رئیسی در راه پکن / تفاوت سفر رئیس‌جمهور با سفرهای قبلی در چیست؟

گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، سفر آیت‌الله رئیسی به چین نخستین سفر رسمی رئیس جمهور ایران به دعوت رئیس جمهور چین پس از 20 سال است. اهداف این سفر اقتصادی، سیاسی و راهبردی است. شش وزیر کابینه دولت سیزدهم، امیرعبداللهیان وزیر خارجه، خاندوزی وزیر اقتصاد، بذرپاش وزیر راه، اوجی وزیر نفت، ساداتی‌نژاد وزیر کشاورزی، فاطمی‌امین وزیر صمت، همچنین فرزین رئیس‌کل بانک مرکزی و علی باقری مذاکره‌کننده ارشد کشورمان رئیسی را در این سفر همراهی می‌کنند.

 اقتصاد، کانون روابط تهران و پکن

روابط ایران و چین نیز مانند روابط ایران با اغلب کشورهای دنیا متاثر از برجام یا اعمال تحریم ها علیه ایران فرازوفرود داشته است. به‌ویژه که کانون روابط تهران و پکن بر اقتصاد متمرکز است. بنابراین رفع تحریم ها، مناسبات اقتصادی دو طرف را بهبود بخشیده و در زمان هایی مانند خروج دونالد ترامپ از برجام و بازگشت برخی تحریم ها این روابط تحت‌تاثیر قرار گرفته است. چینی ها در دو دهه گذشته تلاش کردند که به شریک تجاری اول ایران تبدیل شوند؛ این در حالی است که پیش از چین، تا مدت ها آلمان بالاترین تراز تجاری را با ایران داشت اما در دو دهه اخیر چینی ها به تدریج به تناسب نفوذ و رشد اقتصادی‌شان در جهان و در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس به عنوان شریک اول اقتصادی ایران نیز شناخته شدند. در دوره تحریم ها، چین نیز مانند اغلب کشورها روابط اقتصادی‌اش با ایران تحت‌تاثیر قرار می گرفت اما این کشور تمایل داشت که روابط اقتصادی با ایران را در شرایط سخت تحریمی هم در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما، هم دونالد ترامپ و هم جو بایدن به صورت حداقلی حفظ کند. یکی از دلایل چنین احتیاطی در الگوهای رفتاری چین به این مساله بازمی‌گردد که پکن در منطقه خاورمیانه برای خود منافع اقتصادی بیشتری تعریف کرده تا منافع امنیتی و سیاسی و به همین دلیل در دوره تحریم ها از به چالش کشیدن نظم مستقر در منطقه خودداری می‌کند و ناخودآگاه این مناسبات اقتصادی از رژیم تحریم ها به شدت تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.

با نگاهی به شرکای تجاری ایران در دهه 90 که طی آن هم برجام امضا شد و هم ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک خارج شد درمی یابیم که چین همواره جزو اولین یا دومین شرکای اقتصادی ایران بوده است. امضای برجام در سال 94 موجب شد روابط با بازیگران مختلف با افزایش ارزش تجارت خارجی روبه رو شود. آمد و رفت های کشورهای خارجی به ایران پس از امضای برجام انگیزه فعالان اقتصادی را بیشتر کرد و چراغ سبز کشورها به همکاری با ایران موجب افزایش حجم تجارت ایران تا بیش از 10 میلیارد دلار در سال 95 شد. آمارهای ثبت شده در سال 95 بیانگر ارزش تجارت 87 میلیارد و 726 میلیون دلاری است. افزایش تجارت خارجی در سال 96 نیز ادامه یافت و ارزش آن به 101 میلیارد و 441 میلیون دلار رسید و طبیعتا سهم روابط ایران و چین نیز در این افزایش ارزش تجارت نقش بسزایی داشت. اما در سال 97 بحران‌های جدیدی در اقتصاد و روابط بین‌المللی ایران ایجاد شد. ترامپ رئیس جمهور آمریکا به صورت یک طرفه از برجام خارج شد و بازگشت تحریم های اقتصادی علیه ایران، شرایط اقتصادی کشور را تغییر داد. با این حال بازهم چین به عنوان شریک اول ایران باقی مانده بود، اما سطح تجارت بین دو کشور کاهش زیادی یافت. در سال 97 بیشترین صادرات کالا به کشورهای چین، عراق، امارات، افغانستان و کره‌جنوبی صورت گرفته است. بیشترین واردات نیز از کشورهای چین، امارات، ترکیه، هند و آلمان انجام شده است.

توسعه همکاری های دو جانبه

ایران و چین روابط اقتصادی مستحکمی به ویژه در زمینه‌های انرژی، ترانزیت کالا، کشاورزی، تجارت و سرمایه گذاری دارند. دو کشور در سال 2021 میلادی، یک پیمان همکاری راهبردی 25 ساله امضا کردند که گفته می‌شود شامل بخش‌های سیاسی، راهبردی و اقتصادی است. به باور تحلیلگران سیاسی، سفر رئیس جمهوری ایران به چین زمینه را برای توسعه همکاری دو جانبه فراهم خواهد کرد.

کارشناسان همچنین می‌گویند چین و ایران مسائل و مشترکات بین المللی زیادی از جمله افغانستان، ثبات و توسعه منطقه‌ای، تغییرات آب و هوایی، امنیت منطقه‌ای، امنیت انرژی و غیره دارند که تبادل نظر و مذاکرات دو طرف را می‌طلبند. رئیس جمهور چین شهریور ماه امسال و در حاشیه سازمان همکاری شانگهای در سمرقند و در ملاقات دوجانبه با رئیس جمهوری اسلامی ایران، از وی برای سفر به این کشور به طور رسمی دعوت به عمل آورد. این ملاقات در حالی انجام می شود که دو کشور گام های بلندی برای اجرای برنامه جامع مشترک 25 ساله ایران و چین برداشته اند و سطح مناسبات سیاسی و اقتصادی دو کشور در عالی ترین سطوح قرار دارد.

چین بزرگترین شریک تجاری جمهوری اسلامی ایران به شمار می رود؛ بر اساس آمار 10 ماهه گمرک ایران، این کشور با 12 میلیارد و 600 میلیون دلار مقصد اصلی صادرات ایران بوده است؛ در مقابل کشورمان نیز در این مدت 12 میلیارد و 700 میلیون دلار واردات از چین داشته است. به گفته محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهوری ایران، آیت‌الله رئیسی در پاسخ به دعوت رسمی شی جین پینگ رئیس جمهور چین عصر دوشنبه - 24 بهمن - در صدر هیاتی بلندپایه سیاسی و اقتصادی و برای دیدار رسمی سه روزه عازم پکن پایتخت چین خواهد شد. رئیس جمهور در این سفر پس از استقبال رسمی از سوی همتای چینی خود، ابتدا دیداری خصوصی با شی جین پینگ خواهد داشت و سپس مذاکرات هیات‌های عالی‌رتبه دو کشور و نیز مراسم امضای اسناد همکاری، در حضور روسای جمهور برگزار خواهد شد. آیت الله رئیسی در این سفر همچنین در نشست مشترک تجار و فعالان اقتصادی ایران و چین شرکت می کند و دیداری نیز با ایرانیان مقیم چین خواهد داشت.

انتهای پیام /