آغاز عصر تحول مبتنی بر علم و فناوری، استقلال و خودباوری در دولت سیزدهم
تهران - ایرنا - در گام دوم انقلاب اسلامی با روی کار آمدن دولت مردمی و انقلابی سیزدهم، عصرجدیدی از تحول مبتنی برعلم و فناوری، استقلال و خودباوری در ایران آغاز شده است و ادامه تحقق پایدار این مسیر پرُافتخار وابسته به تلاش مؤثر نخبگان و فرهیختگان بصیر و آگاهی است که عمدتاً حاصل و ثمره تربیت نظام دانشگاهی هستند.
اکثر قریب به اتفاق مدیران اجرایی، نخبگان و فرهیختگان در مناصب سیاسی، علمی، صنعتی و اقتصادی را دانش آموختگان دانشگاه ها تشکیل می دهند. دانشگاه ها در تولید، انتقال و نشر علم و فناوری، نیز نقشی اساسی ایفا می کنند. اثر بلندمدتی را که دانشگاه بر فرهنگ، سبک زندگی جامعه و حتی جهت گیری های اساسی کشور ایجاد می کند، نباید از نظر دور داشت. حفظ مزیت های فرهنگی و نیز نوآوری در حوزه دستاوردهای انسانی و احیای تمدنی نیز بر عهده دانشگاه است.
دانشگاه های مختلف جهان، علاوه بر اشتراکاتی که به دلیل دانشگاه بودن با یکدیگر دارند، به اعتبار تعلق به جوامعی با بینش ها و ارزش های مختلف، واجد ویژگی هایی هستند که آنها را از یکدیگر متمایز می سازد. انقلاب اسلامی، رویکردی الهی با جهان بینی اسلامی را مبنای شئون گوناگون زندگی خود قرار داده است؛ لذا باید دانشگاهِ متناسب با این مبانی داشته باشد تا زمینه تحقق آرمان های بلند خود را فراهم آورد. احیای هویت تمدنی و پیشرفت انقلاب اسلامی، مستلزم رشد متوازن و همه جانبه ابعاد علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است که در این مسیر، دانشگاه نقش پیشران و موتور محرک را بر عهده خواهد داشت.
ایجاد تحول در دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور و نقش‌آفرینی حداکثری در جهت حصول اهداف کلان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دستور کار دوره جدید مدیریتی قرار گرفته است. مهمترین دال مفهومی این برنامه عملیاتی که در دانشگاه فنی و حرفه ای تدوین شده، «حرکت از مدیریت به حکمرانی در حوزه آموزش عالی» است، موضوعی که رهبر معظم انقلاب در سند تاریخی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با عنوان حرکت به سمت فتح قله‌های علم و فناوری به عنوان یکی از بنیان‌های ایجاد تمدن نوین اسلامی و اقتدارآفرین در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده‌اند.
با عنایت به اینکه برنامه هفتم توسعه آخرین برنامه در تحقق اهداف چشم انداز 1404 و همچنین اولین برنامه در پیاده سازی رهنمودهای گام دوم انقلاب اسلامی است، پیشنهاد می شود راهبردهای مهارت محوری و کارآفرین پروری در نظام آموزش عالی کشور دیده شود و اینجانب نسبت به تحقق مأموریتم در راستای ایجاد تحول در مجموعه دانشگاه فنی و حرفه ای کشور، راهبردهای تحقق مهارت آفرینی و رسیدن به یک دانشگاه کارآفرین پرور را در دستور کار قرار داده ام.
دولت به لحاظ مسائل بودجه ای در شرایط خاص قرار دارد و سالیان سال بودجه کشور از طریق اوراق سلف و اوراق خزانه تأمین شده که موجب تورم شده است، اما دولت مردمی و انقلابی سیزدهم تا این لحظه هیچ استقراضی از بانک مرکزی نداشته است، یعنی می خواهد از متورم شدن پول جلوگیری کند.
مقام عالی وزارت علوم مأموریتی را تعریف کرده است که بر مبنای آن 30 درصد دروس سایر دانشگاه ها هم به سمت مهارتی شدن برود و این اهمیت مهارتی شدن دانشگاه ها را نشان می دهد.
مهم ترین مسئله در دانشگاه ها، "اندیشه و نگاه" است و از دیرباز تاکنون در کشور دو نگاه وجود دارد؛ یک نگاه مبتنی بر «ما می توانیم» که تولید سلول های بنیادی و صنایع موشکی و خودباوری محصول همین دیدگاه است و در نقطه مقابل نگاه دیگری مبتنی بر «نمی توانیم» و نگاه به غرب و بیرون از مرزها وجود دارد. اصل در دانشگاه "کار فرهنگی" است و تا بستر فرهنگی فراهم نشود، در حوزه علم اتفاقی رخ نخواهد داد و مسئله فرهنگی بسیار پیچیده است.
