جنگ بیولوژیک چقدر جدی است؟
روزنامه جام‌جم در بررسی گمانه‌ها درباره منشأ بیولوژیکی کرونا و سابقه حملات ویروسی در جهان، نوشت: حمله بیولوژیک؛ ذکر این عبارت در پیام روز پنجشنبه مقام معظم رهبری خطاب به سردار سرلشکر باقری، فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح ایران، بیش از هر زمان دیگر توجه افکار عمومی و حتی رسانه‌های جهانی را بر احتمال صحت فرضیه آغاز جنگ بیولوژیک معطوف کرد. در پیام ایشان ضمن صدور فرمان تاسیس قرارگاه بهداشتی - درمانی با هدف پیشگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا در ایران آمده است: این اقدام با توجه به قرائنی که احتمال حمله بیولوژیکی بودن این رویداد را مطرح کرده، می‌تواند جنبه رزمایش دفاع بیولوژیک نیز داشته و بر اقتدار و توان ملی بیفزاید. گرچه وجود عبارت حمله بیولوژیک در پیام مقام معظم رهبری بازتاب گسترده‌ای در سطح رسانه‌ها داشته، اما این اولین بار نیست که چنین فرضیه‌ای درباره انتشار پر سرعت و عجیب ویروس کرونا مطرح می‌شود.
پیش از این نیز، مقامات و سیاستمداران ایرانی و جهانی نگرانی‌هایی را در این باره مطرح کرده‌اند. برای مثال دمیتری نویکوف، رئیس کمیته امور بین‌الملل در مجلس دومای روسیه ضمن طرح این شبهه گفته است: این واقعیتی غیر قابل انکار به شمار می‌رود که آمریکا مدت‌هاست در برخی کشور‌ها روی ساخت سلاح‌های بیولوژیک کار می‌کند و این اقدامات غیر قانونی دیگر موضوعی محرمانه نیست. اشاره نویکوف به افشاگری وزارت دفاع روسیه و همچنین برخی رسانه‌های مستقل درباره تاسیس آزمایشگاه‌های بیولوژیک آمریکا در سایر کشورهای جهان، از‌جمله گرجستان و البته برخی متحدان آمریکا در شرق آسیا (همچون اندونزی) است. جالب آن‌که به‌رغم افشاگری رسانه‌ای و اثبات وجود آزمایشگاه‌هایی غیر قانونی که تهدیدی برای سلامت زیستی و انسانی به شمار می‌روند، تاکنون هیچ اقدام موثری از سوی دولت آمریکا یا نهادهای بین‌المللی حتی برای تعطیلی این آزمایشگاه‌ها نیز صورت نگرفته است.
این در حالی است که اخیرا مقامات رسمی چین هم سکوت را کنار گذاشته و در این باره موضعگیری کرده‌اند. وانگ‌یی در مصاحبه با تلویزیون دولتی چین در این باره گفت: به طور جدی در حال بررسی فرضیه جنگ بیولوژیک هستیم و اگر نقش آمریکا در تولید یا انتشار ویروس کرونا برای ما ثابت شود پاسخ قوی به این کشور خواهیم داد. علاوه بر مقامات روسیه، چین، ونزوئلا، عراق و... طیف گسترده‌ای از کارشناسان علمی و مقامات نظامی طی هفته‌های گذشته به طور جدی فرضیه حمله بیولوژیک توسط آمریکا به ملت‌های جهان را مطرح کرده و در این‌باره هشدار داده‌اند. برای مثال ایگور نیکولین، کارشناس امور بیوتکنولوژیک مدعی است جهش ویروس کرونا با تحقیقات گسترده آمریکایی‌ها روی تسلیحات نسل جدید همزمان بوده است. وی پیش از این درباره فعالیت‌های مشکوک آمریکایی‌ها در کنسولگری این کشور در شهر ووهان چین هشدار داده بود؛ همان شهری که کانون اولیه انتشار ویروس کرونا به شمار می‌رود.
