کدام ویژگی‌های کارکردی رئیسی می‌تواند به کاهش شکاف‌های اجتماعی - سیاسی ایران منجر شود؟

به گزارش الف به نقل از فرهیختگان: جمعه 28 خرداد 1400 چیزی جز رستاخیز ملت ایران بود؛ رستاخیزی که می‌توانست 49 ماه زودتر یعنی 29 اردیبهشت‌ماه سال 1396 اتفاق بیفتد، اما قهر مستضعفان و مردم حاشیه‌نشین با صندوق رای، همه چیز را به جمعه 28 خردادماه موکول کرد، اما از آن بیست‌وهشتم در سال 96 تا این بیست‌وهشتم در سال 1400، چه بسیار زندگانی‌هایی که به‌واسطه فشار تحریم و ناکارآمدی دولت برباد رفت تا دشمنی که خود در این وضعیت دخیل بود، به‌دنبال دلسرد کردن مردم از انتخابات باشد. در کنار این مسائل بحران شیوع ویروس کرونا نیز اضافه شد و در روز رای‌گیری هم ناکارآمدی دولت در آخرین لحظات نیز دامن انقلاب را گرفت، اما با این حال مردم در 1400 به میدان آمدند و کار را یکسره کردند. رستاخیز آنها محدود به شهر و روستاهای جغرافیای ایران نشد و به سراسر جهان گسترش یافت. اگرچه در خارج از کشور ائتلاف عناصر ضدانقلاب، سلطنت‌طلبان و گروهک تروریستی منافقین در مقابل شعب اخذ رای تجمع کردند تا با فحاشی و ضرب و شتم مردم، مانع از رای دادن آنها شوند، اما این تلاش‌ها ناکام ماند و بسیاری در انتخابات شرکت کردند.

براساس آماری که عصر روز گذشته وزیر کشور اعلام کرد مشارکت در انتخابات 48/8 درصد بوده و براین اساس از 28 میلیون و 933 هزار و 4 رای ماخوذه، سیدابراهیم رئیسی با 17 میلیون و 926 هزار و 345 رای برنده انتخابات شد. در این انتخابات، محسن رضایی 3 میلیون و 412 هزار و 712 رای، عبدالناصر همتی 2 میلیون و 427 هزار و 201 رای و سیدامیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، 999 هزار و 718 رای کسب کردند. در این انتخابات میزان آرای باطله با رشدی قابل توجه به 3 میلیون و 726 هزار و 870 رای رسید. درمجموع بین آمار نهایی و آمار تفکیکی هر کاندیدا، 458 هزار و 158 رای اختلاف وجود دارد. روح‌الله جمعه‌ای مشاور وزیر کشور در این باره گفته که این آرا یا به صندوق ریخته نشده یا در صندوق‌های دیگر انداخته شده است.

اگرچه مهم‌ترین نظرسنجی، سطح مشارکت مردم در انتخابات را در حدود 42 درصد پیش‌بینی می‌کرد، اما با این حال در روز رای‌گیری بسیاری برای افزایش مشارکت پای صندوق‌های رای رفتند. شاید اگر بی‌انضباطی دولت در روند اخذ رای در برخی شعب تا حوالی ساعت 11 نبود، مشارکت به بیش از 50 درصد نیز افزایش پیدا می‌کرد.