نقشه راه تحول دانشگاه فنی و حرفه‌ای را با رویکرد «تربیت سرمایه انسانی کسب و کارهای مهارت‌محور» تدوین کرده ایم.
تشکیل دولت سیزدهم با دوره اوج پاندمی کرونا در ایران همزمان بود. بیماری منحوسی که سایه سنگین آن بر جمیع امور جامعه، به ویژه حوزه آموزش محسوس شد؛ رسالت مراکز آموزشی به سمت مرتفع شدن خلأهای ایجادشده سوق یافت و برنامه‌ها و مدل‌های آموزشی بر اساس شرایط موجود ساماندهی شد. بر این اساس، دانشگاه فنی و حرفه‌ای نیز به عنوان دانشگاه نسل چهارم تقاضامحور، مأموریت‌گرا و مهارتی که در میدان عمل به تعهدات سازمانی و دانشگاهی خود در راستای تربیت تکنیسین ماهر و نیروی کار جوان متخصص و مجرب برای ورود به بازار کسب و کار سرآمد است، به منظور تحقق اهداف، گام‌های مؤثری را در دولت سیزدهم برداشته و دستاوردهایی را کسب کرده است.
دستاوردهای حوزه خوابگاه دانشجویی به عنوان یکی از مسائل چالشی آموزش عالی در دوران کرونا:
تصویب هزینه‌کرد حداقل 10 درصد از درآمد اختصاصی و 10 درصد از اعتبارات کمک‌های سرمایه‌ای سالانه جهت احداث، تکمیل، تأمین و تجهیز خوابگاه‌های دانشجویان متأهل
انتشار مبلغ 20 هزار میلیارد ریال اوراق مالی اسلامی به منظور احداث، تکمیل، تجهیز و تأمین خوابگاه‌های دانشجویان متأهل
اختصاص اراضی و ساختمان‌های مازاد تمام دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی به تأمین خوابگاه‌ها
برنامه‌ریزی در راستای بهسازی و تجهیز خوابگاه‌های موجود در تمام دانشگاه‌ها
دستاوردهای دانشگاه در دوره یک ساله دولت سیزدهم در حوزه فرهنگی
توجه ویژه به مقوله فرهنگی دانشگاه‌ها با ابلاغ اختصاص سه درصد از کل بودجه سالیانه دانشگاه‌ها به این امر، طی ردیف جداگانه مختص برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی هر دانشگاه توسط مقام عالی وزرات علوم
پیشنهاد به‌کارگیری مدیران دغدغه‌مند در حوزه فرهنگی در هیات رییسه دانشگاه‌ها به منظور درک صحیح و مثبت از فعالیت‌های فرهنگی و تسهیل اجرای برنامه‌های فرهنگی در ستاد و مراکز دانشگاهی کشور
توجه به برنامه‌های فرهنگی، بنیادی، تحولی و اثرگذار به جای برنامه‌های صرفاً نمایشی و گزارشی
توجه ویژه به تکمیل و توسعه پروژه‌های عمرانی، فرهنگی از قبیل مساجد و نمازخانه‌ها و یادمان شهدای گمنام
انجام واکسیناسیون عمومی جهت کاهش بحران کرونا و ازسرگیری آموزش‌های حضوری در دانشگاه‌ها
اجرای الگوی جدیدی از ارتباط بدون واسطه با دانشجویان به منظور بهبود روابط و روحیات و افزایش انگیزه در دانشجویان به ادامه تحصیل و فعالیت
اهتمام بر بکارگیری اعضای هیات علمی و کارکنان غیر هیات علمی بسیجی و انقلابی در راستای تبیین فعالیت‌ها و دستاوردهای آموزش عالی بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب
اقدامات دانشگاه فنی و حرفه‌ای در حوزه اسناد و انتشارات در دولت سیزدهم
نمایه‌سازی مجله کارافن در پایگاه بین‌المللی و دریافت DOAJ
کسب ضریب تأثیر 3 برای مجله کارافن برای اولین بار
دریافت مجوز و راه‌اندازی دو مجله علمی تخصصی از وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی و فرخوان مقالات مرتبط
اخذ مجوز مجله علمی پژوهشی به زبان انگلیسی و دو مجله علوم مهارتی از وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی
راه‌اندازی سامانه مجازی فروشگاه و نمایشگاه کتاب تخصصی و درسی
تهیه و تدوین محتواهای آموزشی به صورت الکترونیکی برای دروس دانشگاهی
استانداردسازی مجله در راستای ارتقای علمی آن و اخذ بالاترین رتبه مجلات
اقدامات دانشگاه در زمینه رشد علم و فناوری
تشکیل 355 هسته و واحد فناور / صنایع خلاق / دانش بنیان در کانون‌های شکوفایی خلاقیت و نوآوری و مراکز رشد و نوآوری دانشگاه فنی و حرفه‌ای
