه رویکردآمریکا و اروپا پس از شکست رایزنی های هسته ای با ایران و به واسطه دلایل (ادعایی) مشارکت تهران در جنگ علیه اوکراین سختگیرانه تر شده است. در همین راتا، در جریان کمپین های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دو مقوله حمایت از اسارئیل و مقابله با ایران، از جمله گزاره هایی است که رقبا با تاکید بر آن تلاش دارند دیگری را به حاشیه برانند.
عرب نیوز در ادامه مدعی شد، حمایت تهران از انصار الله یمن، حساسیت ها را بیشتر کرده چرا که این گروه در حمایت از مردم غزه، از ابتدای جنگ صرفا کشتی های اسارائیلی یا کشتی هایی به مقصد اسرائیل را هدف حملاتشان قرار داده و بدینگونه تجارت بین المللی در دریای سرخ مختل کردند. عرب نیوز در ادامه ادعا کرد، فارغ از تنش ها و پیچیدگی ها، دولت تازه نفس ایران که اکنون دو ماه است که قدرت را در دست گرفته، از گشودن صفحه ای تازه در روابط خود ایارن با جامعه بین الملل و منطقه گفته است. تیم دیپلماسی ایران ماه گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک فعال بود و نمایندگان ایران تلاش داشتند تا زمینه را برای اغاز رایزنی ها با کشورهای اروپایی، آمریکایی و شورای همکاری خلیج فارس هموار کنند. در راس این هیئت عباس عراقچی قرار داشت؛ دیپلماتی کهنه کار و از اعضای تیم مذاکره کننده سال 2015 که در دولت حسن روحانی برجام را به سرانجام رساند.
پاشنه آشیل روابط ایران و اعراب
به ادعای عرب نیوز، اگر ایران بتواند به مجموعه ای از نگرانی های امنیتی و سیاسی شورای همکاری خلیج فارس پایان دهد این نشست دوحه می تواند آغازگر مرحله جدیدی از روابط باشد. روابط ایارن و کشورهای عربی از زمان انقلاب ایران در سال 1979، روزهای خوب و بدی را پشت سرگذاشته است. تلاش های گذشته برای پل زدن بر اختلافات، تنش ها را موقتاً کاهش داد، اما نتایج مطلوبی را به همراه نداشت. فهرست اختلاف نظر میان طرفین طولانی است و شورای همکاری خلیج فارس از طریق بیانیه‌های عمومی، مکاتبات خصوصی و بازدید فرستاده‌ها تلاش کرده تا راهی برای خروج از تنش ها بیابد. به ادعای این نشریه، در گذشته، یکی از موضوعات مورد اختلاف نوع رویارویی دو طرف با بحران های بین المللی و منطقه ای بود. شورای همکاری خلیج فارس مدتهاست که به دنبال تطبیق سیاست های امنیتی خارجی و منطقه ای خود بر اساس قوانین بین المللی از جمله منشور سازمان ملل است. این به معنای احترام به حاکمیت کشورها، استقلال سیاسی، تمامیت ارضی و تخطی ناپذیری مرزهای آنهاست. همچنین به معنای خودداری از توسل به زور یا تهدید و عدم مداخله در امور داخلی همسایگان می باشد. این در حالی است که ایران به قواعد و نهادهای بین‌المللی بی‌اعتماد بود.
عرب نیوز در ادامه مدعی شد، برنامه هسته ای ایران همچنان یکی از نگرانی های اصلی شورای همکاری خلیج فارس است. از همین رو بازیگران این منطقه تلاش دارند تا در باب پیشرفت های حاصله در برنامه هسته ای ایران رایزنی هایی داشته باشند. علاوه بر این پادشاهی های خلیج فارس از زرادخانه موشکی ایران و متحدان منطقه ای ایران هراس دارند؛ دو گزاره ای که به ادعای ناظران در مسیر عادی سازی روابط اعار بو ایران نقش برجسته ای داشت. عرب نیوز در ادامه این یادداشت ادعایی آورده، تامین امنیت زیرساخت‌های انرژی و مسیرهای تجاری در منطقه یکی از خواست‌های اصلی شورای همکاری خلیج فارس و جامعه بین‌المللی است و ایران باید اطمینان حاصل کند که متحدان منطقه ای اش تهدیدی برای این منافع نیستند. در این میان اختلاف های سرزمینی و یا اختلاف در باب منابع حاکم نیز موجب تنش میان ایران و بازیگران عرب حاشیه هلیج فارس شده است. تاکید ایران بر حاکمیت ارضی اش بر جزایر سه گانه موجب شده تا تهران بارها برای امارات خط و نسان بکشد. همزمان میدان گازی ارش یا «دره» که میدان گازی متشرک میان ایارن و کویت هست، به واسطه هم صدایی کویت و عربستان جهت استخراج از آن، به موضوع جالش برانگیز میان طرفین تبدیل شده است.
عربستان سعودی و ایران در مارس 2023 با مشارکت و میانجیگری چین توانستند روابط دیپلماتیک خود را احیا ککند، با این همه به ادعای عرب نیوز طرفین فراتر از تبادل سفیران، پیشرفت در مسیر کاهش نگرانی های خود گامی برنداشته اند. ایران اکنون روابط دیپلماتیک خود را با همه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به استثنای بحرین احیا کرده است. احیای روابط با منامه باید در ماه‌های آینده در اولویت قرار گیرد که به معنای رسیدگی به نگرانی‌های بحرین است. به نوشته عرب نیوز، خبر خوب این است که دو طرف پیشتر چندین بار با یکدیگر دیدار داشته اند و درباره نگرانی هایشان رایزن کرده اند. عرب نیوز در ادامه ادعا کرد، اگر دولت جدید تهران به وعده های خود مبنی بر ترسیم صفحه ای تازه و پرداختن به نگرانی های منطقه ای عمل کند، دو طرف قادر خواهند بود برای همکاری با یکدیگر برای بستر سازی کنند. احیای اعتماد می تواند موجب شود تا طرفین برای همکاری های اقتصادی، امنیتی و فرهنگی گام های مشخصی بردارند. نشست وزرای خارجه در دوحه می تواند کاتالیزوری برای یک چرخش تاریخی باشد. مردم دو طرف خلیج فارس تشنه عادی سازی روابط هستند تا بتوانند منافع مشترک فرهنگی و اقتصادی خود را که به هزاران سال قبل بازمی گردد، از سر بگیرند، روابطی که در چهار دهه گذشته به دلیل بیگانگی سیاسی بین طرفین به حالت تعلیق درآمده اند.
همچنین بخوانید ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
