سیگنال پزشکیان به واشنگتن؛ بایدن بر سر دوراهی تهران - تل‌آویو / آیا تکرار برجام ممکن است؟
اقتصادنیوز: تاکید دولت چهاردهم بر اصل تنش‌زدایی با غرب به عنوان یکی از اولویت های دستگاه دیپلماسی کشورمان به گمانه‌زنی‌ها در باب هدف تهران برای کاهش تنش‌ها با غرب دامن زده است. گروهی مدعی‌اند، فارغ از چرایی خواست تهران جهت گفت و گو با آمریکا و تروئیکای اروپایی، تحولات ژئوپلتیکی بالاخص تنش‌های حاصل از درگیری اسرائیل و حماس به یکی از موانع جدی در مسیر رایزنی های احتمالی تبدیل شده است.
به گزارش اقتصادنیوز، گروهی از ناظران مدعی اند ایران در رویکرد سیاست خارجی خود تغییر چشم گیری ایجاد کرده و نشان داده که خواهان تعامل با آمریکا و تروئیکای اروپایی درباره برنامه هسته‌ای‌اش است.این گروه به موضع گیری اخیر رهبری اشاره دارند که تاکید داشتند، مذاکره با دشمن ضرری ندارد. به اعای این گروه از تحلیلگران، چنین رویکردی مسیری بالقوه را برای تیم دیپلماسی مسعود پزشکیان جهت آغاز رایزنی ها با غرب هموار می‌کند. هرچند در همین مسیر تهران خطوط قرمز اعلا‌می‌دارد و کماکان به واسطه رویکرد بازیگران غربی به‌این گروه از بازیگران بی اعتماد است.
ایران به دنبال مذاکره با غرب است؟
با انتشار گزارش ادعایی درباره سیگنال های ایران در باب کاهش تنش ها با جبهه غربی مدعی است، در شرایط کنونی گمانه‌زنی ها درباره احیای احتمالی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مطرح است. این احتمال وجود دارد تا ایران گزینه بازگشت به میز مذاکره را مورد بررسی قرار دهد. به ادعای این نشریه تغییر احتمالی مواضع ایران با آنچه در سال 2015 رخ داد و زمینه‌ساز تحقق برجام شد مشابهت دارد؛ توافقی که‌ایران به واسطه اش موافقت کرد برنامه هسته‌ای خود را در ازای کاهش قابل توجه تحریم ها محدود کند. به نوشته‌این نشریه، توانایی پزشکیان برای مدیریت این وضعیت حساس نامشخص است، به ویژه در شرایطی که خاورمیانه به واسطه جنگ اسرائیل و حماس با تنش های بی‌سابقه‌ای روبروست. علاوه بر‌این، انتخابات ریاست جمهوری‌ایالات متحده در ماه نوامبر معادلات را پیچیده‌تر کرده است. در چنین شرایطی‌این سوال مطرح است که آایا می‌توان به تفاهم جدیدی دست یافت که به نگرانی های آمریکا و‌ایران پایان دهد؟
اوراسیا ریویو در ادامه ادعا کرد، شباهت های پزشکیان و سلف او؛ حسن روحانی، چشمگیر است. هر دو به عنوان صدا های میانه‌رو در داخل ایران تلقی می‌شوند که مایل به تعامل با غرب هستند.
در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی، توافق هست های 2015 که باعث تقویت گفت‌وگو و بهبود روابط با واشنگتن و اتحادیه اروپا شد، محقق گشت. اکنون، با پیروزی پزشکیان، گمانه‌زنی ها در باب آمادگی‌ایران برای دور تازه‌ای از فعالیت های دیپلماتیک افزایش یافته است.
به ادعای ناظران، سه عامل می‌تواند تغییر رویکرد ایران را توضیح دهد. اول، تغییر رویکرد ایران می‌تواند ترفندی استراتژیک برای خرید زمان باشد. مشارکت در مذاکرات ممکن است به تهران این امکان را بدهد که مداخله بین المللی را به به تعویق بیاندازد تا برنامه هسته‌ای خود را تا نقطه‌ای بی‌بازگشت پیش ببرد.
اگر‌ایران از آستانه گریز هسته‌ای عبور کند، گزینه های غرب برای واکنش به شدت محدود می‌شود. بنابراین، تمایل ایران برای مذاکره ممکن است بیش از آن که به دیپلماسی واقعی مرتبط گردد، در قاب تلاش ها برای حفظ موقعیت این کشور در صحنه جهانی قابل تبیین باشد.