راه‌اندازی 13 مرکز رشد در استان‌های آذربایجان غربی، زنجان، سمنان، فارس، کرمان، کرمانشاه، مازندران، همدان، یزد، لرستان، آذربایجان شرقی، اصفهان ذیل مرکز رشد جامع دانشکده فنی و حرفه‌ای شمسی‌پور
بررسی و در دستور کار قرار دادن اعطای مجوز 2 استان باقی‌مانده با توجه به اقدامات انجام‌شده در حوزه مراکز رشد استان‌ها در حال نهایی‌سازی
اجرای طرح دستیار فناوری در 28 استان و مراکز تهران جهت اشتغال‌زایی و کارآفرینی دانشجویان در پارک‌های علم و فناوری استان‌ها
طراحی و راه‌اندازی سامانه مرکز رشد جامع مهارتی دانشگاه فنی و حرفه‌ای
برگزاری رویداد ملی فرصت با همکاری بنیاد ملی نخبگان، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و صندوق
شکوفایی و نوآوری در راستای اقدام به بازاریابی و بازارسازی برای بنگاه‌های خرد و متوسط اقتصادی و توانمندسازی اجتماعی استادان، نخبگان، دانشجویان و استعدادهای برتر در زمینه‌های کشاورزی نوین، اتوماسیون‌های صنعتی، صنعت لوازم خانگی، سلامت و تجهیزات پزشکی، صنعت دریایی و شیلات
برگزاری سلسله مدارس تابستانه داغ مهارتی در 10 قطب در سطح دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای 31 استان کشور؛ برگزاری 22985 ساعت نفر کارگاه آموزشی با شرکت 10107 نفر و ایجاد 462 فرصت شغلی مستقیم و 1223 فرصت شغلی غیرمستقیم
کسب رتبه اول تجاری‌سازی به نسبت پارک‌های علم و فناوری در سطح کشور توسط مرکز رشد و نوآوری دانشگاه فنی و حرفه‌ای اعلامی از سوی پایگاه استنادی ISC
اقدامات و مکاتبات لازم برای راه‌اندازی اولین پارک علم و فناوری مهارت‌محور دانشگاه فنی و حرفه ای کشور با وزارت عتف و معاونت فناوری و نوآوری وزارت علوم
اهم اقدامات در حوزه تجهیزات آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها
اجرای طرح تحول کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها و ساماندهی تجهیزات دانشگاه
راه‌اندازی و افتتاح آزمایشگاه مرکزی دانشگاه
تجهیز کارگاه‌های دانشگاه فنی و حرفه‌ای توسط شرکت ایساکو:
خوزستان (آموزشکده فنی پسران اهواز شماره 2، آموزشکده فنی پسران دزفول)
آذربایجان شرقی (آموزشکده فنی پسران تبریز)
خراسان رضوی (دانشکده فنی پسران مشهد)
عضویت آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های دانشگاه فنی و حرفه‌ای در شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
ارتباط با شرکت ساپکو و جذب تجهیزات رشته مکانیک خودرو برای 13 مرکز کم‌برخوردار
برگزاری هجدهمین همایش ملی و هفتمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی ساخت و تولید ایران
برگزاری هفت کارگاه تخصصی و هشت سخنرانی کلیدی
برگزاری همایش در تاریخ 11 و 12 اسفند 1400 در محل دانشکده فنی پسران انقلاب اسلامی تهران؛ با حضور بزرگان مهندسی ساخت و تولید کشور، استادان، دانشجویان، پژوهشگران و صنعتگران عرصه مهندسی ساخت تولید کشور
بسترسازی برای ارتقای جایگاه دانشگاه در نظام های رتبه‌بندی ملی و بین‌المللی
عضویت اعضای هیات علمی و مدرسان دانشگاه در شبکه‌های اجتماعی پژوهشگران
تدوین شاخص‌های مهارتی رتبه‌بندی دانشگاه‌های مهارت‌محور و جایگزینی آنها با شاخص‌های مرسوم دانشگاه‌های تئوری در پرسشنامه‌های مؤسسه ISC
برگزاری وبینارهای کشوری نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها با حضور متخصصان این حوزه
توفیقات دانشگاه فنی و حرفه‌ای در حوزه آموزش عالی مهارتی
اصلاح دستورالعمل‌های دفتر ارتباط با صنعت در راستای منویات ریاست جمهوری و وزیر علوم
تشکیل شورای کارآفرینی و اشتغال در کشور و تشکیل کنسرسیوم در استان‌ها
شناسایی 30 رسته فعالیت اقتصادی و برقراری ارتباط رسته‌های مذکور با رشته‌های دانشگاهی
