روحانی و بحران‌های دولت دوازدهم

او با عملکرد خود در دوره اول و دستیابی به موفقیت‌هایی همچون امضای توافقنامه برجام با قدرت‌های بین‌المللی، کاهش تورم سرسام‌آور و تک رقمی کردن آن و ایجاد رشد اقتصادی مثبت سبب شد که حامیانش بار دیگر در انتخابات از او حمایت کنند. دوره دوم ریاست جمهوری حسن روحانی اما انباشته از بحران‌های مختلف برای دولت بوده است؛ بحران‌هایی که تمام حوزه‌ها از مسائل اقتصادی گرفته تا وضعیت سیاسی و اجتماعی کشور را تحت تاثیر قرار داد. این بحران ها با منشاهای مختلف شکل گرفته‌اند، چنان‌که گاه عملکرد دولت و گاه عوامل خارج از ساختار دولت را می‌توان به عنوان خالق این بحران‌ها نام برد. بسیاری از تحلیل‌گران حسن روحانی را در دستیابی به وعده‌های خود در دور دوم ریاست جمهوری‌اش ناموفق توصیف می‌کنند، برخی دیگر هم تعدد بحران‌ها را علت ناکامی دولت در دستیابی به تمام برنامه‌های خود می‌دانند. عده دیگری نیز علت را در جای دیگری جست‌وجو می‌کنند و ضعف عملکرد دولت را عامل بحران‌های اخیر کشور می‌دانند، برای بررسی ابعاد عملکرد دولت دوم حسن روحانی به مناسبت سومین سالگرد انتخابات ریاست جمهوری گفت‌وگویی با دکتر روح‌الله اسلامی، عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی داشتیم. دولت به 30 درصد از برنامه‌های اعلامی‌اش دست پیدا کرد

این استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی در خصوص عملکرد دولت دوازدهم اظهار کرد: تقریبا در خوشبینانه‌ترین حالت دولت تا کنون به 30 درصد از برنامه‌هایی که اعلام کرده بود توانست دست پیدا کند و به 50 درصد آن‌ها دست پیدا نخواهد کرد و 20 درصد دیگر را هم اگر تلاش کند احتمال دارد که به آن دست پیدا کند. وی ادامه داد: برنامه‌ها از دیدگاه من به چهار دسته قابل تقسیم هستند، مورد اول در بحث سیاست داخلی است. در سیاست داخلی روحانی اعتقاد داشت که باید احزاب را تقویت کنیم و در کنار آن ثبات سیاسی داشته باشیم و حکمرانی مبتنی بر قانون به وجود بیاوریم. در سیاست داخلی به برخی از موارد دست پیدا کرد به عنوان مثال خانه احزاب را فعال شد و احزاب دوباره فعالیت‌های خود را در کشور شروع کردند اما در تعمیق دموکراسی موفق عمل نکرد و تا حدی بحران‌های اقتصادی و سیاسی که شکل می‌گرفت باعث حرکت بودجه‌ها به سمت ثبات بخش و امنیت می‌گردید. استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: در مجموع دولت دوازدهم در سیاست داخلی به اهدافی که مشخص کرده بود دست پیدا نکرد البته وجه ثبات سیاسی تا حد ممکن تامین شد ولی بخش مربوط به حکومت مبتنی بر دموکراسی و قانون و در واقع راضی کردن طبقه متوسط اتفاق نیافتاد. اسلامی خاطرنشان کرد: اگر دولت هاشمی رفسنجانی توسعه اقتصادی، دولت خاتمی توسعه سیاسی و دولت احمدی‌نژاد توسعه اجتماعی محسوب می‌شد، دولت روحانی قرار بود توسعه سیاست خارجه را انجام دهد به عبارتی قرار بود اعتبار بین‌المللی ایران افزایش پیدا کند، تحریم‌ها کنار زده شود، گذرنامه ایران اعتبار پیدا کند و بتوانیم سرمایه خارجی جذب کنیم. وی افزود: در دوره اول، دولت روحانی با توجه به برداشته شدن تحریم‌ها موفق بود و به همه خواسته‌های اعلام شده در سیاست خارجه دست یافت اما در دوره دوم این اتفاق نیفتاد و علت اصلی آن هم درگیری‌هایی بود که در محیط بین‌الملل از جمله روی کارآمدن ترامپ و به دنبال آن با تحریم‌های متعدد شکل گرفت و در منطقه هم درگیری‌هایی که با عربستان داشتیم و تداوم شرایط در سوریه و سایر درگیری‌های منطقه‌ای باعث شد که روحانی نتواند به خواسته تنش‌زدایی و ایجاد صلح و افزایش اعتبار بین‌المللی ایران برسد.