اظهار نظر مقامات ایرانی
از سوی دیگر، سردار حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در اظهار نظری کوتاه، اما معنادار با اشاره به شیوع گسترده ویروس کرونا در ایران گفته بود: امروز درگیر نبردی بیولوژیک هستیم. این در حالی است که سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیر عامل کشور نیز هفته گذشته در گفت‌و‌گوی ویژه خبری در شبکه دوی سیما ضمن طرح نکاتی مهم در این باره تاکید کرد: ویروس کرونا بخش زیادی از ویژگی‌های یک جنگ بیولوژیک را دارد. امیر عبدللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس در امور بین‌الملل نیز در توییتر خود نوشت: در مقابل ادعای وزیر کشور بحرین که ایران را به کتمان شیوع کرونا و جنگ بیولوژیک متهم می‌کند باید گفت آمریکا که با وجود ناوگان پنجم دریایی نظامی خود بر بحرین حکومت می‌کند، عامل اصلی جنگ بیولوژیک و حتی کتمان اولیه کرونا در آمریکاست.
اسدا... عباسی، عضو هیات‌رئیسه مجلس هم با اشاره به سابقه درگیری‌های اقتصادی چین و آمریکا و یادآوری این‌که آمریکا نشان داده از استفاده از سلاح شیمایی هم ابایی ندارد، گفت: در شرایط فعلی هم آمریکایی‌ها به دنبال راهی بودند تا اقدامی علیه چینی‌ها با کمترین هزینه و بیشترین درآمد را انجام دهند، به همین دلیل ویروس کرونا را وارد چین کردند تا بعد از آن با ساخت داروی آن درآمدی کسب کنند. آمریکایی‌ها فکر می‌کردند کرونا به آنها لطمه‌ای وارد نمی‌کند و حتی می‌تواند آنها را پولدار کند و چینی‌ها را نیازمند واردات دارو از آمریکا کنند که هیچ‌کدام از این اتفاقات رخ نداد و شرایط برعکس تصورات آمریکا پیش رفت.
اما فارغ از مواضع رسمی و کارشناسی، چه نشانه‌های عینی از اقدام آمریکا به جنگ بیولوژیک علیه کشورهایی نظیر چین، ایران یا حتی کشورهای اروپایی ناهمسو با سیاست‌های اقتصادی ترامپ وجود دارد؟ آیا می‌توان در این زمینه به اطلاعاتی دقیق و شفاف دست یافت؟
بدون شک، از آنچه زیر نظر پنتاگون و محرمانه‌ترین واحدهای ارتش آمریکا می گذرد نمی‌توان انتظار شفافیت داشت و بر این اساس، دستیابی به اطلاعاتی رسمی درباره سیاست دولت آمریکا مبنی بر تروریسم بیولوژیک علیه دشمنانش دست‌کم در آینده‌ای نزدیک محال است. با وجود این اما نمی‌توان از نشانه‌های معنادار مربوط به این واقعیت چشم پوشید؛ نشانه‌هایی که هر چه بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرند ابعاد پیچیده‌تری از نسل جدید جنگ‌ها میان قدرت‌های جهانی را برای ما به نمایش می‌گذارند.
شبیه‌سازی کرونا در آزمایشگاه‌های انگلیس
جالب است بدانید مرکز امنیت بهداشتی - درمانی جان هاپکینز که از جمله واحدهای علمی به شمار می‌رود که نتایج تحقیقات آن در برنامه‌های علمی - تسلیحاتی ناتو مورد استفاده قرار می‌گیرد، در جریان پژوهش‌های آزمایشگاهی خود در سال‌های 2018 و 2019 ویروسی را شبیه سازی کرده که قادر است ظرف مدتی محدود (12 الی 18 ماه)، منجر به مرگ 85میلیون انسان شود. از جمله ویژگی‌های این ویروس، علاوه بر ساختارهای بیولوژیک جدید، سرعت انتشار بالای آن است. انتشار ویروس کرونا به فاصله کمتر از یک سال بعد از پایان این پروژه تحقیقاتی در برخی محافل علمی سوال برانگیز شد. دکتر اریک تونر، از دانشمندان زیر نظر این مرکز در مصاحبه‌ای ضمن نفی هرگونه ارتباط میان مرکز امنیتی - بهداشتی جان هاپکینز با ویروس کرونا گفت: جزئیات کرونا برایم جدید نیست؛ در واقع تا حد زیادی در شبیه سازی این ویروس موفق بوده‌ایم!
