مذاکرات در دولت قبل چقدر زمان برد؟/ دستاورد دولت روحانی از مذاکرات برای اقتصاد کشور؛ تقریبا هیچ!

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ مذاکرات در دولت حسن روحانی با مسئولیت محمد جواد ظریف در کمتر از 3 ماه از آغاز به کار دولت یازدهم و یعنی 31 شهریور سال 92 آغاز شد و روند گفت و گو ها بین 5 کشور اروپایی و آمریکا در دوره های متعدد ادامه پیدا کرد.

سلسله مذاکراتی با سرپرستی ظریف تحت عنوان مذاکرات نیویورک، ژنو 4، ژنو 5، ژنو 6 و لوزان انجام گرفت و در نهایت دو سال بعد در تیر1394 (14 ژوئیه 2015) در وین اتریش توافقی با عنوان برجام بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه 1+5 و یعنی چین، فرانسه، روسیه، انگلستان، آلمان و آمریکا بسته شد.

توافق برجام اگرچه از منظر دولت روحانی دستاورد قابل توجهی به شمار می رفت اما منتقدانی به همراه داشت بسیاری بر این باور بودند که این توافق بدون گرفتن هیچ گونه تضمینی از طرف های غربی صورت گرفته است و ایران در حالی اقدام به تعطیلی فعالیت های هسته ای خود فردو و آب سنگین اراک کرده است که امتیاز روشنی از غرب دریافت نکرده است و هرآنچه به عنوان برجام و توافق با غرب امضا کرده محتوای مغشوشی است که حتی مطالعه ای هم بر روی آن صورت نگرفته است.

اعتراف مذاکره کنندگان به عدم بهره برداری از برجام

این ادعا بعدها در حالی اثبات شد که محمدجواد ظریف مسئول تیم مذاکره کننده هسته ای نسبت به عدم مطالعه دقیق برجام اعتراف کرد. وی در یک شبکه اجتماعی گفته بود: من در مجلس گفتم در برجام کلمه‌ی "تعلیق" وجود ندارد. اشتباه از من بود. چهار بار کلمه‌ی "تعلیق" در برجام وجود دارد ولی مذاکره‌کننده‌ی ما به من اطلاع نداده بود.

گذر زمان و عدم تحقق وعده های غرب به مذاکره کنندگان برای گشایش های بانکی و اقتصادی آرام آرام اعضای تیم مذاکره کننده را به اعتراف در خصوص بی فایده بودن این توافق برای کشور وادار کرد.

ولی الله سیف، رئیس وقت بانک مرکزی در فروردین 95 در یک سخنرانی با اشاره به بدعهدی طرف آمریکایی نسبت به تعهدات برجامی خود عنوان کرده بود: «اجازه دهید به آنچه که از سه ماه گذشته از تاریخ اجرای برنامه جامع اقدام مشترک روی داده است، نگاه اجمالی داشته باشم: تقریبا هیچ چیز اتفاق نیافتاده است. براساس برنامه جامع اقدام مشترک، اتحادیه اروپا و آمریکا متعهد شدند تمام اقدامات لازم اداری و قانونی را برای اطمینان از برداشتن موفقیت آمیز و موثر تحریم ها بردارند تا بتواند موجب بازگشت مجدد ایران به بازارهای بین المللی گردد. ما نمی توانیم از وجوه مسدود شده در خارج از کشور استفاده کنیم. از دیدگاه من، آنها به الزامات خود عمل نکرده اند.»

اعتراف به عدم پایبندی غرب به تعهدات برجامی اگرچه موجبات نارضایتی حسن روحانی را به دنبال داشت اما تنها به اظهارات سیف ختم نشد.

عباس عراقچی در بهمن 99 در گفت و گویی با اذعان به اینکه در برجام تضمینی برای رفع تحریم ها گرفته نشده است گفت: بدون رفع تحریم‌ها، برجام برای ما هیچ ارزشی ندارد!

وی این را هم گفت که خروج آمریکا از برجام که خود ناشی از نبود تضمین کافی از طرف غربی بود ما را با خسارت های هنگفتی در اقتصاد مواجه کرد و در مذاکرات آتی حتما به مسئله خسارت هایی که از جانب غرب متوجه ایران خواهد شد ورود جدی خواهیم داشت.

خروج آمریکا از برجام و چالش جدی دولت روحانی

خروج ترامپ از برجام آن هم دو سال قبل از پایان دوره ریاست جمهوری حسن روحانی، دولت و تیم مذاکره کننده را با چالش جدی مواجه کرد، ترامپ رسماً خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد و به تمامی شرکت‌ها و تجار فرصت داد ظرف مدت 180 روز از فعالیت در ایران خارج شوند. با دستور ترامپ تمامی تحریم‌ها اعم از موشکی - هسته ای و... برگشت. آمریکا ظریف را در لیست چهره های تحریم شده قرار داد و اقداماتی همچون اعزم یک ناوگروه، چند بمب‌افکن بی -52 و چند جنگنده اف -22 به منطقه را در دستور کار خود قرار داد.

