وعده سیاست خارجی رئیسی چه بود و چه شد؟

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران،سید ابراهیم رئیسی با کسب 18 میلیون و 21 هزار و 945 رای (18021945) رای، هشتمین رئیس جمهور تاریخ ایران شد. رئیسی 31 خرداد 1400 در اولین نشست خبری گفت: «سیاست خارجی دولت ما از برجام شروع نمی‌شود و به برجام نیز محدود نخواهد شد، بلکه ما تعاملی گسترده و متوازن را در سیاست خارجی دنبال خواهیم کرد... اعلام می کنم که ما روابط با تمام کشورهای دنیا و تعامل با آنها را به ویژه کشورهای همسایه اعلام کردیم. اولویت ما ارتباط با همسایگان خواهد بود.»

عبارت فوق تبدیل به راهبرد اصلی سیاست خارجی دولت سیزدهم شد. دلیل اتخاذ آن، تجربه ناکام روحانی در برقراری رابطه پایدار با غرب و خارج شدن همسایگان و قدرت‌های نوظهور آسیا از اولویت دولت وقت بود.

رئیسی میزبان 74 دیدار دیپلماتیک در تهران | 9 تن از سران جهان به ایران آمدند

هفتاد و چهار دیدار دیپلماتیک با رئیس جمهور رئیسی در سعد آباد تهران طی بازه زمانی یکساله 31 خرداد 1400 تا 31 خرداد 1401 برگزار شد. گستره هیئت های دیپلماتیک عازم تهران از ژاپن در شرقی ترین نقطه تا نیکاراگوئه در غربی ترین نقطه کره زمین بوده است.

رئیسی از روز تحلیف ریاست جمهوری در نیمه مرداد 1400 تاکنون میزبان 9 تن از سران کشورهای عراق، ارمنستان، افغانستان، سوریه، قطر، تاجیکستان، ونزوئلا، ترکمنستان و قزاقستان بود.

تاکنون سه تن از سران 5 کشور آسیای مرکزی عازم تهران شده‌اند. نکته‌ای وجود دارد: این منطقه تحت نفوذ روسیه و مورد طمع چین و آمریکا است. اخیراً ترکیه نیز گام های بلندی برای نفوذ در آن برداشته.

در سال های اخیر، روابط ایران با حوزه آسیای مرکزی رو به سردی رفت. تا جایی که تاجیکستان مانع اصلی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای بود. این کشور هم زبان به مرز عناد با تهران رسیده بود.

اکنون روابط تهران - دوشنبه به نقطه ای رسیده است که بالاترین مقام نظامی ایران به این کشور سفر (اردیبهشت 1401) و کارخانه تولید پهپاد تمام ایرانی «ابابیل - 2» در تاجیکستان را افتتاح می کند. «رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان نیز در خرداد 1401 پس از 9 سال درصدر هیأتی بلند پایه به ایران آمد.

این سفر مهر بطلانی بر یک دهه روابط تیره ایران - تاجیکستان شد.

بخشی از کریدورهای عبوری از ایران |منبع: CSIS

یکی از دستور کارهای اصلی سفر سران آسیای مرکزی به ایران در راستای فعال سازی کریدورهای عبوری از خاک ایران است. موضوعی بسیار مهم که می تواند ایران را تبدیل به تقاطع اتصال شرق - غرب و شمال - جنوب کند. این سیاست برد - برد هم برای ایران ارزآوری خواهد داشت و هم کشورهای محصور در خشکی (landlocked country) آسیای مرکزی به مسیر ترانزیتی مستقیم به آب های آزاد دست خواهند یافت.

از سوی دیگر، به دلیل جنگ اروپا عملاً دروازه شرق اروپا به روی کریدورهای زمینی عبوری از روسیه بسته شده و کشورهای آسیای مرکزی متکی به کریدورهای ایران می شوند. کریدور ریلی قزاقستان - ترکمنستان - ایران - ترکیه همزمان با سفر «توکایف» رئیس جمهور قزاقستان به تهران راه اندازی شد.

مدیرعامل شرکت راه آهن ایران 29 خرداد اعلام کرد: «امروز کریدور ریلی قزاقستان - ترکمنستان - ایران - ترکیه با هدف گذاری اولیه جابه جایی سالانه 5 میلیون تن بار به منظور بهره مندی از مزیت ژئوپلیتیک کشور راه اندازی شد.»

این رخداد به معنی غلبه کریدور ایران بر کریدور ترکیه است که از مسیر دریایی خزر عبور می کند. کریدور مدنظر ترکیه با هدف دور زدن ایران طراحی شده بود و بندر آکتائو در قزاقستان را به بندر باکو در آذربایجان (از طریق کشتی های رو - رو) متصل می کرد اما سفر «توکایف» نشان داد که کریدور ایرانی به صرفه تر است.

