هنرمندان تجسمی که عمرشان به قرن جدید قَد نداد
تهران - ایرنا - در حالی‌که تنها چند ساعت به پایان سال 1400 باقی مانده است، از هنرمندان تجسمی یاد می کنیم که در سال جاری آسمانی شدند و عمرشان به قرن جدید قَد نداد.
به گزارش خبرنگار هنرهای تجسمی ایرنا، در سالی که گذشت، شماری از هنرمندان عرصه هنرهای تجسمی را از دست دادیم و درحالی وارد قرن جدید می شویم که بی راه نیست بگوییم شاید یک قرن طول بکشد تا چنین هنرمندانی پا به عرصه فرهنگ و هنر این مرز و بوم بگذارند.
ایران درودی
ایران درودی، هنرمند نامدار ایران 7 آبان در 85 سالگی درگذشت. درودی از پیشگامان نقاشی معاصر ایران بود که سال 1315 در شهر مشهد از پدری خراسانی و مادری قفقازی به دنیا آمد. او علاوه بر اینکه نقاشی چیره‌دست و ماهر بود، دستی هم بر کارگردان، نویسندگی و نقد هنری داشت و در دانشگاه رشته تاریخ هنر تدریس می‌کرد. درودی حدود شش دهه در فرانسه زندگی کرد و آنجا با شخصیت‌های برجسته جهان هنر از جمله سالوادور دالی آشنا شد. آثار او در بیش از 60 نمایشگاه انفرادی و 250 نمایشگاه گروهی در ایران و جهان به نمایش درآمد و با نوشتن و انتشار کتاب «در فاصله دو نقطه» به جرگه نویسندگان پیوست.
کامبیز درمبخش
کامبیز درمبخش، طراح و کاریکاتوریست نامدار ایرانی پس از چند روز مبارزه با کرونا 14 آبان 1400 در 79 سالگی دارفانی را وداع گفت. او سال 1321 در شیراز به دنیا آمد و از 14 سالگی همکاری خود را با نشریات ایرانی از جمله توفیق شروع کرد و با دیگر مطبوعات ایرانی و خارجی همچون نیویورک تایمز، اشپیگل، نبل اشپالتر و... کارش را ادامه داد. درم بخش بیش از 60 سال با مطبوعات صاحب نام ایران و جهان همکاری مستمر داشت و از هنرمندان صاحب سبک کارتون و کاریکاتور به شمار می‌رود. او برنده جایزه از بزرگ‌ترین و معتبرترین مسابقات بین‌المللی کاریکاتور ژاپن، آلمان، ایتالیا، سوئیس، بلژیک، ترکیه، برزیل، یوگسلاوی و... بود و سال 1393 نشان شوالیه را از دولت فرانسه دریافت کرد.
علی گلستانه
محمد گلستانی معروف به علی گلستانه 14 مهر ماه 1400 درگذشت. او متولد 1319 در تهران و دارای مدرک کارشناسی نقاشی از دانشکده هنرهای زیبا تهران بود. گلستانه از سال 1348 تا 1356 در انگلستان مقیم بود و در مدرسه چاپ لندن وابسته به دانشگاه لندن تحصیل آزاد کرد و به عنوان طراح و نقاش نشریه باشگاه رویال اتومبیل انگلستان مشغول به کار شد. او سال 1358 به اسپانیا رفت و دو نمایشگاه در شهر مادرید در سال 1363 و 1365 و نمایشگاه دیگری در سانتا اوللالیا در سال 1360 برگزار کرد. گلستانه سال 1366 به ایران برگشت و در سال‌های گذشته چندین نمایشگاه انفرادی در گالری‌های گلستان، اعتماد، هور، امکان و... برگزار کرد. آخرین نمایشگاه او مردادماه سال گذشته در گالری 009821 برگزار شد.
