پیام ترکیبی ناوشکن البرز

ایران همچنین اتهامات را بی اساس دانسته و تاکید کرده که نیروی دریایی این کشور یک ناوشکن را به خط کشتیرانی حیاتی اعزام کرده است. به نظر می‌رسد همزمانی حضور ناوشکن البرز در دریای سرخ با افزایش تنش‌های دریایی در این آبراهه استراتژیک مبتنی بر دو پیام است: ارسال پیام بازدارندگی و استمرار حمایت‌های ایران از ارتش یمن تا زمانی که اسرائیل حملات خود را علیه غزه به پایان برساند و پیام دوم تاکید بر حضور دائمی ایران در آبراهه‌های حیاتی برای تامین امنیت و ثبات منطقه‌ای است. ناوشکن البرز به عنوان شناور نظامی ناوگروه 94 نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران روز دوشنبه با عبور از تنگه باب‌المندب وارد دریای سرخ شد.

تنش‌ها بین ایالات متحده و ارتش یمن که پیام حمایت از حماس در غزه را از دو ماه گذشته به این سو مخابره کرده است، روز یکشنبه زمانی که ارتش آمریکا اعلام کرد هلیکوپترهایش سه کشتی یمنی را در دریای سرخ غرق کرده، به اوج خود رسید. کشتی‌های یمنی به یک کشتی تجاری متعلق به شرکت کشتیرانی مرسک حمله کردند که آخرین مورد از نزدیک به 20 حمله‌ای است که باعث شده برخی از شرکت‌های کشتیرانی مسیر دریای سرخ را به کلی ترک کنند. از زمانی که ارتش یمن حملات به کشتی ها را آغاز کرده، دریای سرخ چنان خطرناک شده است که از اواخر نوامبر، بیش از 350 کشتی کانتینری - به اضافه انواع نفتکش ها، کشتی های فله بر، ماشین برها و سایر کشتی های تجاری - به مسیرهای دیگر منحرف شده اند.

مساله‌ای که از دید نشریه فارن پالیسی به معنای چالش های لجستیک عظیمی است که نه تنها شامل به‌روزرسانی در نقشه ها و سوخت بیشتر، بلکه رساندن خدمه و محموله به ایستگاه های جایگزین است. از این منظر است که بریتانیا و ایالات متحده، در حال بررسی صدور یک هشدار رسمی به ارتش یمن هستند، مبنی بر اینکه اگر این گروه یمنی از حملات خود به کشتی های تجاری مرتبط با اسرائیل دست برندارد، به تاسیسات نظامی در یمن در امتداد ساحل دریای سرخ حمله خواهند کرد. دیوید کامرون وزیر امور خارجه انگلیس روز یکشنبه ساعاتی قبل از نشست سطح بالای ایرانی‌ها و یمنی‌ها در تهران، با همتای ایرانی خود حسین امیرعبداللهیان تماس گرفت و تهدید کرد که بریتانیا تا حدی تهران را مسوول این حملات می‌داند.

ساعاتی پس از ادعای کامرون، یک هیات بلندپایه یمنی وارد تهران شد و با مقامات ارشد ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. علی اکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در دیدار با محمد عبدالسلام، سخنگوی انصارالله یمن، از «اقدامات شجاعانه» مبارزان یمنی علیه تجاوزات رژیم صهیونیستی تمجید کرد. تحلیلگران همزمانی این دیدار با تنش‌ها در دریای سرخ و حضور ناوگان دریایی ایران در دریای سرخ را تاکیدی بر حمایت ایران از گروه‌های مقاومت در سطح منطقه ارزیابی می‌کنند. حمایتی که به معنای دستور و تعیین‌تکلیف نیست، چرا که مقامات تهران بارها اعلام کرده‌اند که این گروه‌ها در عراق، سوریه، لبنان و یمن مستقل هستند و با توجه به مقتضیات و ملاحظات محیطی و سیاسی - اجتماعی خود عمل می‌کنند. با این حال آمریکایی‌ها هرگونه حمایت لفظی ایران از گروه‌های مقاومت در سطح منطقه را در راستای ارسال کمک‌های مالی و تسلیحاتی ارزیابی می‌کنند و مدعی‌اند آنچه امروز در دریای سرخ می‌گذرد، از توان یمنی‌ها خارج است و پشت آن ایران قرار دارد.