احیاء کریدورها می‌تواند ایران را به تقاطع جهان بدل کند. مسیر اتصال زمینی شرق و غرب جهان تنها از 2 کشور ایران (پایین دست خزر) و روسیه (بالا دست خزر) می گذرد. این یک مزیت راهبردی است که از 2013 مورد توجه چین قرار گرفته است. هند نیز از سال 2016 درصدد فعال کردن کریدور عبوری مدنظر خود (شمال - جنوب) از ایران است که اخیراً رسماً فعال شد.

چین و هند تا سال 2050 به قدرت اول و دوم اقتصادی جهان تبدیل خواهند شد.

دیدارهای دیپلماتیک «سعد آباد» تهران به ترتیب تاریخ ملاقات از قرار ذیل است:

وزیر خارجه هندوستان (15 تیر 1400)، وزیر خارجه قطر (3 مرداد 1400)، وزیر خارجه بوسنی و هرزگوین (13 مرداد 1400)، دبیر کل اتحادیه آلبا (13 مرداد 1400)، وزیر خارجه عمان (13 مرداد 1400)، رئیس مجلس تاجیکستان (13 مرداد 1400)، رئیس مجلس قانونگذاری عالی ازبکستان (13 مرداد 1400)، وزیر خارجه نیکاراگوئه (13 مرداد 1400)، رئیس مجلس سوریه (13 مرداد 1400)، فرستاده ویژه دولت نجات ملی یمن (13 مرداد 1400)، وزیر گردشگری غنا (13 مرداد 1400)، مدیر اجرایی دبیرخانه سیکا (13 مرداد 1400)، وزیر خارجه بولیوی (13 مرداد 1400)، رئیس مجلس نیجر (13 مرداد 1400)، رئیس مجلس سنای پاکستان (13 مرداد 1400)، معاون رئیس جمهور ونزوئلا (13 مرداد 1400)، نخست وزیر الجزایر (14 مرداد 1400)، نخست وزیر ارمنستان (14 مرداد 1400)، رئیس جمهور عراق (14 مرداد 1400)، رئیس شورای عالی قضایی عراق (14 مرداد 1400)، رئیس جمهور افغانستان (14 مرداد 1400)، رئیس مجلس ترکیه (14 مرداد 1400)، رئیس دومای دولتی روسیه (14 مرداد 1400)، رئیس مجلس آفریقای جنوبی (14 مرداد 1400)، رئیس مجلس نمایندگان بلاروس (14 مرداد 1400)، رئیس مجلس صربستان (14 مرداد 1400)، فرستاده ویژه امارات متحده عربی (14 مرداد 1400)، وزیر خارجه هندوستان (15 مرداد 1400)، وزیر خارجه نیجریه (15 مرداد 1400)، وزیر خارجه کویت (15 مرداد 1400)، رئیس اقلیم کردستان عراق (15 مرداد 1400)، وزیر خارجه بنگلادش (15 مرداد 1400)، رئیس مجلس جمهوری آذربایجان (15 مرداد 1400)، رئیس روسای مجالس تانزانیا و زنگبار (15 مرداد 1400)، رئیس مجلس قرقیزستان (15 مرداد 1400)، رئیس مجلس گینه بیسائو (15 مرداد 1400)، وزیر خارجه عراق (19 مرداد 1400)، وزیر خارجه ژاپن (31 مرداد 1400)، وزیر خارجه پاکستان (4 شهریور 1400)، نخست وزیر عراق (21 شهریور 1400)، وزیر خارجه ونزوئلا (26 مهر 1400)، وزیر خارجه تاجیکستان (4 آبان 1400)، وزیر خارجه ترکمنستان (4 آبان 1400)، وزیر خارجه ازبکستان (4 آبان 1400)، وزیر خارجه پاکستان (4 آبان 1400)، وزیر خارجه ترکیه (24 آبان 1400)، وزیر خارجه سوریه (15 آذر 1400)، مشاور امنیت ملی امارات (15 آذر 1400)، وزیر خارجه و تجارت مجارستان (25 آذر 1400)، وزیر خارجه عراق (2 دی 1400)، فرستاده ویژه رئیس جمهور ترکمنستان (19 دی 1400)، وزیر خارجه توگو (4 بهمن 1400)، وزیر دفاع جمهوری آذربایجان (6 بهمن 1400)، وزیر خارجه قطر (7 بهمن 1400)، وزیر خارجه فنلاند (18 بهمن 1400)، وزیر خارجه ایرلند (25 بهمن 1400)، معاون نخست وزیر و وزیر سرمایه گذاری و تجارت خارجی ازبکستان (1 اسفند 1400)، وزیر خارجه عمان (4 اسفند 1400)، رئیس دفتر امنیت ملی سوریه (9 اسفند 1400)، وزیر خارجه عراق (25 فروردین 1401)، رئیس مجلس عراق (7 اردیبهشت 1401)، وزیر دفاع چین (7 اردیبهشت 1401)، رئیس جمهور سوریه (18 اردیبهشت 1401)، وزیر خارجه لهستان (18 اردیبهشت 1401)، امیر قطر (22 اردیبهشت 1401)، معاون نخست وزیر کوبا (28 اردیبهشت 1401)، معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان (29 اردیبهشت 1401)، رئیس جمهور تاجیکستان (9 خرداد 1401)، رئیس جمهور ونزوئلا (21 خرداد 1401)، وزیر خارجه پاکستان (24 خرداد 1401)، رئیس جمهور ترکمنستان (25 خرداد 1401) رئیس مجلس ارمنستان (26 خرداد 1401) و رئیس جمهور قزاقستان (29 خرداد 1401).

