یک سال مانده به فرجام کار؛ دولت روحانی را چگونه نقد کنیم؟
تهران - ایرنا - دستگاه اجرایی که طی یک سال گذشته افزون بر تحریم‌های گسترده با دشواری‌های اقتصادی ناشی از شیوع کرونا دست و پنجه نرم کرده، امروز در کانون انتقاداتی قرار دارد که بسیاری موارد در آن‌ها جانب انصاف رعایت نمی‌شود و بی‌توجه به چالش‌های چندوجهی کشور، دولت را به کم‌کاری و سوء‌مدیریت متهم می‌سازند.
دولت «حسن روحانی» که هفت سال پیش با وعده رویش امید و گشایش برسرکار آمد و قرار بود با کلید تدبیر، قفل بسیاری از درهای بسته را بگشاید، اکنون در آغاز هشتمین سال ماموریتش، انتقادات سختی را از سوی جناح رقیب دریافت می‌کند. مهمترین محور انتقادات به دولت، به اوضاع اقتصاد کشور و وضعیت معیشتی مردم معطوف است.
این انتقادات در حالی مطرح می‌شود که مردان اقتصادی دولت تاکید می‌کنند، دستگاه اجرایی و شخص رئیس‌جمهوری تمام مقدورات و ظرفیت‌های ممکن را برای عبور اقتصاد کشور از تنگناها و مشکلات موجود به کار گرفته‌اند.
رئیس‌جمهوری حدود یک سال پیش در سیزدهمین نشست مطبوعاتی با رسانه‌های داخلی و خارجی از چالش‌های پرشمار داخلی و خارجی سخن گفت که دولت یازدهم و دوازدهم در مسیر حرکت خود با آن روبرو شده و تحقق وعده‌های او را با مانع مواجه کرده بود. آن زمان هنوز از کرونا به عنوان بحرانی چندوجهی خبری نبود؛ بحرانی که طی مدت کوتاهی، توانست به جز جوامع سیاست و اقتصاد کشورهای جهان را از خود متاثر کند.
پیش از شیوع کرونا هم اقتصاد کشور به خاطر تحریم‌ها و سقوط جهانی قیمت نفت، در مضیقه شدید قرار گرفته بود. پیشتر از آن هم وقوع حوادث طبیعی چون وقوع زلزله و سیل‌های گسترده بخش مهمی از توان دولت را به خود معطوف کرده بود. از نگاه بسیاری از ناظران، دولت روحانی در قیاس با دیگر دولت‌ها از ابتدای انقلاب تاکنون، با چالش‌های به مراتب بزرگ‌تر و بیشتری مواجه بوده است.
روی کار آمدن «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری عهدشکن آمریکا که خروج از پیمان‌های بین‌المللی یکی از علایق او است، یکی از چالش‌های دولت یازدهم بود. تغییر در تیم حاکم بر کاخ سفید، اجرایی‌سازی «توافق هسته‌ای» به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای دولت در عرصه سیاست خارجی را با مانع مواجه کرد؛ دستاوردی که توانسته بود در فاصله سال‌های 94 تا 96، گشایش‌های اقتصادی معناداری را در کشور ایجاد کند.
در برابر، «فشار حداکثری» به کلیدواژه مردان ترامپ در برابر ایران بدل شد و هر روز وجهی تازه از روزنه‌های اقتصادی کشور را هدف قرار داد. دولت روحانی در این شرایط، توانست با همراهی مردم تاب‌آوری اقتصادی را اثبات کند و با سیاستگذاری اقتضائی، آثار زیان‌بار تحریم‌ها را تا حد ممکن کاهش دهد.
مخالفان ولی با نادیده گرفتن اقدامات دولت، برجام را شدیدتر از قبل هدف حمله قرار دادند و تداوم پایبندی ایران به توافق را به مثابه «ضعف» در برابر عهدشکنان و وادادگی تعبیر کردند. بر این مبنا انتقادها از چپ و راست به سوی دولت روانه شد که چرا بر عهدی مانده‌اید که طرف مقابل به آن وفادار نمانده است. دولت اما با هوشمندی دیپلماتیک، منافع خود را از طریق همین توافق دنبال کرد و در برابر عهدشکنی طرف مقابل، کاهش تدریجی تعهدات در چارچوب برجام را در دستور کار قرار داد.
نتیجه این اقدامات که با نقدی بی‌سابقه از سوی جریان رقیب همراه بود، به دستاورد دیپلماتیک دیگری برای ایران در عرصه بین‌المللی منجر شد. تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل، حتی با همراهی همپیمانان دیرین واشنگتن هم مواجه نشد و تنها حمایت جمهوری جزیره‌ای دومینیکن را جلب کرد. حتی تلاش واشنگتن برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران هم مخالفت علنی همپیمانان آمریکا را در عرصه بین‌المللی برانگیخته است.
این نتایج، برای جمهوری اسلامی ایران که سال‌ها است در تکاپوی اثبات حقانیت خود در صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای کشورمان در عرصه بین‌المللی از طریق دیپلماسی و تعامل است، دستاورد دیپلماتیک و اعتبارساز ارزشمندی تلقی می‌شود.