با این حال و صرف‌نظر از میزان مشارکت، آنچه در این انتخابات قابل توجه بود، به میدان آمدن بخش قابل توجهی از همان افرادی بود که 4 سال پیش به‌دلیل نارضایتی از وضع موجود، حاضر به مشارکت در انتخابات نشدند. در آن انتخابات، طبقه مرفه جامعه به‌طور حداکثری حضور پیدا کرد، ولی طبقات ضعیف با صندوق رای قهر کردند و این مساله باعث شد تا در شمال تهران (منطقه یک) روحانی 80 درصد آرا را به خود اختصاص دهد و در منطقه نسبتا مرفه‌نشین 6 مشارکت بی‌سابقه 95 درصدی به نفع روحانی شکل بگیرد. درعوض، در منطقه 15 که منطقه متوسط و ضعیف به‌شمار می‌رود، مشارکت 53 درصدی رقم خورد. این طبقه مستضعف علاوه‌بر انتخابات 96، در انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفند 98 نیز شرکت نکرد تا انتخابات با مشارکت 42 درصدی برگزار شود. اما کمتر از 2 سال بعد و با سخت‌تر شدن وضعیت معیشتی مردم، در انتخابات ریاست‌جمهوری میزان مشارکت با رشد 7 درصدی به حدود 49 درصد رسید. آمارها نشان می‌دهد در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم، شهر تهران که نسبت به سایر شهرها دارای بیشترین تمرکز امکانات است، مشارکت حداقلی (حدود 23) درصد در انتخابات داشته است، اما در بسیاری از مناطق محروم و حاشیه‌ای، بیش از 60 درصد از مردم در انتخابات شرکت کرده‌اند. اینکه چرا مردمی که جزء دهک‌های پایین جامعه به‌شمار می‌روند به سیدابراهیم رئیسی رای داده‌اند، موضوعی است که می‌توان به‌صورت اجمالی به آن پرداخت. به‌طور حتم یکی از دلایل این حضور، «امید» مردم به آینده است. آنها به این باور رسیده‌اند که از این مسیر مشکلات‌شان حل می‌شود. با فرض این پاسخ، باید دید چرا آنها سال 96 به میدان نیامدند و امسال آمدند و به سیدابراهیم رئیسی رای داده‌اند؟ شعارهای سال 96 رئیسی تفاوت چندانی با امسال نداشت. او کمپین انتخاباتی‌اش را بر محور عدالت بنا کرد و وعده اقتصادی ایجاد یک میلیون شغل، رفع فقر و ساخت مسکن ارزان‌قیمت و همچنین 3 برابر کردن یارانه‌های نقدی برای 3 دهک پایین را داد، اما برای مردم اینها تنها یک شعار بودند و درنهایت نیز این شعارها نتوانست آنها را به پای صندوق‌های رای بیاورد. در سال 1400 اما رئیسی با یک کارنامه موفق از گفتمان عدالت به میدان آمد. او اگر از فسادستیزی می‌گفت، پیش‌تر آن را از دفتر رئیس قوه قضائیه آغاز کرده بود و اگر از برابری و عدالت می‌گفت، نشانه‌اش به زنجیرکشیدن ابربدهکاران بانکی بود. او قاضیان مفسد را برکنار کرده و بسیاری را روانه زندان کرد تا پیام تغییر را شفاف به مخاطبانش منتقل کند و چنین هم شد. رئیسی نه‌تنها برای طبقه مستضعف، بلکه برای طبقه متوسط که به‌دنبال آزادی‌های اجتماعی می‌گردد نیز رئیس‌جمهور مطلوبی است. عملکرد او در قوه قضائیه در مواجهه با رسانه‌ها و مساله فیلترینگ، اقبال بسیاری را متوجه او کرد. او به بخشی از جامعه فهماند که مخالف آزادی نیست و این او را متمایز از سایر کاندیداها کرده است. رئیسی اکنون یک کاراکتر سفید در ذهنیت مردم ایران است. او در حاکمیت هم همواره عنصری قابل اعتماد بوده است و از این طریق می‌تواند بسیاری از شکاف‌هایی که در دهه‌های گذشته بین مردم و حاکمیت ایجادشده را ترمیم کند.

اگر 3 شکاف عمده جامعه ایران را که از انتخابات‌های پیشین گسترده‌تر شده، شکاف «حاشیه - متن»، «توده - نخبه» و «دیندار - سکولار» بدانیم، رئیسی شاید تنها کسی باشد که بتواند این شکاف‌ها را متوقف و رفته‌رفته آنها را رفع کند. او اقبال مستضعفان و حمایت طبقه متوسط را به همراه دارد و بر این اساس می‌تواند در کابینه، راهبردها و برنامه‌اش، کاستن از شکاف‌های ویران‌کننده اجتماعی را قرار دهد. او بهترین فرصت را برای این کار دارد. اگر رئیسی نتواند چنین ماموریت مهمی را به‌درستی مدیریت کند، هیچ نشانه و کورسوی امیدی باقی نخواهد ماند.

