هر 17 سال و نیم جمعیت ایران 2 برابر می‌شود / به خاطر مساله جمعیت آرامش ندارم و می‌ترسم

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، گفتگوی ویژه برنامه تلویزیونی پنجره جمعیت با حضور سیدرضا مرندی رییس فرهنگستان علوم پزشکی و میزبانی صالح قاسمی پژوهشگر حوزه جمعیت برگزار شد در زیر مشورع این برنامه را می‌خوانید:

صالح قاسمی: شاید در موضوع جمعیت، این نخستین جلسه و برنامه ای است که از حضرت عالی با موضوع جمعیت دارید شرکت می کنید و این مایه ی افتخار ما و مغتنم است برای ما. لذا خواهش می کنم که پیش از این برنامه دغدغه مندان حوزه ی سلامت و جمعیت سوالاتی برای من ارسال کردند استدعای من این است که در حد مقدور بتونیم سوالات بیشتری رو ان شاالله بهش بپردازیم.

مرندی: سوال اول این است که عبارت چالش جمعیت، بحران جمعیت یا حتی ابربحران و به عبارت رهبر معظم انقلاب آینده ی هولناک پیری این ها عباراتی است که خیلی پرتکرار است و این روزها خیلی شنیده می شود. علاقه مندید از دیدگاه شما بدانیم که امروزشما قائلید که در ایران ما چیزی به نام بحران جمعیت و بحران افول شاخص های جمعیت شناسی را آیا داریم یا خیر؟

وی ادامه داد: اولا اینکه من جمعیت شناس نیستم و بنابراین عرایض بنده در حد یک فرد غیر کارشناس است. ولی بنظرم بله ما متاسفانه در یک شرایطی هستیم که رشد جمعیت مون کند و خیلی کند است. و دغدغه ی زیادی هم ادم نمی بینه. من نمی بینم. من چون درون سیستم نیستم شایدم در واقع اتفاق هایی داره می افته. من نمی بینم. و می بینم که خب مقام معظم رهبری چندبار گفتن و شاید روشون نمیشه بازم بگن چون مطلب مهمی ات ایشون چندبار به مسولین نظام فرمودن که این کار در زمان خودش درست بود ولی ما بایستی در یک جایی متوقف می کردیم و حتی فرمودن که من خودمم در این زمینه مقصر میدونم. دیگه این کمی دغدغه اخرش هم کار دست مون خواهد داد که داده تا الان. و اگر حقیقتا نجنبیم عوامل عدیده ای هستند که در رشد جمعیت تاثیر دارد. ما به یکی دوتا دلخوش کنیم مشکل مون حل نمیشه بایستی همه با همه وجود بیان به میدون از جمله صدا و سیما. صدا و سیما بالاخره به قول حضرت امام (ره) دانشگاه است و واقعا هم مردم ما خود من شهادت میدم چون طول خدمتم زیادتر بوده از همان اوایلی که چهل سال قبل ما هر برنامه ای راجع به سلامت و بهداشت داشتیم تلویزیون و رادیو استقبال می کردند. هیچ وقت نبود که فروگذار کند. تعجبه که درباره ی جمعیت من نمی بینم عرض می کنم که بنده نمی تونم تمام کانال ها رو چک کنم ولی آثارش رو ادم نمی بینه ولی حالا دلیلش چیه رو من نمیدونم. البته این که هرشب ادم بیاد بگه آقا جمعیت رو زیاد کنید مشکل رو حل نمی کنه ولی اونقدر اساتید جمعیت شناس، جامعه شناس، و غیره هستند که می توانند در تولید تیزر ها نمی دانم فیلم های کوتاه، بلند و سریال و... بالاخره مردم را هدایت کنند و همانطور که ما الان ذهن مردم یه جور دیگر شده و به خصوص از این شبکه های ماهواره ها و از این شبکه های مجازی داره بمباران میشه این ها. ما همین طور که توی این اغتشاشات دو سه ماه قبل رو هدایت می کردند الان اون ها دارند به ما می خورونند که چه طور باشیم. یک عده هم هستند که متاسفانه یا ساده هستند یا تابع غرب هستند می بینید که همه چیزشون رو هرچه اون ها میگن میگن چشم. میگن روسری ات رو بردار میگن چشم. تو خیابون چه طور راه برو میگن چشم. فردا تابستون چطور لباس نپوش یا بپوش یا چه جور بپوش و ازدواج نکن و گیر نکن و صدتا خونه داشته باش و.... هرچه که آدم های مغرض در خارج هستند حالا یک وقت هایی می بینیم که جنگ رو به ما تحمیل کردنند و حالا دارند فرهنگ رو به ما تحمیل می کنند. این است که متاسفانه ما استاده ایم تا ببینیم چطور میشیم.

