بایدن در حال بررسی توافق جدید هسته ای با ایران

وزارت امور خارجه آمریکا به من گفته است که رئیس جمهور «به هر طریقی» تضمین خواهد کرد که «ایران هرگز به سلاح هسته ای نخواهد رسید.» یک منبع نزدیک به دولت بایدن به من گفت که کاخ سفید در حال بررسی توافق هسته ای جدید با ایران در ازای لغو برخی تحریم های اقتصادی علیه تهران است تا از یک جنگ تمام عیار در منطقه جلوگیری کند. این منبع گفت: «یک دیدگاه در داخل دولت این است که رئیس‌جمهور فرصتی را برای آغاز مذاکرات دیپلماتیک با هدف احیای مجدد توافق هسته ای ایران مشاهده می کند.» تا آنجا که من درک می کنم، این به عنوان راهی برای مماشات با اسرائیل و ایران در نظر گرفته می شود. اسرائیل اطمینان دارد که تهدید هسته ای ایران از بین رفته است و ایران مطمئن خواهد بود که احتمال جلوگیری از پاسخ نظامی اسرائیل در خاکش وجود دارد. پس از عملیات موشکی و پهپادی بی سابقه ایران، اسرائیل همچنان به بررسی گزینه های تلافی جویانه ادامه می دهد. دولت های خارجی برای محدود کردن تشدید تنش که می تواند منجر به تسریع برنامه تسلیحات هسته ای تهران شود، اصرار دارند.

توافق هسته ای ایران در سال 2015 بین ایران و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد - آمریکا، انگلیس، روسیه، فرانسه و چین - به اضافه آلمان و اتحادیه اروپا منعقد شد. این توافق تا زمانی که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در سال 2018 آمریکا را از این توافق خارج کرد، ادامه داشت. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا بایدن در حال بررسی مذاکرات دیپلماتیک برای احیای مجدد توافق هسته ای با ایران است، به من گفت: «همان‌طور که رئیس جمهور و وزیر امور خارجه [آنتونی بلینکن] به صراحت گفته‌اند، ایالات متحده به هر طریقی تضمین خواهد کرد که ایران هرگز به سلاح هسته ای دست پیدا نخواهد کرد.» این مقام آمریکایی تاکید کرد:«ما همچنان به استفاده از ابزارهای مختلف برای دستیابی به این هدف ادامه می دهیم و همان‌طور که مدت هاست تاکید کرده اند در نهایت، دیپلماسی را بهترین راه برای دستیابی به راه حلی پایدار و مؤثر می دانیم، اما همه گزینه ها نیز روی میز باقی می مانند.»

این منبع دولت بایدن افزود: «ایران کاملا روشن کرده است که قصد ندارد دوباره به اسرائیل حمله کند، مگر اینکه اسرائیل در پاسخ به عملیات آخر هفته گذشته حمله کند.» دولت بر این باور است که یک مسیر دیپلماتیک بهترین راه پیش رو است و منافع هر دو طرف را می توان تامین کرد. رئیس جمهور هر کاری که بتواند برای جلوگیری از جنگ در خاورمیانه انجام می دهد و توافق هسته ای جدید ایران یکی از راه هایی است که برای دستیابی به آن در نظر گرفته می شود. البته این تنها استراتژی نیست، اما روی میز است. با این حال، هر توافق بین المللی که توانایی ایران برای تولید تسلیحات هسته ای را از بین ببرد و در عین حال تحریم های مالی را نیز کاهش دهد، احتمالا اسرائیل را خشمگین می کند و ممکن است مورد مخالفت قرار گیرد. روز چهارشنبه یکی از ماموران سابق سازمان جاسوسی اسرائیل موساد مدعی شد که نتانیاهو حمله به سایت های هسته ای ایران را رد نکرده است. با این حال، کارشناسان معتقدند که حمله انفرادی اسرائیل به سایت های هسته ای بعید است، زیرا ارتش این کشور توانایی آسیب رساندن به آنها را بدون حمایت آمریکا ندارد.

یک بازی جنگی که توسط یک اندیشکده در واشنگتن انجام شد و حمله اسرائیل به سایت های هسته ای ایران را شبیه سازی کرد، نشان داد که این حملات بی اثر بوده و منجر به «حملات موشکی ویرانگر علیه اسرائیل» از سوی شبه نظامیان متحد ایران، حزب الله لبنان و حوثی های یمن در یک جنگ تمام عیار می شود. لیندا رابینسون، کارشناس ارشد سیاست خارجی در شورای اندیشکده روابط خارجی ایالات متحده، گفت: «شکی نیست که اسرائیل با اقدامات مستقیم و غیر مستقیم پاسخ خواهد داد؛ اما همچنین از مزایای ناشی از حمایت بین المللی در پی حمله انتقامی ایران آگاه است.» نتانیاهو گفته است که اسرائیل تصمیم خود را خواهد گرفت؛ البته که تصمیم خواهد گرفت، اما برای راه پیش رو به متحدانی نیاز دارد. مقامات به من اطمینان داده اند که اسرائیل به یک واکنش محدود تمایل دارد و این تصمیم در دست افراد بسیار محدودی است و شامل اعضای راست گرای کابینه نمی‌شود.»

در ژوئیه 2015، توافق‌نامه ای بر سر برنامه هسته‌ای ایران بین ایران و 1+5 (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد - چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده - به علاوه آلمان) به همراه اتحادیه اروپا منعقد شد. بر اساس این توافق که به طور رسمی به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می شود، اعلام شد که ایران اورانیوم غنی شده کافی برای تولید هشت تا ده کلاهک هسته ای را دارا است. مفاد این توافق باعث شد که ایران، با برچیدن بسیاری از برنامه های هسته ای خود موافقت کند و تاسیسات خود را برای بازرسی های بین المللی گسترده تر توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) در ازای آزادسازی میلیاردها دلار تحریم ها باز کند. این توافق تا زمان خروج ترامپ از آن، تداوم داشت. از زمانی که ترامپ برجام را زیر پا گذاشت، تهران نیز به طور فزاینده ای دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی را برای بازرسی از تاسیسات هسته ای خود، محدود کرده است. ارزیابی اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی نشان می دهد که ایران از سال 2018 اورانیوم کافی را تا حدی غنی سازی کرده است که می تواند طی تقریبا دو هفته از نقطه گریز هسته ای عبور کند.

• پیش‌بینی اکونومیست از آینده برجام
• چگونه فرصت احیای برجام از دست دولت رئیسی پرید؟
• اسرائیل واقعا از ایران چه می‌خواهد؟
• محور کوچک بایدن در خاورمیانه دوام نخواهد آورد
• عراق: ایران و اعراب آشتی کنند