در دور دوم اوضاع اقتصادی از دست دولت خارج شد استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد در مورد برنامه اقتصادی دولت روحانی بیان کرد: در حوزه اقتصاد برنامه آقای روحانی خصوصی‌سازی بود و قصد داشت که شرکت‌های دولتی را واگذار کند و تصدی‌گری دولت را کاهش دهد و همین‌طور تورم را مهار کند و نرخ بیکاری را پایین بیاورد و علاوه بر این بتواند شرایط بحرانی بانک‌ها و صندوق‌های بازنشستگی را سر و سامان بدهد. در برخی از زمینه‌ها به ویژه در دوره اول موفق عمل کرد اما در دوره دوم اوضاع از دست خارج شد.

موفقیت دولت دوازدهم در گسترش فضاهای الکترونیکی اسلامی در مورد برنامه دولت روحانی در حوزه فرهنگ عنوان کرد: در حوزه فرهنگ آقای روحانی قصد داشت مرجعیت‌های فرهنگی را احیا کند و بتواند فضایی امید بخش برای حضور زنان مهیا کند و حتی بحث قرار دادن زنان به عنوان وزیر و ورود زنان به ورزشگاه مطرح شد و علاوه بر این‌ها باز شدن حوزه فرهنگ و کم شدن سانسور و فعالیت‌های رسانه‌ای و گسترش شبکه‌های اجتماعی و گسترش اینترنت نیز مطرح شد که البته در حوزه اینترنت و گسترش فضاهای الکترونیکی موفق بود اما در سایر حوزه‌های فرهنگی تنها مقاومت زیادی انجام داد که بسته نشوند ولی تغییر بنیادینی که بتواند طبقه متوسط را راضی نگه دارد انجام نشد. به طور میانگین هر دوهفته یک بحران داشتیم وی درمورد دلایل عدم موفقیت و اجرایی نشدن برنامه‌های دولت گفت: یکی از اصلی‌ترین علت‌ها بحران‌های بسیار زیادی بود که در این مدت شاهد آن بودیم، به خصوص در دوره دوم دولت روحانی که ما با بحران‌های زیادی روبه‌رو بویم و از همان ابتدا تا کنون چند بار سیل و زلزله داشتیم، حملات تروریستی مختلف اتفاق افتاد، تا مرز جنگ با آمریکا پیش رفتیم، مساله سفارت عربستان اتفاق افتاد و دو اعتراض سراسری در کشور به وجود آمد و می‌توان گفت که به طور میانگین هر دو هفته با یک بحران که تمام نظام سیاسی را درگیر خود می‌کرد، وجود داشت. استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد درمورد بحران‌های مقابل دولت خاطرنشان کرد: در مجموع بحران‌هایی که دولت با آن‌ها مواجه می‌شد برخی مانند سیل و زلزله عوامل طبیعی بودند، برخی از بیرون و شکاف‌های بین‌المللی و منطقه‌ای ناشی می‌شد و برخی ناشی از تصمیمات اشتباهی بود که در داخل گرفته می‌شد و این بحران‌ها برنامه‌ها را ناقص می‌گذاشت و امکان در نظر گرفتن یک برنامه منظم برای این برنامه‌ها را سلب می‌کرد. دخالت‌های بازنشستگان سیاسی، بحرانی بودن شرایط را تشدید می‌کرد