قاسمی: ممنونم از شما، بزارید از صحبت های شما وام بگیرم از مطالب شما. فرمودید که ما این بحران هارو داریم. شاخص ها هم همین رو میگن چنانچه همین طور هست ما تمام شاخص های جمعیت شناسی مون در حال حاضر رکوردهای حداقلی رو دارند ثبت میکنند. این مویدش. و البته نهادهای بین المللی هم این بحران رو در ایران تایید می کنند. و فرمودید که دغدغه مندی می بینید اما شاید دغدغه مندی به اون اندازه ای که لازم و کافی است هنوز اجرایی نشده و نمی بینید که اراده ای مثل اراده ی دوره ی تنظیم خانواده در سیاست های جمعیتی فعلی وجود داشته باشه. این هم خیلی نکته مهمی است. و اینکه فرمودید چه بسا این ها محرک ها و ریشه های خارجی دارد. سوال بنده این جاست. عده ای اون سیاست کنترل جمعیت و تنظیم خانواده رو که از بعد از دفاع مقدس شروع شد و در برنامه ی اول توسعه امد و بعد تبدیل به قانون تنظیم خانواده شد اون رو بخش مهمی از اون سیاسیت رو خارجی میدانند. پروژه ها و ابر پروژه هایی که مدیریت و مهندسی جمعیت جهان را داشتند انجام می دانند و این بخش زیادی از شرق، اسیا و افریقا رو پوشش داده بود منجمله ایران. که این ها نمادش در آی سی دی پی همایشی که در 1994 در قاره ی مصر اتفاق افتاد وجود داشت. سوال روشن من این است که با توجه به اشراف شما و سابقه ی طولانی شما در موضوع سلامت و جمعیت و حضور داشتید در پروژه ی تنظیم خانواده و شاهد این روایت بودید، تنظیم خانواده یک تصمیم حاکمیتی بود یا یک تصمیم دولتی؟

مرندی: قطعا حاکمیتی بود و به طور قطع و به یقین هیچ ارتباط بین المللی نداشت چون واقعا خودم در اون سال هاا وزیر بودم و خودم در این زمینه با هرکس که شما فکر بکنید صحبت کردم راجع به همین مطلب و بحث کردم. حالا تلویزیون در اون زمان یکی دوتا کانال بیشتر نبود و هم در صحبت با اقای نخست وزیر وقتی که اقای روحانی زنجانی اون موقع ما وزیر برنامه و بودجه داشتیم نه رییس سازمان. ایشون مطرح کرد که وضع کشور خیلی بده و از نظر اقتصادی ما ورشکسته هستیم و قطعا دیگه نمی تونیم جنگ رو اداره کنیم و رشد جمعیت مون خیلی زیاد شده و قبلا عده ی زیادی می مردنند. خب راست هم میگه از هر پنج تا بچه ای که به دنیا می امدند یکی از این پنج تا به پنج سالگی هم نمی رسید و می مرد. به من گفت چون بچه ها زیاد می مردنند مردم برای جبران این بچه ی هایفو و فوت شده و همچنین به خاطر شهدایی که در جنگ هر روز اتفاق می افتاد فرزندخواهی بیشتر بود. به اضافه ی اینکه سواد مردم اون موقع پایین تر بود و آقایون 57 درصد و خانم ها 37 درصد بیشتر سواد نداشتن و این سواد هم خواندن و نوشتن بود نه تحصیلات عالی. اوضاع از نظر مدرسه سه شیفته و چهارشیفته بود به خاطر اینکه امکانات مون کم بود و دانشگاه ها ظرفیت زیادی نداشتند و پشت کنکوری فراوون بود و به ده ها میلیون داشت می رسید و شغل هم خلاصه خیلی خبری نبود. مردم البته چون جنگ بود جوان ها البته در جبهه بودند و خودشون فکر می کردند یک شغلی دارند و خودشون سرشون گرم بود اونجا. دفاع مقدس انجام می شد اما نمی فهمیدن که شغلی ندارند. و بعد از اینکه جنگ تمام شد این همه جوان آمدند و دیدند شغلی ندارند و برایشان کاری نیست. وضع اقتصادی رو این رو قطعا غرب توش نقش داشت برای اینکه نفت مون 47 یا 48 دلار هر بشکه بود این ها با تبانی سایر کشورهای نفت خیز اومدند و قیمت رو رسوندن به 7 یا 8 دلار و تازه ما در استخراجش هم مشکل داشتیم و تنها جایی که می تونستیم استخراج کنیم از جزیره ی خارک بود. اون هم اگر صدام یک وقت میزد بالاخره یک چندین روز و هفته ای لازم بود تا تعمیر بشه و دوباره راه بیفته. خیلی اگه هنر میکردیم یک میلیون بشکه استخراج می کردیم. حالا این مصرف داخل و خارج و همه بود. و بعد حالا اگر چون چیز دیگه ای صادرات نداشتیم اصلا تولیدی در کشور ما نبود قبل از انقلاب و اول اتقلاب. بنابراین ما باید این پول رو ما صرف همه چیز می کردیم و چون حضرت امام به درستی می گفتند جنگ اولویت داره بنابراین باید اول اون نیاز تامین میشد. در یک همچین شرایطی که ادم این هارو می بینه و می بینه مردم با کوپن زنده بودن و اگر این کوپن نبود عده ی زیادی از مردم براثر سو تغذیه می مردند. وقتی که مثلا گازوئیل پیدا نمی شد بنابراین خود من خداشاهده 45 روز توی زمستان سردهرچه لباس توی خونه داشتیم از جمله یک عبایی که خانمم برای من از مکه آورده بود به خودم می پیچیدم بازم تا صبح سردم بود. دوش میخواستم بگیرم میرفتم از یکی از اقوام که منطقه ی کوچیکی از شهر خیابان ملک گاز داشت اونجا دوش میگرفتم. یعنی واقعا زندگی آسون نبود. اما در عین حال مردم پای کار بودن و دین و ایمان شون محکم بود ولی خب این شبکه های مجازی بنظرم روی دین و ایمان مونم دارن تاثیر میزارن و متاسفانه روی جوون ها بیشتر برای اینکه جوان هنوز اون پختگی لازم، هنوز مثل درخت محکم نشده که عقیده اش بمونه ممکنه که تحت تاثیر اینا قرار بگیره و میگیره. همه مطالعات نشون میده که فضای مجازی بیش از هرچیزی روی همین باربری تاثیر داره نه که صدا و سیما نداشته باشه ولی اثر اون به مراتب بیشتره و خب صدا و سیما که اثر داره که یک خورده فعلا ساکته. اینکه پرسیدید نظام بود یا نه آقای روحانی زنجانی که این مسله رو مطرح کرد و گفت مرگ و میر یه وقت بالا بود حالا از وقتی که فلانی اومده و وزیر شده مرگ و میرمون خیلی کم شده و خب راست می گفتند. از ویژگی های توسعه بود که انقلاب اسلامی برامون آورد. جاده ها و آب بهتر شد و اصلا نبود این ها. و جاده های روستایی که میرفتی نه جاده داشت نه برق داشت نه آب داشت. نه تلفن داشت. هیچ نداشت. انقلاب اسلامی به تدریج در اوج جنگ براشون فراهم کرد ما هم به وسیله خودمون در مورد بهداشت و شبکه و واکسیناسیون و کاهش مرگ و میر ناشی از اسهال و عفونت تنفسی و... انجام دادیم. ایشون گفت از وقتی فلانی هم اومده مرگ و میر هم کم شده و رشد جمعیت رسیده به 9/3 دهم و ما چه کار کنیم و دیگه نمی تونیم جنگ رو اداره کنیم من به دنبال این گفتم که من علت اینکه دربارهی تنظیم خانواده صحبت کردم همین مطلبی است که ایشون میگن و ما بهتره که راجع به این توی دولت بحث کنیم بالاخره بحث شد. ولی گفتند دستور جلسه این نبوده بگذازیم بریم سر اصل جلسه. من خواهش کردم حالا حداقل رای گیری کنیم ببنیم بالاخره دولت موافق با کنترل جمعیت یا نیست. چون همه که صحبت می کردند در مخالفت بود فقط من باهاش موافقت می کردم. وقتی که رای گرفتند اکثریت موافق کنترل بودند با اینکه ساکت بودند اما رای به نفع کنترل جمعیت دادند.