در فضای چنین ادراکی است که ایالات متحده اواسط دسامبر سال گذشته عملیات موسوم به «نگهبان سعادت» را به عنوان یک ائتلاف دریایی چندملیتی برای آنچه محافظت از خطوط دریایی در دریای سرخ خوانده می‌شود، راه‌اندازی کرد. ائتلافی که از همان ابتدای شکل‌گیری با تردید بسیاری از کشورها برای همراهی مواجه شد. عربستان سعودی و امارات متحده عربی به عنوان دو بازیگر اصلی ذی‌نفوذ در یمن به این ائتلاف نپیوسته‌اند که نشان دهنده خطراتی است که ضدیت با یمن و حمایت از اسرائیل به دنبال خواهد داشت. عربستان به دنبال صلح با انصارالله یمن و حل و فصل بحرانی است که بیش از8 سال از آغاز آن می‌گذرد. بحرانی که نه‌تنها نتوانست حوثی‌ها را از عرصه سیاسی یمن حذف کند، بلکه منجر به قدرت‌گیری این جنبش در داخل یمن شد.

بنابراین در شرایط کنونی ریاض نگران است که تشدید تنش‌ها و مداخله آمریکا در دریای سرخ و وقوع یک جنگ ناخواسته، تمام پروژه صلح با یمن را معکوس سازد و مجدد عربستان را درگیر کند. مضاف بر این ریاض نگران است که پروژه عادی‌سازی روابط با ایران نیز که اسفند سال گذشته به میانجی‌گری چین حاصل شد، دستخوش بحران شود. بحرانی که به هیچ وجه مطلوب محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی و چشم‌انداز 2030 آن برای گذار به عصر پسانفت نیست. بنابراین به نظر می‌رسد که ریاض ملاحظات خود را به آمریکایی‌ها برای ممانعت از ورود مستقیم به جنگ با ارتش یمن انتقال داده و نسبت به خطرات احتمالی آن نیز هشدار داده است. این مساله به‌خصوص از این منظر حائز اهمیت است که ناوگان دریایی ایران نیز به دریای سرخ رسیده و هرگونه درگیری می‌تواند ابعاد احتمالی یک جنگ ناخواسته را به دنبال داشته باشد.

از این منظر ایران نیز با نگاه کلی ریاض همراه است با این تبصره که این نگرانی‌ها منجر به توقف حملات اسرائیل علیه غزه شود. از این رهگذر جمهوری اسلامی ایران با ارسال یک سیگنال ترکیبی با دو هدف یکی نزدیک و دیگری دور، هم بازدارندگی خود را در حمایت از جریان مقاومت در شرایط موجود منطقه نشان خواهد داد و هم بر حضور مستمر دریایی خود در خطوط کشتیرانی جهانی تاکید می‌کند. پیامی که به هیچ وجه بوی جنگ و تنش‌آفرینی نمی‌دهد و تصریحی بر نقش ثبات‌آفرین ایران در منطقه خاورمیانه است. نقشی که از سال‌ها پیش ماموریت ناوگان دریایی ارتش را به خود اختصاص داده است.

ناوگروه های ارتش از اوایل سال 1388، ماموریت خود را در آب های آزاد برای تامین امنیت خطوط کشتیرانی و مقابله با دزدان دریایی و ماموریت های دیگر آغاز کرده اند و ورود ناوشکن البرز به دریای سرخ هم در راستای همین ماموریت ها به حساب می آید. در جریان برگزاری رزمایش ولایت 94 در بهمن 1394، رزمناو آمریکایی یو. اس. اس مونتری با اخطار ناوشکن البرز، مجبور شد از محل رزمایش نیروی دریایی ارتش دور شود. ناوشکن البرز که در سال 1351 به ناوگان نیروی دریایی در بندرعباس ملحق شد، در سال 1398 پس از تعمیرات اساسی و نصب سیستم‌های جدید و فناورانه، مجددا به ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش ملحق شد.

• وزیر دفاع یمن با اسرائیل اتمام حجت کرد
• بازگشت نفتکش‌های سعودی به تنگه باب‌المندب
• تهدید جدید نتانیاهو علیه ایران
• یمن روی موج محبوبیت منطقه‌ای
• اعتراف سنگین مقام سابق اسرائیل درباره ارتش یمن