سرمایه گذاران جدید در ایران از کدام کشورها هستند؟

جدیدترین گزارش از روند سرمایه‌گذاری خارجی در بخش صنعتی، معدنی و تجاری ایران از تغییر ترکیب سرمایه‌گذاران حکایت دارد. اگرچه پیش از این سرمایه‌گذاران اروپایی در سرلیست پروژه‌های ایرانی قرار داشتند، اما داده‌های نیمسال اول 98 نشان می‌دهد که این ترکیب عوض شده و جذب پول خارجی از کانال همسایگان صورت گرفته است. ترکیه، افغانستان و امارات متحده عربی در رده اول تا سوم سرمایه‌گذاری در ایران قرار گرفته‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد رقم سرمایه‌گذاری مصوب خارجی در بازه زمانی 6ماهه برای اجرای 52پروژه، بیش از 767میلیون دلار ثبت شده است. کارنامه سرمایه‌گذاری خارجی در نیمه نخست سال جاری منتشر شد. داده‌های اعلام شده بیانگر آن است که در نیمسال اول جاری ترکیه با 10طرح، افغانستان با 9 طرح و امارات با 5 طرح توانسته‌اند بیشترین مجوز سرمایه‌گذاری را در کشور دریافت کنند، این درحالی است که پیش از این بیشتر پروژه‌ها از سوی سرمایه‌گذاران اروپایی صورت می‌گرفت، اما داده‌های نیمسال اول نشان دهنده آن است که کشورهای همسایه در سرلیست سرمایه‌گذاران در طرح‌های صنعتی، معدنی و تجاری ایران قرار گرفته‌اند. براساس داده های اعلام شده در دو فصل بهار و تابستان سال جاری در مجموع 52 طرح با پول خارجی از سوی هیات سرمایه‌گذاری خارجی مصوب شده است که این تعداد مصوبات در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، رشدی بیش از 56درصد داشته است؛ مصوبات سال قبل برابر با 32 طرح بوده است. از سوی دیگر، حجم سرمایه‌گذاری مصوب در مدت زمان مورد بررسی 767 میلیون و 118 هزار دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل مجموع سرمایه‌گذاری مصوب شده رشد حدود 32 درصدی داشته است؛ مجموع سرمایه مصوب در مدت مشابه سال قبل برابر با 578 میلیون دلار بوده است.

از سوی دیگر، داده‌های اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیانگر آن است که تا پایان تابستان سال جاری بیشترین حجم سرمایه‌گذاری به لحاظ تعداد و ارزش در شهریور ماه مصوب شده، به‌طوری‌که در آخرین تابستان در مجموع 15 طرح با سرمایه 148 میلیون و 390 هزار دلار در سه گروه صنعتی، معدنی و تجاری به تصویب رسیده است. با توجه به داده‌های اعلام شده سهم طرح‌های مصوب در اردیبهشت 14 طرح، خرداد ماه 10 طرح، مرداد 13 طرح و شهریور نیز 15 طرح بوده است. رشد سرمایه‌گذاری خارجی در مدت زمان مورد بررسی در حالی صورت گرفته که با توجه به بازگشت مجدد تحریم ها با خروج آمریکا از برجام، گمانه زنی ها از کاهش سرمایه گذاری‌های خارجی حکایت داشت؛ گمانه زنی هایی که با توجه به آمار اعلام شده در مدت زمان مورد بررسی می‌توان گفت درست از آب درنیامد. از سوی دیگر، باتوجه به آمار اعلام شده می‌توان گفت بیشترین تمایل سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه گذاری در طرح‌های کوچک و بعضا متوسط با سرمایه بری کمتر بوده، طرح‌هایی که می‌توانند با مشکل کمتر از تحریم‌ها عبور کنند. با توجه به آمار اعلام شده بیشترین رقم سرمایه‌گذاری در مدت‌زمان مورد بررسی برای اجرای طرح‌های «تولید سیگارت (افزایش سرمایه)»، «تولید مکمل‌های دارویی»، «تولید گازهای صنعتی و طبی»، «احداث پالایشگاه میعانات گازی»، «تولید کاشی و نانو سرامیک‌های پیشرفته اکسیدی و غیر اکسیدی» اختصاص داشته است.