قاسمی: امام (ره) چطور؟ زمان حضرت امام یا بعد از رهبر معظم انقلاب از این بزرگواران مجوزی برای انجام این پروژه وجود داشت؟

مرندی: تا این لحظه که هیچ مجوزی نبود. منتهی این مصوبه که نیومد و نیومد و من هی پیگیری میکردم که چرا نمیاد آخرش اومد که در یک پاکت سیاه خیلی محرمانه. خب مصوبه خیلی محرمانه که نمیشه کاری کرداینه که من خدمت سران سه قوه ی اون موقع رسیدم. حضرت ایت الله اون موقع رییس جمهور بودند. یادم میاد میرفتیم انیستوپاستور شعبه اش توی جاده ی کرج. از ریاست جمهوری من توی ماشین نشستم تا اونجا. و رفت و برگشت راجع به جمعیت و مشکلاتی که خیلی مختصر به شما گفتم ولی برای ایشون خیلی مفصل تر و دغدغه های خودم رو گفتم ایشون خب اول خیلی با تندی مخالف مطلب بودند ولی وقتی که بعد برگشتیم نمیخوام بگم من گفتم به چه کار خوبی میکنی ولی گفتن مواظب باش هرکاری که میکنی با مشورت روحانیت باشه و کاری بکن که شعاری زمان شاه مثل دوتا فرزند کافیه زنده نشه. خب من که قطعا غیر از این نمی کردم. بعد از ایشون رفتم پیش آقای مرحوم ایت الله رفسنجانی و موسوی اردبیلی که رییس قوه قضاییه بودند. حتی پیش قائم مقام رهبری اقای منتظری رفتم. دو نفرشون اقای منتظری و اقای موسوی اردبیلی به من گفتند که اره ما با حرف های تو خیلی قانع شدیم و خودمونم بیخود داریم پشت تریبون نماز جمعه تبلیغ افزایش جمعیت می کنیم. اما خب ما نمی تونیم از نظر شرعی بگیم تنظیم خانواده انجام بشه ولی دیگه خودمون نخواهیم گفت. گفتند سکوت می کنیم.

قاسمی: یعنی سکئت شون حمل بر همراهی شون شد؟

مرندی: نه. گفتند ما قانع شدیم که تو درست میگی. اما ما نمی تونیم چیزی بگیم مگر اینکه خودمون سکوت کنیم. تا این حد می تونیم. یعنی من نمیخوام از جانب اون ها حرفی زده باشم. ولی نامه نوشتم خدمت حضرت امام. و نوشتم که من این کارها رو کردم. این دغدغه رو دارم. اشتباه میکنم درست میگم نمیدونم. اما نمی تونم آرامش پیدا کنم برای آینده می ترسم. که ما با این جمعیت، الان هر 17 سال و نیم جمعیت مون 2 برابر میشود. من حسرت وزیر ایتالیا و فرانسه رو میخورم که ایتالیا هر 720 سال جمعیتش دو برابر میشه. منه بدبخت نشستم و میخوام یه برنامه ریزی و کاری کنم برای آینده من می بینم هنوز هیچ نتیجه ای نگرفته من دوباره یک جمعیت دیگه به این اضافه شد. اصلا تعادل و تثبیت در برنامه های ما نخواهد بود. و شما بفرمایید چه کار کنیم؟ ایشون اون موقع رسم شون این بود چون نامه زیاد برای ایشون نوشته می شد تو هر پاسخی که میدادن به چند نفر و چند سوال جواب میدادند. یادم نیست مخاطب این نامه افای انصاری بود در بیت یا کس دیگه ای بود اما یکی از جواب سوال هایی که دادند جواب سوال من بود. که بله مسله ی جمعیت و کنترل جمعیت خیلی مهمه و این باید در دانشگاه ها و رسانه ها مورد بحث قرار بگیره. مردم و حتی بزرگواران سران سه قوه و نخست وزیر و همه از اون حرمت تنظیم خانواده نگران بودند و چیزی نمی گفتند. وقتی که فهمیدند امام عملا این چراغ سبز رو دادند که خب رسانه ها بحث کنند و دانشگاه ها بحث کنند و نگفتند کار غلطی است و ولش کنید مثلا.

