ایران شطرنج بازی می‌کند؛ اسرائیل پوکر

در اوایل سال 1358، با پایان سلطنت شاه ایران، آیت‌الله خمینی، جمهوری اسلامی ایران را تاسیس کرد. او رهبر معنوی کشور شد و اصل اساسی «صدور انقلاب ایران» را بنا نهاد. هدف این بود که الگوی ایرانی را در وهله اول به جوامع شیعی جهان و سایر مناطق صادر کند. این وظیفه از جمله به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و نیروی قدس آن محول شد. نویسنده در ادامه ادعا می‌کند: یکی از اهداف اصلی حکومت ایران تسلط بر جامعه بزرگ شیعیان لبنان و از طریق آن بر کل کشور، ایجاد یک جبهه مستقیم و فوری علیه «شیطان کوچک» - اسرائیل بود. جنگ اول لبنان که در سال 1982 آغاز شد، شرایط ایده‌آلی را برای ایران فراهم کرد تا بتواند طرح خود را در لبنان اجرا کند. خلأ ایجاد شده با برکناری نیروهای نظامی فلسطینی در لبنان، به شیعیان این کشور اجازه داد تا به قوی ترین نیروی نظامی در این کشور تبدیل شوند.

نفوذ ایران به صحنه فلسطین، هم در اصل و هم در عمل پیچیده تر بود. برخلاف وابستگی طبیعی مذهبی و عملیاتی حزب‌الله به عنوان یک جنبش شیعی به آیت‌الله خمینی و ایران، سازمان‌های اسلام‌گرای فلسطینی (مانند کل جمعیت فلسطین) به جریان اسلام سنی تعلق دارند. حماس به جهان بینی اخوان‌المسلمین پایبند است که از لحاظ تاریخی در رقابت با شیعیان قرار دارد. با این حال، ایران تصمیم گرفت برای پیشبرد صدور انقلاب و مقابله با دشمنان نهایی خود، آمریکا و اسرائیل، این رقابت را نادیده بگیرد. آغوش باز ایران برای فلسطینی ها به سرعت مورد استقبال جناح های کوچک جهاد اسلامی قرار گرفت که مشتاقانه پیشنهادهای آیت‌الله خمینی را پذیرفتند و در مقابل، از اواخر دهه 1980 برخی کمک های اقتصادی و نظامی دریافت کردند. ارتباط با حماس سخت تر بود. حماس به طور کامل با ایران هماهنگ نشد؛ اما به تدریج به پذیرش بودجه و سپس تسلیحات، کمک ها و آموزش های حزب الله تمایل نشان داد، تا اینکه در نهایت با حفظ حوزه عملیاتی مستقل، به نمایندگی از «حلقه دوم» ایران تبدیل شد.

این چارچوبی است که اساس منطق پشت جنگ شمشیرهای آهنین را تشکیل می‌دهد. من پیشینه ملموسی را که منجر به جنگ شد با یک حکایت شخصی آغاز خواهم کرد: در اواخر سال 2009، ژنرال جیمز ال. جونز که به عنوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده خدمت می کرد، از من برای بازدید از کاخ سفید دعوت کرد. در ابتدای جلسه، ژنرال با این سوال مرا غافلگیر کرد: «اگر ایالات متحده چراغ زرد دهد، اسرائیل به تاسیسات هسته ای ایران حمله می‌کند؟»

من واقعا از این سوال غافلگیر شدم. به ژنرال جونز گفتم: «چرا از من می پرسی؟ به هر حال، به نظر می‌رسد مناسب تر است که این سوال را برای مقامات اسرائیلی مطرح کنیم. من یک متخصص دانشگاهی در امور تروریسم هستم.» جونز توضیح داد که او با مقامات رسمی مشورت خواهد کرد، اما به دیدگاه شخصی من در مورد این موضوع علاقه‌مند است. من پاسخ دادم: «اگر نظر مرا می پرسید، حتی «چراغ سبز» از سوی ایالات متحده نباید برای اسرائیل کافی باشد تا به چنین اقدامی دست زند.» حالا او بود که تعجب کرد؛ «واقعا؟ شما فکر می کنید حتی اگر آمریکا به اسرائیل برای حمله به ایران چراغ سبز نشان دهد، اسرائیل نباید حمله کند؟»