اسلامی افزود: در داخل وضعیتی وجود داشت که این شرایط را تشدید می‌کرد، از جمله این‌ها دخالت کسانی است که بازنشسته شده‌اند و سن آن‌ها زیاد شده و زمانی مشاغل مهمی داشته‌اند و در انتخابات‌های متعدد شکست خورده‌اند اما همچنان فکر می‌کنند که رجل سیاسی هستند و در مسائل دخالت می‌کنند. این افراد درگیری‌های زیادی را با روحانی شروع کردند و کار آن‌ها زدن ریاست جمهوری و ناقص گذاشتن برنامه‌های آن بود، آن‌ها به جای آنکه سیاستمداران ملی باشند، سیاستمداران مخرب هستند و تعداد آن‌ها خیلی زیاد است. وی در خصوص نقش نهادهای موازی در ناکارآمد ماندن برنامه‌های دولت گفت: ما شاهد دخالت‌های نهادهای متعدد بودیم در حالی که رئیس جمهور شخص دوم مملکت محسوب می‌شود و در بسیاری از حوزه‌ها او باید تصمیم بگیرد اما می‌بینیم که نهادهای دیگر بدون هماهنگی فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند و موانعی را برای دولت رقم زده‌اند. استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد در مورد تاثیرات احزاب غیرحرفه‌ای عنوان کرد: برنامه‌های روحانی از برنامه‌های بسیاری از احزاب غیرحرفه‌ای؛ چه احزاب چپ و چه احزاب راست که در ایران وجود دارند جلوتر است، روحانی مسوولیت مرکز پژوهش‌های راهبردی مجمع تشخیص را برعهده داشت و بسیاری از افراد تیم دولت در آن‌جا کار می‌کردند و ارتباطات زیادی با دانشگاه‌ها داشتند و برای همین یک برنامه خوب برای اداره کشور نوشتند و یکی از بزرگ‌ترین ناقدان برنامه‌های احمدی‌نژاد در آن زمان نیز بودند. اسلامی اضافه کرد: احزاب چپ و راست برنامه‌های ناقص و متناقض اقتصادی و سیاسی مبتنی بر منافع شخصی و قبیله‌ای خود دارند و زمانی که دیدند در مناسب سیاسی جایگاهی ندارند شروع به زدن دولت کردند. احزاب راست اسم خود را انقلابی گذاشتند و رویکردهای تندی را در پیش گرفتند به طور یکه برخی از رویکردهای آن‌ها در دو اعتراض سراسری که در ایران صورت گرفت تا مرز نابودی دولت در ایران پیش رفت و آن‌ها فکر نمی‌کردند که حرکت آن‌ها وضعیت امنیتی برای کشور ایجاد کند. وی افزود: احزاب چپ فکر می‌کردند که باید بدون حساب و کتاب همه مناسب سیاسی را در اختیار بگیرند و زمانی که برخی از آن‌ها حذف شدند و کنار گذاشته شدند آن‌ها هم شروع به اعتراضات شدید کردند و نقدهای غیرمنصفانه‌ای مانند دوره خاتمی انجام دادند. استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: ائتلاف‌های بسیار تند شکل گرفت. جریان‌های راست‌گرایی که عقلانی عمل می‌کردند، جوان‌های آن‌ها از خودشان سبقت گرفتند و شعارهای تند و بی‌معنی دادند و در مورد احزاب چپ نیز همین وضعیت وجود داشت و در مجموع رادیکالیسم در ایران رواج پیدا کرد و ما در انتخابات اخیر نیز شاهد راه افتادن یک گفتمان بسیار رادیکال بودیم که بسیاری از افراد طبقه متوسط از این گفتمان رانده شده‌اند و در انتخابات شرکت نکردند و فضا به دست آن‌ها افتاد. نقش هاشمی‌رفسنجانی در موفقیت دولت یازدهم اسلامی در خصوص علل تفاوت عملکرد دولت اول و دوم روحانی تصریح کرد: در دوره اول آقای هاشمی رفسنجانی هم حضور داشت و ایشان وزنه مهمی در تعادل نیروها محسوب می‌شد و شبکه‌ای که اطراف هاشمی بودند همه به روحانی کمک می‌کردند و همچنین در دوره اول اصلاح‌طلبان خیلی به دولت روحانی کمک می‌کردند و علاوه بر آن نیروهای معتدل جریان راست نیز به روحانی کمک می‌کردند. وی افزود: در دوره اول فضای بین‌الملل نیز به نفع روحانی بود و اوباما روی کار بود و مذاکرات شدیدی انجام گرفت و پیروزی که در برجام حاصل شد همه باعث شد رشد اقتصادی ایجاد شود، تورم مهار و شرکت‌های بین‌المللی وارد ایران شوند. در دولت دوم روحانی خواسته‌های راست‌ها و چپ‌ها تند شد استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: با فوت هاشمی رفسنجانی، در دوره دوم خواسته‌های راست‌ها و چپ‌ها تند شد و می‌خواستند سهم زیاد و سریعی از قدرت به دست بیاورند و از آن سمت ترامپ رای آورد و تحریم‌های مختلف یکی پس از دیگری اعمال می‌شدند و تحولات منطقه سرعت بالایی به خود گرفت و کشور تا مرز جنگ پیش رفت و این‌ها در کنار بحران‌های داخلی به ویژه در سال 98 همه بر وضعیت اقتصادی تاثیر گذاشتند. اسلامی درخصوص تشکیل کابینه روحانی بدون توجه به جناح سیاسی حامی خود گفت: زمانی که یک نفر رییس جمهور می‌شود دیگر تعلق حزبی ندارد و رییس جمهور کل کشور است و باید از تمام ظرفیت‌هایی که وجود دارد استفاده کند بنابراین به صورت طبیعی سعی می‌کند از همه گروه‌ها و جناح‌ها در کابینه استفاده کند و طبیعی است که هر دو جریان که دوست دارند کابینه را کامل در اختیار داشته باشند، شروع به نقد می‌کنند. رئیس جمهور می‌توانست نزدیکان خود را بیشتر مدیریت کند

