اروپا در احیای برجام نقش هماهنگ‌کننده دارد، نه تعیین‌کننده

کچوئیان ادامه داد: «از نگاه ایران نیز اروپا که در حال حاضر جمعیتی بالغ بر 500میلیون نفر دارد، بیش از30‌درصد تجارت جهانی را در اختیار دارد و یکی از مصرف‌کنندگان عمده نفت و گاز در جهان است؛ بنابراین ایران به‌عنوان نخستین دارنده منابع انرژی جهان (بیش از 17درصد گاز و 12درصد نفت جهان) و اروپا به‌عنوان مصرف‌کننده بزرگ انرژی می توانند شریک باثبات اقتصادی برای یکدیگر بوده و فرصت های مهمی را برای تجارت و سرمایه‌گذاری در اختیار یکدیگر بگذارند. روابط راهبردی ایران و اروپا قطعا به نفع طرفین و کشورهای منطقه بوده و تضمین‌کننده صلح، ثبات و امنیت در این بخش از جهان خواهد بود.»

چالش ها و فرصت ها

سفیر سابق ایران در استونی در این نشست به چالش های روابط ایران با اروپا پرداخت و از جمله به موارد زیر اشاره کرد: «رویکردهای گزینشی اروپا، برجام، سلاح و برنامه موشکی، مسائل خاورمیانه، موضوع پناهندگان، صادرات نفت و گاز ایران به اروپا، لابی و نفوذ رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی در کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپایی و اسلام‌هراسی و ایران‌هراسی.» کچوئیان همچنین فرصت های روابط ایران با اروپا و زمینه های همکاری طرفین را نیز برشمرد و موارد زیر را مطرح کرد: «انرژی، مبارزه با مواد مخدر، تحولات خاورمیانه (عراق، فلسطین، لبنان، سوریه، یمن و...)، مبارزه با تروریسم و افراط گرایی (القاعده، داعش و سایر گروه های تکفیری)، بهره‌گیری از فناوری های پیشرفته در زمینه های مختلف و...»

راهکار های تعامل با اروپا

این دیپلمات سابق کشورمان در ادامه پیشنهادها و راهکارهایی برای تعامل با اروپا بیان کرد و گفت: هدف از تعامل با اروپا، تعاملی هدفمند (روابطی متناسب و براساس عناصر بالقوه و بالفعل طرفین) و هوشمند (ایجابی و انعطاف‌پذیری) با کشورهای اروپایی و مجموعه اتحادیه اروپاست؛ کار با مجموعه اروپا (EU) مهم و اجتناب‌ناپذیر است. کچوئیان با بیان اینکه روابط دوجانبه و چندجانبه مکمل یکدیگرند، راهکارهای پیش‌رو برای بهبود روابط را چنین برشمرد: مدیریت هوشمند روابط کنونی، از موضع استغنا و واقع‌بینانه (با هدف تنش‌زدایی و اعتمادسازی و پرهیز از تبدیل ایران به اهداف ضدامنیتی اروپا)، شکل‌دهی به روابط فیمابین به صورت همه‌جانبه و فراگیر (اجتناب از روابط گزینشی)، بهره‌گیری همه‌جانبه از دیپلماسی عمومی (دیپلماسی فرهنگی و رسانه‌ای)، گسترده‌تر کردن دیپلماسی پارلمانی، تقویت دیپلماسی دینی، توجه جدی به موضوع لابی‌سازی و لابی‌گری در کشورهای اروپایی و تمامی نهادهای اروپایی به‌ویژه پارلمان اروپا، گسترده‌تر کردن رابطه هدفمند با سایر نهادهای اروپایی، تدوین راهبردهای مناسب در حوزه‌های اقتصادی و تجاری و برنامه عملیاتی آن در چارچوب اقتصاد مقاومتی، ایجاد و تقویت بانک اطلاعاتی برای تمامی شخصیت‌ها و افراد ذی نفوذ در نهادهای اتحادیه اروپایی به‌ویژه پارلمان اروپا، ارتباط مستمر با نمایندگان پارلمان اروپا از جناح‌های مختلف و تغذیه اطلاعاتی آنان، سرمایه‌گذاری روی احزاب نوظهور در اروپا، برگزاری کنفرانس، وبینار و سمینارهای هدفمند با حضور و مشارکت مقامات و شخصیت های بانفوذ در کشورهای اروپایی، لزوم گسترش ارتباطات و همکاری ها میان اندیشکده ها و مراکز پژوهشی ایران و اروپا، توجه جدی به سازمان‌های غیردولتی در تمامی کشورهای اروپایی، توجه همه‌جانبه به جامعه ایرانیان مقیم و استفاده بهینه از ظرفیت آنان و تقویت کادر برخی نمایندگی‌های تاثیر‌گذار کشورمان در اروپا.»

تاثیر واشنگتن بر مناسبات تهران و بروکسل

مدیر گروه مطالعات اروپا و آمریکا در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی با بیان اینکه تغییرات در ساختار قدرت آمریکا، آثار و پیامدهای جهانی دارد و اروپا نیز یکی از حوزه های متاثر از این تغییرات است، گفت: «تجربه 43سال گذشته مناسبات و همکاری های اروپا و جمهوری اسلامی ایران بیانگر این واقعیت است که روابط اروپا با ایران متاثر از چگونگی روابط آمریکا با اروپا بوده است.» به گفته کچوئیان، حمایت و پشتیبانی اروپا از سیاست ها و اقدامات آمریکا در دوره جو بایدن در قبال ایران تداوم خواهد یافت.

وی با اشاره به اینکه بازگشت ایران به تعهدات برجامی، منوط به لغو عملی تمامی تحریم های آمریکا شده است، گفت: «در صورت تحقق این امر و توافق احتمالی ایران و آمریکا در چارچوب برجام، اروپا چاره ای جز پذیرش این تفاهم و توافق نخواهد داشت. این نکته نیز حائز اهمیت است که اروپا در جریان توافق برجام نیز نقش هماهنگ‌کننده داشت، نه تعیین‌کننده.»

سفیر پیشین ایران در استونی با تشریح این موضوع که اروپا و به‌ویژه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان، عدم‌ارتقای برنامه صلح‌آمیز هسته ای ایران، مهار برنامه موشکی و کاهش نفوذ منطقه ای ایران را در دستور کار خود داشته و دارند، تاکید کرد: «بنابراین هرگونه نرمش و کوتاه آمدن در برابر خواسته های نامشروع غرب (آمریکا و اروپا)، تنها آنان را در دستیابی به خواسته هایشان جسورتر می‌کند.»

البته وی ادامه داد: «این امر به معنی عدم‌گفت‌وگو و مذاکره با غرب و اروپا نیست، اما هرگونه گفت‌وگو و مذاکره باید برنامه ریزی‌شده، هدفمند، هوشمندانه و از موضع عزت و استغنا و در چارچوب منافع و مصالح ایران و با شناخت دقیق از سیاست ها، اهداف، ظرفیت ها و توانایی های طرف های مقابل باشد.»