من پاسخ دادم: «درست است، به سه دلیل: اولا، اگرچه من در مورد توانایی های نیروی هوایی اسرائیل متخصص نیستم، اما معتقدم حتی اگر کل نیروی هوایی برای حمله به ایران بسیج شوند، غیرمحتمل است که اسرائیل بتواند تمام تاسیسات هسته ای ایران را به طور کامل نابود کند. ایرانی ها از حملات اسرائیل به رآکتورهای هسته ای در عراق و سوریه درس گرفته اند، بنابراین توانایی های هسته ای خود را در تاسیسات مختلف در سراسر ایران که بیشتر آنها در اعماق زمین هستند، پراکنده کرده اند. من اضافه کردم که «در ارزیابی من، اسرائیل می‌تواند به این تاسیسات خسارات قابل‌توجهی وارد کند، اما بعید است که بتواند همزمان همه آنها را نابود کند.»

من ادامه دادم: «دلیل دوم این است که من می دانم واکنش ایران به چنین حمله ای توسط اسرائیل چه خواهد بود. ایرانی ها تمام زرادخانه های عظیم موشک هایی را که در لبنان ساخته‌اند و به حزب الله منتقل کرده‌اند، برای این منظور به کار خواهند گرفت؛ زرادخانه ای متشکل از ده ها‌هزار موشک (تا زمان گفت‌وگوی ما در سال 2009). راه اندازی این موشک ها باعث خسارت بی‌سابقه ای به جبهه و اقتصاد اسرائیل می‌شود.» گفتم: «دلیل سوم هم این است که در حالی که ایران توان هسته ای دارد، بدون شک تهدید وجودی غیرقابل تحمل برای اسرائیل خواهد بود؛ این تهدید وجودی برای کشورهای همسایه ایران حتی بیشتر خواهد بود. من شک ندارم که ایران از توان هسته ای خود برای سرعت دادن به تحولات در کشورهای خلیج فارس استفاده خواهد کرد. به نظر من هدف ایران جابه‌جایی دولت ها و ایجاد فضای طرفدار ایران در این منطقه است.»

من نتیجه گرفتم: «بنابراین، نمی‌توانم متوجه شوم چرا ایالات متحده از اسرائیل انتظار دارد برای همه کشورهای منطقه به اقدامات خطرناک و ریسک‌آمیز دست بزند. اگر اسرائیل به ایران حمله کند، هزینه هنگفتی را خواهد پرداخت، در حالی که بر روی «چراغ زرد» واشنگتن عمل می‌کند. اگر ایالات متحده لازم بداند که به ایران ضربه بزند، باید بر این اساس عمل کند یعنی یک اتحاد بین‌المللی شامل کشورهای عرب و دیگر همتایان جهانی ایجاد کند. اگر اسرائیل برای مشارکت در این ائتلاف دعوت شود و بخشی از بار را به دوش بکشد، معتقدم که اسرائیل باید به چنین درخواستی پاسخ مثبت دهد.»

حدود یک دهه بعد از صحبت ما در سال 2009، این اتحاد منطقه ای شکل گرفت. در ابتدا، این توافق‌نامه ابراهیم بود که راه را برای ابتکار عمل آمریکا با هدف ایجاد روابط نزدیکتر بین اسرائیل و عربستان سعودی و تلاش برای عادی‌سازی و صلح هموار کرد. این امر باعث می‌شود که ائتلاف نظامی شکل بگیرد و در صورت لزوم علیه ایران اقدام کند. به ادعای این نویسنده بزرگ‌ترین کابوس ایران در شرف تحقق بود. بایدن، با هدف استفاده از این دستاورد در انتخابات آتی ایالات متحده، تلاش های قابل‌توجهی برای تسریع این روند انجام داد.

نویسنده در ادامه این مقاله بدون استناد به شواهد متقن ادعا می‌کند: اجازه دهید برای لحظه ای به تلاش ایران برای دستیابی به قابلیت هسته ای بازگردیم. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در دهه های اخیر، یک هدف اساسی برای دولت های خود تعیین کرده است: خنثی کردن آرزوهای هسته ای ایران. او یک استراتژی دوگانه و موازی را دنبال کرد؛ در ابتدا تلاش کرد تا از امضای توافق هسته ای باراک اوباما با ایران جلوگیری کند، و متعاقبا، از لحظه امضای آن، به اعمال فشار بر رئیس جمهور آمریکا برای خروج از آن متمرکز شد. در مورد اول، نخست‌وزیر شکست خورد و توافق‌نامه امضا شد.