ویروس به مثابه سلاح
بر اساس اسناد ویکی‌لیکس و همچنین اطلاعات محدود منتشر شده در برخی رسانه‌های مستقل، آژانس داربا (سازمان تحقیقات پیشرفته دفاعی زیر نظر ارتش آمریکا) برنامه‌ای را برای تبدیل ویروس‌ها به یکی از تسلیحات استراتژیک آمریکا طراحی کرده است. نام این برنامه Insect Allies (حشرات متحد) و هدف از آن، تعدیل بیولوژیک برخی ویروس‌ها با هدف استفاده محدود از آنها علیه هرگونه تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا بوده است. البته این گزارش‌ها به طور رسمی از سوی پنتاگون و همچنین آژانس داربا تکذیب شد. مدیر این موسسه امنیتی - بیولوژیک در این باره گفت: هدف از پروژه حشرات متحد، دستکاری در ژن ویروس‌ها برای کاهش اثرات مخرب آنها بر بدن انسان بوده است و هیچ‌گونه برنامه نظامی برای تبدیل ویروس به سلاح از سوی داربا دنبال نمی‌شود.
هشدار درباره تبعات انسانی
بخش مهمی از آنچه این روزها جهان را درگیر و گرفتار خود کرده، کمتر از دوسال قبل در مقاله‌ای به قلم ژنرال جیمز استافریدز پیش‌بینی شده است. استافریدز از فرماندهان ارشد سابق پیمان ناتو است که سال 2018 این مقاله جنجالی را در نشریه معتبر فارین پالیسی منتشر کرد. او در این مقاله هشدار داد رویکردی عمومی میان قدرت‌های نظامی جهان برای استفاده از منابع بیولوژیک به عنوان سلاح شکل گرفته است که می‌تواند فاجعه‌ای بی سابقه در تاریخ بشریت را به دنبال داشته باشد. بر اساس مقاله استافریدز، ادامه رویکرد مذکور، وقوع جنگ بیولوژیک را به رخدادی غیر قابل اجتناب تبدیل خواهد کرد؛ جنگی که بر اثر آن، شهروندان عادی به علت ابتلا به ویروس‌هایی که در حقیقت سلاح هستند جان خود را از دست می‌دهند و این روند تا نابودی یک پنجم از ساکنان کره زمین می‌تواند ادامه داشته باشد.
حمله بیولوژیک در قاب سینما
نشانه‌های وقوع جنگ بیولوژیک در سینمای هالیوود به اندازه‌ای گسترده و متکثر است که بررسی آنها در یک مقاله یا گزارش محدود قابل انجام نیست. با این حال برخی از این نشانه‌ها طی هفته‌های اخیر تا حد زیادی توجه افکار عمومی و رسانه‌ها را به خود جلب کرده است. از جمله مستندی با عنوان «وبای آینده» که سال 2019 توسط شرکت مایکروسافت تهیه شده و در آن از ظهور ویروسی کشنده در بازارهای چین سخن گفته می‌شود که در زمانی محدود تمام جهان را در بر خواهد گرفت. عجیب‌تر از این مستند اما می‌توان به فیلم داستانی عفونت در سال 2011 اشاره کرد؛ فیلمی که ماجرای انتشار یک ویروس کشنده چینی در سراسر جهان را روایت می‌کند. نکته شگفت‌آور در این فیلم، معرفی خفاش به عنوان منشاء ظهور ویروس است!
ابزاری برای نابودی دشمنان
حامیان فرضیه جنگ بیولوژیک در بسیاری از مقالات یا حتی کتاب‌های خود به ماجرای انتشار ویروس آنفلوآنزای پرندگان در سال 2010 استناد می‌کنند؛ ویروسی که گفته می‌شود بر اثر تحقیقات یکی از آزمایشگاه‌های بیولوژیک آمریکا در اندونزی تولید و منتشر شد. از سوی دیگر و در جریان جنگ آمریکا و عراق، بسیاری از مراکز تحقیقاتی آمریکا مدعی کشف تسلیحات بیولوژیک برای ناتوان سازی نیروهای ارتش صدام، بدون استفاده از سلاح‌های متعارف بودند.
اگرچه هیچ‌یک از این ادعاها هرگز توسط منابع رسمی مورد تایید قرار نگرفتند، اما رفتار استعماری دولت آمریکا نسبت به شهروندان کشورهای ضعیف‌تر جهان و همچنین دشمنانش، همواره احتمال صحت چنین فرضیاتی را بالا برده است؛ آن هم در حالی که این کشور و متحدانش (مخصوصا انگلیس و اسرائیل) در به کار بردن تسلیحات کشتار جمعی، نظیر سلاح‌های شیمیایی علیه دشمنان خود هرگز ابایی نداشته‌اند.