فرصتی برای خروج ایران از «اخبار بد»

به گزارش ایسنا، در ادامه بررسی پاویون ایران در اکسپو 2020 دبی، کارشناسان با اشاره به نقاط ضعفی که در مدیریت و محتوای ارائه‌شده از ایران وجود دارد، با مرور تجربه برخی از کشورها که به گفته آن‌ها همانند ایران تصویر خوبی از آن‌ها ارائه نشده است، پیشنهادهایی را برای چرخش وضعیت ضعیف ایران مطرح کردند.

این نشست در فضای مجازی و در بستر کلاب هاوس از سوی رسانه‌ها و با حضور کارشناسان گردشگری درحالی برگزار شد که حسین زمانی مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌ها، اعضای اتاق مشترک بازرگانی ایران امارات، طیبه محمد مدیر شرکت سرو بنیاد ادبی و گروه سفیران صلح و دوستی که مجری و هماهنگ‌کننده بخش گردشگری پاویون ایران است و علی‌اصغر شالبافیان معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، نیز دعوت شده بودند که هیچ‌کدام حضور پیدا نکردند.

در بخش اول و دوم این نشست که روزهای پیش در ایسنا منتشر شد، به نقاط ضعف و کمبودهای پاویون ایران در اکسپو 2020 دبی پرداخته شد. همچنین نحوه انتخاب و حضور مجری بخش گردشگری این پاویون نقد شد. این نشست در ادامه، پیشنهادهایی را برای بهره بردن از پنج ماه فرصت باقی‌مانده اکسپو طرح و بررسی کرد.

از باغ‌های امارات و شگفتی پاکستان تا ایرانی که خوش‌آمدگو نیست

آرش نورآقایی پژوهشگر و راهنمای گردشگری با بیان این‌که اکسپو جهان کوچکی است که کشورها را در کنار هم قرار داده است تا هر یک خلاقیت‌های خود را به نمایش بگذارند، درباره فرصتی که اکسپو به مدت شش ماه در اختیار ایران قرار داده است، اظهار کرد: این اتفاق ممکن است تا سال‌ها، بغل گوش ایران رخ ندهد. هرچند روسیه برای 2030 خود را کاندیدا کرده است و ما شاید 10 سال دیگر این فرصت را دوباره داشته باشیم، ولی در ذهمن ما نمی‌گنجد که از حالا برای 10 سال بعد برنامه‌ریزی کنیم، چون اساسا این‌طور تربیت نشده‌ایم و یا حتی برای پنج سال بعد که اگر اکسپو در ژاپن برگزار شود از حالا برنامه‌ریزی کنیم.

او با اشاره به سرگردانی بازدیدکنندگان در پاویون ایران، گفت: راه‌حلی سنجیده شده که از تعدادی راهنمای گردشگری استفاده شود. برای انتخاب این افراد نیز مختصات و ویژگی‌هایی تعریف شده است تا حداقل یک خوش‌آمدگویی در پاویون ایران داشته باشیم. اولین اصلی که ما در پاویون ایران نداریم، همین خوش‌آمدگویی است.

نورآقایی که تجربه حضور در اکسپو 2020 دبی را داشته و به بررسی و تحلیل آن با هدف تهیه گزارش و ارائه ایده به معاونت گردشگری پرداخته است، به حضور متعدد وزارتخانه‌ها و گروه‌های مختلف در پاویون ایران اشاره کرد و افزود: در پاویون‌های کشورهای دیگر اصلا این‌طور نیست که یک استان یا منطقه آزاد به صورت مجزا حضور داشته باشد، کل کشور حضور دارد، اصلا در پاویون‌های کشور دیگر متوجه حضور مجزا و تفکیک‌شده بخش‌های مختلف آن کشور نمی‌شوید، اما اولین ادراک از غرفه ایران این است که شرکت‌کنندگان از هم جدا هستند.

این راهنمای گردشگری ادامه داد: در کل پاویون‌ها یک نفر را سیگار به‌دست ندیدم، اما در پاویون ایران کلی آدم قدم می‌زدند که سیگار داشتند. دو خانم آلمانی بازدیدکننده به پاویون ایران مراجعه کرده بودند، شخصی سیگار به‌دست به آن‌ها گفت این‌جا پاویون ایران است. آن خانم عصبانی شد و گفت می‌دانیم این‌جا پاویون ایران است اما می‌خواهیم بدانیم چطور می‌شود از غرفه‌ها و اتاق‌ها بازدید کرد. این‌قدر غرفه‌های پاویون ایران گیج‌کننده است و پذیرش و خوش آمدگویی نداریم که این بازدیدکنندگان عصبانی شدند و پاویون ایران را ترک کردند که بعد دنبال آن‌ها رفتم و به غرفه ایران دعوت‌شان کردم. همین ماجرا بود که باعث شد به این نتیجه برسیم نقش راهنما در پاویون ایران می‌تواند مؤثر باشد.