دولت بایدن ریسک نمی کند!
اوراسیا ریویو در ادامه با فشار تحریم ها بر اقتصاد ایران و و پس‌لرزه های حاصل از آن اشاره کرده و مدعی است، چشم انداز رایزنی‌های دوباره با‌ایالات متحده می‌تواند راه نجاتی باشد و به طور بالقوه به‌ایران کمک کند تا جایی که امکان دارد به آثار مخرب تحریم بر اقتصاد ایران پایان دهد.
از همین رو گشودن در های دیپلماسی و به طبع آن لغو بالقوه تحریم های بین‌المللی ممکن است زمینه را برای بازگشت ثبات به اقتصاد ایران فراهم کند. در همین راستا تعامل با غرب ممکن است تلاشی عمل‌گرایانه برای کاهش تنش قلمداد شود. گروهی دیگر از منظری متفاوت رویکرد ایران را بررسی کرده و می‌گویند که تشدید تنش ها میان‌ایران و اسرائیل نگرانی ها در باب رویارویی تمام عیار میان دو بازیگر را افزایش داده است. تهران تا به امروز ثابت کرده که خواهان تنش‌زدایی در جهان است و در همین مسیر، این احتمال بالاست که ایران علیرغم بی‌اعتمادی عمیق به غرب، در موضع‌گیری خود تجدید نظر کرده و فعلا گزینه تعامل را برگزیده باشد.
با‌این حال گروهی مدعی اند، حتی اگر‌ایران در مسیر تعامل با غرب ثابت قدم باشد، چشم‌انداز ژئوپلیتیک کنونی چنین نتیج های را بسیار غیرممکن می‌کند. وضعیت از زمان توافق هسته‌ای 2015 به طرز چشمگیری تغییر کرده است.
ایران اکنون عمیقاً درگیر تنش با اسرائیل است. از منظری دیگر، مقام های آمریکایی تصور می‌کنند هرگونه تلاش برای مذاکره در این شرایط نوعی خیانت به متحدان منطقه‌ای، به ویژه اسرائیل خواهد بود.
ایالات متحده مدت‌هاست که خود را به‌عنوان مدافع سرسخت امنیت اسرائیل معرفی کرده و بر‌این باور است که نشستن پشت میز مذاکره با ایران در حالی که خصومت ها ادامه دارد، سیگنال های متناقضی را ارسال می‌کند و به‌طور بالقوه دیگر متحدان کلیدی را از واشنگتن دور کرده و رقبا را جسور می‌کند. علاوه بر‌این، دولت بایدن با فشار داخلی شدیدی علیه تعامل با ایران مواجه است. به واسطه بدبینی دو حزب نسبت به ایران و فعالیت لابی قوی طرفدار اسرائیل، هرگونه پیشروی رایزنی ها با تهران برای دولت بایدن ریسک بالای سیاسی را به دنبال دارد.
اوراسیا ریویو در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورده، پویایی سیاسی در تهران و واشنگتن از زمان دولت روحانی دستخوش تغییرات عمیقی شده است. در آن زمان، تمایل هر دو طرف برای دستیابی به توافق محسوس بود. دولت اوباما به تعامل متعهد بود، همزمان روحانی و جناح میانه‌روتر، توافق را با قدرت دنبال کردند.
امروز اما اگرچه مواضع مقامات ایران درباره مذاکرات احتمالی بازتاب مواضع دولت روحانی است، اما شرایط کاملاً متفاوت است. تشدید تنش ها با اسرائیل، در کنار وضعیت پیچیده برنامه هسته‌ای‌ایران، چشم انداز یک توافق جدید را به طور فزاینده‌ای دور از ذهن جلوه‌گر می‌کند. در‌این محیط پرتنش، شانس تکرار موفقیت سال 2015 اندک به نظر می‌رسد، زیرا شرایط اساسی که آن توافق را ممکن می‌کرد دیگر وجود ندارد.
همچنین بخوانید- ماموریت پزشکیان روی میدان مین / بازگشت ترامپ؛ سودای مامور پایان برجام
- 3 تفسیر از مانیفست سیاست خارجی مسعود پزشکیان / ماموریت دشوار آقای رئیس جمهور؛ توافق با ترامپ ممکن اس...
- معنای بازگشت معماران برجام / برنامه هسته‌ای ایران؛ پلن آمریکا برای دور زدن چین و روسیه؟
- دولت پزشکیان؛ آخرین شانس غرب برای تعامل با ایران / برجام و آزمون دشوار آمریکا در ارتباط با تهران