قاسمی: البته اینکه گفته شد در دانشگاه ها و رسانه ها بحث کنید این برداشت شد که یک همراهی ضمنی وجود داره؟ بله؟

مرندی: ایشون واگذار کردن به بحث های دانشگاه و رسانه ها که انجام بدن. خیلی روشن بود برای همه. برای ایشون روشن تر از همه که رسانه ها و دانشگاهی ها همه موافق هستند برای اینکه مثل روز روشن برای همه بود. منتهی همه واقعا از اینکه این کار شرعی نباشه و حرمت. برای همین هم به محض اینکه حضرت امام این رو فرمودند و قبل از اینکه هیچ اتفاقی بیفته الان مطالعه های جمعیت شناس رو نشون میده که کنترل جمعیت شروع شد. اولا کنترل جمعیت و تنظیم خانواده به معنای کاهش جمعیت نیست. بعضی از افرادی که مخالف هستند این هارو اینجوری تفسیر میکنند و حتی قانون کنترل جمعیت هم که تصویب شد تا سه تا فرزند رو کلا هزینه اش رو به عهده ی دولت گذاشت.. گفت از فرزند چهارم به بالا پدر و مادر بیشتر باید از خودشون پرداخت بکنند. فلذا هیچ وقت تصور دو فرزندی یا تک فرزندی نبود.

قاسمی: اما این شعار رایج بود که یکی خوبه و دوتا بده و....

مرندی: این شعار در زمان من نبود. بعد از من بوده ولی در زمان من چون مقام معظم رهبری فرموده بودند بسیار حساس بودم که فرمایش ایشون رو تابع قانون انجام بدم و واقعا هم حتی وقتی گفتند روحانیت رو باهاشون مشورت بکنید تلاش میکردم خدمت مراجع بروم. و با اقای قرایتی و خیلی های دیگه صحبت میکردم و همیشه نگران این بودم که خدایا من اگه یه وقت این کارو نکنم میترسم من رو نبخشی برای اینکه دیگران اگر این کار رو نمیکنن شاید از ترس یا رودروایسی هست و شاید دغدغه ندارند. من که این اینده رو این طور می بینم و این همه جوون بیکار وجود داره الان حالا اگه به جای 86 میلیون، 200 میلیون بودیم میخواستیم چیکار کنیم الان؟ الان با وضع تغذیه و آب و سرمایش و گرمایش و مسکن و اتوموبیل و.... و یک مشت ادم بیکار که یک اغتشاش بشه سر چهارراه از بیکاری اونا میشستن کنار خیابون و میریزن قاطی... بالاخره چیکار کنیم؟ من اون موقع نگران این چیزها بودم. و خدمت امام هم که نامه نوشتم ایشون برای همین گفتن بحث بکنید و بحث هم یک روزه جواب داد و پیدا بود دیگه. همه نظر دادن که این کار باید بشه و در نتیجه مردم با خیال راحت... اینکه حکومتی عرض میکنم هست اره اینه.

قاسمی: چنانچه شما گفتید باور ندارید که ریشه ی خارجی داشته باشه بعضی از پروژه ها ما بعضا می بینیم مستنداتی رو مثل مستنداتی که سال ها قبل حتی بعضا قبل از انقلاب مثل ان اس اس ان دی ویست، مثل همایش ای سی دی پی قاهره مصر که کشور...

مرندی: اینکه مال بعد از منه. اون هم من حضرت ایت الله تسخیری رو. من وزیر بودم. من رفتم شورای نگهبان گفتم این مطالب میخوام اونجا مطرح بشه. حتی هم جنس بازی. و من که پاسخ این هارو بلد نیستم شما به من بگید باید چه پاسخی داد. اقایون شورای نگهبان هم به من فرمودند که ما هم نمی دونیم این ها رو. بهترین کسی که میدونه اقای تسخیری هست. من رفتم خدمت ایشون و ایشون زبان هم خیلی مسلط بودند و عربی فوق العاده ای و انگلیسی، و به ایشون کفتم میشه یه کاری کنید. چون شما اگه به من درس هم بدید من پاسخ سوالات رو که نمیشه اونجا بدم. وزیر رییس این گروه باید باشه من نمیام و خواهش میکنم شما به جای من تو این اجلاس شرکت کنید. و من اصلا نرفتم. و ایشون به عنوان یک مجتهد به عنوان یک ایت الله رفتند و به اون طور هم که من شنیدم به شدت مواضع خوبی داشتند. همیشه وقتی که ما میرفتیم به اجلاس ها وزیر و معاون. البته بعضی وقت ها ایت الله منافی به جای معاون وقت شون من که اصلا معاون هم نبودم رو فرستادند ولی معمولا معاون و مدیر کل و روابط بین الملل و این ها بودند.

