هفتمین نشست سران روند آستانه در تهران
روسای جمهور روسیه و ترکیه در نخستین سفر به تهران در دولت سیزدهم، روابط دوجانبه و روند آستانه را محور گفت‌وگو و رایزنی‌های سطح بالا با سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران قرار دادند. حضور این دو مقام خارجی پس از دو تحول جنگ اوکراین و سفر رئیس‌جمهور آمریکا به خاورمیانه بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های خارجی داشته است. همزمان با این نشست، روسای جمهور روسیه و ترکیه نیز علاوه بر موضوع سوریه،...
روند نشست‌های سران آستانه
هفتمین نشست سران روند آستانه عصر روز سه‌شنبه با حضور ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان و به میزبانی سید ابراهیم رئیسی در تهران برگزار شد.
این دومین بار است که ایران میزبان حضوری این نشست است و البته یک اجلاس فوق‌العاده هم به میزبانی ایران و به صورت مجازی در شرایط شیوع ویروس کرونا برگزار شد. نخستین نشست سه‌جانبه سران روند آستانه به میزبانی روسیه در اول آذرماه 1396 در سوچی برگزار شد. 15 فروردین 1397 آنکارا میزبان دومین نشست سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه بود. 16 شهریور 1397 سومین نشست سران در تهران با حضور ولادیمیر پوتین، حسن روحانی و رجب طیب اردوغان برگزار شد. شهر سوچی برای دومین بار در 25 بهمن 97 میزبان نشست سران بود و چهارمین نشست سران در این شهر با حضور پوتین، روحانی و اردوغان برگزار شد. 25 شهریور 1398 آنکارا برای دومین بار میزبان پنجمین نشست سران بود و در زمانی که نوبت به ایران رسید به دلیل شیوع ویروس کرونا این نشست با تاخیر برگزار شد. نشستی فوق‌العاده (نشست ششم) چهارشنبه 11 تیر 1399 به میزبانی ایران و به صورت مجازی برگزار شد و امروز (سه‌شنبه) نیز هفتمین نشست به صورت حضوری و در دولت سیزدهم به میزبانی آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور برگزار شد.
در واقع عدم موفقیت چشم‌گیر روندهای صلح سوریه همچون طرح اتحادیه عرب (2012 2011)، طرح دوستان سوریه (2012)، ابتکار روسیه (2012)، طرح کوفی عنان (2012)، طرح سازمان ملل موسوم به روند ژنو (از 2012 تاکنون)، روند وین (2015)، کنفرانس ریاض (2015) و نشست لوزان (2016) زمینه را برای ارائه ابتکار جدیدی در دسامبر 2016، برای صلح سوریه موسوم به «روند آستانه» فراهم کرد.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، پیش از برگزاری این نشست سه‌جانبه گفت که این نشست به دنبال «تثبیت کاهش تنش در مناطق درگیری در سوریه» است. این در حالی است که روز دوشنبه همچنین اعلام شد که فیصل المقداد، وزیر خارجه سوریه همزمان با اجلاس سه‌جانبه مذکور به تهران سفر خواهد کرد.
سفر عصر سه‌شنبه پوتین به تهران
سفر پوتین پنجمین سفر به ایران و نخستین سفر وی در دوران دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران است. رئیس‌جمهور روسیه عصر روز سه‌شنبه در بدو ورود به تهران در فرودگاه مهر‌آباد مورد استقبال جواد اوجی، وزیر نفت قرار گرفت. پوتین بلافاصله عازم نهاد ریاست‌جمهوری شد و با رئیسی دیدار کرد.
در این دیدار روسای جمهور ایران و روسیه درباره گسترش بیش از پیش روابط در حوزه‌های مختلف از جمله انرژی، ترانزیت و مبادلات تجاری و نیز تحولات منطقه گفت‌وگو کردند. رئیسی در دیدار با پوتین، تاکید کرد که پس از دیدار در مسکو و عشق‌آباد، روند همکاری‌ها رو به رشد است.