اصغر کفشچیان‌مقدم
اصغر کفشچیان‌مقدم، طراح، نقاش و هنرمند حوزه‌های جدید به دلیل پیامدهای ناشی از ابتلا به ویروس کرونا 19 مهر در سن 58 سالگی از دنیا رفت. کفشچیان‌مقدم متولد سال 1342 در شهر مشهد و دانش‌آموخته دکتری هنرهای تجسمی بود. او طراح، نقاش و هنرمند حوزه هنرهای جدید و پژوهشگر هنر، عضو هیأت علمی و استادیار پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود.
علی راهجیری
استاد علی راهجیری خوشنویس پیشکسوت 21 اردیبهشت 1400 در 83 سالگی درگذشت. استاد راهجیری مشهور به «زبده‌الکتاب» سال 1317 در محله سبزه میدان رشت دیده به جهان گشود و در مکتب استادان بزرگ خوشنویسی همچون زرین‌خط، محمد فرزیب، ابوالفضل موسوی کجوری، حسن و حسین میرخانی و علی اکبر کاوه پرورش یافت. او سالیان متمادی در انجمن خوشنویسان ایران به تعلیم هنرجویان پرداخت و خوشنویسان فراوانی از آموزه‌های این استاد بهره بردند. راهجیری علاوه بر مهارت در خوشنویسی، در زمینه تحقیق و پژوهش نیز فعال بود و از آثار پژوهشی او می‌توان کتاب‌های «تذکره خوشنویسان معاصر»، «تاریخ مختصر خط»، «سیر خوشنویسی در ایران»، «زندگانی و آثار عمادالکتاب» و «تذکره خوشنویسان ایران» را نام برد.
همایون ثابتی مطلق
همایون ثابتی مطلق 25 تیرماه بر اثر کرونا درگذشت. او متولد 1342 تهران و دارای مدرک فوق‌لیسانس نقاشی دانشگاه هنر تهران بود. ثابتی مطلق در دانشگاه هنر، دانشکده هنر و معماری، فنی و حرفه‌ای، دانشگاه جامع، هنرستان هنرهای زیبا تدریس کرده بود. مهمترین اثر او مجسمه «گل‌ها» واقع در پارک ملت است که محصول اولین سمپوزیوم مجسمه‌سازی بوده است. همچنین اثر دیگری با الهام از همان اثر «گل‌ها» در برج میلاد تهران نیز جانمایی شده است.
عزیزالله نعیمی
عزیزالله نعیمی، عکاس پس از تحمل یک دوره بیماری روز 6 خرداد درگذشت. نعیمی متولد سال 1324 تهران بود. او سال 1355 وارد تلویزیون شد و در درگیری‌ها و تظاهرات انقلاب اسلامی، عکس‌هایی از روزهای انقلاب و امام خمینی (ره) تهیه کرد. او در 4 عملیات جنگ نیز حضور یافت و بعضی از عکس‌های مشهورش در مجلات خارجی به چاپ رسیده است.
ذبیح‌الله محمدی
ذبیح‌الله محمدی نقاش خودآموخته، 13 خرداد 1400 درگذشت. محمدی سال 1320 در روستای مال عاشور شهرستان الیگودرز لرستان به دنیا آمد. او نقاشی را از سنین پایین آغاز کرد و اگرچه نتوانست بیش از دو سال درس بخواند، اما به تشویق پدر به خواندن شاهنامه و قرآن روی آورد. رفته‌رفته تحت تأثیر نقاشی قهوه‌خانه‌ای و نقاشی ایرانی، نقاشی کشیدن را آغاز کرد. در سال‌های اخیر با انتشار نقاشی‌های محمدی، آثارش به بسیاری از گالری‌ها و نمایشگاه‌های داخلی و خارجی راه یافت و مورد توجه قرار گرفت.
مجید ملک‌زاده
مجید ملک‌زاده، پایه‌گذار و مدیر موزه صلح اصفهان و هنرمند هنرهای سنتی مشبک و معرق فلز، 17 اردیبهشت در 40 سالگی براثر بیماری کرونا دارفانی را وداع گفت. ملک‌زاده در کارنامه کاری خود طراحی پنج پروژه عظیم جهانی با رویکرد کار تیمی و ارائه راهکارهای خلاقانه هنر و ادبیات ایران و جهان، تدوین ده‌ها مقاله علمی چاپ شده در رسانه‌های معتبر جهانی و فعالیت‌های علمی و هنری برای ترویج صلح در جهان را دارد.