قاسمی:  اقای دکتر در موضوع این جله ی بی نظیر رهبر انقلاب. رهبر انقلاب 58 نوبت در موضوع جمعیت در این 11 سال سخن گفتند یعنی اوج دغدغه مندی ایشون. و حتی در یک جمله ای فرمودند که این عرض کردم اشتباه بود مسولین کشور در این اشتباه سهیم اند و خود بنده ی حقیر هم در این اشتباه سهیم ام این را خدای متعال و تاریخ باید بر ما ببخشد. اقای دکتر به تبعیت از رهبر جامعه دیدیم که نظام مدیریت و برنامه ریزی کشور فعالین در این حوزه کنش گران چه از پیش په کنش گران فعلی و مسولین فعلی به تبع رهبر انقلاب در این موضوع که خبطی انجام شد و این تداوم (در تلوبیون صدا قطع شد)

مرندی: من اولین باری که حالا در حضورشون بودم و فرمایشی کردن راجع به جمعیت، مسولین نظام اون موقع در جلسه بودند جمعیت رو فرمودند و این کلمه رو گفتند این بنا در زمان خودش درست بود ولی ما باید یه زمانی جلوش رو می گرفتیم که به سرعت به سمت منفی شدن نره. از در که اومدیم بیرون من خدمت شون بودم با یکی از اقا زاده هاشون اقا مسعود، من گفتم شما یک جمله ای امروز فرمودین که برای من حیات بخش بود. گفتند چه جمله ای؟ گفتم شما گفتید که در زمان خودش درست بوده. گفتند خب بله. گفتم دیروز یک روحانی محترمی از قم امده بودند کنسول بهداشت و درمان اون موقع نماینده ی مجلس بودم و گفتش که تو چند میلیون ادم رو کشتی با این. گفتند خیر بیخود کرده. مگه تو یادت نمیاد من چقدر کمکت کردم. بنابراین ایشون اصلا نقش بازدارنده رو نداشتند به خصوص اینکه من 2 بار اقای مقدم که در بیت هست ایشون مال مسول امور مردمی ایشون یکی دوبار اومد پیش من و گفت اقا با این تنظیم خانواده مشکل دارند؟ من خدا میدونه این دو دفعه اتفاق افتاد یک بارش رو یادمه می دویدم تا خودم رو برسونم به ایشون چون نزدیک اذان ظهر بود می ترسیدم ایشون وایستن نماز و من این فرصت رو از دست بدم. رسیدم اونجا و دیدم با اقای هاشمی رفسنجانی نشستن سر سجاده منتظرن که اذان گفته بشه من به این ها قضیه رو گفتم و این مطلب رو به من گفتن اگه حضرت عالی جایی ابراز کردید یا ابراز نکردید نظرتون اینه که این کار درست نیست من الان برم وزارت خونه فیتیله ی این کار رو بکشم پایین. هر دو گفتند که نه تو برو کار خودت رو بکن. همچین چیزی گفته نشده. و 2 بار این اتفاق افتاد. یک بار دیگه اقای هاشمی نبود. اینه که از اینکه اصل برنامه غلط بوده هیچکس تا حالا به من نگفته. البته ادم هایی که کارشناس نیستند و حالا میخوان بگن ما هم دلسوزیم اون ها در مخالفت با این طرح این حرف هارو میزنند. ولی حرف اصولی نیست. بعی ها هم اونوقت دیگه حرف دیگران رو باور میکنند. یک روحانی بزرگواری که من قبلا ایشون رو نمی شناختم ولی اومدن به من گفتن که این شب عاشورا به من گفتند که مطلبی مهم تر از عاشورا میخوام بهتون بگم و اون هم کنترل جمعیت هست. و خلاصه 7-8 دقیقه ایشون صحبت کردن. و هرکسی این حرف هارو پشت سرم میزنه همیشه حلال شون کردم و ایشون هم گفتن مهم نیست. و اون کسی که به من این رو نشون داد گفت فلانی من ده ها سال رییس دفتر تو بودم یا توی وزارت خونه یا اینجا پسر من اومده میگه تو چطور با این کسی که این روحانی میگه این جنایت کاره این قاتله کار میکنی؟ میگه من فقط پسرم رو نمی تونم توجیح کنم. و به این دلیل من رو ایشون تشویق کرد تا عملا از این روحانی بزرگوار شکایت بکنم. یا قوه قضاییه بالاخره قوه قضاییه وقتی ایشون رو احضار کرد به فکر افتاد که بیاد پیش من و من بهش گفتم شما همچین صحبتی کردی درباره ی من. اول میخواست من فکر کنم این کار رو نکرده. گفتم من دیشب گوش کردم و قبول کرد که این هارو گفته. شب عاشورا. بالخره من بهش گفتم واقعیت اینکه گفتی اینه و.... بعد گفتم بیا من رضایت نامه رو همین الان می نویسم ولی خودم رو به عنوان یک مظلوم و تو رو به عنوان یک ظالم دارم می بینم. و برای همین هم دارم داد میزنم سرت و معمولا سر کسی داد نمیزنم و خداوند هم گفته که شما تنها کسی که می تونین سرش داد بزنین....