اما بررسی‌های صورت‌گرفته نشان‌دهنده آن است که بیشترین تقاضا برای جذب سرمایه خارجی در استان «خراسان رضوی» به ثبت رسیده و در رده‌های بعدی نیز استان‌های «تهران»، «آذربایجان‌شرقی»، «خوزستان»، «قزوین» و «زنجان» در دوره زمانی مورد بررسی بیشترین درخواست را برای جذب سرمایه خارجی داشته‌اند. از سوی دیگر، ارزیابی‌های صورت‌گرفته نشان‌دهنده آن است که 52 طرح مصوب در هیات سرمایه‌گذاری خارجی برای 20 استان و منطقه آزاد ثبت شده است. داده‌های اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیانگر آن است که در دوره زمانی مورد بررسی، استان خراسان رضوی با 10 طرح مستقل و دو طرح مشترک بیشترین مجوز جذب سرمایه‌گذاری خارجی را به خود اختصاص داده است. براساس آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت 10 طرح مصوب برای این استان به «تولید انواع پودر نوشیدنی فوری، انواع نوشیدنی آماده مصرف، بسته‌بندی پودر انواع نوشیدنی فوری» با سرمایه گذاری حدود 15 میلیون دلاری، «تولید، بسته‌بندی و توزیع توپ گلوله پینت‌بال» با سرمایه‌گذاری 333 هزار دلاری، «تولید جانماز و سجاده، تسبیح‌شمار و تسبیح» با سرمایه‌گذاری نزدیک به 317 هزار دلاری، «تولید مکمل‌های دارویی» با سرمایه‌گذاری نزدیک به 72 میلیون دلاری و «تولید کاغذ از کربنات کلسیم» با سرمایه گذاری 25 میلیون دلاری، «تولید پوشاک» با سرمایه‌گذاری 300 هزار دلاری، «تولید دستمال‌کاغذی جیبی،‌دستمال کاغذی جعبه‌ای و توالت،‌حوله کاغذی و پوشک بچه» با سرمایه 323 هزار دلاری و «تولید و فرآورده‌های مواد شیمیایی» با سرمایه 400 هزار دلاری،«تولید لوازم بهداشتی چینی» با سرمایه 500 هزار دلاری و «تولید فرو آلیاژ سیلیکو منگنز» با سرمایه 21 میلیون دلاری اشاره کرد. این استان دو طرح مشترک نیز با منطقه ویژه اقتصادی سرخس داشته که به «تولید هیدروکربن سبک، سنگین و سبک حاصل از بلدینگ» با سرمایه 374 هزار دلاری و «تولید و برش سنگ» با سرمایه 2 میلیون دلاری اشاره کرد.

استان تهران نیز در این دوره زمانی با اخذ مجوز اجرای 5 طرح توانست در میان استان های جذاب برای سرمایه گذاری خارجی قرار گیرد. با توجه به داده‌های اعلام‌شده طرح مصوب در این استان به «تولید انواع مواد استریل کننده بر پایه پروکسی و پروکسی اسیدها» با سرمایه حدود 2 میلیون دلاری، «بازسازی انواع ماشین آلات و تجهیزات صنعتی» با سرمایه بیش از یک میلیون دلاری و «تولید بسته بندی چای» با سرمایه بیش از یک میلیون دلاری، «احداث رستوران» با سرمایه 672 هزار دلاری و «افزایش سرمایه برای تولید انواع فرآورده‌های نوشیدنی» با سرمایه 22 میلیون و 837 هزار دلاری و تولید «سفارش کالا در فضای مجازی از طریق تارنما و نرم‌افزاری SNAPP MARKET» با سرمایه حدود 11میلیون دلار اختصاص داشته است.