علی قائمی
علی قائمی، هنرمند نقاش 28 تیرماه بر اثر سکته قلبی در 51 سالگی درگذشت. قائمی متولد 1349 تهران و فارغ‌التحصیل رشته نقاشی از دانشکده هنر معماری دانشگاه آزاد تهران بود. او سابقه عضویت در هیئت‌مدیره انجمن هنرمندان نقاشان ایران و تدریس در دانشگاه‌های هنری را داشت.
مهرالزمان فخارمنفرد
استاد مهرالزمان فخارمنفرد 7 مرداد بر اثر ابتلا به کرونا در 68 سالگی دارفانی را وداع گفت. وی متولد 1332 در شهرری و دارای مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در رشته گل و مرغ بود. فحارمنفرد نگارگری را نزد استادانی چون سوسن آبادی، علی اشراقی و علی مطیع فراگرفت و رشته‌های تذهیب، گل و مرغ، هنرهای لاکی، نقاشی روی چوب، نقاشی روی شیشه و پشت شیشه و آب رنگ‌پرداز را نزد استاد بیوک احمری آموخت.
جهانگیر نظام‌العلما
جهانگیر نظام‌العلما، هنرمند پیشکسوت خوشنویسی 11 شهریور در سن 87 سالگی درگذشت. او متولد 24 اسفند 1313 بود و از کودکی خوشنویسی را دنبال کرد و بعد در هنرستان کمال‌الملک به ادامه فراگیری خوشنویسی پرداخت. نظام العلما سال‌ها در روزنامه اطلاعات و کیهان خوشنویسی کرد و نشانه و عنوان روزنامه اطلاعات از جمله آثار ماندگار این هنرمند گران‌قدر است.
کاوه نجم‌آبادی
کاوه نجم‌آبادی نقاش، پژوهشگر، منتقد هنری و مجموعه‌دار روز شنبه 10 مهرماه به دلیل عارضه قلبی درگذشت. نجم‌آبادی متولد 1339 بود و در 40 سال فعالیت حرفه‌ای خود علاوه بر خلق آثار هنری و شرکت در نمایشگاه‌های گروهی، به نوشتن نقد در نشریات گوناگون و جمع‌آوری آثاری از هنرمندان گوناگون پرداخت.
امیرحسین قهرمانی
امیرحسین قهرمانی، هنرمند نگارگر، طراح، نقاش 18 مهر ماه درگذشت. او متولد 1315 و از شاگردان استاد حسین بهزاد، زاویه و نصراله یوسفی بود. قهرمانی در زمینه گرافیک و تبلیغات نیز فعالیت‌های قابل توجهی داشت، از جمله همکاری با آژانس تبلیغاتی فزی و پوپلیران و دریافت جوایزی در فستیوال‌های ملی و بین‌المللی. وی در سال 1352 موفق به دریافت جایزه بهترین پوستر سوادآموزی یونسکو شد.
ایرج یکه‌زارع
ایرج یکه‌زارع، هنرمند کاریکاتوریست بر اثر عوارض ناشی از ابتلا به ویروس کرونا 21 مهر درگذشت. یکه‌زارع کاریکاتوریست قدیمی نشریات و مطبوعات طنز و کاریکاتور بود که به سبک و شیوه خود کار می‌کرد و آثار او در مهمترین نشریات طنز و کاریکاتور چند دهه قبل منتشر شده است. او در راه‌اندازی و اداره چند نشریه نیز نقش داشت.