*س_ انتخابات به روایت رسانه‌های غربی_س*

محوریت گزارش رسانه‌های غربی در روز جمعه، زیرسوال بردن «مشروعیت» انتخابات ایران، تحریم انتخابات و تلاش برای بی‌اهمیت جلوه دادن انتخابات ازمنظر مردم ایران بود. خبرگزاری آسوشیتدپرس برای پیگیری این خط خبری، ناچار شد در بخشی از گزارش خود ناخواسته از انتخابات پیشین ایران تعریف کند. در گزارش مزبور آمده بود که در انتخابات پیشین ریاست‌جمهوری ایران صف‌های طولانی رای‌دهندگان از مراکز رای‌دهی خارج شده بودند و خودروهای شخصی در خیابان‌ها با چسباندن پوسترهای تبلیغاتی و انجام حرکات زیگزاگی به‌دنبال جلب‌توجه بودند. آسوشیتدپرس در ادامه می‌گوید در انتخابات امسال اما خیابان‌ها آرام بوده و ترافیک چندانی در شهر وجود نداشت.

رسانه‌های غربی نشریه آمریکایی پولتیکو نیز با نادیده گرفتن مشارکت مردم ایران در انتخابات می‌گوید مردم با مشارکت پایین در انتخابات به رئیسی نامزد محافظه‌کاران خوشامد گفته‌اند. پولتیکو مدعی است که این مشارکت پایین به‌دلیل ردصلاحیت‌ها بوده است. برخلاف ادعای پولتیکو و دیگر رسانه‌های غربی، کاهش مشارکت مردم در انتخابات واکنشی به ناکامی دولت روحانی بوده است که درطول هشت سال گذشته سعی کرد مشکلات ایران را با اتکا به رابطه با غرب حل کند. درمقابل عدم مشارکت برخی از مردم در انتخابات، آرای رئیسی از 16 میلیون چهار سال پیش رشد کرده و به نزدیک 18 میلیون رسید؛ موضوعی که نشان می‌دهد برخلاف ادعاهای این نشریه آمریکایی بخشی از مردم ایران به‌دلیل نتیجه نگرفتن از نامزد خود در انتخابات 1396 تصمیم گرفتند بار دیگر به کسی اعتماد نکنند که ناکام‌شان کند.

رسانه‌هایی مانند نیویورک‌تایمز و رویترز در اقدامی غیرحرفه‌ای علی‌رغم دسترسی به اطلاعات داخلی ایران که توسط رسانه‌های ایرانی منتشر شده‌اند، از عمد میزان مشارکت در میانه‌های روز برگزاری انتخابات را پی‌درپی پوشش می‌دادند؛ به این‌گونه که میزان مشارکت رای‌دهندگان تا ساعت 5 عصر 23 درصد بوده است. این رسانه‌ها پس از اعلام ساعت 5 و مشارکت 23 درصدی از ادامه داستان صرف‌نظر کرده و اشاره‌ای به ساعت نهایی اخذ رای و میزان مشارکت معمول در بازه ظهر تا شب نداشتند. این اقدام رسانه‌های غربی گامی بود برای القای مشارکت 23 درصدی به مخاطبان ناآگاه خود.

خبرگزاری ژاپن‌تایمز نیز با پوشش انتخابات ایران گفته که انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر یک همه‌پرسی درباره عملکرد دولت ایران درباره اقتصاد و حوزه‌هایی مانند افزایش قیمت‌ها و بیکاری و سقوط ارزش ریال است. خبرگزاری شینهوای چین نیز به‌عنوان یکی دیگر از رسانه‌های شرق آسیا با اشاره به انتخابات در ایران و با انتشار تصاویری به حضور گسترده مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران نوشت: «بسیاری از شهروندان در صف‌های طولانی ایستاده بودند تا رای خود را به صندوق بریزند.» این خبرگزاری همچنین صحبت‌های رهبر معظم انقلاب را بازتاب داد که از مردم خواست در تعیین سرنوشت خود مشارکت داشته باشند.