در مورد دوم، نتانیاهو نقش اساسی در وادار کردن رئیس جمهور ترامپ به خاتمه مشارکت ایالات متحده در توافق هسته ای ایفا کرد. در ماه مه 2018، ترامپ اعلام کرد که ایالات متحده از توافق خارج خواهد شد. از آن لحظه، موانعی که در مسیر ایران به سمت عبور از نقطه گریز وجود داشت، برطرف شد.

به موازات آن، طی سال‌ها، اسرائیل تحت رهبری نتانیاهو عملیات مختلفی را با هدف آسیب رسانی، بازدارندگی، به تاخیر انداختن و جلوگیری از فعالیت های هسته ای ایران آغاز کرد. بر اساس گزارش های خارجی، اسرائیل طیف وسیعی از روش‌ها را برای این منظور به کار گرفته است، خواه ترور هدفمند، نفوذ اطلاعاتی به سیستم‌های ایران، حملات سایبری، خرابکاری، آتش سوزی یا سایر اقدامات باشد. ایران بعد از این اقدامات خشمگین شد و قول داد انتقام خواهد گرفت حتی در موارد متعددی اقدام به انجام حملاتی کرد که بعضا موفق بودند. Revenge در 7 اکتبر 2023 اعلام کرد: ایرانی ها این اصل را پذیرفته اند که «انتقام غذایی است که بهتر است سرد سرو شود.»

با وجود تکذیب مداخله در حادثه 7 اکتبر از سوی مقامات جمهوری اسلامی نویسنده تایمز اسرائیل ادعا می‌کند: در واقع، پیش زمینه جنگ، تمایل ایران برای انتقام گرفتن از اسرائیل است. اما ایرانی ها از روی غریزه برای انتقام عمل نمی کنند. بنابراین حمله حماس به جشن «سیمچات تورات» فقط از نظر انتقام قابل درک نیست. محرک این جنگ هدف استراتژیک ایران بود یعنی سازماندهی یک انفجار منطقه ای که یک بار برای همیشه تلاش های آمریکا و اسرائیل را برای ایجاد ائتلاف ها و ائتلاف های ضدایرانی با عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی از بین می برد. عملیات اسرائیل در غزه برای این منظور کافی نخواهد بود. اسرائیل باید به یک جنگ کشیده شود و ترجیحا یک جنگ چندجبهه ای.

با این حال، ایرانی ها می دانستند که این درگیری نباید به یک تنش غیرقابل کنترل تبدیل شود. هدف از حمله به اسرائیل که به اشغال غزه و همچنین تشدید تنش در امتداد مرزهای دیگر منجر شود، به اندازه کافی طاقت فرسا بود اما ایران نمی خواست اسرائیل را به رفتار غیرمنطقی و انجام اقداماتی سوق دهد که در منطقه قابل مهار نباشد.

بنابراین جنگ شمشیرهای آهنین، جنگ نیابتی ایران است. این نویسنده بدون ذکر شواهد قابل قبول در ادامه مطلب خود ادعا می‌کند: روش اجرایی که به کار گرفته شد، در تهران برنامه ریزی شد. چگونه می‌توانیم این را با اطمینان بدانیم؟ زیرا این دقیقا همان نقشه ای است که ایران سال‌ها برای حمله حزب الله به اسرائیل از لبنان برنامه ریزی کرده بود. فقط اینکه به جای هزاران نفر از اعضای نخبه نیروی حماس، طرح اولیه شامل ضربه شدیدتر به اسرائیل توسط گروه بسیار بزرگ‌تری از نیروی رضوان حزب الله بود که همزمان با شلیک ده ها‌هزار موشک به جبهه داخلی اسرائیل، به آنجا نفوذ کنند. حزب الله و ایران برنامه خود را پنهان نکردند. آنها آن را در همه رسانه های ممکن و مقالات در رسانه ها، مصاحبه ها، عکس ها، کلیپ های ویدئویی به عنوان تلاشی برای منصرف کردن اسرائیل و ایالات متحده از حمله به ایران منتشر کردند.