مهرداد ذوالنور
مهرداد ذوالنور، طراح گرافیک و عکاس 21 مهرماه در 48 سالگی درگذشت. ذوالنور متولد 1352 و از اعضای انجمن صنفی طراحان گرافیک بود و در رویدادهای مختلف مانند دوسالانه طراحان بسته‌بندی ایران، هفته طراحی گرافیک تهران و... نقش مؤثری داشت. او در سال‌های گذشته به عنوان مدیر گالری‌های خانه هنرمندان ایران و مدیر دپارتمان هنر و خلاقیت اولین مرکز تخصصی مغز پژوهی در خاورمیانه فعالیت کرده و همکاری مستمر با جشن تصویر سال داشت. ذوالنور علاوه بر فعالیت در طراحی گرافیک، در رشته عکاسی نیز بسیار فعال بود و عکس‌هایی که از افغانستان ثبت کرده بود در نشریاتی مانند لوموند، گاردین و نیویورک تایمز منتشر شد.
جمشید سماواتیان
جمشید سماواتیان نقاش پیشکسوت نوگرا 23 مهر بر اثر عارضه قلبی در سن 83 سالگی درگذشت. سماواتیان از چهره‌های نسل دوم نقاشان نوگرای ایران بود. او متأثر از هنرهای سنتی و دیوارنگاره‌های عصر صفوی زادگاهش اصفهان به خلق آثاری پرداخته که یادآور و نشان‌دهنده گذر زمان و تخریبی است که بر هنرهای سنتی ایران رفته است. سماواتیان با تسلط بر انواع ابزارها و تکنیک‌های غیرمتعارف، به احیای هنر گذشته ایرانی با نگاهی نو و بن‌مایه‌های انتزاعی اهتمام ورزیده است.
عطاءالله‌امیدوار
عطاءالله‌امیدوار، معمار، فیلمساز، نقاش، عکاس، خواننده و نوازنده 14 دی ماه در 75 سالگی درگذشت. امیدوار سال 1325 در بافت کرمان به دنیا آمد و تحصیلات دوره متوسطه را در مدرسه دارالفنون تهران گذراند. نخستین رشته هنری که به آن پرداخت موسیقی و آواز بود که از کودکی به آن گرایش داشت و مقام نخست آواز در دبیرستان‌های کشور را به دست آورد. او رشته معماری را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران گذراند و سپس از دانشکده معماری بوزار فرانسه با درجه دکترا فارغ‌التحصیل شد. او در زمینه ساخت فیلم‌های کوتاه نیز تجربیاتی داشت و نمونه‌هایی از آثارش در سینما تک موزه هنرهای معاصر تهران، خانه هنرمندان و... به نمایش درآمد. امیدوار فعالیت در زمینه نقاشی را از حدود سال 80 آغاز کرد و چند نمایشگاه از نقاشی‌های دیجیتالی او در ایران و پاریس برگزار شد. او همچنین در حوزه عکاسی فعال بود و آثار خود را در چند نمایشگاه ارائه کرد.
حسین والامنش
حسین والامنش، هنرمند چندرسانه‌ای روز 25 دی‌ماه در 73 سالگی درگذشت. والامنش 11 اسفند 1327 در تهران به دنیا آمد. او از هنرمندان مکتب هنر نوگرا بود که سال 1352 به شهر پرت در استرالیا کوچ کرد و سپس ساکن شهر آدلاید در استرالیای جنوبی شد. حضور والامنش در استرالیا مصادف شد با ظهور جریانات هنر مفهومی و این هنرمند نیز از این موقعیت بهره برد و آثار شاخصی را در این حیطه ارائه کرد. او به عنوان یکی از هنرمندان مطرح این کشور محسوب می‌شد و آثارش در بسیاری از موزه‌های جهان وجود دارد.
محمد گل‌جامجو
محمد گل‌جامجو، عکاس و مجموعه‌دار 28 بهمن در 74 سالگی درگذشت. او متولد 1326 در تهران بود و سابقه طولانی در عکاسی و به ویژه عکاسی سیاه و سفید دارد. او علاوه بر عکاسی، آرشیوی از اسناد تصویری ایران را نیز گردآوری کرده است. مجموعه آرشیوی او در سال‌های اخیر در اختیار آژانس عکس ایران‌ایمیجز قرار گرفته و توسط این آژانس منتشر می‌شود. شهرت او بیشتر به دلیل کلکسیون پرتره‌هایش از مشاهیر معاصر است. جامجو همچنین تجربه عکاسی فیلم هم داشته‌است.