روز گذشته و با مشخص شدن نتایج شمارش آرای انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، رسانه‌های خارجی پیروزی سیدابراهیم رئیسی را در این رقابت سیاسی در میان خبرهای اصلی خود قرار دادند. رویترز با تیتر «قاضی رئیسی به‌سمت یک پیروزی قاطع در حرکت است» از پیشتازی وی در شمارش آرای انتخابات ریاست‌جمهوری خبر داد. به گزارش مهر، روزنامه ایندیپندنت خبر پیروزی ابراهیم رئیسی را در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران منتشر کرده و بخش فارسی ایندیپندنت نیز با انتشار خبر «تبریک پوتین به رئیسی» می‌نویسد: «پوتین اولین رهبر خارجی است که به رئیسی تبریک گفت.» سی‌ان‌ان هم در این‌باره نوشت: «ابراهیم رئیسی قاضی محافظه‌کاری که رئیس دستگاه قضای ایران است، در آستانه پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور است.»

بخش انگلیسی بی‌بی‌سی نیز تقریبا با تیتری مشابه سی‌ان‌ان خبر پیروزی رئیسی را منتشر کرده است. روزنامه انگلیسی گاردین نوشت: «رقبای اصلی رئیسی در انتخابات پیروزی رئیسی را تبریک گفتند.» این رسانه انگلیسی نوشت: «باتوجه به شمارش 90 درصد آرا مقامات ایرانی گفته‌اند که 28/6 میلیون نفر آرای خود را به صندوق‌ها انداخته‌اند.»

دویچه‌وله آلمان هم نوشت: «سخنگوی وزارت کشور ایران اعلام کرد که باتوجه به شمارش بیشتر آرای انتخاباتی، ابراهیم رئیسی 62 درصد آرا را به خود اختصاص داده است.» این رسانه افزود: «حسن روحانی رئیس‌جمهور میانه‌رو ایران در یک نطق تلویزیونی در روز شنبه گفت جانشین او انتخاب شده است، اما نامی از او نبرد.»

رادیو فرانسه نیز با اشاره به پیروزی ابراهیم رئیسی با کسب اکثریت آرا نوشت: «رقیبان وی ازجمله عبدالناصر همتی، قاضی‌زاده‌هاشمی، محسن رضایی و حتی حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران پیش از اعلام رسمی نتایج به وی تبریک گفتند.» روزنامه فایننشال‌تایمز هم خبر پیروزی ابراهیم رئیسی را خبر اول سایت خود قرار داد و نوشت که او توانسته به‌طور گسترده آرای اکثریت قاطع مردم ایران را به‌دست آورد.

خبرگزاری فرانسه نوشت: «در میان کسانی که به رئیسی رأی دادند، بسیاری از آنها می‌گویند دلیل حمایت آنها از وی این است که او متعهد شده با فساد مبارزه و به قشر ضعیف جامعه کمک کند.»

شبکه خبری فرانس 24 هم خبر پیشتازی قاطع رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری را درصدر خبرهای خود قرار داد و نوشت که ابراهیم رئیسی با فاصله زیاد نسبت‌به رقیبان خود، پیروز انتخابات است.

بخش اسپانیایی خبرگزاری آناتولی نوشت: «ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب ایران در انتخابات ریاست‌جمهوری1400 با رویکرد جدی به مساله فساد و مشکلات اقتصادی اطمینان داد که این موضوعات را در اولویت قرار خواهد داد.»

روزنامه فرانسوی لوفیگارو نوشت: «ستاد انتخابات ایران اعلام کرد، ابراهیم رئیسی با اخذ 62 درصد آرا پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری ایران شده است.»

روزنامه فرانسوی لوپریزین با اشاره به انتخاب ابراهیم رئیسی حائز 62/2 درصد آرا نوشت: «ابراهیم رئیسی با معرفی خود به‌عنوان قهرمان مبارزه با فساد و مدافع طبقات مردمی در کارزار انتخاباتی، بیشتر دوران فعالیت خود را در دستگاه قضایی ایران سپری کرده است.»