این نویسنده صهیونیست در ادامه ادعاهای خود افزود: مدل جنوبی یعنی حمله حماس همان طور که گفته شد دقیقا شبیه طرح ایران برای مرز شمالی از سوی حزب الله بود. با تمام احترامی که برای حماس قائل هستم، آنها توانایی طراحی چنین حمله ای، آماده شدن برای آن، آموزش، مسلح شدن، جمع‌آوری اطلاعات و مهم‌تر از همه غافلگیری اسرائیل را نداشته و ندارند. اما این غافلگیری اسرائیل در کتاب های تاریخی بدون اشاره به کمک و برنامه ریزی ایران نوشته خواهد شد. درست است که خودپسندی، اعتماد به نفس بیش از حد و تمایل به خودفریبی در بین بسیاری از رهبران اسرائیل، عوامل مهمی در موفقیت این طرح بود، اما بدون انگیزه ایران، جنگ شروع نمی شد. منافع ایران در خنثی کردن عادی سازی روابط با اسرائیل، تاریخ عمومی شروع جنگ را تعیین کرد. کاهش آمادگی نظامی اسرائیل در تعطیلات سیمچات تورات، تاریخ دقیق را دیکته کرد: 7 اکتبر.

نویسنده اسرائیلی ادامه می‌دهد: این سوال مطرح می‌شود که چرا ایران، فلسطینی ها را به جای نیروهای شیعه نیابتی خود برای حمله به اسرائیل انتخاب کرد؟ همان‌طور که گفته شد، جبهه ایرانی دو بازوی اصلی در کارزار خود علیه اسرائیل دارد: بازوی ضعیف تر فلسطینی که شامل حماس و جهاد اسلامی فلسطین می‌شود و بازوی قوی تر شیعه یعنی حزب الله. در تلاش برای کشاندن اسرائیل به یک جنگ منطقه ای محدود، ایران مجبور بود بین این دو سلاح یکی را انتخاب کند. ایران می دانست که فعال کردن طرح شمال شامل حزب الله صدمات بیشتری به اسرائیل وارد می‌کند. وسعت شلیک موشک در تمام مناطق اسرائیل و همچنین تخریب گسترده و تعداد تلفات در جبهه داخلی بی سابقه خواهد بود.

نفوذ عمیق نیروی رضوان حزب الله به خاک اسرائیل و کشتار گسترده ای که در چند محل به وقوع خواهد پیوست، ممکن است باعث شود که اسرائیل به طور غریزی به استفاده از تمام توانایی های خود بدون توجه به ملاحظات منطقی متوسل شود. علاوه بر این، ارتباط مستقیم میان حزب الله و ایران جای انکار را برای ایران باقی نمی گذارد و ممکن است واکنش اسرائیل را مستقیما در خاک ایران به دنبال داشته باشد. این دقیقا همان چیزی است که ایران به دنبال اجتناب از آن بود. همچنین به همین دلیل است که به حزب‌الله دستور داد تا (حداقل در حال حاضر) سطح محدودی از شدت حملات خود را علیه اسرائیل حفظ کند. ایران نمی خواست جعبه پاندورا را باز کند.

اسرائیل مستقیما وارد تله ایران شد. ضربه مهیبی که از بازوی کمتر قوی ایران خورد، اسرائیل را بر آن داشت تا قول نابودی کامل حماس را بدهد. ایران می دانست که پس از لشکرکشی اسرائیل به نوار غزه، حتی اگر قدرت نظامی حماس خنثی شود، بازوی استراتژیک قوی یعنی حزب الله تقریبا آسیب نخورده باقی می ماند. بازدارندگی ایران در برابر حمله به تاسیسات هسته ای خود حفظ خواهد شد و تهران رستگار خواهد شد. سیاستمداران ایران با مشاهده پاسخ خشمگین اسرائیل، پوزخندی از روی رضایت زدند؛ اسرائیل دقیقا طبق نقشه آنها عمل می کرد.