رئیسی با بیان اینکه اراده ایران و روسیه برای توسعه همکاری‌ها بسیار قابل توجه است، افزود: همکاری‌ها در رابطه با مقابله با تروریسم منجر به امنیت منطقه شده است. دیگران هم مدعی مبارزه با تروریسم بودند، اما همکاری ما با روسیه نشان داد که در وعده خود صادق بوده‌ایم.
پوتین نیز در این دیدار تاکید کرد که بسیار خوشحالم که در سرزمین میهمان‌نواز ایران هستم. رئیس‌جمهور روسیه با بیان اینکه همکاری‌های ما در زمینه‌های مختلف بسیار پیشرفت می‌کند، افزود: ما و ایران در زمینه امنیت بین‌المللی همکاری‌های خود را افزایش می‌دهیم.
وی همچنین تاکید کرد که ایران و روسیه سهم بسیار زیادی در حل و فصل بحران سوریه دارند. کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه در آستانه سفر ولادیمیر پوتین به تهران در گفت‌وگویی ویژه با خبرگزاری «تاس» تاکید کرد در آینده نزدیک شاهد تحولات مهمی در روابط دوجانبه روسیه و ایران خواهیم بود. روسای جمهور ایران و روسیه پیش‌تر و در نشست ماه گذشته اجلاس کشورهای ساحلی خزر در ترکمنستان، با یکدیگر دیدار کرده بودند. پیش از آن نیز رئیس‌جمهور ایران 29 دی ماه سفری دو روزه به مسکو انجام داده بود.
پوتین که در دوران ریاست‌جمهوری‌اش چهار بار به تهران آمده است، برای نخستین‌بار 23 مهرماه 1386 برای انجام سفری دو روزه وارد تهران شد و در این سفر علاوه بر دیدار با مقامات عالیرتبه ایران در دومین اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر (روسیه، ایران، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان) شرکت کرد. پوتین دوم آذر ماه 1394 در دومین سفرش به تهران آمد تا در سومین نشست سران «مجمع کشورهای صادرکننده گاز» حضور یابد. روز چهارشنبه 10 آبان 1396 ولادیمیر پوتین برای سومین بار به تهران سفر کرد تا در نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان شرکت کند. رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه 16 شهریور 1397 هم برای شرکت در اجلاس سه جانبه روند آستانه (ایران، ترکیه و روسیه) به تهران آمد.
سفر دوشنبه شب اردوغان به تهران
پیش از سفر پوتین به تهران، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه برای شرکت در هفتمین اجلاس شورای عالی روابط ایران و ترکیه و همچنین شرکت در هفتمین نشست سران روند آستانه و در نخستین سفرش به تهران در دولت سیزدهم در ساعات پایانی دوشنبه (27 تیر ماه) با استقبال جواد اوجی وزیر نفت وارد تهران شده بود. در جریان دیدار روسای جمهور دو کشور، هشت سند و یادداشت تفاهم همکاری در موضوعات متنوع سیاسی، اقتصادی، ورزشی و فرهنگی بین مقامات تهران و آنکارا
امضا شد. طرح جامع همکاری بلندمدت میان ایران و ترکیه، موافقت‌نامه در زمینه‌های توسعه تامین اجتماعی و ورزش، حمایت از بنگاه‌های کوچک اقتصادی، همکاری‌های رادیو و تلویزیونی و همکاری میان سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران و دفتر سرمایه‌گذاری ریاست‌جمهوری ترکیه از اسناد و یادداشت تفاهم‌نامه‌هایی است که به امضای مسوولان دو کشور رسید.
افزایش سه برابری سطح روابط تهران و آنکارا
پس از امضای این اسناد، رئیس‌جمهور ایران در نشست خبری مشترک با رجب طیب اردوغان با تاکید بر اینکه این سطح از روابط تجاری و اقتصادی بین دو کشور حتما کافی نیست و می‌تواند به سطح بالاتری حرکت کند، گفت: در این روند به سطحی تا سه برابر بالاتر از میزان فعلی توجه داریم.