اگرچه حسن روحانی تلاش می کرد رفتار آمریکا در خروج از برجام را بی اثر در نتیجه توافق قلمداد کرده و امیدش را به کشورهای اروپایی ببندد اما فشارهای ایالات متحده آمریکا به اتحادیه اروپا نشان داد که کشورهای اروپایی نیز از پایبندی به توافق برجام عقب نشینی کردند.

دولت تدبیر و امید سیاست صبر در برابر اقدام آمریکا را در پیش گرفت و به طرف‌های توافق هسته‌ای به ویژه کشورهای اروپایی که وعده جبران خروج آمریکا را می‌دادند مهلت داد به تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای عمل کنند اما با گذشت یک سال هچنان کشورهای اروپایی از عمل به تعهدات خود سرباز زدند و دولت در سال پایانی مسئولیت خود با سرخوردگی و چالش جدی مواجه شد.

عجله برای رسیدن به یک توافق خوب

با روی کار آمدن دولت سیزدهم و ورود دستگاه دیپلماسی کشور به مقوله مذاکرات اگرچه غرب بسیار تلاش کرد تا با تعیین ضرب العجل های مختلف دولت جدید در ایران را برای بازگشت به میز مذاکرات تحت فشار قرار دهد، اما حسن امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت و گوهای مختلف عنوان کرد که تنها برای رسیدن به یک توافق خود عجله داریم.

بهمن 1400 یعنی کمتر از سه ماه از آغاز به کار دولت، وزیر امور خارجه در اظهاراتی با تبیین منطق جدید مذاکرات ایران با غرب گفت: «برای ایران، امروز در وین توافق حاصل شود و تحریم‌ها لغو شود بهتر از این است که فردا این اتفاق رخ دهد. لذا ما برای رسیدن به یک توافق خوب عجله داریم.»

امیرعبداللهیان این را هم گفت که «تهدید و هشدار طرف‌های مقابل تعیین‌کننده نقطه پایان مذاکرات نیست بلکه واقعیت میز مذاکرات و اهتمام آن‌ها برای بازگشت به تعهداتشان تعیین‌کننده زمان پایان مذاکره و رسیدن به توافق است.»

این اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان تا حدود زیادی چشم انداز مذاکرات تازه را مشخص کرد چشم اندازی که گرفتن تضمین از طرف های غربی، راستی آزمایی و رفع تحریم ها اصول اساسی آن را شامل می شد.

این روزها اما در حالی که مذاکرات دور جدید شاید در حدود شش ماه است که در حال انجام است، اما برخی جریانات غربگرا و نزدیک به دولت قبل در تلاش هستند تا با فشار رسانه ای بر دولت و تیم مذاکره کننده و همچنین فرافکنی از فرجام برجام، عدم دستیابی به توافق را دستاویزی برای حمله به دولت سیزدهم قرار دهند.

دستاورد صفر دولت روحانی از مذاکرات برای اقتصاد کشور

محمدرضا وکیلی سیاستمدار اصلاح طلب و نزدیک به دولت حسن روحانی در اظهاراتی با خبرنگار راه دانا با اشاره به اینکه دولت قبل عرضه بهره برداری از میوه برجام را نداشت گفت: اگرچه اشکالاتی در محتوای برجام و ویرایش نهایی آن وجود داشت اما دولت قبل بی عرضه بود و نتوانست از میوه برجام برای اقتصاد کشور بهره برداری کند.

وی با اشاره به اینکه باید تیم جدید مذاکره کننده هر چه زودتر به یک توافق دسترسی پیدا کند گفت: یا باید هر چه زودتر یک توافقی صورت گیرد یا مذاکرات را متوقف کرده و افکار عمومی را متقاعد کنند!

این در حالی است که برخی معتقدند مذاکرات برجام به نتیجه رسید چون هدف آن صرفا برقراری رابطه با آمریکا بود اما مذاکرات در دولت سیزدهم همچنان بی نتیجه است چون هدف آن دستاوردهای اقتصادی است.

به هر حال به نظر می رسد آنچه بیش از هرچیز از سوی جریان حامی برجام به چشم می خورد منطق مذاکره برای مذاکره است، توافق با هر شرایطی و به هر قیمتی اما اینکه دستاوردی برای ملت و اقتصاد کشور داشته باشد یا نه از سوی این جریان موضوعی است که همچنان در ابهام به سر می برد.

انتهای پیام / ک