قاسمی: شاید تداوم این سیاست ها که در واقع نکته ی رهبر ناظر به این است حتی یک تعبیری داشتند مثل اینکه ما شیر ابی رو باز کنیم و فراموش کنیم. باید چه جوری این سیاست ها رصد میشد و چه کسی باید این کار رو میکرد که متوجه میشد و متوقف میشد که نشد؟

مرندی: من دور دومی که اومدم وزارت بهداشت، یعنی 4 سال وزیر نبودم و در اون 4 سالی که نبودم تصویب شد و اواخرش و وقتی که من اومدم ما شروع کردیم سالیانه یا یکسال در میون شاخص های بهداشتی رو میگرفتیم ببینیم پیشرفت مون خوب بوده یا کند یا تنده. این هارو که اعلام میکردیم رشد جمعیت رو هم میگرفتیم. اعلام که میکردیم مرکز امار ایران میگفت وزارت بهداشت در کار ما دخالت میکنه و بلد نیستن کار رو و اعدادی که میدن غلطه. میگفتن شما اصلا بلد نیستید.

قاسمی: یعنی شما می گفتید و مرکز امار در موثق بودن اون تشکیک میکرد.

مرندی: بله میگفتن شما کارشناس قضیه نیستید. و اون موقع متاسفانه سر شماری هر 10 سال یک بار بود و ماباید صبر میکردیم 10 سال بعد اقایون سرشماری بکنن و کامپیوتر مثل حالا که نبود. یکی دو سال هم طول میکشید تا تحلیل بکنند. یک روزی مرکز امار گفت که اقا وضع جمعیت رشدش خیلی بد شده و از اونجا وزارت بهداشت هم میگه بدتره. خب ما بنظرمون امار خودمون درست بود. کما اینکه از بس به ما شک کردن ما به سازمان ملل و بانک جهانی بهداشت گفتیم شما گروه امارتون رو بیارید در کشور ما درسته یا غلطه. اونا اومدن تنظیم خانواده رو روش کاری نکردن و بقیه امار ها رو گفتن کاملا درسته و تا اون لحظه امارهای مرکز امار ما رو چون مقام رسمی اونه دیگه در کشور می نوشتن ولی بعضی وقتا اینا خودشون تست کردن در اون پروسه از اون روز دیگه بنابراین ما واقعا در این جا مظلوم واقع شدیم. وای یک بار هم نشد اون ها شک کنن به کار خودشون. اینه که

قاسمی: مسولین بالادستی رو در این رابطه بهشون هشدار ندادید که باید ورود کنن؟

مرندی:: مصاحبه کرده بودم. دیگه چه هشداری بدم؟ اگه ایشون ب گوش شون نمی رسید که جواب من رو نمیدادن که اصلا این ها کاره ای نستن و سواد کار ندارن

قاسمی: اقای دکتر تمام شاخص ها تو اون دوره میگه که چنانچه هدف 20 ساله ی کنترل جمعیت که قرار بود نرخ باروری رو از 5/6 به حدود 4 فرزند به ازای هر زن تو 20 سال برسونه تو چند سال محقق شد؟ ما شاخص هارو میبینیم که افت شدیدی پیدا کرد و در واقع رصد و توقف این سیاسیت ها چیزی است که رهبر انقلاب رو به عذر خواهی و طلب مغفرت کشوند. نکته ای هم شما فرمودین اینکه نهادهای بین المللی هم امدند و شاخص های سلامت رو برسی کردند اما شاخص های جمعیت نه. ایا نظام برنامه ریزی کشور همون دوره به این فکر نکرد که چرا نهاد های بین المللی چرا به ایران دارن دایما جایزه ی جمعیت میدن و توی یک بازه ی جوانی سه تا جایزه ی جمعیت به ایران دادن ایا این ادرس غلط دادن به نظام مدیریت و برنامه ریزی نیست و ایا این حساسیت برانگیز نبود که جلوی اون سیاست های غلط رو بگیره؟

مرندی: اگر هرکسی این فکر رو میکنه لابد خودش شخصیتی داره که اگه گوشه ای جایزه ای یا رشوه ای بهش بدن میره بر علیه نظام اقدام میکنه. از این جوایز من زیاد گرفتم. نشان درجه اول جمهوری اسلامی هم گرفتم. اگر در جمهوری اسلامی داره کار میکنه باید برای خدا کار کنه ولی برای همین هم هست اگر من موافق من صحبت کنن یا مخالف من صحبت کنن. من چیزی که فکر میکنم درسته تلاش میکنم این کار رو انجام بدم و پیش خدا سرافکنده نباشم. اینایی که میگن عاخه مگه یه نشان چیه. من دیگه نمیدونم تو نیت اون ها چیه ولی اتفاقا با یوان اف بی ای که رییسش یک خانم پاکستانی بود از اول هم میونه ی درستی نداشتم. نمیدونم چرا با حساب جمهوری اسلامی یک یزی داشت. مال 40 سال قبله یادم نیست و ما هیچ وقت کمکی از ایشون دریافت نکردیم لاقل زمانی که من بودم. بهداشت جهانی هم مخالف بود نه سازمان بهداشت جهانی. ریس منطقه مون. 6 تا منطقه داره سازمان جهانی بهداشت یکیش به قول حضرت اقا اسیای غربی اونا و شرق مدیترانه و ایشون عربستان صعودی وهابی بود و مخالف کنترل جمعیت. همه اش با من مجادله میکرد و میگفت تو الگویی برای کشور دیگه و میگفت این چه کاریه دارید در کشور میکند خلاف شرعه. بنابراین من مشوقی نداشتم. ولی کسی به من نه ایده ای داده برای تنظیم خانواده خب خیلی کار بهداشتی من کردم برن اونا رو هم همه اش رو زیر سوال ببرن. هیچگونه ارتباط در خارج بوده نه اصلا من با کسی مشورت کردم