او در ادامه گفت: فضای اکسپو این‌طور نیست که متخصص و یا ذی‌نفع گردشگری از پاویون استفاده کند، ولی ما چه بخواهیم و چه نخواهیم شرکت‌هایی مسؤولیت فروش صنایع دستی و گردشگری و میراث فرهنگی را به عهده گرفته‌اند و بالاخره آن‌ها هم قرارداد بسته‌اند، با این وضع، چاره را در این می‌بینم اتاق فکری تشکیل شود تا استراتژی کلی ایران در اکسپو مطرح شود و همه با هدف نمایش کلیت ایران در اکسپو حضور پیدا کنند، چون الان نام ایران در خطر است.

وی افزود: اگر گوگل‌ترند را بررسی کنید می‌بینید در بخش news سومین اسمی که زیاد سرچ شده «ایران» است، «بیروت» هم چهارمین اسم است. ما (ایران) و بیروت در اخبار هستیم و مسلما در Good news (خبر خوب) نیستیم و در Bad News (خبر بد) قرار داریم. اکسپو که در نزدیکی ایران برگزار شده، پنج ماه استثنائی را در اختیار ما قرار داده است، می‌توان یکسری فعالیت‌ها را انجام داد، فقط یک مطالبه ملی می‌خواهد. به هر حال، اکسپو طولانی‌ترین فرصت تبلیغاتی برای ایران است، حتی اگر پنج ماه آن را از دست بدهیم نباید از یک ماه باقی‌مانده آن بگذریم.

نورآقایی به روایتی دیگر از اکسپو اشاره کرد و گفت: در پاویون ایران شاهد مکالمه وزیر گردشگری امارات با معاون گردشگری کشورمان بودم، وزیر امارات می‌گفت اگر همه اختلافات سیاسی را کنار بگذاریم، قصه‌هایی را از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های‌مان به یاد می‌آوریم که ایرانی‌ها چگونه امارات را ساختند و ما باید ایران را ببینیم. به نظرم نمی‌آمد تعارفی صحبت کند. ضمن این‌که او (وزیر گردشگری امارات) به پاویون ایران آمده بود. پیش‌بینی شده است سه میلیون اماراتی از اکسپو بازدید کنند. از 25 میلیون بازدیدکننده پیش‌بینی‌شده برای اکسپو، احتمالا و تخمینی 10 میلیون نفر عرب حوزه خلیج فارس باشند. این‌ها فرصت استثنایی برای ایران است. شاید این بازدیدکنندگان، گردشگر بالفعل نباشند، ولی گردشگران بالقوه هستند.

او همچنین در پاسخ به برخی اظهارات که فضای اکسپو را تخصصی و خارج از جنبه‌های جذب گردشگر دانسته‌اند، اظهار کرد: این‌طور نیست که 70درصد بازدیدکنندگان اکسپو متخصص باشند. آدم‌های عادی زیادی از همین ایران برای بازدید اکسپو قرار است بروند. اتفاقا در بازه‌ای که در اکسپو دبی حضور داشتم بازدیدکننده متخصص به‌ندرت دیدم. شاید یک علت این باشد که بعد از دو سال کرونا، این اولین حضور جهانی است که مردم دل‌شان می‌خواهد سفری را از طریق آن تجربه کنند و امارات هم مقصد خوبی برای این بازدیدکنندگان است. ضمن این‌که، تعریف این نمایشگاه عمومی است، حتما که متخصصان زیادی هم می‌آیند، اما این‌طور نیست که درصد زیادی متخصص باشند.