شناسایی پیشرانان فناوری و انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با آنان
اصلاح روش‌ها و بهبود فرآیندهای ارتباط با صنعت و طراحی مدل مفهومی ارتباط صنعت با دانشگاه
ساماندهی اساتید کارآفرینی و ساماندهی دوره‌های کارآموزی
بسترسازی استقرار نظام صلاحیت حرفه‌ای در دانشگاه
شناسایی پنج رشته جدید در حوزه متارورس و صنایع غذایی
دستاوردهای حوزه فناوری و اطلاعات در دولت سیزدهم
راه‌اندازی سامانه جامع آموزشی دانشگاه شامل زیرسامانه‌های آموزش، پژوهش، فرهنگی دانشجویی
راه‌اندازی سامانه خوابگاه و تغذیه
راه‌اندازی سامانه طرح‌های پژوهشی
راه‌اندازی اطلس کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها
راه‌اندازی سامانه مراکز رشد
راه‌اندازی آموزش کارکنان و اعضای هیئت علمی
فراهم کردن زیرساخت کلاس آنلاین برای دانشجویان و استادان محترم دانشگاه
فراهم کردن زیرساخت سامانه آموزش مجازی با قابلیت‌های برگزاری کلاس، برگزاری آزمون، بارگذاری تکلیف و اشتراک فایل درسی
ایجاد سرور FTP به منظور اشتراک فایل
وضعیت مقایسه‌ای آموزش در دوره کرونا و پساکرونا در دولت سیزدهم
با روی کارآمدن دولت سیزدهم و نظر به انجام موفقیت‌آمیز واکسیناسیون در درصد بالایی از جمعیت کشور به ویژه، قاطبه دانشگاهیان و دانشجویان، دانشگاه فنی و حرفه‌ای بلافاصله پس از دریافت ابلاغیه الزام آموزش حضوری در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در فروردین‌ماه سال جاری، به استناد مصوبه هیات رئیسه دانشگاه و تصویب نهایی در جلسه شورای دانشگاه، ادامه آموزش در نیم سال دوم سال تحصیلی 401 1400 در کلیه واحدهای استانی و مراکز تابع در دستور کار قرار داد و اجرا کرد.
آموزش حضوری بلافاصله پس از تعطیلات نوروز، ابتدا برای دانشجویان بومی و پس از اندک زمانی با آماده شدن خوابگاه‌ها و زیرساخت‌های لازم، برای دانشجویان غیر بومی در نظر گرفته شد.
همچنین با توجه به محدودیت‌های خوابگاه برای برخی واحدهای استانی، با استفاده از پتانسیل موجود در آیین‌نامه آموزشی، مجوز برگزاری کلاس‌های مجازی در تعداد محدودی از دروس رشتهها با ماهیت نظری صادر شد.
چالش‌های پیش رو چیست؟
نبود توازن سرانه آموزشی و کمک آموزشی (فضای فیزیکی، اعضای هیئت علمی، منابع مالی) دانشگاه فنی و حرفه‌ای و سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی
رقابت دیگر دانشگاه‌های دولتی و غیر دولتی به پذیرش دانشجوی کاردانی پیوسته بدون آزمون از سبد انحصاری این دانشگاه
امکان شرکت فارغ‌التحصیلان هنرستان‌ها در آزمون ورودی سایر دانشگاه ها که منجر به کاهش رشد تعداد دانشجوی ثبت نامی شده است
پایین بودن سرانه آموزش عالی فنی و حرفه ای از بودجه عمومی کشور
بهره‌برداری ناکافی از ظرفیت‌های علمی و تخصصی جامعه دانشگاهی فنی و حرفه‌ای
تأمین نشدن فضای کارگاهی و آزمایشگاهی مطابق با افزایش نیازها
توجه ناکافی به گسترش زیرساخت‌های لازم برای توسعه فن و مهارت در کشور
مشکل تأمین مواد اولیه، قطعات، تجهیزات و فناوری‌های مورد نیاز در کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها
حمایت ناکافی صنعت و تولید از دانش‌آموختگان دانشگاه فنی و حرفه‌ای
حمایت نکردن صندوق‌های بیمه از کارآفرینان دانشگاه فنی و حرفه‌ای
نابرابری در ترفیع و ارتقای اعضای هیئت علمی دانشگاه فنی و حرفه‌ای با سایر دانشگاه‌ها
حمایت نکردن بانک‌ها و مؤسسات مالی از طرح های خوداشتغالی دانش‌آموختگان دانشگاه فنی و حرفه - ای
وجود همپوشانی محتوای دروس رشته‌های دوره کاردانی ناپیوسته با دروس دوره متوسطه مرتبط در شاخه فنی و حرفه‌ای، به علت پذیرش دانشجو در رشته های مذکور از طریق آزمون کاردانی پیوسته