افزون بر این، دولت تمام تلاش خود را به کار گرفت تا اقتصاد را به سلامت از این تنگناها عبور دهد. در چنین شرایطی همچنان که اشاره‌شد و می‌بینیم کرونا هم مزید بر علت شد و چالش‌های بیشتری را در حوزه اقتصادی ایجاد کرد. با این حال، بنا به اظهارات روز یکشنبه (2شهریور) رئیس‌جمهوری در هیات دولت، اگر چه سقوط قیمت نفت و بویژه تحریم‌های بی‌سابقه و ظالمانه آمریکا مشکلاتی را نیز برای مردم ایجاد کرد اما دولت در مواجهه با این مشکلات، کشور را به خوبی اداره کرد و با بهره‌گیری از تجربه مواجهه موفق با این دو تکانه، توانست کشور را در برابر مشکلات ناشی از همه‌گیری کرونا نیز به خوبی مدیریت کند. در حالی که اقتصاد بسیاری از کشورهای بزرگ دنیا تا 20 درصد کوچک شد اما اقتصاد ایران در برابر مشکلات ناشی از شیوع کرونا تنها 3 درصد آسیب دید که این نشان توانمندی دولت در ایستادگی در برابر این مشکل و مدیریت آن است.
دولت طی ماه‌های اخیر از سویی حمایت از کسب و کارها را در دستور کار قرار داد و از سویی دیگر کمک به معیشت مردم را در کانون توجه داشت تا کشتی اقتصاد کشور را از بحران کرونا عبور دهد. در این مسیر اقداماتی چون اعطای وام‌های کرونایی به کسب و کارها، تسهیل کسب مجوز پروانه کسب و کارها، کاهش ممنوعیت در حوزه چک‌های برگشتی، اعطای وام‌های کمک معیشتی و... اجرا شد.
همچنین سیاستگذار پولی با اتخاذ تدابیری چون عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بورس، انتشار اوراق بدهی، ارائه طرح‌هایی چون اوراق سلف نفتی و... کاهش نقدینگی در جامعه، کاهش تورم و تامین کسری بودجه را در دستور کار خود قرار داده است. این در حالی است که از نگاه ناظران، دولت می‌توانست با استقراض از بانک مرکزی به راحتی کسری بودجه خود را جبران کند، ولی دولت مسئول، بخاطر تورم‌زا بودن استقراض از بانک مرکزی، این راهکار را کنار گذاشته است.
حال، با اینکه دولت روحانی توان ویژه خود را برای غلبه بر چالش‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و کرونا به کار گرفته است، ولی منتقدان بدون توجه به شرایط حاکم بر کشور، دولت را به خاطر فشارهای اقتصادی مورد هجمه قرار می‌دهند.
یک سال به پایان کار دولت زمان باقی است. بنا بر بیانات 2 روز پیش رهبری در گفت و گوی تصویری با اعضای هیات دولت، «سال آخر از جهات مختلفی مهم است. این‌جور نباید تصور کرد که یک سال چیزی نیست، نه یک سال خیلی زمان است. یک سال سه‌تا صد روز به اضافه یک شصت و پنج روز است، یعنی بنابراین زمان کمی برای کار نیست.»
این بخش از بیانات رهبری باید مورد توجه مخالفان و منتقدان دولت قرار بگیرد که از هم اکنون با اهداف سیاسی، تخریب دولت را در دستور کار قرار داده‌اند و بدون توجه به اهمیت این یک سال، همه دستاوردهای دولت را زیر سوال می‌برند و ناامیدی را به جامعه تزریق می‌کنند.
این مساله نه تنها دولت، بلکه منافع مجموعه نظام را مورد تهدید قرار می‌دهد. چنانکه به گفته رئیس جمهوری، انکار دستاوردهای دولت، نادیده گرفتن موفقیت های یک رئیس جمهور یا یک وزیر نیست بلکه انکار دستاوردهای نظام مقدس جمهوری اسلامی است. انکار موفقیت های دولت تصور نادرستی است که برخی به جهت منافع سیاسی بر آن پافشاری می کنند در حالی که تبلیغ دستاوردهای دولت، تبیین دستاوردهای همه نظام است. بیان موفقیت ها و دستاوردهای بزرگ نظام موجب یاس تحریم کنندگان و امیدواری مردم عزیزمان می شود که در برابر توطئه های دشمنان مقاومت کرده و با کمک و همراهی دولت در موفقیت نظام و کشور نقش مهمی داشته اند.
انتظار می‌رود نهادهای مسئول از جمله نمایندگانی که که اکثرا هم در جناح مقابل دولت قرار می‌گیرند با توجه به این مهم، همراهی و همکاری با دولت را در دستور کار خود قرار دهند و فارغ از رویکردها و منافع سیاسی، با محوریت قرار دادن منافع کشور و مجموعه نظام، برای عبور از مشکلات و چالش‌های موجود دست یاری‌طلبی دستگاه اجرایی را بفشارند.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*