*س_ پیام‌های مقامات کشورهای مختلف به «رئیسی»_س*

روز گذشته و پس از مشخص‌شدن پیروزی سیدابراهیم رئیسی، مقامات کشورهای مختلف جهان پیروزی او را در انتخابات ریاست‌جمهوری اسلامی ایران تبریک گفتند و آن را نشانه عظمت ایران دانستند. ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، هیثم‌بن‌طارق سلطان عمان، الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان، سرکیسیان رئیس‌جمهور ارمنستان، بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه، جنبش حماس و جهاد اسلامی فلسطین، محمدبن‌راشد آل‌مکتوم نایب‌رئیس امارات، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه، مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر و برهم صالح رئیس‌جمهور عراق، عمران‌خان نخست‌وزیر پاکستان، نبیه بری رئیس پارلمان لبنان و سیدعمار حکیم رهبر جریان حکمت ملی عراق مقاماتی بودند که تا لحظه نگارش این گزارش، پیروزی رئیسی را در انتخابات تبریک گفتند. سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان هم در توئیتی ضمن انتشار تصویری از دیدار پیشین خود با سیدابراهیم رئیسی نوشت: «سلام علی ابراهیم.»

*س_ دولتی پرکار، انقلابی و ضدفساد تشکیل می‌دهم_س*

آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی بعد از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری در بیانیه‌ای تاکید کرد: «آنچنان که در این انتخابات مستقل وارد شدم، به پشتوانه آرای بالا و اعتماد کم‌نظیر شما، ان‌شاءالله دولتی پرکار، انقلابی و ضدفساد را تشکیل می‌دهم.»

در بخشی از این بیانیه آمده است: «ملت ایران؛ دیروز شما به عهد خود با صداقت وفا کردید و امروز نوبت این بنده‌خدا و خادم شماست که به عهدی که با شما بسته‌ام وفادار بمانم و لحظه‌ای در خدمت به شما، کوتاهی نکنم. بدون تردید در این مسیر نیازمند همراهی، دلسوزی و دعای خیر همیشگی شما هستم.» این بیانیه می‌افزاید: «آنچنان که در این انتخابات مستقل وارد شدم، به پشتوانه آرای بالا و اعتماد کم‌نظیر شما، ان‌شاءالله دولتی پرکار، انقلابی و ضدفساد را تشکیل می‌دهم و به‌سوی بسط عدالت، به‌عنوان ماموریت محوری انقلاب اسلامی حرکت خواهیم کرد و تمام ظرفیت‌های دولت را برای ایجاد نهضت بزرگ خدمت به ایرانیان عزیز به‌کار خواهیم بست.»

رئیسی با قدردانی از همه نامزدهای انتخابات، از زحمات ارزشمند همه دست‌اندرکاران نظارتی، اجرایی، نیروهای انتظامی، رسانه ملی و فعالان شبکه‌های اجتماعی و اصحاب رسانه و خبرنگاران که علی‌رغم شیطنت‌های دشمنان مردم به مشارکت پرشور در انتخابات کمک کردند، تقدیر کرد.

*س_پیام تبریک مقامات داخلی_س*

در ایران پس از شمارش درصد قابل‌توجهی از آرا، محسن رضایی، عبدالناصر همتی و سیدامیرحسین قاضی‌زاده کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری در پیام‌های جداگانه‌ای پیروزی سیدابراهیم رئیسی را به او تبریک گفتند. حسن روحانی نیز پس از تبریک پیروزی رئیسی، به دیدار او رفت. همچنین محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز با حضور در دفتر سیدابراهیم رئیسی، پیروزی‌اش را در انتخابات به او تبریک گفت. علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل مقام‌معظم‌رهبری، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، علی لاریجانی و غلامعلی حدادعادل رئیس سابق و اسبق مجلس شورای اسلامی، سعید جلیلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و سیدحسن خمینی تولیت حرم امام‌خمینی (ره) از مهم‌ترین چهره‌هایی بودند که پیروزی رئیسی را به او تبریک گفتند.