قاسمی:  غرض ارتباط خارجی نیست. غرض اینه وقتی اون قوه ی عاقله ی کشور میبینه که یک سری نهاد ها که ما خصومتش رو با جمهوری اسلامی شاهدیم ولی توی یه موضوعی دایما دارن جایزه میدن

مرندی: ببینید اینا همه اش ده بیست سال بعد از قضیه اس. شما اون موقع اگه بودید همچین صحبت هایی اصلا نبود. اصلا مسولین نظام هیچ کسی گفت جاییزه رو نرو بگیر خب نمی رفتم. من با اجازه ی همه ی این اقایون رفتم. خب میگفتن تو این جایزه رو نرو بگیر. نمی رفتم. سازمان جهانی بهداشت به من یه جایزه داد اون برای بهداشت بود. میگفتن نرو نمی رفتم. چیز مهمی نبود. بنابراین من از خدا میخوام اگه هر گناهی کردم چه در جمعیت چه در غیر جمعیت من رو ببخشه. و هر شب و هر روز استغفار برای خودم میکنم. اما اگر از خودم بپرسن خودم قاضی باشم اگر کسی این کار رو کرده بود خدا میدونه تمجیدش میکردم. چون بالاخره من معاون بهداشت بودم برای اولین بار اشنا شدم با بدبختی های روستایی ها و مناطق محروم کشور که امام همش میگفتن برای مستضعفین برای برای کوخ نشینان کار کنید. خب بالاخره منم باید هرکاری به عقلم میرسید انجام میدادم. هیچ وقتم مشاور خارجی ما نداشتیم و اقای دکتر جزایری که عرض کردم مخالف بود اونا هم کارمندی بودن و جرعت نمی کردن چیزی بگن. یک روزی از شورای انقلاب فرهنگی بعضی از اعضایی که خب با من مشکل دارن ظاهرا معدودا ولی خب مشکل دارن اینا رفته بودن خدمت حضرت اقا و گفته بودن ما چیزی میخوایم تصویب کنیم درباره ی جمعیت. یکی از معاون های بیت به من زنگ زد و گفت بعضی از این دوستان اینجا بودن حضرت اقا بهشون گفتن مصوبه ی شورای انقلاب فرهنگی برای این کار کارسازی نداره. برای اینکه این کار کلی اعتبارات میخواد و و دستگاه های دیگه خیلی باید همکاری کنن و شما برین از مجلس مصوبه بگیرین. گفتن حالا ما چه جوری بریم بگیریم گفته بودن برین پیش دکتر مرندی اون. خانم گفته بود که اون که خودش این کنترل جمعیت رو... گفته بودن نه اگر فلان شخص اگر هر کاری بدونه نظر منه عن همون رو انجام میده

قاسمی: انجام شد در کمسیون و در مجلس؟

مرندی: بلافاصله من همون روز اقای دکتر شهریاری گفتم ریس کمسیون بود گفتم حضرت اقا همچین انتظاری از من و شما دارن به دکتر قاضی زاده که الان معاون ریس جمهور هستن به ایشون هم گفتم و خواهش کردم و واقعا اومدن به میدون به خصوص قاضی زاده خیلی روی این وقت گذاشت و یک طرح چهل و چند ماده ای تهیه کردیم حتی کمسیون فرهنگی هم رفت نگاه کرد و تغییراتی داد و اخرش تغییرات رو برگردوند به همون که ما نوشته بودم منتهی مجلس میگفت چون دولت پولش رو تصویب نمیکنه قول اجرا نیست. شورای نگهبان برمیگردونه. احتمالا سال 94-95 بود. من و دکتر شهریاری و قاضی زاده و رفتیم پیش اقای نوبخت. ایشون ریس برنامه و بودجه بود. براش شرح دادیم و گفت این انقدر میلیارد پول میخواد من گفتم خب یک کار بکنیم این هارو تقسیم بندی بکنید. اون که اصلا پول نمیخواد یا چیزهای تشویقی و نصیحتی و این ها هست. این رو بزارید برای سال الول که شما پیش بینی بودجه نکردید. ایشون هم موافقت کرد گفت بله این کار رو می تونیم بکنیم. اگر 50 تا نماینده اما بکنن که از ریس مجلس بخوان جلو بندازه میتونن. من رفتم همون روز این طرح رو بردم پیش نمایندگان و یک نفرشون هم رد نکرد و 80 نفر امضا کردن. بردم برای اقای لاریجانی و گفتن قانونن من مجبورم این رو مطرح کنم. ولی تا الان دولت مقاومت کرده و ما نظر دولت رو دوباره می پرسیم اگر موافق نباشن طرحش وقت مجلس رو میگیره و شورای نگهبان رد میکنه متاسفانه همینطور شد دولت زیر بار نرفت. بنابراین برای اون امر مقام معظم رهبری اون تلاشی که باید میکردم رو منتی نیست انجام دادم. چون با ئوست و استخوان به ولایت فقیه اعتقاد دارم.