رایزنی با سران 32 کشور جهان | رئیسی به 5 کشور سفر کرد

رئیس جمهور نیز در طول یک سال گذشته عازم 5 کشور پیرامونی ایران شد: تاجیکستان (شهریور 1400)، ترکمنستان (آذر 1400)، روسیه (دی 1400)، قطر (اسفند 1400) و عمان (خرداد 1401) مقصد سفرهای خارجی رئیسی از زمان استقرار دولت است.

دیدارهای رئیسی در حاشیه 3 اجلاس منطقه ای از قرار ذیل است:

اجلاس شانگهای: سران بلاروس، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان، ترکمنستان، پاکستان و ارمنستان و وزرای خارجه روسیه و چین با رئیسی دیدار کردند. حجم تجارت خارجی سازمان همکاری شانگهای 6.6 تریلیون دلار است. جمعیت اعضای این سازمان نیز بیش از یک‌سوم جمعیت کره زمین است. دراجلاس شهریور ایران توانست به عضو اصلی این سازمان تبدیل شود.

اجلاس سران سازمان همکاری های اقتصادی (اکو): سران ترکمنستان، آذربایجان، ازبکستان، پاکستان، ترکیه با رئیسی دیدار و گفتگو کردند. در این اجلاس سوآپ سالانه 1.5 تا 2 میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از طریق ایران حاصل شد.

اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF): دیداربا سران قطر، الجزایر، موزامبیک، گینه استوایی و ترینیداد و توباگو از جمله برنامه‌های کاری رئیسی در قطر بود. کشورهای عضو این مجمع صاحب 70 درصد ذخایر گاز اثبات شده جهان هستند و 44 درصد تولید گاز و 51 درصد از صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) سراسر جهان را در اختیار خود دارند. یازده کشور ایران، روسیه، قطر، مصر، الجزایر، بولیوی، گینه استوایی، لیبی، نیجریه، ترینیداد و توباگو و ونزوئلا اعضای اصلی مجمع هستند.

همچنین، رئیسی طی یکسال گذشته به صورت تلفنی با سران چین، فرانسه، واتیکان، اتریش، نیکاراگوئه، شورای اروپا، ژاپن، صربستان، کویت، اندونزی، سنگال و بلژیک رایزنی کرد که بیشترین سهم برای «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه با 5 مکالمه طی مرداد تا بهمن 1400 بود.

در مجموع سید ابراهیم رئیسی با 32 تن از سران کشورهای جهان پیرامون روابط دوجانبه و نیز تحولات منطقه ای و فرامنطقه ای رایزنی کرده که گستره آن شامل 4 قاره آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکایی جنوبی است و 12 تن از آنان، سران کشورهای همسایه ایران بود. البته موارد فوق جدای از رایزنی های روزانه وزارت امور خارجه امیرعبداللهیان است.

واردات بیش از 150 میلیون واکسن کرونا، پیگیری احیاء کریدورهای عبوری از خاک ایران، اجرایی شدن توافق همکاری 25 ساله ایران - چین، توافق همکاری 20 ساله ایران - ونزوئلا، توافق همکاری 20 ساله ایران - ترکمنستان، احیاء بندر ایرانی سالیانکا (دریای خزر) در آستاراخان روسیه در راستای فعال شدن کریدور شمال - جنوب، افزایش فروش روزانه نفت و بازگشت درآمد ارزی آن از جمله ره آوردهای ایران در دولت رئیسی بود.