مصوبات هیات سرمایه گذاری خارجی برای استان آذربایجان‌شرقی نیز در این دوره زمانی برای اجرای چهار طرح بوده که در این‌خصوص می‌توان به «تولید خمیرمایه» که به‌صورت افزایش سرمایه مصوب شده است، اشاره کرد. مجموع سرمایه پیش‌بینی شده برای این طرح بیش از 17 میلیون دلار در نظر گرفته شده است. دومین طرح مصوب برای این استان به «تولید انواع پروفیل UPVC» اختصاص داشته، مجوز صادره برای این طرح نیز در راستای افزایش سرمایه صورت گرفته و برای این طرح سرمایه 968 هزار دلاری مصوب شده است. اما سومین طرح مصوب استان برای «تولید کنسانتره نفلین سینیت» صادر شده و سرمایه پیش‌بینی شده برای این طرح نیز 650 هزار دلار است. این استان یک طرح مشترک نیز با منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس داشته که برای این طرح سرمایه 500 هزار دلاری نیاز است. استان خوزستان نیز در این دوره زمانی مجوز سرمایه‌گذاری برای 4طرح را از هیات سرمایه خارجی اخذ کرده که در این‌خصوص می‌توان به «فرآوری و بسته بندی برنج» با سرمایه 350 هزار دلاری و «طراحی گرمکن‌های مخصوص صنایع نفت، گاز و پتروشیمی» با سرمایه حدود 5/ 1 میلیون دلاری، سرمایه‌گذاری برای «تولید خوراک آماده دام، طیور و آبزیان» با سرمایه بیش از 7 میلیون دلار و طرح «احداث مخازن و تاسیسات تخلیه، بارگیری کشتی و ذخیره‌سازی غلات (افزایش سرمایه‌گذاری» با سرمایه بیش از 4 میلیون دلار اشاره کرد. برای استان قزوین نیز 4 طرح «تولید دانه‌های شیشه‌ای» با سرمایه 337 هزار دلاری و «تولید مواد غذایی، چای، محصولات آرایشی و بهداشتی» با سرمایه 8 میلیون و 992 هزار دلاری، طرح «تولید انواع کاشی و نانو‌سرامیک‌های پیشرفته اکسیدی و غیراکسیدی» با سرمایه بیش از 43 میلیون دلاری و «تولید انواع جعبه و محفظه پلاستیکی، قالب پلاستیکی، اتصالات پلی‌اتیلن» با سرمایه بیش از یک میلیون دلار اشاره کرد. سهم استان زنجان نیز از دو طرح مصوب در کمیته سرمایه‌گذاری برابر با دو طرح بوده که در این خصوص می‌توان به «تولید شمش روی» با سرمایه 637 هزار دلاری و تولید «طرح فرآوری توتون سیگارت» با سرمایه 25 میلیون و 188 هزار دلاری اشاره کرد. این استان یک طرح مشترک نیز با گیلان داشته که طرح «تولید سیگارت (افزایش سرمایه)» با سرمایه 6/ 31 میلیون دلاری بوده است. اما سایر طرح های مصوب در دوره زمانی مورد بررسی به استان گیلان - منطقه آزاد تجاری انزلی - با یک طرح مصوب اختصاص داشته است. «تولید تجهیزات روشنایی و الکترونیکی ضدانفجار» با سرمایه‌گذاری بیش از 3 میلیون دلاری طرح مصوب در این منطقه محسوب می‌شود. اما سهم استان البرز نیز از مصوبات یک طرح مستقل «تولید تجهیزات پارکینگ مکانیزه» با سرمایه گذاری بیش از 5 میلیون دلاری و یک طرح مشترک با منطقه ویژه اقتصادی پیام برای «تولید سقف متحرک اتوماتیک و پنجره متحرک اتوماتیک» با سرمایه 310 هزار دلار بوده است. استان فارس نیز در این دوره زمانی دو مصوبه را به خود اختصاص داده است که شامل «تولید انواع کمپرسورهای یخچال و فریزر خانگی با قدرت‌های 4/ 1، 5/ 1، 6/ 1 و 8/ 1 اسب بخار» با سرمایه 6/ 1میلیون دلاری و «تولید گازهای صنعتی و طبی» با سرمایه 6/ 54 میلیون دلاری می‌شود. مصوبات استان اصفهان نیز شامل دو طرح «تولید خمیرالکترود گرافیتی» با سرمایه بیش از 4‌میلیون دلاری و طرح «برش انواع سنگ مرمریت و تراورتن» با سرمایه 500 هزار دلاری می‌شود. «تولید منیزیت کلیسینه شده» برای استان خراسان‌جنوبی با سرمایه‌گذاری حدود 4 میلیون دلاری، مصوب شده است. از طرح‌های دیگر می‌توان به صدور مجوز «فرآوری بسته‌بندی محصولات غذایی (چاشنی غذا، ادویه و زعفران)» برای استان قم با سرمایه 310 هزار دلاری، طرح «تولید سیگارت فیلتردار» برای استان کردستان با سرمایه بیش از 30 میلیون دلار، طرح «استخراج و فرآوری منیزیت» با سرمایه‌گذاری 395 هزار دلاری برای استان سیستان و بلوچستان، طرح «احداث پالایشگاه میعانات گازی» با سرمایه 50 میلیون دلاری برای بوشهر منطقه ویژه انرژی پارس، طرح «تولید هیدروکربن‌های سبک و سنگین، هیدروکربن‌های سبک و سنگین حاصل از بلندینگ» در استان مرکزی با سرمایه 2 میلیون و 500هزار دلاری و طرح تولید «تولید نوار پی‌وی‌سی» با سرمایه 970 هزار دلاری اشاره کرد.