این استاد دانشگاه اضافه کرد: باید در نظر گرفت روحانی در ابتدای فعالیت سیاسی خود راست‌گرا بوده و در انتها برای رای آوردن مواردی را مطرح کرد که به جریان چپ نزدیک بود، در مجموع می‌توان رفتار او را زمانی که رای آورد تحت عنوان اعتدال نام‌گذاری کرد که نه راست و نه چپ است. وی افزود: به نظر من این خواسته نامعقولی است که فضاهای سیاسی به صورت خاص در اختیار یک جریان قرار بگیرد. آقای روحانی از هر دو جریان استفاده کرد اما می‌توانست اطرافیان و نزدیکان خود را بیشتر مدیریت کند و به آن‌ها سلسله مراتبی بدهد و سخنگو را فردی پیش‌روتر و فعال‌تری قرار دهد، این‌ها می‌توانست روحانی را در نبردهایی که با آن روبه‌رو است موفق کند.

گرایش‌هایی که مقابل روحانی قرار دارند بسیار قدرتمندند

استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد تاکید کرد: گرایش‌هایی که در مقابل روحانی قرار داشتند، بسیار قدرتمند بودند؛ از جمله صاحبان روزنامه و حتی خود صداوسیما برای مدت زیادی علیه روحانی بود و نحوه پوشش خبرها و تحلیل‌ها به گونه‌ای بود که ضد قوه مجریه بود و انگار اصلا رییس جمهوری وجود نداشت. اسلامی در مورد ضعف تیم رسانه‌ای دولت گفت: تیم روحانی در وضعیتی که برای دولت ایجاد شده مقصر است. تیم پژوهشی و رسانه‌ای دولت عملکرد مناسبی ندارد، باید با دانشگاه‌ها در ارتباط باشند، فضا را پیش بینی کنند و بتوانند با مردم ارتباط بگیرند. تیم پژوهشی، رسانه‌ای دولت روحانی پیش‌رو، هدایت‌کننده و معتدل‌کننده نیستند. به نوعی نهاد مرجع جهت‌دهنده خبری در دولت روحانی وجود ندارد و درگیری در داخل خود تیم نیز وجود دارد، شخصیت‌هایی که در داخل تیم هستند سعی می‌کنند برای آینده سیاسی خود یا احزاب خود کابینه را به سمت و سوهای مختلفی بکشند و این به دولت روحانی ضربه زده است. روحانی در سال پیش‌رو به جوانان، احزاب و تنش‌زدایی در منطقه توجه کند

استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان توصیه‌ای برای بهبود عملکرد دولت در سال پیش رو گفت: اگر بخواهم توصیه سیاستی انجام بدهم که با انجام آن‌ها دولت می‌تواند موفقیت بیشتری کسب کند و از 20، 30 درصد به 50 درصد موفقیت برسد، این است که روحانی باید به جوانان، احزاب، تنش‌زدایی در منطقه و فضای بین‌الملل و بر منافع ملی ایران تاکید کند، این هم به نفع خود روحانی است و هم به نفع آینده ایران. اسلامی افزود: روحانی می‌تواند گروه‌ها و مرجعیت‌های علمی مختلف را فعال کند و از آن‌ها مشورت بخواهد تا کارها و سیاست‌هایی که می‌خواهد انجام دهد پژوهش‌هایی صورت گیرد. جوانان را که به آن‌ها در این دوره پست‌ها و مناسبی داده نشد، آموزش بدهد تا بتوانند در آینده نقشی ایفا کنند و همچنین در منطقه این ظرفیت وجود دارد که به سمت تنش‌زدایی برود و موازنه‌ای در منطقه ایجاد شود تا منافع ملی ایران تامین شود. اعتماد به متخصصان نتیجه مثبتی از بحران کرونا بود وی با اشاره به مساله کرونا به عنوان نمونه موفقی از استفاده از نظرات متخصصان بیان کرد: تجربه‌ای که ما در مساله کرونا داشتیم یعنی اعتماد به متخصصان، کار جمعی، استفاده از تخصص‌های مختلف و مقتدر و محکم جلو آمدن به نحوی که رییس جمهور شخص دوم کشور باشد، می‌تواند شرایط را بهتر کند. در دو ماه اخیر ما تازه می‌بینیم که تصمیمات رییس جمهور مهم شده است، نظرات متخصصان را می‌پرسد و افراد از گرایش‌های مختلف نظر می‌دهند و این می‌تواند کمک‌کننده باشد. استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به مساله افزایش قیمت بنزین تصریح کرد: تمام جوانب افزایش قیمت بنزین مشکل داشت، به این معنا که باید از قبل مطالعه‌ای صورت می‌گرفت، مدل‌های مختلف بررسی می‌شد، پژوهشگران نظر می‌دادند، افکار عمومی درمورد آن اطلاع داشتند و اقناع صورت می‌گرفت و سپس اجرا می‌شد، اما در این مساله اتفاق تند و ناگهانی بود و مردم غافلگیر شدند و برخی از آن به عدم استفاده از نظر متخصصان و گروه‌های مرجع فکری از تخصص‌های مختلف اعم از جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و اقتصاد انتقاد می‌کردند. اسلامی اضافه کرد: بخشی از این مساله و شرایطی که پیش آمد به ضعف رسانه‌ای دولت و سخنگو در اقناع افکار عمومی مربوط می‌شد تا بتواند این مساله را با مردم در میان بگذارند و آنان را نامحرم حساب نکنند و به این صورت شوک به جامعه وارد نشود.

اکنون در کشور نمی‌توان تصمیمات سخت گرفت وی خاطرنشان کرد: در مجموع اکنون در ایران نمی‌توان تصمیمات سخت گرفت و حال آنکه کشور در شرایط کنونی نیاز به تصمیمات سخت دارد، تصمیم سخت هم نیاز به سیاستمداران ملی دارد و این سیاستمداران نیاز به مشروعیت مردمی دارند و این‌ها در کنار هم قرار نمی‌گیرد؛ سیاستمداران با هم درگیر هستند، اختلافات شدید است، مردم معترض هسنند و منافع کوتاه مدت مردم اولویت دارد گرچه به ضرر آنها باشد. دولت‌های هاشمی، خاتمی و روحانی شعارهای بلندمدت دادند استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: در همه کشورها چالشی در توسعه وجود دارد و آن هم این است که دولت‌ها اگر بخواهند برنامه‌های بلند مدت اجرا کنند کشور سود می‌برد اما مردم ضرر می‌کنند، یعنی اگر بخواهند برخی از فعالیت‌ها را سر و سامان بدهند که نیازمند ریاضت اقتصادی و گرفتن مالیات است، مردم در کوتاه مدت ضرر می‌کنند، ولی در بلند مدت سود می‌کنند. سیاستمداران اگر بخواهند این کار را انجام بدهند احتمال دارد از مناسب، پست‌های دوره‌های مختلف انتخابی حذف شوند و در مقابل هرچه شعارهای تندتر، احساسی‌تر و ملموس‌تر که هم اکنون به نفع مردم و در بلند مدت به ضرر مردم است که به آن‌ها گرایش‌های پوپولیستی گفته می‌شود، داده شود با اقبال بیشتری مواجه می‌شوند. اسلامی افزود: در ایران نیز این وضعیت اتفاق افتاد و دولت‌هایی مثل دولت هاشمی، خاتمی و روحانی شعارهای بلندمدت دادند و درابتدا با آن‌ها همراهی شد اما در ادامه مخالفت‌های زیادی صورت گرفت و گرایش‌های پوپولیستی قدرت گرفتند و اکنون نیز همین اتفاق افتاده است.