نورآقایی به پاویون کشورهای دیگر که از فرصت اکسپو برای تغییر تصویر رایج‌شده در جهان استفاده کرده‌اند، اشاره کرد و افزود: امیدوارم فرصتی برای طرح ایده‌ها برای ایران فراهم شود، چون درک کردم در غرفه هلند یا سوئیس مفاهیم چگونه شخصی‌سازی شده است. دیدم که امارات یا عربستان و کویت به عنوان کشورهایی که بیابانی شناخته می‌شوند چگونه با بازسازی، آن تصور را خراب کرده‌اند. امارات در داخل و بیرون پاویون خود باغ ساخته، همچنین عربستان، باغ بسیار زیبایی را ساخته است. انگار این کشورها گوگل‌ترند را جست‌وجو کرده‌اند و هر آن‌چه علیه‌شان بود، در اکسپو ضد آن عمل کرده‌اند. پاویون پاکستان واقعا شگفت‌آور بود؛ کشوری نزدیک ایران و مسلمان که وقتی پاویون آن را ببینید همه خبرهای بد درباره آن را فراموش می‌کنید، وقتی وارد می‌شوید با بوی گل محمدی نظرها را جلب می‌کند و یا با رنگی که در پاویون ایجاد کرده است، آن‌چنان هیمالایا و گونه‌های جانوری خود را به تصویر کشیده بود که از یاد بردم در پاویون پاکستان هستم.

او ادامه داد: در پاویون چین از نقاشی بچه‌ها برای به تصویر کشیدن آینده استفاده کرده‌اند، واقعا تعجب کردم، این همان چین است که به عنوان قدرت اقتصادی دنیا از آن یاد می‌شود. یا در بلژیک که به خاطر بهترین شکلات و برندهای دیگر معروف است، اما از کارتون «تن تن» که خالق آن است، برای تولید محتوا بهره برده است. اکسپو برای ما درس است.

او با تاکید بر این‌که اکسپو فرصتی برای تصویرسازی است، ادامه داد: اساسا آن‌چه ایران به آن فکر نکرده شعار اکسپو است؛ پیوند افکار برای ارائه راه‌حل‌های جهانی. ما آن‌قدر درگیر مشکلات درونی خودمان هستیم که اصلا در طوفان فکری جهان نقشی بپذیرفته‌ایم و صندلی فکری که به ایران اختصاص داده شده، خالی است. بعد در کشورمان شعار می‌دهیم جوان‌های خلاق و خوش‌فکر داریم.

نورآقایی اضافه کرد: یکی از اهداف اکسپو ارائه راه‌حل‌های جهانی است، بیشتر پاویون‌هایی که در دبی دیدم به اهداف توسعه هزاره سازمان ملل فکر کرده‌اند و دست‌کم نیم‌نگاهی داشته‌اند، ولی در پاویون ایران چنین خط فکری را مشاهده نمی‌کنید، آن‌جا هم از دنیا دور هستیم.

محمود بنکدارنیا عضو جامعه تورگردانان ایران با این جمله که اکسپو یک فرصت است که بیشتر نصیب دیگران شده، درباره اقداماتی که تورگردان‌ها برای بهره‌بردن از این رویداد برنامه‌ریزی کرده‌اند، گفت: با همه نقاط ضعف و بی‌توجهی‌هایی که به بخش خصوصی گردشگری شده است، ما در اکسپو B2B هایی را برگزار می‌کنیم، اما در غرفه کشورهای دیگر و نه در پاویون ایران. به خاطر این‌که جایگاهی برای تورگردان‌ها درنظر گرفته نشده است. پارلمان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی (یکی از هماهنگ‌کننده‌ها و مجریان پاویون ایران در اکسپو دبی) از دو سال پیش در جریان برنامه‌های ایران بود، ولی به هیچ‌وجه بخش خصوصی (گردشگری) را بازی نداد.

مرتضی شیخ‌زاده سخنگوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد که از اکسپو بازدید داشته است نیز با اشاره به ضعف تولید محتوا در پاویون ایران، گفت: در حوزه محتوا به شدت نیاز به فکر جدید داریم. باید تابعی از اتفاقات بزرگی باشیم که در اکسپو رخ می‌دهد. پارلمان بخش خصوصی باید مطالبه‌گر باشد و نماینده درستی داشته باشد. در پاویون ایران واقعا فضا وجود دارد، اما برداشت این است که مطالبه‌ای وجود نداشت و حس این‌طور بود که کسی برای انجام کار نیامده است.

اثرات نگاه تند و تیز فرهنگی به اکسپو

محمدابراهیم لاریجانی کارشناس و مدیر سابق بازاریابی و تبلیغات گردشگری نیز با این توصیه که باید قدری بیشتر اکسپو را مطالعه کنیم و بشناسیم، گفت: نگاه تند و تیز فرهنگی به اکسپو داریم و در اکسپو هم ظاهر و ویترین فرهنگ است، چون دریچه خوبی برای جذب است، ولی پشت این ظاهر فرهنگی کشورها دنبال اقتصاد و تجارت هستند، برای همین از 2014 متر غرفه ایران حدود 70 - 80 متر فرهنگی است و بقیه فضا به امور اقتصادی اختصاص داده شده است. در پاویون سایر کشورها هم این‌گونه است.