قاسمی: بنده هم شواهد و قرائنی دارم که دولت اقای روحانی همراهی نکردن پیرو حرف شما. من فراموش نمیکنم کمسیون فرهنگی طرحی رو که عنوانش تعالی جمعیت بود بررسی میکرد نماینده سازمان برنامه و نماینده اقای نوبخت به صراحت اعلام میکرد ما پول نمیدیم. و همراهی نکرد حتی اقای ریس جمهور 24 دی ماه 99 اقای روحانی موضوع فرزنداوری رو به سخره گرفت همه خندیدن و این شد نتیجه ی فرصت سوزی. دولت فعلی رو در اجرای سیاست های جمعیتی و در اجرای این قانون جوانی جمعیت که یکسال و اندی از ابلاغ اون میگذره چقدر جدی می بینید؟

مرندی: من جدی نمیبینم ولی خب همه ی واقعیت دولت رو نمیدونم. من دلسوزی اقای رییسی رو در همه ی زمینه ها می ستایم واقعا ولی بنظرم ایشون خیلی تنهاست. و حتی تلفن هم به من زدن قبل از نوروز بود در اوج صحبت های استیضاح وزیر بهداشت و به ایشون گفتم که وزیری که انتخاب کردید اگر میخواید این شبکه ای که حضرت اقا روش تاکید دارن انقدر و به وزیر قبلی و به ایشون گفتن و شما هم گفتین اولویت تونه اگر می خوایید انجام بشه ایش. ن به تنهایی توانش رو نداره. هم به ایشون گفتم و هم به شما میگم. به ریس دفترشون هم افای دکتر اسماعیلی گفته بودم. شما مثل کرونا یک ستادی درست کنید خودتون ریس ستاد و ایت الله ابراهیمی هم دبیر شما که همه دستگاه باشید و همکاری بکنند و چون من بهش میگم بابا چرا نمیری طلبکاری کنی میگه من اهل داد زدن و طلبکاری نیستم. خب اینطوری نمیشه.

قاسمی: ما این ستاد رو داریم اقای دکتر. ستاد ملی جمعیت رو داریم امروز.

مرندی: حقیقتا تا الان نمیدونم این ستاد چیکار میکنه. نه اینکه نکنه کار ها. من نمیدونم خب. منکه دستگاه نظارتی نیستم. تو فرهنگستان ما نمی بینیم چیزی از خیلی جاها. از وزارت بهداشت نمی بینیم. نه این دوره دوره ی قبل هم همیطور سیاست های کلی سلامت از سال 93 اقا ابلاغ کردن. شما برین کدوم گوشه اش رو کدوم وزیر انجام داده. و کی بهشون ایراد میگیره چرا تهش مجلس میدون نمیده و... قدرت نظارتی دارن. هیچکدوم این ها انجام نمیشه. حالا اگه الان هم یه قانون از این جوان جمعیت هم بهتر و محکم تر بیاد و کسی اجرا نکنه به چه دردی میخوره؟ ما بی اعتناییم به قانون شکنی. اقای رفسنجانی میگفت چراغ قرمز جمهوری اسلامی مثل خلاف شرعه اگه رد کنی. خب ما باید همین طور به قضیه نگاه کنیم. به نظر من عناوین مجلس که قانون گذاشتن که وزیر بهداشت معاونینش و روسای دانشگاه همه باید تمام وقت باشن. اصلا کار خصوصی نداشته باشن. حالا کدوماشون اینطوری هستن؟ در تمام دوران ها و از جمله الان همه شون اشتغال بیرون دارن. و خب این قانون شکنی است. وقتی که وزارتخونه و مسولین قانون شکنی کنن دیگه بقیه پیداست. اما خوشبختانه افرادی مثل من هستن که دیگران بیان یقه شونو بگیرن ولی اصل قضیه رهاست. وقتی اقای ریسی به من زنگ زدن گفتم اقای دکتر اگر من وزیر بودم اون روز که شما گفتین بیماری های نادر رو همه ی هزینه هاش رو بیارین توی بیمه من می ایستادم جلوی شما. میگفتم شما چه حقی دارید که کار کارشناسی نکرده بیارید توی بیمه. زمان اقای هاشمی که ریس جمهور بودن داشتن میرفتن کارخونه ی سیگار سازی رو افتتاح کنن به همراه اقای نعمت زاده. هر چه ما گفتیم به عنوان وزیر بهداشت اقا این میکشه مردم رو مضره و چقدر هزینه برای دولت داره قرار گذاشتن که فردا 8 صبح اونجا یاشن. بالاخره از روی ناراحتی گفتم موجب ننگه برای من به عنوان یک ایرانی و وزیر بهداشت که ریس جمهور یک کشور بهش میگیم این قاتل مردمه میخواد بره کارخونه قتل عام مردم رو افتتاح کنه. اقای هاشمی و دولت ساکت شدند و نرفتن فردا. بالاخره ادم باید اگه چیزی رو میدونه بگه. مثل همون جمعیت که بنظر من درست ا. مد باید دنبالش رو میگرفتم.

قاسمی: ایا می تونیم انتظار داشته باشیم که اقای دکتر مرندی که سابقه ی طولانی در مدیریت داره و پروژه ی جمعیت رو میشناسه و امروز دغدغه مندی حضرت افا رو داره می بینه در کسوت ریس فرهنگستان در حد ظرفیت های خودش طلیعه دار پیش بردن باشه در موضوع جمعیت و این مطالبه رو دایما ببینیم؟

مرندی: ما هیچ مطلب سلامتی نیست که خود ما ورود به نکرده باشیم. متاسفانه شورای انقلاب فرهنگی که... عاخه من کاره ای نستم. ما فقط با نامه می تونیم. بعدم من بیام الان از همین چیزایی که عرض کردم درباره ی وزارت خونه خوشحال نیستم. برای اینکه این موجب تضعیف وزارتخونه میشه. بالاخره اونا که درست شدنی نیستن چون من صدبار بهشون گفتم اما فقط تضعیف میشه برای همین من از زیر همه مصاحبه ها در میرم. این چون مال جمعیت بود و میدونستم خواست اقاست من قبول کردم وگرنه از زیر مصاحبه در میرم که چیزی نگم که وزارتخونه تضعیف بشه.