رسانه‌ها خوب کار نکنند مردم بار دیگر در سیاه‌چاله پوپولیست گرفتار می‌شوند

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی افزود: برای مجلس هم همین گونه شد و احتمالا در آینده نیز اگر رسانه‌ها خوب کار نکنند، ممکن است مردم دوباره در سیاه چاله پوپولیستی گرفتار شوند. وی در مورد عملکرد برخی نهادهای حاکمیتی عنوان کرد: بسیاری از نهادها در حاکمیت هستند که این‌ها از بودجه کشور مصرف می‌کنند و به عبارتی از نهادهای عمومی هستند اما نه در استخدام‌های خود و نه در برنامه‌های خود به هیچ عنوان پاسخگویی ندارند و خوب عمل نمی‌کنند، به عبارتی اصلا در دسترس نیستند که فهمیده شود چه کار می‌کنند. استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: قوه مجریه و عملکرد آن قابل مشاهده است، چرا که بودجه و نهاد آن کاملا مشخص و در حال فعالیت است اما خیلی از نهادهای شبه‌دولتی و مراکزی هستند که اساسا پاسخگو نیستند و به جای آنکه به نفع کشور فعالیت کنند اقوام و همفکران خود را بر سر کار می‌آورند و فعالیت‌های مخرب و موازی انجام می‌دهند و انگار نه انگار که در کشور سلسله مراتب و وزارت‌خانه‌ای وجود دارد و همین نهادها برخی مواقع به سمت تسخیر نهادهای انتخاباتی حرکت می‌کنند و می‌خواهند که آن‌ها را نیز در اختیار بگیرند. اسلامی در مورد مشارکت سیاسی مردم بیان کرد: در این خصوص فضا اصلا مناسب نیست که نمونه آن را در انتخابات مجلس دیدیم، به این صورت که تندروها شروع به فعالیت می‌کنند و شعارهای بزرگ می‌دهند و مردم را فریب بدهند، در عین حال طیف زیادی از مردم طبقه متوسط ناامید می‌شوند که فعلا این وضعیت وجود دارد و بخش زیادی از طبقه متوسط انتخابات را تحریم کردند.

افراطیون پیروز فضای فعلی هستند

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی افزود: همین‌طور احزاب سیاسی متعددی عملکردهای منفعلانه و تحریمی را در پیش گرفتند که فعلا این فضا وجود دارد و پیش‌بینی می‌شود که در آینده نیز ادامه خواهد داشت و پیروز این فضا فقط افراطیون هستند. وی افزود: وضعیت اقتصادی، تورم، بیکاری و بحران‌های مختلف بر منفعل شدن طبقه متوسط و احزاب اثر گذاشته و یک نوع دولت‌ستیزی و حکومت‌گریزی در مردم شکل گرفته است و می‌تواند تبعات بدی را داشته باشد، هرچه به سمت اعتدال، آرامش، ادب و جریان‌هایی که حد میانه را نگه می‌دارند حرکت کنیم به نفع کشور است و هرچه به سمت شعار، حرکت‌های تند و خشونت آمیز و احساسی حرکت کنیم کشور را با خطر مواجه می‌کند. استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص اعتراضات شکل گرفته در سال‌های اخیر تصریح کرد: وجه اقتصادی اعتراضات شکل گرفته غالب است و مطالبات در طبقات پایین و حاشیه‌ای است یعنی تا کنون اعتراضات سیاسی و در طبقات متوسط بود اما اکنون به طبقات پایین و به مطالبات اقتصادی کشیده شده است.

وی خاطرنشان کرد: باید به این پاسخ داده شود، یعنی دغدغه اکنون شغل، نان و حداقل‌های زندگی است که طیف زیادی از مردم خواستار آن هستند و باید برای آن برنامه‌ریزی شود، این به تمام حکومت بر می‌گردد، چراکه در قانون اساسی جمهوری اسلامی گفته شده است که تامین آموزش، بهداشت، شغل و مسکن وظیفه حکومت است و اکنون بعد از 40 سال در این‌ها و در مسائل اقتصادی ضعف‌های عمده‌ای داریم که باید پوشش داده شود.

انتهای پیام