به گزارش «ایسنا» ابراهیم رئیسی در نشست خبری امضای اسناد مشترک همکاری بین ایران و ترکیه گفت: در مذاکرات، اراده جدی دو کشور برای این امر و ارتقای سطح روابط حوزه‌های مختلف از جمله سیاسی و اقتصادی و دیگر حوزه‌ها مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
رئیس‌جمهوری یادآور شد: این سطح از روابط تجاری و اقتصادی بین دو کشور حتما کافی نیست و می‌تواند به سطح بالاتری حرکت کند و در این روند به سطحی تا سه برابر بالاتر از میزان فعلی یعنی تا 30میلیارد دلار را هدف‌گذاری کرده‌ایم که پتانسیل آن در هر دو کشور وجود دارد. رئیسی ادامه داد: تاسیس شهرک‌های صنعتی بین دو کشور که به صورت مشترک دنبال می‌شود در این مذاکرات مطرح شد. همچنین تاسیس پارک‌های علم و فناوری که با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان دو کشور باشد هم مورد توجه قرار گرفت. وی با اشاره به تمدید قرارداد انتقال گاز به ترکیه اظهار کرد: این امر قبلا هم مورد تاکید بود امروز هم بر آن تاکید مجدد شد تا انتقال گاز شکل فعال‌تری به خود بگیرد.
رئیس‌جمهوری همچنین تاکید کرد: توسعه سرمایه‌گذاری بین دو کشور از دیگر نکات مورد تاکید در این نشست بود. فعالیت شرکت‌هایی که در ترکیه و ایران فعال هستند و دنبال کردن فعالیت مشترک آنها در هر دو کشور می‌تواند منجر به توسعه روابط ایران و ترکیه شود. رئیسی همکاری دو کشور در مسائل امنیتی را بسیار مهم دانست و گفت: دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی دو کشور می‌توانند در جهت امنیت دو کشور فعالیت کنند. همچنین مبارزه با تروریسم، مواد مخدر و جرائم سازمان‌یافته هم از نکات مورد تاکید هر دو کشور در این نشست بود. وی تصریح کرد: تروریسم ممکن است اسامی مختلفی داشته باشد، اما تروریسم از سوی هر کسی که امنیت منطقه را به خطر می‌اندازد باید مورد توجه باشد. به ویژه که ما به برخورد با تروریسم تحت هر عنوانی تاکید داریم و در این زمینه دیدگاه غربی‌ها را که تناقض‌آمیز است، رد می‌کنیم.
همزمان رئیس‌جمهور ترکیه با یادآوری اینکه سازمان‌های تروریستی در هر کشوری موجودیت داشته باشند، باعث برهم خوردن ثبات در این کشورها می‌شوند، تاکید کرد: ما باید با همه این سازمان‌های تروریستی برخورد داشته باشیم.
به گزارش «ایسنا»، رجب طیب اردوغان در نشست خبری پس از امضای اسناد مشترک همکاری بین ایران و ترکیه اظهار کرد: هفتمین نشست شورای همکاری ترکیه و ایران را پیش از این نشست به پایان رساندیم و مطمئن هستم رایزنی‌های ما باعث ارتقای روابط‌مان خواهد شد. رئیس‌جمهوری ترکیه یادآور شد: حجم 30 میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری دو کشور در نظر داشتیم، اما به دلیل پاندمی کرونا این سطح به شکل معناداری کاهش یافت و به حجم 7 میلیارد دلاری رسید. ولی معتقدم با حجم تلاش‌های دو طرف به ویژه در زمینه توسعه صنایع دفاعی و برداشتن گام‌هایی در زمینه نفت و گاز، می‌توانیم این مسیر را هموارتر کنیم.
اردوغان اظهار کرد: من برای همبستگی‌مان در امر صنایع دفاعی خیلی اهمیت قائل هستم. همان‌طور که آقای رئیسی گفت مبارزه ما با سازمان‌های تروریستی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ما سازمان‌های تروریستی مثل پ‌ک‌ک، ی‌پ‌گ و از این قبیل گروه‌ها را در لیست سازمان‌های تروریستی ناتو هم وارد کرده‌ایم. وی افزود: این سازمان‌ها در هر کشوری که موجودیت داشته باشند، باعث برهم خوردن ثبات در این کشورها می‌شوند و ما باید با همه این سازمان‌های تروریستی برخورد داشته باشیم.