برای جلوگیری از احتمال افشای این طرح ایران توسط اسرائیل، ایرانی ها سیستم هماهنگ انکار را نیز طراحی کردند. این کارزار دو روز پس از 7 اکتبر آغاز شد. چند روز بعد، نصرالله در سخنرانی خود تاکید کرد که ایران و حزب الله از قصد انجام این عملیات آگاه نشده اند و این تصمیمی است که «رهبران مقاومت» گرفته اند. بلافاصله پس از عملیات 7 اکتبر، سه رهبر «محور مقاومت» با یک پیام واحد همگام بودند: این یک ابتکار فلسطینی بود نه ایرانی. ادعایی مشکوک، اما به ظاهر مورد قبول محافل اطلاعاتی و تصمیم‌گیری اسرائیل. نتانیاهو در پاسخ به سوالی در یک کنفرانس مطبوعاتی در 28 اکتبر مبنی بر اینکه آیا اسرائیل اطلاعاتی در اختیار دارد که ایران را در عملیات 7 اکتبر دخیل می‌کند، پاسخ داد: «ایران از حماس حمایت می‌کند.

اما لزوما نمی‌توانم بگویم که در این عملیات خاص آنها در برنامه ریزی خرد شرکت داشتند، البته بدون حمایت آنها، حماس وجود ندارد.» اگر این اطلاعات به نخست وزیر داده می شد، شاید جور دیگری این سوال را پاسخ می داد. چگونه می‌توان ناهماهنگی بین تحلیل فوق و ارزیابی های اطلاعاتی و تصمیم‌گیرندگان اسرائیل را توضیح داد؟ آیا دلیل آن عدم‌اطلاعات کافی برای حمایت از این تئوری است یا می‌تواند تصور اشتباه دیگری باشد؟ به ادعای این نویسنده صهیونیست ایرانی ها با دقت برنامه امنیت اطلاعات حمله 7 اکتبر را طراحی کردند. آنها نه تنها به آن افراد مخفی در حماس دستور دادند تا با دقت از برنامه های خود محافظت کنند، بلکه اقداماتی را برای جلوگیری از هرگونه درز اطلاعات از طریق کانال های حزب‌الله و ایران انجام دادند. به عبارت دیگر، اطلاعات اسرائیل نه‌تنها از طریق کانال های اطلاعاتی خود در مقابل حماس قادر به تشخیص مقاصد و نقشه های عملیات نشد، بلکه در شناسایی سیگنال های اطلاعاتی در مورد این موضوع در مقابل حزب‌الله و ایران نیز ناکام ماند. در نتیجه، این باور غالب وجود دارد که ایران در حمله به اسرائیل دست نداشت.

در سال 2019، من با معاون رئیس شورای امنیت ملی ژاپن، مردی خردمند و مسن ملاقات کردم. گفت و گو به توافق هسته‌ای ایران کشیده شد. در آن مقطع زمانی (در اواخر دوره ریاست جمهوری ترامپ)، رئیس‌جمهور متوجه اشتباهی شد که مرتکب شده بود و به شدت در تلاش بود تا به چارچوب یک توافق هسته ای جدید بازگردد. من اضافه کردم: «و تناقض این است که ایرانی ها نیز به همین موضوع یعنی توافق هسته ای جدید علاقه دارند اما آنها حاضرند کمتر از آنچه در توافق قبلی داده بودند، بدهند و ترامپ باید بیشتر دریافت کند. لبخندی زد و گفت: فکر می کنم حق با شماست. اما مشکل اینجاست که برای رسیدن به همین هدف، آمریکایی ها پوکر (بازی تاکتیکی آمریکایی مبتنی بر فریبکاری و فریب) بازی می‌کنند و ایرانی ها شطرنج» (بازی استراتژیک ایرانی‌الاصل بر اساس برنامه ریزی بلندمدت و محاسبه قدم های پیش رو).

به نظر می‌رسد که قبل از شروع جنگ 7 اکتبر، اسرائیل نیز در حال بازی پوکر - با استفاده از تاکتیک های حیله‌گرانه، دستکاری و حیله بود؛ در حالی که ایران درگیر بازی شطرنج بود و چند حرکت پیش رو را برنامه‌ریزی می کرد.

• لفاظی تازه نتانیاهو علیه ایران
• احتمال جنگ منطقه‌ای گسترده پایین است
• هند هم ایران را می خواهد هم اسرائیل و اعراب را
• دیپلماسی فعال ایران در بحران غزه
• هسته‌ای زیرسایه جنگ غزه