وی افزود: نگاه صرف فرهنگی به اکسپو این‌طور می‌شود که تورگردان‌های ایرانی دیدارهای‌شان را در پاویون‌های کشورهای دیگر برگزار می‌کنند و یا بخش خصوصی اصلا دعوت نمی‌شود. نگاه صرف فرهنگی به اکسپو یعنی این‌که معاونت گردشگری تقویمی برای گروه‌های موسیقی استان‌ها تنظیم می‌کند و آن گروه‌ها را به اکسپو می‌فرستد تا موسیقی اجرا کنند. البته که این کار واجب و لازم است، اما نه این‌که از بین همه ظرفیت استان‌ها فقط گروه‌های موسیقی را فهرست کنیم، باید هیأت‌های گردشگری را هم بفرستیم، چون اکسپو یک فرصت سرمایه‌گذاری است. اصلا چرا مدیران مناطق آزاد باید به اکسپو بروند، سرمایه‌گذاران باید اعزام شوند.

او اضافه کرد: خوب است صنایع دستی، هنر، فرهنگ و موسیقی را برای اکسپو هماهنگ کنیم، ولی پشت این ویترین و ظاهر جذاب، باید به جنبه‌های اقتصادی و تجاری هم توجه کنیم، این همان مفهوم اکسپو است که درک نشده است. امیدواریم از این فرصت در پنج ماه باقی‌مانده بهره بیشتری ببریم.

اکسپو را با نمایشگاه بین‌المللی که آش می‌فروشیم اشتباه نگیریم

نفیسه مشعوف برگزارکننده نمایشگاه‌های گردشگری نیز گفت: اکسپو رویدادی اقتصادی است و فقط رویکرد فرهنگی ندارد، از فرهنگ استفاده می‌کنند تا به بازدیدکننده نشان دهند وارد چه کشوری شده‌اند. ایران در ذهنش این است که مثل نمایشگاه بین‌المللی بودجه را باید به شکلی خرج کند، استان‌ها را دعوت کند، رستوران راه بیاندازد، آش درست کند. اکسپو این‌طور نیست، برای معرفی صنعت و تجارت کشورها راه‌اندازی می‌شود که با بروشور هم خود را معرفی نمی‌کنند.

ایران هشتمین پاویون برتر اکسپو نیست

مهران ابراهیمیان مسؤول روابط عمومی اتاق مشترک بازرگانی ایران امارات درباره انتخاب ایران از سوی مجله معماری Architectural Design به عنوان یکی از هشت پاویون برتر اکسپو 2020 دبی با توجه به مطالبی که اتاق بازرگانی در این‌باره منتشر کرده است، توضیح داد: این فقط یک پیشنهاد بوده و زمانی که اعضای آن مجله پاویون‌ها را بازدید می‌کردند، پاویون ایران هنوز تکمیل نشده بود. بررسی پاویون‌ها از ماه نوامبر شروع می‌شود.

اکسپو که پس از المپیک و جام جهانی فوتبال، از بزرگ‌ترین رویدادهای جهان شناخته می‌شود، قرار بود سال 2020 در دبی برگزار شود، اما کرونا آن را تا یک سال به عقب انداخت. آغاز این رویداد اول اکتبر 2021 بود که تا 31 مارس 2022 برابر با نهم فروردین 1401 ادامه خواهد داشت؛ اکسپویی که به واسطه مشارکت اسرائیل، تحریم اکسپو دبی از سوی پارلمان اروپا به دلیل آن‌چه "نقض حقوق بشر در امارات" عنوان کرد و البته حضور محمود احمدی‌نژاد در این اواخر، کم‌حاشیه نبوده است.

اکسپو دبی با این حواشی تا کنون موفق شده بیش از 800 هزار بلیت بازدید بفروشد و انتظار دارد با دعوت از چهره‌ها و هنرمندان شاخص جهانی حدود 25 میلیون بازدیدکننده را با وجود کرونا جذب کند.

شعار امسال اکسپو، «پیوند ذهن‌ها، خلق آینده» است. ایران هم با روایتی از شهرزاد قصه‌گو و با شعار «ایران؛ تمدن کهن و استوار تنوع اقوام و میزبان ملت‌ها» در پاویونی به وسعت 2014 متر حاضر شده است که برای نخستین بار در تاریخچه حضور ایران در اکسپوها، فضای مستقل و مشخصی را به گردشگری اختصاص داده است.

انتهای پیام